Oι πέντε άξονες στρατηγικής του νέου ΕΣΠΑ και τα έργα φυσικού αερίου – βιομάζας
• Οι πέντε άξονες στρατηγικής του νέου ΕΣΠΑ, η επένδυση- έργο εθνικού συμφέροντος του ελληνοβουλγαρικού αγωγού, η Ρεβυθούσα μια από τις σημαντικότερες εθνικές υποδομές της Ελλάδας και η αναβάθμισή της με νέα δεξαμενή χωρητικότητας 95.000 κ.μ., οι ελαιοκαλλιέργειες που παράγουν κάθε χρόνο 700.000 τόνους ξηρού πυρηνόξυλου, που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν μονάδες ηλεκτροπαραγωγής συνολικής ισχύος 90 MW και τα μεγάλα περιθώρια παραγωγής ενέργειας από βιομάζα λόγω της ελληνικής γεωργίας
• Το έργο βιομάζας της Kavala Oil και η σειρά δράσεων για την εξοικονόμηση ενέργειας της μονάδας
• Η Ενεργειακή Συνεταιριστική Εταιρεία Καρδίτσας και τα σχέδιά της για την κατασκευή μονάδας παραγωγής ενέργειας από βιομάζα και ενός εργοστασίου παραγωγής πελέτας και μπρικέτας, η Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας και η τεχνολογία της που κρατά την τιμή πώλησης της θερμικής ενέργειας στα χαμηλότερα ίσως επίπεδα της Ελλάδας και της Ευρώπης δικαιώνοντας τον κοινωνικό σκοπό της
• Το έργο της Τέρνα Ενεργειακή στην Πελοπόννησο που θα επιλύσει με μια τεχνολογία αιχμής το οξύ πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων της περιφέρειας αυτής για μια 25ετία
Kατά την διάρκεια της δεύτερης ημέρας του Επιχειρηματικού Φόρουμ με θέμα: «Η Ώρα της Εξοικονόμησης Ενέργειας: Ώριμα Κατασκευαστικά και Ενεργειακά Έργα», από την Πρωτοβουλία «Επανεκκινώντας την Ανάπτυξη» και την έκδοση A-Energy, η θεματολογία περιελάμβανε τις κατευθύνσεις του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης, τα έργα στον τομέα του φυσικού αερίου και τα επίκαιρα έργα βιομάζας καθώς και τα πρώτα έργα στον τομέα των αποβλήτων. Αναλυτικά ανά πεδίο αναπτύχθηκαν τα εξής:
• Οι κατευθύνσεις του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης
Ο κ. Γιάννης Φίρμπας, προϊστάμενος της Ειδικής Υπηρεσίας Στρατηγικής Σχεδιασμού και Αξιολόγησης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, ουσιαστικά ο αρμόδιος διευθυντής για τον σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ, επιχείρησε να διαγράψει τις βασικές στρατηγικές αρχές του ΕΣΠΑ 2014-2020.
Αν και η νέα ονομασία του σχεδίου είναι Εταιρικό Σύμφωνο κατά μετάφραση του αγγλικού όρο partnership agreement ο οποίος υιοθετήθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στην Ελλάδα το πρόγραμμα θα διατηρήσει τα αρχικά ΕΣΠΑ και θα ονομάζεται νέο ΕΣΠΑ, διευκρίνισε ο κ. Φίρμπας – με την επιλογή να γίνεται για να δηλώσει όχι τη συνέχεια από το παρελθόν, αλλά την αλλαγή.
Πρόθεση του Υπουργείου Ανάπτυξης είναι να κάνει επανεκκίνηση, να διδαχθεί από τις αστοχίες του παρελθόντος και να αποδώσει έμφαση στα σημεία όπου η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα.
Να δώσει δηλαδή βάρος στην καινοτομία και την εξωστρέφεια, να κοιτάξει προς το διεθνή ανταγωνισμό και την παραγωγή προϊόντων από εμπορεύσιμους κλάδους που θα μπορούν να πουληθούν στο εξωτερικό. «Το νέο ΕΣΠΑ», κατά τον αρμόδιο διευθυντή του Υπουργείου Ανάπτυξης, «θα έχει πέντε άξονες στρατηγικής.
Ο πρώτος άξονας θα αφορά την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων με μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και με σκοπό την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Για πρώτη φορά η έμφαση θα δοθεί σε συγκεκριμένους κλάδους και δεν θα αφορά τα πάντα. Η ενέργεια θα είναι πάντως ψηλά στις επιλογές καθώς αποτελεί έναν τομέα ο οποίος θα μπορέσει να συμβάλλει τόσο στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων ρύπων, όσο και την επανεκκίνηση της ανάπτυξης στην Ελλάδα. Θα υπάρξει συγκεκριμένα μέριμνα για επενδύσεις στα φωτοβολταϊκά, τη συμπαραγωγή ενέργειας, τα δίκτυα καθώς και τα έργα διασύνδεσης των Κυκλάδων και της Κρήτης», τόνισε ο κ. Φίρμπας.
«Ο δεύτερος άξονας θα αφορά την ανάπτυξη και αξιοποίηση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, με στόχο την ενεργό κοινωνική ενσωμάτωση. Δεν μπορείς να επιδιώκεις αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας αν δεν διαθέτεις κατάλληλα εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό. Λόγω των υψηλών ποσοστών ανεργίας και ύφεσης, η στόχευση αυτή θα συγκεντρώσει μεγάλο κομμάτι επιλογών και πόρων. Για τον ίδιο λόγο, η στρατηγική θα είναι εμπροσθοβαρής, δηλαδή μεγάλο μέρος των πόρων θα έρθει μπροστά προκειμένου να αντιμετωπιστεί το οξύτατο πρόβλημα της ανεργίας και της αυξανόμενης ανέχειας», συνέχισε.
«Ο τρίτος άξονας είναι η προστασία του περιβάλλοντος στα πλαίσια μιας ευρύτερης μετάβασης σε μια οικονομία φιλική προς το περιβάλλον. Στη νέα περίοδο υπάρχει αλλαγή και της ευρωπαϊκής κοινοτικής πολιτικής. Η νέα στρατηγική της Ευρώπης δεν είναι πλέον οι πολιτικές συνοχής, με επένδυση στις υποδομές, αλλά η έμφαση στη βιώσιμη ανάπτυξη, με κεντρικό το θέμα της ενέργειας.
Ο τέταρτος άξονας είναι η ανάπτυξη, ο εκσυγχρονισμός και η συμπλήρωση των υποδομών που θα ευνοήσουν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Ούτε η Ευρώπη ούτε η Ελλάδα έχουν ολοκληρώσει τα δίκτυα μεταφορών. Θα πρέπει συνεπώς να ολοκληρώσουμε ό,τι δεν κάναμε στην προηγούμενη περίοδο κι από την άποψη αυτή η εκκίνηση των πέντε αυτοκινητοδρόμων σηματοδοτεί μια επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας.
Τέλος, ο πέμπτος άξονας αφορά τη βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης – θα το λέγαμε απλά και εκσυγχρονισμό του κράτους. Η στρατηγική αυτή είναι πολύ σημαντική και δεν έχει να κάνει τόσο με τους πόρους που θα χρησιμοποιηθούν για την επιδίωξή της, όσο με τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στο δημόσιο τομέα, με επιλογές για επένδυση σε καινοτομία, τεχνολογία, αλλά και με μια κύρια επιλογή για ένα πιο επιτελικό κράτος», κατέληξε ο διευθυντής του υπουργείου Ανάπτυξης.
Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Φίρμπας έκανε μια αναφορά στη γνωστή συζήτηση περί δραστικής μείωσης των πόρων του επόμενου ΕΣΠΑ για την Ελλάδα. Αυτό δεν ισχύει πλέον, είπε.
Είναι αλήθεια ότι λόγω των ιδιαιτεροτήτων της μεθοδολογίας με την οποία λαμβάνονται οι αποφάσεις για την κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ, η Ελλάδα κινδύνευσε να πάρει 45% λιγότερα χρήματα από το προσεχές πρόγραμμα, γιατί οι υπολογισμοί γίνονταν με βάση το εισόδημα των περιφερειών στο διάστημα 2007-2009, όπου η χώρα μας έδινε μια πλασματική εικόνα πλούτου.
Τελικά, μετά από πολλές διαβουλεύσεις, υπήρξε περιορισμός των πόρων αλλά δεν ξεπέρασε το 20%.
Το μεγαλύτερο μέρος των πόρων του ΕΣΠΑ, περί τα 7 δις ευρώ, θα κατευθυνθεί προς τις πέντε λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες (Ανατολική Μακεδονία, Δυτική Ελλάδα, Ήπειρος, Θράκη κλπ), κάπου 2.6 δις ευρώ θα πάνε στην Αττική και το Νότιο Αιγαίο, ενώ στις υπόλοιπες περιφέρειες (Βόρειο Αιγαίο, Στερεά, Πελοπόννησος κλπ) θα κατευθυνθούν περί τα 2.4 δις ευρώ.
«Κι εδώ είναι που χρειάζεται να γίνουν καλές επιλογές από τις ίδιες τις περιφέρειες και να δοθεί προτεραιότητα στους κλάδους που θα δώσουν τα βέλτιστα αναπτυξιακά αποτελέσματα», κατέληξε ο αρμόδιος διευθυντής του Υπουργείου Ανάπτυξης.
• Α Μέρος: έργα στον τομέα του φυσικού αερίου
Ο κ. Δημήτρης Μανώλης, διευθυντής παρακολούθησης διεθνών έργων της ΔΕΠΑ, παρουσίασε τους άξονες και το σκεπτικό της στρατηγικής της ΔΕΠΑ στο χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η ΔΕΠΑ δεν εστιάζει μόνον στην εδραίωση της θέσης της στην ελληνική αγορά αλλά ενδιαφέρεται κυρίως για την κατάληψη μιας ισχυρής θέσης στην ενεργειακή αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τόνισε ο κ. Μανώλης, και τούτο διότι εκτιμά πως το ίδιο το τοπίο της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας δείχνει πως είναι επιτακτική η ανάγκη για ολοκλήρωση και ολική απελευθέρωση των αγορών ενέργειας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των πολύ υψηλών τιμών ενέργειας.
Η Ευρώπη συνολικά έχει σημαντικά υψηλότερο κόστος ενέργειας στη βιομηχανία και τα νοικοκυριά της σε σχέση με την Αμερική, επισήμανε ο κ Μανώλης, παράλληλα όμως παρατηρούνται σοβαρές αποκλίσεις και εντός Ευρώπης, καθώς το φυσικό αέριο παρέχεται με καλύτερες τιμές στον ευρωπαϊκό Βορρά μέσα από μακροπρόθεσμα συμβόλαια και σε λιγότερο ανταγωνιστικές τιμές στον ευρωπαϊκό Νότο όπου υπάρχουν ακόμη σε ισχύ μακροχρόνια συμβόλαια τα οποία συνέδεαν την τιμή του φυσικού αερίου με την τιμή του πετρελαίου.
Αυτό που τράβηξε τη δική μας προσοχή, συνέχισε ο κ. Μανώλης, ήταν το παράδειγμα της Ιταλίας, όπου για πρώτη φορά φέτος παρατηρήθηκε πτώση των τιμών σε ανταγωνιστικά επίπεδα λόγω φαινομένων αυξημένης διαφοροποίησης των εισροών αερίου και της δημιουργίας αγωγών αντίστροφης ροής.
Ως εκ τούτου η ΔΕΠΑ βλέπει την Νοτιοανατολική Ευρώπη ως μια μεγάλη αναπτυσσόμενη αγορά με επείγουσα ανάγκη υλοποίησης έργων που θα επιτρέψουν τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας και θα οδηγήσουν σε μείωση των τιμών.
Γι’ αυτό προωθεί δύο σημαντικά έργα που θα εξυπηρετήσουν τον συγκεκριμένο στόχο και τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια σχεδιασμού και υλοποίησης.
Το πρώτο έργο είναι ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGΒ και το δεύτερο ο πλωτός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου Aegean LNG.
Ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός θα έχει δυναμικότητα 3-5 δις κυβικά μέτρων ετησίως και διαθέτει την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία το έχει προτείνει ως έργο κοινού ενδιαφέροντος καθώς και τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με μια σημαντική επιχορήγηση της τάξης των 45 εκατ ευρώ.
Πρόκειται για επένδυση που έχει χαρακτηριστεί ως έργο εθνικού συμφέροντος και από την Ελλάδα και από τη Βουλγαρία, υλοποιείται από την ΔΕΠΑ σε συνεργασία με τη βουλγαρική BEC και την ιταλική Edison, έχει τη δυνατότητα ανάστροφης ροής και βρίσκεται σε ιδανική τοποθεσία για τη μεταφορά του φυσικού αερίου.
Η εξέλιξη των εργασιών θεωρείται σχετικά προχωρημένη καθώς έχει πάρει τις περιβαλλοντικές άδειες και στη Βουλγαρία και στην Ελλάδα. Οι τελικές αποφάσεις για την υλοποίησή του αναμένεται να ληφθούν μέσα στους επόμενους μήνες και τόσο εκτίμηση όσο και επιδίωξη της ΔΕΠΑ είναι ο συνδυασμός της λειτουργίας του με τον αγωγό TAP, με το σκεπτικό ότι μπορούν να δημιουργηθούν μεγάλες συνέργιες.
Το δεύτερο έργο είναι ο πλωτός σταθμός διαχείρισης υγροποιημένου φυσικού αερίου Aegean LNG που σχεδιάζεται να αναπτυχθεί στις εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ στην Καβάλα.
Πρόκειται για μία ακόμη επένδυση που στηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και η ευελιξία της ενεργειακής αγοράς των Βαλκανίων και γι’ αυτό θα μπορεί να αντλήσει σημαντική χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά κονδύλια.
Ο σταθμός Aegean LNG αποτελεί τον πιο σύντομο και φτηνό δρόμο εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού προς την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, κατέληξε ο κ. Μανώλης, θα μπορούσε κάλλιστα να προμηθεύεται φτηνό φυσικό αέριο από την Αμερική και συντελεί στο άνοιγμα του νότιου διαδρόμου προμήθειας φυσικού αερίου που είναι θεμελιώδους σημασίας για την βελτίωση της ασφάλειας ανεφοδιασμού και τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας.
Ο κ. Αριστoτέλης Κροκιδάς, διευθυντής διαχείρισης έργων του ΔΕΣΦΑ παρουσίασε τα βασικά στοιχεία των έργων αναβάθμισης και επέκτασης του τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) της Ρεβυθούσας των οποίων άλλωστε προΐσταται.
Η Ρεβυθούσα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εθνικές υποδομές της Ελλάδας και συγκαταλέγεται στους 13 αντίστοιχους σταθμούς που βρίσκονται σε λειτουργία στη Μεσόγειο και στην Ευρώπη.
Σχεδιάστηκε και λειτουργεί εδώ και 13 χρόνια με τις αυστηρότερες προδιαγραφές ασφαλείας και σεβασμού προς το περιβάλλον και χρησιμοποιεί πολύ υψηλή τεχνολογία, τόνισε ο κ. Κροκιδάς.
Επί του παρόντος η εγκατάσταση της Ρεβυθούσας εξακολουθεί να προμηθεύεται αέριο μόνον από την Αλγερία αλλά με την περαιτέρω απελευθέρωση της αγοράς θα μπορεί να αγοράζει από την σποτ αγορά σε καλύτερες τιμές. Το έργο της Ρεβυθούσας είναι σήμερα σε διαδικασία αναβάθμισης.
Η αναβάθμιση περιλαμβάνει την κατασκευή μιας νέας δεξαμενής χωρητικότητας 95.000 κ.μ. που αυξάνει τον συνολικό αποθηκευτικό χώρο κατά 82%, την αναβάθμιση του λιμανιού ώστε να είναι κατάλληλο για μεγαλύτερα πλοία, την περαιτέρω αύξηση του ρυθμού αεριοποίησης μέσω της εγκατάστασης κρυογενικού εξοπλισμού και την αναβάθμιση του μετρικού σταθμού της Αγίας Τριάδας.
Στόχος όλων αυτών των εργασιών, κατέληξε ο κ. Κροκιδάς, είναι η διασφάλιση της επάρκειας της Ελλάδας σε φυσικό αέριο αλλά και η μελλοντική εμπορική δραστηριότητα του ΔΕΣΦΑ, με σκοπό είτε την τροφοδοσία πλοίων με υγροποιημένο φυσικό αέριο σε περίπτωση που απαγορευτεί η χρήση του πετρελαίου ως καυσίμου στη Μεσόγειο όπως συζητείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είτε την τροφοδοσία μικρών τοπικών σταθμών που θα μπορούσαν να λειτουργούν με φυσικό αέριο π.χ. σε κάποια δύσκολα νησιά.
Τα επίκαιρα έργα βιομάζας και τα πρώτα έργα στον τομέα των αποβλήτων
Ο κ. Γιάννης Παναγόπουλος, εταίρος της 3D Engineering and Technical Consultancy Services, με εμπειρία άνω των 30 ετών στη μελέτη, κατασκευή και διοίκηση ενεργειακών έργων παντός τύπου, επιχείρησε να ξεναγήσει το κοινό στον σχετικά άγνωστο χώρο της ενεργειακής αξιοποίησης της βιομάζας.
«Ο Νόμος 3468/2006 ορίζει ως βιομάζα το “βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα προϊόντων, αποβλήτων και καταλοίπων που προέρχονται από τις γεωργικές, συμπεριλαμβανομένων φυτικών και ζωικών ουσιών, τις δασοκομικές και τις συναφείς βιομηχανικές δραστηριότητες, καθώς και το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα βιομηχανικών αποβλήτων και αστικών λυμάτων και απορριμμάτων», είπε.
«Η αξιοποίηση της βιομάζας διαθέτει απόλυτα πλεονεκτήματα.
Για τους επενδυτές χαμηλά επιχειρηματικά ρίσκα και σύντομους χρόνους απόσβεσης.
Για τις τοπικές κοινωνίες ενίσχυση αγροτικής, αγροτοβιομηχανικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, νέες θέσεις εργασίας και πρόσθετο εισόδημα από εισφορές ΑΠΕ στους δήμους.
Για το περιβάλλον δραστική εξάλειψη στερεών, υγρών και αερίων ρύπων, βελτίωση συνθηκών υγιεινής διαβίωσης σε ανθρώπους και πανίδα, ελάττωση πυρκαγιών και δραστική μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Για την εθνική οικονομία εγχώρια φθηνή πηγή ενέργειας με αντικατάσταση εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων, αύξηση ποιοτικού τουρισμού λόγω καθαρότερου περιβάλλοντος, αύξηση των εξαγωγών αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, αποκέντρωση, ισόρροπη γεωγραφική ανάπτυξη, καινοτομία, ευκαιρίες ανάπτυξης και εξαγωγής εγχώριας τεχνογνωσίας, αύξηση του ΑΕΠ, βελτίωση εμπορικού ισοζυγίου και μείωση ενεργειακών εξαρτήσεων».
Κατά τον κ. Παναγόπουλο, η χώρα μας έχει τεράστιο δυναμικό παραγωγής ΑΠΕ από βιομάζα.
Μόνο οι ελαιοκαλλιέργειες παράγουν κάθε χρόνο 700.000 τόνους ξηρού πυρηνόξυλου, που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν μονάδες ηλεκτροπαραγωγής συνολικής ισχύος 90 MW, κι αν προστεθούν τα κλαδέματα των ελαιόδεντρων, το δυναμικό διπλασιάζεται σε 180 MW.
Άλλα τόσα MW θα μπορούσαν να προσθέσουν οι λοιπές καλλιέργειες και συναφείς αγροτοβιομηχανίες, τα δασικά κατάλοιπα, τα κλαδέματα των δήμων, οι αποψιλώσεις, οι βιομηχανίες επεξεργασίας ξύλου κλπ.
Ισχυρό δυναμικό παραγωγής ενέργειας έχουν επίσης τα αστικά απορρίμματα ενώ η παραγωγή ενέργειας από αστικά απορρίμματα είναι σήμερα παγκοσμίως αποδεκτή και εφαρμόζεται μαζικά στις ευρωπαϊκές πόλεις και στις ΗΠΑ.
Αλλά και η λυματολάσπη που παράγεται από τους βιολογικούς καθαρισμούς είναι δυνατό να μετατραπεί σε αέριο υποκαθιστώντας το φυσικό αέριο, επιλύνοντας έτσι και το πρόβλημα της διάθεσης της λυματολάσπης από τους βιολογικούς καθαρισμούς.
«Οι επενδύσεις στην αξιοποίηση της βιομάζας είναι οικονομικά βιώσιμες για τους επενδυτές και πολλαπλά ωφέλιμες για τις τοπικές κοινωνίες και την εθνική οικονομία.
Υπάρχει τεράστιο ανεκμετάλλευτο δυναμικό ενώ προσφέρονται ευνοϊκό νομοθετικό πλαίσιο και διατίθενται αξιόπιστες και δοκιμασμένες τεχνολογίες, οι οποίες διασφαλίζουν την μακροβιότητα της επένδυσης και τους αυστηρότερους όρους προστασίας του περιβάλλοντος, σε αντίθεση με την απαράδεκτη σημερινή κατάσταση βάναυσου βιασμού του», τόνισε ο κ. Παναγόπουλος.
Οι ευκαιρίες αυτές αφορούν τους ανεξάρτητους παραγωγούς ΑΠΕ από τον πρωτογενή τομέα, κατά τρόπο που επιτρέπει συνέργιες με τις παραδοσιακές γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες, μπορούν να αξιοποιηθούν για την ανεξάρτητη ηλεκτροπαραγωγή ΑΠΕ σε απομακρυσμένες περιοχές, κυρίως στα μη διασυνδεδεμένα νησιά όπου η βιομάζα θα μπορούσε να υποκαταστήσει τις μονάδες πετρελαίου, μπορούν να αξιοποιηθούν επίσης στα αναπτυξιακά προγράμματα των δήμων αλλά και στη δημιουργία μονάδων κατασκευής πιστοποιημένης πελέτας και μπρικέτας, των οποίων η ζήτηση και χρήση αυξάνεται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως.
Από την άλλη μεριά, ωστόσο, υπάρχουν εμπόδια και αντικειμενικές δυσκολίες στην ανάπτυξη έργων βιομάζας, πρωτίστως προβλήματα εφοδιασμού.
«Ο κατατεμαχισμός της αγροτικής γης με πολλές μικρές ιδιοκτησίες και της αγροτοβιομηχανίας σε πολλούς μικρούς τοπικούς βιοτέχνες έχει ως αποτέλεσμα στην έλλειψη αξιόπιστης και μακροχρόνιας τροφοδοσίας σε πρώτη ύλη, ενώ σημαντικά παραμένουν ακόμη στη χώρα μας λόγω της κρίσης τα προβλήματα χρηματοδότησης», επισήμανε ο κ. Παναγόπουλος.
Άλλα εμπόδια είναι η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών για την εφαρμογή της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας και επιβολής ποινών στους παραβάτες πχ. των νόμων περί διάθεσης αποβλήτων, η έλλειψη ενημέρωσης της κοινής γνώμης για τα περιβαλλοντικά οφέλη της ενεργειακής αξιοποίησης με αποτέλεσμα ισχυρές τοπικές αντιστάσεις στα έργα, οι γραφειοκρατικές δυσκολίες αδειοδότησης και η διαρκής αναξιοπιστία του δημοσίου που έχει θεσπίσει ένα φορολογικό σύστημα κινούμενης άμμου με υπερφορολόγηση και έκτακτες εισφορές στις ΑΠΕ και έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο τον ΛΑΓΗΕ, κατέληξε ο ομιλητής.
Ο κ. Σπύρος Κιαρτζής, διευθυντής ΑΠΕ του ομίλου Ελληνικά Πετρέλαια παρουσίασε το σχεδιασμό του ομίλου για την κατασκευή του πρώτου εργοστασίου παραγωγής ενέργειας από βιομάζα στην Ελλάδα.
Τα ΕΛΠΕ είναι ο μεγαλύτερος ενεργειακός όμιλος της χώρας και η κύρια δραστηριότητά του είναι η εισαγωγή, διύλιση και πώληση πετρελαίου, ωστόσο τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιήθηκε επίσης στο φυσικό αέριο, την ηλεκτροπαραγωγή, τους αγωγούς και τις ΑΠΕ.
Η στρατηγική της θυγατρικής ΑΠΕ των ΕΛΠΕ έχει σαν στόχο τη διαφοροποίηση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου σε διάφορους τύπους ΑΠΕ, την αντιστάθμιση κινδύνου για το κόστος εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της κύριας πετρελαϊκής δραστηριότητας και την ανάπτυξη νέων τεχνολογικών οραμάτων.
Συγκεκριμένα, ο όμιλος ΕΛΠΕ αναπτύσσει δραστηριότητα στα φωτοβολταϊκά, τα αιολικά αλλά και τη βιομάζα.
Κατά τον κ. Κιαρτζή, τα έργα βιομάζας αν και βρίσκονται στα πρώτα τους στάδια, αγγίζουν περισσότερο τον τόπο μας, διότι ανακυκλώνουν υλικά και δίνουν αναπτυξιακή προοπτική.
Στην Ελλάδα υπάρχουν μεγάλα περιθώρια παραγωγής ενέργειας από βιομάζα διότι όσο κι αν υποτιμάμε την ελληνική γεωργία, έχουμε εν τέλει υπερτριπλάσιο αγροτικό τομέα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, παρατήρησε ο ομιλητής.
Η πρώτη επένδυση του ομίλου ΕΛΠΕ στη βιομάζα αφορά την ανέγερση ενός εργοστασίου στο Τυχερό Έβρου, μιας μονάδας που έχει ήδη αδειοδοτηθεί και βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας της κατασκευής, ενώ εκκρεμούν αιτήσεις για άλλα τρία εργοστάσια. Όλα τα εργοστάσια βιομάζας που θα κατασκευάσουν τα ΕΛΠΕ θα παράγουν ενέργεια από αγροτικά υπολείμματα πρωτίστως γιατί αυτά είναι διαθέσιμα σήμερα.
Αναφερόμενος στη συνέχεια στα προβλήματα και τις αδυναμίες του ενεργειακού κλάδου, ο διευθυντής ΑΠΕ των ΕΛΠΕ κατέγραψε ως μείζον ζήτημα την αστάθεια του θεσμικού και φορολογικού περιβάλλοντος.
Ο κλάδος των ΑΠΕ αναπτύχθηκε ασύμμετρα στην Ελλάδα, τόνισε, με αποτέλεσμα να προκύψουν σοβαρά οικονομικά αδιέξοδα και να καταλήξουμε σε επιβολή έκτακτων εισφορών και σε αδυναμία του ΛΑΓΗΕ να πληρώσει τους προμηθευτές.
Η παρούσα κατάσταση δημιουργεί επιφυλάξεις σε πιθανούς επενδυτές, με αποτέλεσμα οι επενδύσεις να μην προχωρούν.
Το μεγαλύτερο και πιο ασφυκτικό πρόβλημα αντιμετωπίζουν εκείνοι που έχουν μόνον μια δραστηριότητα ΑΠΕ.
Επιπλέον, πάσχει και η γενικότερη πολιτική: υπάρχουν διαρκείς καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις, με δικαιολογίες του τύπου «έχει φύγει το μισό προσωπικό και δεν φτάνουν τα άτομα» ή «δεν πληρώνονται καλά και δεν έχουν διάθεση για δουλειά», είπε με νόημα ο κ. Κιαρτζής, η έντονη γραφειοκρατία παραμένει, όπως και οι αδιέξοδες τυποκρατικές λογικές: για παράδειγμα, συνέχισε ο ομιλητής, η αίτησή μας για τη δημιουργία εργοστασίου βιομάζας στην Πελοπόννησο δεν έγινε δεκτή από τη ΡΑΕ με το αιτιολογικό ότι έχουν γίνει αρκετά έργα ΑΠΕ εκεί.
Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά και την αδυναμία των ελληνικών τραπεζών να παράσχουν χρηματοδότηση, καταλήγει να κάνεις καθένας ό,τι μπορεί μόνος του με ίδια κεφάλαια ή με δανεισμό από το εξωτερικό.
Με τόσους χρηματοδοτικούς περιορισμούς όμως και τέτοιες άκαμπτες πολιτικές σχολαστικισμού και γραφειοκρατίας, είναι αδύνατο να πάμε σε ανάπτυξη και να παράγουμε θέσεις εργασίας, φόρους και εισφορές, κατέληξε ο ομιλητής.
Ο κ. Κωνσταντίνος Αγγελίδης, από την πετρελαιοπαραγωγό εταιρεία Kavala Oil, παρουσίασε το έργο βιομάζας ισχύος 26 MW της εταιρείας, του οποίου είναι υπεύθυνος.
Ως γνωστόν η Kavala Oil είναι η μόνη ελληνική εταιρεία που παράγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο, σε μικρές έστω ποσότητες, καθώς εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα του Πρίνου και διαθέτει θαλάσσιες εξέδρες και χερσαία εγκατάσταση, στις οποίες σταθεροποιείται το αργό πετρέλαιο και αφαιρείται από αυτό το υδρόθειο.
Το έργο βιομάζας της Kavala Oil εντάσσεται σε μια σειρά δράσεων για την εξοικονόμηση ενέργεια της μονάδας και η σχετική στόχευση είναι να αντικατασταθεί η χρήση του φυσικού αερίου στη διαδικασία σταθεροποίησης του πετρελαίου με τη βιομάζα και η εταιρεία να γίνει πάροχος του φυσικού αερίου που εξορύσσει αντί να το χρησιμοποιεί για να καλύψεις τις δικές της ανάγκες.
Το έργο θα κατασκευαστεί κοντά στις χερσαίες εγκαταστάσεις και εκτός του λέβητα και του αγωγού που θα μεταφέρει την ενέργεια στο εργοστάσιο, θα αποτελείται κι από μια μεγάλη αποθήκη βιομάζας που θα καλύπτει την κατανάλωση 1-2 μηνών.
«Η τεχνολογία καύσης βιομάζας είναι δοκιμασμένη εδώ και 10ετίες στην Ευρώπη», παρατήρησε ο κ. Αγγελίδης.
«Υπάρχει ευελιξία στο καύσιμο καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε αγροτικά υπολείμματα, ροκανίδια, πυρηνόξυλο, είτε βιομηχανικά καύσιμα, πελέτες, μπρικέτες κλπ. ενώ κοστίζει δύο με δυόμισι φορές φτηνότερα από το φυσικό αέριο.
Εμείς υπολογίζουμε ότι μπορούμε να εξοικονομήσουμε 200.000 ευρώ το χρόνο από τη λειτουργία της.
Υπάρχουν πολλά οφέλη: εισάγουμε νέες τεχνολογίες, γινόμαστε πωλητές φυσικού αερίου, βελτιώνουμε τις σχέσεις μας με την τοπική κοινωνία.
Υπάρχει ωστόσο πρόβλημα με τα αγροτικά υπολείμματα καθώς δεν υπάρχουν αξιόπιστοι προμηθευτές για μεγάλες καταναλώσεις. Εκτιμούμε για παράδειγμα ότι οι νομοί Καβάλας και Δράμας αρκούν για να καλύψουν 2-3 μονάδες με την ισχύ της Kavala Oil, λείπει ωστόσο το αξιόπιστο δίκτυο», κατέληξε ο ομιλητής.
Ο κ. Ιωάννης Σταθόπουλος, τεχνικός υπεύθυνος της Ενεργειακής Συνεταιριστικής Εταιρείας Καρδίτσας, παρουσίασε τις προσπάθειες που κατέβαλε και τα εμπόδια που αντιμετώπισε ο καρδιτσιώτικος αυτός συνεταιρισμός στα σχέδιά του για την κατασκευή μιας μονάδας παραγωγής ενέργειας από βιομάζα και ενός εργοστασίου παραγωγής πελέτας και μπρικέτας.
Η Ενεργειακή Συνεταιριστική Εταιρεία Καρδίτσας (ΕΣΕΚ), είπε, ιδρύθηκε το 2010, ως αστικός συνεταιρισμός ανοιχτού κεφαλαίου, που δέχεται δηλαδή ανά πάσα στιγμή νέα μέλη, έχει μέχρι στιγμής 350 μέλη και έχει συγκεντρώσει κεφάλαια τη τάξης των 450.000 ευρώ.
Η ΕΣΕΚ έχει σκοπό σύμφωνα με το καταστατικό της την παρέμβαση στον πρωτογενή τομέα μέσω της απορρόφησης και αξιοποίησης αγροτικής και δασικής βιομάζας, για να παράγει πλούτο που θα κατανεμηθεί τοπικά, στα μέλη της, τους αγρότες, τους εργαζόμενους και τους συνεταιρισμούς, και σχεδιάζει την κατασκευή ενός εργοστασίου στερεών καυσίμων (δηλαδή πελέτας και μπρικέτας) καθώς και τη δημιουργία μιας μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 500 kW από βιοκαύσιμα.
Στα τρία χρόνια δραστηριοποίησής της, τα μέλη της ΕΣΕΚ αγόρασαν γη για να στήσουν τις μονάδες τους, πειραματίστηκαν με δασικά φυτά, έκαναν συμβολαιακή καλλιέργεια για 1000 στρέμματα αγριαγκινάρας, του γνωστού ενεργειακού φυτού που καλλιεργείται στο νομό Καρδίτσας, δοκίμασαν να χρησιμοποιήσουν τα μηχανήματα του τριφυλιού στην συγκομιδή της αγριαγκινάρας με παρά πολλά προβλήματα και καταστροφές, πειραματίστηκαν με υπολείμματα από βαμβακοκαλλιέργεια και άλλες καλλιέργειες, έκαναν ανάλυση σε όλα τα διαθέσιμα είδη βιομάζας που υπήρχαν στην περιοχή, έψαξαν τις διάφορες τεχνολογίες και για να λύσουν τα ποικίλα προβλήματα που αντιμετώπισαν κατά τις αναζητήσεις τους, συνεργάστηκαν και συνεχίζουν να συνεργάζονται με πολλά ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα.
Τα δύο κυριότερα προβλήματα που αντιμετώπισαν τα μέλη της ΕΣΕΚ στο πολύ αξιόλογο εγχείρημά τους ήταν, κατά τον κ. Σταθόπουλο, οι αδυναμίες και τα τεχνικά προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας στην αγροτική βιομάζα, όπου τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα από ό,τι στην ξυλεία και η άρνηση του υπουργείου να αδειοδοτήσει το εργοστάσιό τους με το αιτιολογικό ότι βρίσκεται σε γη υψηλής παραγωγικότητας.
Ως προς το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας η επένδυση αναμένει τους όρους σύνδεσης στο σύστημα, εκτιμάται όμως ότι το εγχείρημα δεν θα είναι βιώσιμο χωρίς συμπαραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες ξήρανσης του ξύλου, κατέληξε ο ομιλητής.
Οι κ. Μιχάλης Αγρανιώτης και Δημήτρης Ρακόπουλος παρουσίασαν το έργο συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας της Δημοτικής Επιχείρησης Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας που βρίσκεται υπό ανάπτυξη.
Η Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας (ΔΕΤΗΠ) είναι μια δημοτική επιχείρηση με 20 χρόνια λειτουργίας, απασχολεί 62 εργαζόμενους και είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση, τη λειτουργία και τις επεκτάσεις της τηλεθέρμανσης στην πόλη της Πτολεμαΐδας και την ευρύτερη περιοχή.
Η ΔΕΤΗΠ παραλαμβάνει θερμική ενέργεια από τους σταθμούς της ΔΕΗ Πτολεμαΐδας και Καρδιάς, και με υποδομές μεταφοράς και διανομής αποτελούμενες από μονωμένους αγωγούς υπέρθερμου ύδατος, εξυπηρετεί τις ανάγκες θέρμανσης 3.800 κτιρίων, 14.000 διαμερισμάτων και 40.000 ατόμων.
Με την τεχνολογία αυτή η δημοτική επιχείρηση κρατά την τιμή πώλησης της θερμικής ενέργειας στα χαμηλότερα ίσως επίπεδα της Ελλάδας και της Ευρώπης δικαιώνοντας τον κοινωνικό σκοπό της, είναι μιας υγιής οικονομικά εταιρεία η οποία κατορθώνει να αναλαμβάνει νέα έργα για την κάλυψη νέων καταναλωτών ή τις αναγκαίες αναβαθμίσεις του συστήματος ακόμη και μέσα στην κρίση και επιτυγχάνει σημαντική εξοικονόμηση στο κόστος της ενέργειας για θέρμανση. Για όλους αυτούς τους λόγους η δημοτική επιχείρηση της Πτολεμαΐδας έχει λάβει και διάφορες βραβεύσεις για τη φιλικότητά της προς το περιβάλλον.
Ωστόσο η ΔΕΤΗΠ θα αντιμετωπίσει σύντομα πρόβλημα στη μελλοντική της ανάπτυξη, εξαιτίας της προβλεπόμενης απένταξης, δηλαδή της αναστολής λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ που την τροφοδοτούν με υπέρθερμο νερό ή στην καλύτερη περίπτωση ης λειτουργίας τους για πολύ λιγότερες ώρες ημερησίως.
Και αυτό το πρόβλημα επιχειρείται να λυθεί με το έργο συμπαραγωγής ηλεκτρισμού 1 MW και θερμότητας 5 MW από βιομάζα που θα καλύψει μέρος αυτής της έλλειψης από το 2016, τόνισαν οι ομιλητές.
Το καύσιμο αναφοράς είναι ένα μείγμα από θρύμματα ξύλου και άχυρο ή αγροτικά υπολείμματα.
Πρόκειται για ένα έργο πιλότο με κόστος 6 εκατ. ευρώ, η απόσβεσή του αναμένεται να γίνει σε 4-5 χρόνια και θα καταβληθεί προσπάθεια να χρηματοδοτηθεί από το πρόγραμμα Jessica. Από τεχνικής άποψης αυτοί οι σταθμοί βιομάζας είναι απλές κατασκευές και μολονότι δίνουν κάποιες θέσεις εργασίας, είναι πλήρως αυτοματοποιημένοι κατά τη λειτουργία τους.
Η εκτίμηση είναι ένας σταθμός αυτής της δυναμικότητας, με την αντικατάσταση του πετρελαίου με βιομάζα που υλοποιεί, επιτυγχάνει, οικονομία καυσίμου της τάξης του 1 εκατ ευρώ το χρόνο.
Ο κ. Χαραλαμπίδης, διευθυντής της Τέρνα Ενεργειακή, περιέγραψε τις εξελίξεις σχετικά με το έργο της ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων της περιφέρειας Πελοποννήσου, που μετά από πολλά χρόνια έρχεται να δώσει στο εκρηκτικό πρόβλημα των σκουπιδιών της Πελοποννήσου και είναι το πρώτο παρόμοιο έργο που αναλαμβάνεται στη χώρα μας.
Το έργο αυτό κατακυρώθηκε στην Τέρνα Ενεργειακή μετά από σχετικό διαγωνισμό, θα γίνει με τη μέθοδο του ΣΔΙΤ μεταξύ της ιδιωτικής εταιρείας και της Περιφέρειας Πελοποννήσου και θα χρηματοδοτηθεί με 152 εκατ. ευρώ, προερχόμενα από ίδια κεφάλαια της αναδόχου εταιρείας, πόρους του ΕΣΠΑ και τραπεζικό δανεισμό.
Το project περιλαμβάνει την κατασκευή και λειτουργία τριών μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων, τριών χώρων υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων και δύο σταθμών μεταφόρτωσης απορριμμάτων.
Ο όλος σχεδιασμός καλύπτει τους ευρωπαϊκούς στόχους περί διαχείρισης απορριμμάτων, δεν ανταγωνίζεται τη διαλογή στην πηγή, μεγιστοποιεί την ανακύκλωση και προωθεί την κομποστοποίηση παράγοντας κομπόστ υψηλής ποιότητας, κατάλληλο για χρήση και στη βιολογική γεωργία.
Όλα αυτά διασφαλίζονται και συμβατικά, πρόσθεσε ο κ. Χαραλαμπίδης, με ρητή αναφορά στην υποχρέωση του αναδόχου σε μια σειρά από πολύ συγκεκριμένους δεσμευτικούς στόχους π.χ. μείωσης του υπολείμματος προς τελική διάθεση σε επίπεδα κάτω του 45%, ποσοστό ανακύκλωσης των συσκευασιών σε ποσοστό άνω του 35%, ποσοστό απομάκρυνσης των οργανικών από την ταφή σε ποσοστό άνω του 65% κλπ.
Αξίζει να επισημανθεί επίσης ότι η εταιρεία δεσμεύεται στην τήρηση αυστηρών κριτηρίων περιβαλλοντικής απόδοσης της επένδυσης και στην περιβαλλοντική εκπαίδευση των πολιτών, ενώ αποδέχεται πολύ αυστηρούς ελέγχους απόδοσης του έργου από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, ανεξάρτητο ελεγκτή, τους χρηματοδότες αλλά και τους πολίτες.
Το έργο της Τέρνα Ενεργειακή στην Πελοπόννησο θα επιλύσει με μια τεχνολογία αιχμής το οξύ πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων της περιφέρειας αυτής για μια 25ετία, με προφανή οφέλη για την ποιότητα ζωής, τον τουρισμό και τη γεωργία, ενώ παράλληλα προσφέρει νέες θέσεις εργασίας και δίνει ώθηση στην τοπική επιχειρηματική δράση.
Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου, αυτή τη στιγμή έχει υποβληθεί η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και γίνεται η προετοιμασία του φακέλου μεγάλου έργου για να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση.
Λόγω της επείγουσας ανάγκης για αντιμετώπιση του προβλήματος των απορριμμάτων της Πελοποννήσου, έχει τεθεί ένα πολύ σύντομο ορόσημο για την έναρξη της λειτουργίας τουλάχιστον τμήματος του έργου.
Συγκεκριμένα προβλέπεται η έναρξη μιας προσωρινής λειτουργίας με διαχωρισμό απορριμμάτων και κομποστοποίηση μέσα σε 10 μήνες και η έναρξη της πλήρους λειτουργίας με ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων και βιολογική επεξεργασία 14 μήνες αργότερα, δηλαδή σε 24 μήνες από σήμερα, κατέληξε ο κ. Χαραλαμπίδης.
