Ποιες είναι οι σημαντικότερες οικονομικές και γεωπολιτικές τάσεις που ανέδειξε το φόρουμ των Δελφών;

12 Απριλίου, 2025 7:56 μμ

Οι πηγές, προερχόμενες από το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών του 2025, παρουσιάζουν μια ευρεία συζήτηση για τις τρέχουσες οικονομικές, τεχνολογικές και γεωπολιτικές προκλήσεις. Επισημαίνεται η ανάγκη για επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη και η ψηφιακή μετάβαση στην Ευρώπη, παράλληλα με την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις ΗΠΑ. Συζητούνται θέματα όπως η βιωσιμότητα, η ενσωμάτωση των νέων γενεών στην αγορά εργασίας και ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Τέλος, αναλύονται οι υβριδικές απειλές, η σημασία της ηγεσίας και οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

 
Κύρια σημεία

Συζητήσεις για την οικονομία και την ανάπτυξη

Ποιος είναι ο κύριος στρατηγικός στόχος για την Ελλάδα σήμερα σύμφωνα με τις πρόσφατες συζητήσεις; Ο κύριος στρατηγικός στόχος για την Ελλάδα σήμερα είναι η ανάπτυξη, όπως επισημαίνεται στις εκθέσεις Λέτα και Ντράγκι. Αυτό απαιτεί μια εθνική οικονομική πολιτική με σαφή κατεύθυνση και την κινητοποίηση κεφαλαίων, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών πόρων και των ιδιωτικών επενδύσεων. Η αύξηση των επενδύσεων κατά περίπου 8% ετησίως κρίνεται απαραίτητη για την αναπλήρωση του κεφαλαιακού αποθέματος που χάθηκε κατά την οικονομική κρίση.

Ποιος είναι ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος στην υποστήριξη της ελληνικής οικονομίας; Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην υποστήριξη της ανάπτυξης, καθώς αποτελεί τον κύριο πάροχο δανειακών κεφαλαίων για μεγάλα επενδυτικά σχέδια. Οι τράπεζες διαθέτουν υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια και ρευστότητα, ενώ παράλληλα επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και σε νέες αγορές, στηρίζοντας την εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, συμβάλλουν στη χρηματοοικονομική συμπερίληψη και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων των γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων.

Πώς επηρεάζουν οι γεωπολιτικές εντάσεις και ο προστατευτισμός την ελληνική οικονομία και ποιες ευκαιρίες δημιουργούνται; Οι γεωπολιτικές εντάσεις και ο δασμολογικός προστατευτισμός ενέχουν προκλήσεις για την ελληνική οικονομία, κυρίως έμμεσα μέσω της σύνδεσής της με τις ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας και της αύξησης της αβεβαιότητας. Ωστόσο, δημιουργούνται και ευκαιρίες, όπως η κινητοποίηση της ΕΕ για την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς και το πρόγραμμα ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας, το οποίο μπορεί να αναζωογονήσει την ελληνική βιομηχανία. Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας της επιτρέπει επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο ως κόμβος μεταφορών και ενέργειας.

 
Τεχνολογία, Καινοτομία και Ψηφιακός Μετασχηματισμός

Πώς ενσωματώνεται η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) στον τραπεζικό τομέα και ποιες είναι οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες; Η ΤΝ κατέχει κεντρικό ρόλο στη στρατηγική εξέλιξη και την καινοτομία του τραπεζικού τομέα. Εφαρμόζεται σε διάφορες λειτουργίες για την ενίσχυση της αποδοτικότητας, τη βελτίωση της εμπειρίας των πελατών και την πρόβλεψη των αναγκών τους. Οι προκλήσεις περιλαμβάνουν την ανάγκη για επένδυση σε ψηφιακά εργαλεία, την κυβερνοασφάλεια και την κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού. Οι ευκαιρίες είναι η δημιουργία νέων υπηρεσιών, η εξατομικευμένη εξυπηρέτηση και η ενσωμάτωση τραπεζικών υπηρεσιών σε άλλα ψηφιακά περιβάλλοντα.

Ποια είναι η σημασία της κυβερνοασφάλειας στην ψηφιακή εποχή για τις επιχειρήσεις και πώς αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι; Η κυβερνοασφάλεια είναι υπέρτατης σημασίας στην ψηφιακή εποχή, καθώς οι κυβερνοεπιθέσεις αυξάνονται σε ταχύτητα και πολυπλοκότητα, προκαλώντας σοβαρές οικονομικές συνέπειες. Η αντιμετώπιση των κινδύνων απαιτεί μια ενιαία παγκόσμια στρατηγική, συνεχή εκπαίδευση των εταιρειών, επενδύσεις σε εργαλεία κυβερνοασφάλειας και συνεργασία με κυβερνητικούς και διεθνείς οργανισμούς.

 
Κοινωνικά Θέματα και Ανθρώπινο Δυναμικό

Ποια είναι τα βασικά ζητήματα που αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό στον τραπεζικό κλάδο και πώς οι τράπεζες προσπαθούν να προσελκύσουν και να διατηρήσουν ταλέντα; Τα βασικά ζητήματα αφορούν την προσέλκυση και τη διατήρηση ταλαντούχων ανθρώπων, ιδίως από τις νεότερες γενιές, οι οποίες συχνά αντιλαμβάνονται τον τραπεζικό κλάδο ως γραφειοκρατικό και χωρίς ενδιαφέρον. Οι τράπεζες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα επικοινωνώντας τις αλλαγές που συντελούνται, συμμετέχοντας σε εκθέσεις καριέρας, προσφέροντας ευέλικτα εργασιακά περιβάλλοντα, επενδύοντας στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη, και παρέχοντας ανταγωνιστικές αμοιβές και παροχές.

Ποια είναι η σημασία της συμπερίληψης και της ποικιλομορφίας στους οργανισμούς; Η συμπερίληψη είναι η δυνατότητα να ακούγεται, να φαίνεται και να μιλάει κανείς χωρίς να χρειάζεται να αποδείξει την αξία του. Η ποικιλομορφία είναι απαραίτητη για την ύπαρξη των οργανισμών, καθώς η συνύπαρξη και η ακρόαση διαφορετικών απόψεων αλλάζουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο και φέρνουν νέες ιδέες. Όλοι οι άνθρωποι έχουν κάτι να προσφέρουν και η δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου όλοι αισθάνονται ευπρόσδεκτοι και μπορούν να συνεισφέρουν είναι ζωτικής σημασίας.

 
Ενέργεια και Υποδομές

Ποια είναι η σημασία της πράσινης ενεργειακής μετάβασης για την Ελλάδα και την Ευρώπη, και ποιος είναι ο ρόλος των εταιρειών ενέργειας σε αυτή τη μετάβαση; Η πράσινη ενεργειακή μετάβαση είναι σημαντική όχι μόνο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αλλά και για τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας. Εταιρείες όπως η ΔΕΗ Ανανεώσιμες διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο σε αυτή τη μετάβαση, επεκτείνοντας συνεχώς το χαρτοφυλάκιο έργων τους και συμβάλλοντας στους συνολικούς στόχους για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ωστόσο, η μετάβαση πρέπει να είναι ρεαλιστική και να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες της βιομηχανίας για σταθερή και οικονομικά προσιτή ενέργεια.

 
10ο Οικονομικό Φόρουμ Δελφών – Κύρια Θέματα

Τα κύρια θέματα που συζητήθηκαν, σύμφωνα με τις πηγές, περιλαμβάνουν:

Γεωπολιτικά ζητήματα και άμυνα:

• • Η Τουρκία παραμένει απειλή για την Ελλάδα, όπως τόνισε ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Δημήτριος Χούπης, επισημαίνοντας την ετοιμότητα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων για άμεση παρέμβαση. Η συζήτηση για την Τουρκία περιλάμβανε επίσης την πιθανότητα επαναδιαπραγμάτευσης της θέσης της.
  • Η Ρωσία αποτελεί επίσης πηγή ανησυχίας, με τον κώδωνα του κινδύνου να κρούεται για πιθανή δοκιμασία του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ. Η Ρωσία, μαζί με τον Ντόναλντ Τραμπ, αναφέρθηκαν ως παράγοντες που δημιουργούν δυσκολίες για την Ευρώπη.
  • Η ανάγκη για ισχυρές ένοπλες δυνάμεις στην Ελλάδα αναδείχθηκε ως υψηλή προτεραιότητα.
  • Η σημασία ενίσχυσης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας τονίστηκε ως ευκαιρία ανάπτυξης.
  • Συζητήθηκε η ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και η ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων.
  • Οι υβριδικές απειλές, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, των ψηφιακών επιθέσεων και της οικονομικής ανασφάλειας, ήταν επίσης στο επίκεντρο.

Οικονομία και Ανάπτυξη:

• • Οι δασμοί των ΗΠΑ και ο αντίκτυπός τους στην ελληνική οικονομία και την παγκοσμιοποίηση ήταν ένα σημαντικό θέμα. Εκτιμήθηκε ότι οι δασμοί αυτοί είναι η αρχή μιας μακράς διαπραγμάτευσης με την Ευρώπη.
  • Η ανάγκη για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο στην Ελλάδα τέθηκε ως κεντρικός στόχος. Η στροφή της βιομηχανίας, η αύξηση της παραγωγικότητας και η σύνδεση της παραγωγικής δραστηριότητας με την απασχόληση επισημάνθηκαν.
  • Η σημασία της βιωσιμότητας για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων αναδείχθηκε. Η βιωσιμότητα συζητήθηκε σε σχέση με την ασφαλιστική αγορά και την εταιρική κοινωνική ευθύνη.
  • Οι ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα και οι προοπτικές της αγοράς ιδιωτικών κεφαλαίων ήταν θέμα συζήτησης.
  • Η ανάγκη υποκατάστασης εισαγωγών με εγχώρια παραγωγή τονίστηκε.
  • Η σημασία των εξαγωγών και οι προσπάθειες των ελληνικών εξαγωγέων για διείσδυση σε αγορές όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς αναφέρθηκαν.
  • Η κατάσταση της ελληνικής βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένης της φαρμακοβιομηχανίας και της εξορυκτικής βιομηχανίας, καθώς και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει, συζητήθηκαν.
  • Η ανάγκη για μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα επισημάνθηκε ως ένα μεγάλο πρόβλημα, κυρίως στις νότιες χώρες.
  • Η σημασία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και η ανάγκη στήριξής τους σε τομείς όπως η ρευστότητα και η καινοτομία τονίστηκαν.
  • Η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, η πρόσβαση σε χρηματοδότηση και ο ρόλος των τραπεζών στην ανάπτυξη συζητήθηκαν.

Τεχνολογία και Ψηφιακός Μετασχηματισμός:

• • Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) και οι εφαρμογές της σε διάφορους τομείς, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η δημόσια διοίκηση, ήταν ένα κεντρικό θέμα. Συζητήθηκαν επίσης τα ηθικά διλήμματα και οι αρχές που πρέπει να διέπουν την ανάπτυξη και την εφαρμογή της ΤΝ.
  • Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Ελλάδας, η αύξηση της ψηφιακής εμπιστοσύνης των πολιτών και η ανάγκη για περαιτέρω ψηφιοποίηση σε τομείς όπως οι επιχειρήσεις και η δημόσια διοίκηση επισημάνθηκαν.

Ενέργεια και Περιβάλλον:

• • Οι τιμές της ενέργειας και η επιβάρυνσή τους στις επιχειρήσεις συζητήθηκαν.
  • Οι διεθνείς ενεργειακές διασυνδέσεις και οι προσπάθειες για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας αναφέρθηκαν.
  • Η σημασία της δέσμευσης άνθρακα και οι απαραίτητες επενδύσεις συζητήθηκαν.
  • Ο ρόλος της τεχνολογίας στην πρόληψη φυσικών καταστροφών και ο οικονομικός αντίκτυπος αυτών ήταν στο επίκεντρο.

Κοινωνικά Ζητήματα:

• • Το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη εθνική πρόκληση, με εκτιμήσεις για μείωση του πληθυσμού.
  • Η κατάσταση στην αγορά εργασίας, η ανεργία, η αναντιστοιχία δεξιοτήτων και η ανάγκη για επαγγελματική κατάρτιση συζητήθηκαν.
  • Η σημασία της οικονομικής συμπερίληψης και η πρόσβαση στις τραπεζικές υπηρεσίες αναδείχθηκαν.
  • Το ζήτημα της κοινωνικής συνοχής, ιδιαίτερα στην περιοχή της Θράκης, τέθηκε ως πρόβλημα.

Λειτουργία του Κράτους και Θεσμοί:

• • Η ανάγκη για αποτελεσματικότερη δημόσια διοίκηση και η ψηφιοποίησή της συζητήθηκαν.
  • Η εμπιστοσύνη των πολιτών στη δικαιοσύνη και η ανάγκη επιτάχυνσης των δικαστικών διαδικασιών τέθηκαν ως προβλήματα.
  • Η σημασία της διαφάνειας και της εξωστρέφειας στις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών αναδείχθηκε.
  • Η ανάγκη για συμμετοχικές και διαβουλευτικές διαδικασίες για την ενίσχυση της δημοκρατίας συζητήθηκε.

Ειδικές Αναφορές:

• • Η σημασία της Αλεξανδρούπολης για την ανθεκτικότητα της Ελλάδας.
  • Οι προσπάθειες για τη δημιουργία εθνικής ταυτότητας προϊόντων με γεωγραφικές ενδείξεις.
  • Η ανάγκη βελτίωσης των υποδομών και των μεταφορών στην Ελλάδα για την προσέλκυση επενδυτών.
  • Η αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Συνολικά, το 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών αποτέλεσε ένα πολυσύνθετο γεγονός, όπου συζητήθηκαν κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα θεμάτων από τη γεωπολιτική και την άμυνα μέχρι την οικονομία, την τεχνολογία, το περιβάλλον και την κοινωνία. Οι συζητήσεις ανέδειξαν τις προκλήσεις αλλά και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην παρούσα συγκυρία.

 
Ελληνική Οικονομία και Ανάπτυξη

Οι πηγές που δόθηκαν παρουσιάζουν μια ευρεία συζήτηση για την ελληνική οικονομία και ανάπτυξη στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών. Διάφοροι ομιλητές από τον πολιτικό, επιχειρηματικό και ακαδημαϊκό χώρο εξέφρασαν τις απόψεις τους για την τρέχουσα κατάσταση, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες.

 
Νέο Παραγωγικό Μοντέλο και Βιομηχανία:

• Πολλοί ομιλητές τόνισαν την ανάγκη για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο στην Ελλάδα. Όπως σημείωσαν ήρθε η ώρα να τεθούν οι βάσεις για αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τον τουρισμό, τη βιομηχανία, τη βιοτεχνία και τον πρωτογενή τομέα.
• Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάπτυξη της βιομηχανίας, η οποία χαρακτηρίστηκε από τον κ. Στασινόπουλο ως ξεχασμένη για 20 χρόνια. Υπογραμμίστηκε η ανάγκη για στροφή και αύξηση της παραγωγικότητας. Ο κ. Πιστιόλας ανέφερε την απουσία σοβαρής βιομηχανικής πολιτικής μεταπολιτευτικά.
• Συγκεκριμένοι κλάδοι όπως η φαρμακοβιομηχανία και η εξορυκτική βιομηχανία συζητήθηκαν, με αναφορά στις προκλήσεις και τη συνεισφορά τους στην οικονομία. Η εξορυκτική βιομηχανία συνεισφέρει 2 δισ. στο ΑΕΠ και απασχολεί χιλιάδες εργαζομένους. Αναφέρθηκαν επίσης επενδύσεις στην εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική και αναμονή αδειοδότησης στη Θράκη.
• Η αμυντική βιομηχανία αναδείχθηκε ως ένας «κοιμώμενος γίγαντας» με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης. Υπάρχει διάθεση ενίσχυσης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.

Εξαγωγές και Διεθνές Εμπόριο:

• Οι δασμοί των ΗΠΑ και ο αντίκτυπός τους στην ελληνική οικονομία και την παγκοσμιοποίηση ήταν ένα σημαντικό θέμα. Εκτιμήθηκε ότι αποτελούν την αρχή μιας μακράς διαπραγμάτευσης με την Ευρώπη. Ο κ. Διαμαντίδης ανέφερε ότι οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ έφθασαν τα 2,4 δισ. ευρώ το προηγούμενο έτος, αλλά οι δασμοί θα φρενάρουν την περαιτέρω διείσδυση. Αναζητούνται εναλλακτικές αγορές όπως ο Καναδάς.
• Η σημασία της υποκατάστασης εισαγωγών και η αύξηση των εξαγωγών τονίστηκαν. Η προσπάθεια δημιουργίας εθνικής ταυτότητας προϊόντων με γεωγραφικές ενδείξεις βρίσκεται σε εξέλιξη.

Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις και Χρηματοδότηση:

• Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αποτελούν το 95% των ελληνικών εταιρειών και η στήριξή τους σε θέματα ρευστότητας και καινοτομίας είναι κρίσιμη. Ωστόσο, είναι 4 φορές λιγότερο παραγωγικές από τις αντίστοιχες στην ΕΕ.
• Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση και ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος συζητήθηκαν. Σχεδόν το 20% των επιχειρήσεων δεν τολμά να ζητήσει χρηματοδότηση από τις τράπεζες. Οι τράπεζες αναπτύσσουν συνεργασίες για την προώθηση της ανάπτυξης. Υπάρχουν χρηματοδοτικά εργαλεία για τις ΜμΕ.

Τεχνολογία και Ψηφιακός Μετασχηματισμός:

• Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Ελλάδας και των επιχειρήσεων θεωρείται κρίσιμος για την ανάπτυξη. Παρά τη σημαντική αύξηση της ψηφιακής εμπιστοσύνης των πολιτών, οι ελληνικές επιχειρήσεις υστερούν σε ψηφιακές δεξιότητες. Η ψηφιοποίηση είναι ζήτημα προτεραιοποίησης και ταχύτητας.
• Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) αναγνωρίζεται ως τεχνολογία με σημαντικές δυνατότητες για την οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της παραγωγικότητας και της βελτίωσης υπηρεσιών. Ωστόσο, υπάρχει ανησυχία για την άνιση πρόσβαση στην ΤΝ παγκοσμίως.

Βιωσιμότητα και Ανταγωνιστικότητα:

• Η βιωσιμότητα αναδείχθηκε ως στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Πρέπει να ενταχθεί σε όλους τους τομείς.

Αγορά Εργασίας και Ανθρώπινο Δυναμικό:

• Παρά τη μείωση της ανεργίας, υπάρχουν διαρθρωτικά προβλήματα στην αγορά εργασίας, όπως η αναντιστοιχία δεξιοτήτων. Πολλοί απόφοιτοι απασχολούνται σε θέσεις χαμηλότερων δεξιοτήτων.
• Η παραγωγικότητα παραμένει αναιμική. Συνδυασμός της παραγωγικής δραστηριότητας με την απασχόληση είναι αναγκαίος.
• Η επαγγελματική κατάρτιση και η σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας τονίστηκαν. Η αναγκαιότητα εκπαίδευσης στην ΤΝ για την αγορά εργασίας επισημάνθηκε.
• Το δημογραφικό πρόβλημα χαρακτηρίστηκε ως «ωρολογιακή βόμβα» με εκτιμήσεις για σημαντική μείωση του πληθυσμού. Η προσέλκυση ξένων εργαζομένων προτάθηκε για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.

Θεσμικές Μεταρρυθμίσεις και Επενδυτικό Περιβάλλον:

• Η ανάγκη μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα παραμένει ένα μεγάλο πρόβλημα. Η απλοποίηση διαδικασιών για επενδύσεις είναι απαραίτητη.
• Η γραφειοκρατία αναφέρεται ως εμπόδιο στην ανταγωνιστικότητα. Η βελτίωση των υποδομών είναι απαραίτητη για την προσέλκυση επενδυτών.
• Η φορολογική διοίκηση έχει σημειώσει πρόοδο μέσω της ψηφιοποίησης.

Ενέργεια και Υποδομές:

• Το κόστος ενέργειας επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα. Οι διεθνείς ενεργειακές διασυνδέσεις και η αποθήκευση άνθρακα συζητήθηκαν. Η Αλεξανδρούπολη αναφέρεται ως σημαντικός κόμβος για την ανθεκτικότητα και τις ενεργειακές διασυνδέσεις.
• Υπάρχουν ελλείψεις στις υποδομές και στις μεταφορές. Έργα όπως η αξιοποίηση των αεροδρομίων και οι οδικές συνδέσεις στην Αθήνα είναι σημαντικά.

Συνολικά, οι συζητήσεις στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ανέδειξαν την πολυπλοκότητα της ελληνικής οικονομίας, τις προκλήσεις που σχετίζονται με την ανταγωνιστικότητα, την παραγωγικότητα, την αγορά εργασίας και τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και τις σημαντικές ευκαιρίες που υπάρχουν για ανάπτυξη μέσω της βιομηχανίας, των εξαγωγών, της τεχνολογίας και της αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού. Η ανάγκη για ένα συνεκτικό και μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχέδιο για την οικονομία ήταν ένα κοινό θέμα σε πολλές από τις τοποθετήσεις.

 
Κοινωνικά Θέματα και Πολιτικές

Οι πηγές που δόθηκαν καλύπτουν μια ευρεία γκάμα κοινωνικών θεμάτων και πολιτικών που συζητήθηκαν στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Δημογραφικό Πρόβλημα:

• Το δημογραφικό ζήτημα χαρακτηρίστηκε ως «ωρολογιακή βόμβα» με εκτιμήσεις για μείωση του πληθυσμού έως και 40% σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία. Η γήρανση του πληθυσμού με αύξηση των ατόμων άνω των 65 και 80 ετών κατά 10% και 24% αντίστοιχα την τελευταία δεκαετία, αποτελεί πρόκληση για το ασφαλιστικό σύστημα.
• Προτάθηκε η προσέλκυση ξένων εργαζομένων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Σχετικά με τη Θράκη, προτάθηκε η μετεγκατάσταση οικογενειών Ελλήνων της διασποράς από τα Βαλκάνια, με τη δημιουργία καλύτερων ευκαιριών απασχόλησης και βελτίωση της ποιότητας ζωής.
• Σημειώθηκε ότι στην επαρχία παρά τις δυσκολίες υπάρχουν γεννήσεις, αλλά οι νέοι φεύγουν.

Αγορά Εργασίας και Απασχόληση:

• Παρά τη μείωση της ανεργίας στο 9,5% από το 28%, υπάρχουν διαρθρωτικά προβλήματα όπως η αναντιστοιχία δεξιοτήτων. Πολλοί απόφοιτοι απασχολούνται σε θέσεις χαμηλότερων δεξιοτήτων. Η παραγωγικότητα παραμένει αναιμική.
• Τονίστηκε η ανάγκη για επαγγελματική κατάρτιση και σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας. Επισημάνθηκε η ανάγκη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και επανεκκίνησης των γραφείων σταδιοδρομίας. Είναι αναγκαίο οι εργαζόμενοι να εκπαιδευτούν στην τεχνητή νοημοσύνη για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς.
• Πλέον οι εργοδότες βρίσκονται σε διαρκή αναζήτηση προσωπικού. Σημαντική είναι η παροχή ποιοτικών θέσεων εργασίας.
• Προτάθηκε η αύξηση των μισθών, συνδεδεμένη με επανεκπαίδευση στις ψηφιακές δεξιότητες, χωρίς επιβάρυνση μη μισθολογικού κόστους ή φορολογίας. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας καταγράφει τον πραγματικό χρόνο εργασίας, προστατεύοντας τον εργαζόμενο και ενισχύοντας τον ανταγωνισμό.

Κοινωνική Συνοχή και Ευημερία:

• Η Ελλάδα υστερεί στο κοινωνικό κεφάλαιο, γεγονός που δεν είναι αισιόδοξο για την προώθηση αλλαγών.
• Τονίστηκε η σημασία της οικονομικής συμπερίληψης και της πρόσβασης στις τραπεζικές υπηρεσίες για την καταπολέμηση της φτώχειας και της μαύρης οικονομίας.
• Υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για το πρόγραμμα αγοράς πρώτης κατοικίας «Σπίτι μου ΙΙ», γεγονός που δείχνει την ανάγκη για στέγαση.
• Στη Θράκη καταγράφεται πρόβλημα κοινωνικής συνοχής και υψηλή θνησιμότητα.

Υγεία:

• Αναφέρθηκε μεγάλη κυβερνοεπίθεση στον τομέα της υγείας σε άλλη χώρα, που εξακολουθεί να δημιουργεί προβλήματα.
• Η ασφαλιστική αγορά θεωρείται πιο ώριμη, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει τον κλάδο της υγείας.

Δικαιοσύνη:

• Η δικαιοσύνη έχει χάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών για τρεις λόγους: καθυστέρηση στην απονομή, αμφισβήτηση της αμεροληψίας των θεσμών και το δυστύχημα των Τεμπών. Παρά τις καθυστερήσεις, αποδίδεται δικαιοσύνη.
• Συζητείται ο προληπτικός έλεγχος συνταγματικότητας των νόμων κατά το γαλλικό πρότυπο.

Τεχνολογία και Κοινωνία:

• Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) ενέχει τον κίνδυνο αναπαραγωγής ή ενίσχυσης κοινωνικών ανισοτήτων, επομένως ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της πρέπει να λαμβάνει υπόψη το ρίσκο των άδικων διακρίσεων. Πρέπει να διασφαλίζεται η προστασία της ιδιωτικότητας.
• Η Ελλάδα υστερεί στις ψηφιακές δεξιότητες των επιχειρήσεων.
• Έρευνα έδειξε ότι οι Έλληνες μαθητές είναι πιο πρόθυμοι να ανακαλύψουν τα οφέλη της ΤΝ στην εκπαίδευση σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά υπάρχει έλλειψη ψηφιακών πόρων και κανονισμών.
• Η ΤΝ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάδειξη του αριθμού των προσλήψεων και των ειδικοτήτων που χρειάζονται στον δημόσιο τομέα.

Δημόσιος Τομέας και Πολιτικές:

• Ένα μεγάλο πρόβλημα παραμένει η μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα, κυρίως στις νότιες χώρες λόγω ισχυρών συμφερόντων που αντιδρούν.
• Υπάρχει άκρατη γραφειοκρατία που αποτελεί εμπόδιο στην ανταγωνιστικότητα. Η απλοποίηση διαδικασιών για επενδύσεις είναι απαραίτητη.
• Η κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει τον μεταρρυθμιστικό της δρόμο. Αναφέρθηκαν μεταρρυθμίσεις στα μη κρατικά πανεπιστήμια, στη φοροδιαφυγή και στην επιτάχυνση των δικών. Προωθείται ένα νομοσχέδιο για τον ΟΣΕ.
• Ο δημόσιος τομέας δεν επιτελεί αποτελεσματικά το καθήκον του για τα συμφέροντα της κοινωνίας και παρεμποδίζει την προστασία του περιβάλλοντος και των ασθενέστερων πολιτών.

Πολιτική Προστασία:

• Τρέχει πιλοτικό πρόγραμμα πολιτικής προστασίας με δήμους για τον καθαρισμό οικοπέδων με αξιοποίηση ψηφιακών δεδομένων και δορυφορικών εικόνων.
• Η μεταφορά των δασικών υπηρεσιών στο Υπουργείο Περιβάλλοντος χαρακτηρίστηκε θετική.

Κοινωνία των Πολιτών:

• Η χώρα υστερεί στον δείκτη εμπιστοσύνης προς τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και χρειάζεται περισσότερη ενημέρωση των πολιτών για τη δράση τους.
• Υπάρχει ανάγκη αποσαφήνισης του νομικού πλαισίου, αναγνώρισης των οργανώσεων από το Σύνταγμα και δημιουργίας ενός κεντρικού συντονιστικού φορέα. Στο οικονομικό πλαίσιο υπάρχει έλλειψη ρύθμισης και ανάγκη κωδικοποίησης των νόμων. Υπάρχει μεγάλο έλλειμμα κουλτούρας και νοοτροπίας των Ελλήνων στον εθελοντισμό.

Βία και Πρόληψη:

• Η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ στην αντιμετώπιση και πρόληψη της βίας, αλλά παρουσιάστηκε μια ολοκληρωμένη Εθνική Στρατηγική. Από το 2019 υλοποιούνται 139 σχετικές πολιτικές σε 10 υπουργεία.

Συνολικά, οι συζητήσεις ανέδειξαν σημαντικές κοινωνικές προκλήσεις στην Ελλάδα, όπως το δημογραφικό πρόβλημα, οι διαρθρωτικές αδυναμίες στην αγορά εργασίας, το έλλειμμα κοινωνικού κεφαλαίου και η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα. Παράλληλα, συζητήθηκαν πολιτικές και πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, καθώς και οι κοινωνικές επιπτώσεις της τεχνολογικής προόδου. Η σημασία της κοινωνικής συνοχής, της ευημερίας και της εμπιστοσύνης στους θεσμούς αναδείχθηκε ως κρίσιμη για την ανάπτυξη της χώρας.

 
Γεωπολιτικές μετατοπίσεις

Οι πηγές που δόθηκαν αναφέρονται σε σημαντικές γεωπολιτικές μετατοπίσεις και τις επιπτώσεις τους, στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.

Απειλές και Ασφάλεια:

• Η Τουρκία παραμένει απειλή για την Ελλάδα, καθώς επιδιώκει καθημερινά με αναθεωρητική τακτική να θέσει διάφορα θέματα στην ατζέντα, με την Ελλάδα να εστιάζει μόνο στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Ωστόσο, υπάρχει ένας θετικός διάλογος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με την Ελλάδα να χτίζει ανθεκτικότητα μέσω της Αλεξανδρούπολης και την Τουρκία να αυξάνει τις δυνατότητές της. Υπάρχουν προσπάθειες για περαιτέρω συνεργασία, όπως ένας ενεργειακός διάδρομος ή η εξαγωγή ενέργειας από την Ελλάδα προς την Ευρώπη. Παρά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις που δεν έχουν επιλύσει όλα τα θέματα, υπάρχει εστίαση στη θετική ατζέντα, καθώς κανείς δεν ωφελείται περισσότερο από τις ειρηνικές σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας από τους ίδιους τους Έλληνες και τους Τούρκους.
• Η Ρωσία θα μπορούσε το επόμενο διάστημα να «τεστάρει» αν το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο να ενεργοποιήσει το άρθρο 5 του καταστατικού του. Υπάρχει ο κίνδυνος ρωσικών ενεργειών στην Εσθονία, που θα απαιτήσουν από όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να αποφασίσουν για την ενεργοποίηση του άρθρου 5. Η ενίσχυση της ρωσικής επιθετικότητας και οι υβριδικές επιθέσεις κατά της Ευρώπης, όπως η παραπληροφόρηση, οι ψηφιακές επιθέσεις (μέσω ΤΝ), η οικονομική ανασφάλεια και η εκμετάλλευση της κλιματικής κρίσης και της υγείας, δημιουργούν δυσκολίες για την Ευρώπη.
• Οι Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ), υπό τον Πρόεδρο Τραμπ, ακολουθούν μια πολιτική που χαρακτηρίζεται από χαοτική εμπορική πολιτική με την επιβολή δασμών, δημιουργώντας ζητήματα στην υλοποίηση επενδύσεων λόγω της μη προβλεψιμότητας. Η στάση του Τραμπ ερμηνεύεται ως αντίδραση στην ισχυροποίηση της Κίνας, με στόχο την προστασία της αμερικανικής παραγωγής και οικονομίας. Οι δασμοί των ΗΠΑ θεωρούνται η αρχή μιας περιόδου μακράς διαπραγμάτευσης με την Ευρώπη, η οποία θα πρέπει να δώσει μια αποφασισμένη και μετρημένη απάντηση. Ωστόσο, η διαπραγμάτευση δεν πρέπει να κρατήσει πολύ. Κάποιοι θεωρούν ότι ο Τραμπ μπορεί να αποδειχθεί μια καλή εξέλιξη για την Ευρώπη, ωθώντας τους Ευρωπαίους να αναλάβουν δράση και να επιδιώξουν στρατηγική αυτονομία.
• Η Κίνα θεωρείται από τις ΗΠΑ ως η κύρια γεωπολιτική απειλή. Η ισχυροποίηση της Κίνας αποτελεί την αιτία της αντίδρασης των ΗΠΑ, που αισθάνονται ότι πρέπει να προστατεύσουν την παραγωγή και την οικονομία τους.
• Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) βρίσκεται μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις λόγω της αλλαγής της αμερικανικής πολιτικής, τόσο στην οικονομία (δασμοί) όσο και στην αμυντική της πολιτική. Η ΕΕ έχει αντιδράσει με ψυχραιμία μέχρι στιγμής. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να ασχολείται με τους δασμούς Τραμπ, αλλά με τις δικές της παραλείψεις, όπως η έλλειψη ενιαίας αγοράς σε διάφορους τομείς. Η ανάγκη για στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης εντείνεται. Η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τις δικές της συμβατικές και πυρηνικές ικανότητες, να παραμείνει ενωμένη και να υπερασπιστεί τη δημοκρατία και τους πολυμερείς θεσμούς. Η κοινή ευρωπαϊκή άμυνα θεωρείται απαραίτητη, αν και απαιτείται επαναφορά στην ευρωπαϊκή ατζέντα. Η Ευρώπη υστερεί σε σχέση με τις ΗΠΑ στην ανάπτυξη αμυντικής τεχνολογίας.

Διεθνείς Σχέσεις και Συνεργασία:

• Η ενίσχυση των διεθνών ενεργειακών διασυνδέσεων είναι σημαντική για την ενεργειακή ασφάλεια. Γίνονται προσπάθειες για ηλεκτρικές διασυνδέσεις με τη Βόρεια Αφρική και συνεργασίες με χώρες όπως η Κύπρος στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης.
• Η πρωτοβουλία για τον οικονομικό διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC) θεωρείται μια σημαντική γεωπολιτική και γεωοικονομική σύνδεση μεταξύ του παγκόσμιου Βορρά και Νότου.
• Οι τελευταίες εξελίξεις έχουν φέρει πιο κοντά το Ηνωμένο Βασίλειο με την ΕΕ.

Επιπτώσεις στην Ελλάδα:

• Οι δασμοί του Τραμπ ενδέχεται να φρενάρουν την προσπάθεια των Ελλήνων εξαγωγέων να διεισδύσουν στην αμερικανική αγορά, αν και το ποσοστό των δασμών στα ελληνικά προϊόντα (10%) δεν αναμένεται να επηρεαστεί. Ο ΣΕΒΕ έχει απευθυνθεί στους Ελληνοαμερικανούς επιχειρηματίες για να μεταπείσουν τον Πρόεδρο Τραμπ και αναζητά εναλλακτικές αγορές.
• Η ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας αποτελεί ευκαιρία ανάπτυξης για τη χώρα και τις ελληνικές επιχειρήσεις.
• Η γεωπολιτική συγκυρία δεν φαίνεται να πλήττει τον ελληνικό τουρισμό, τουλάχιστον όσο η παρούσα κατάσταση δεν λάβει μόνιμα χαρακτηριστικά.
• Η Ελλάδα βρίσκεται κοντά σε εστίες συγκρούσεων (Ουκρανία και άλλες) και πρέπει να προετοιμαστεί για το χειρότερο σενάριο.

Συνολικά, οι συζητήσεις στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ανέδειξαν ένα ρευστό και γεμάτο προκλήσεις γεωπολιτικό περιβάλλον, με την άνοδο αναθεωρητικών δυνάμεων, την αβεβαιότητα στις σχέσεις μεγάλων δυνάμεων και την ανάγκη για την Ευρώπη και την Ελλάδα να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και να επιδιώξουν στρατηγική αυτονομία σε διάφορους τομείς.

mywaypress.gr