Ένας Ευρωπαϊκός Στρατός θα μπορούσε να αποκλείσει την Τουρκία, αφαιρώντας την επιρροή Ερντογάν στην ευρωπαϊκή άμυνα

Η συζήτηση για ένα ευρωπαϊκό στρατό είναι απαραίτητη για την αναμόρφωση του ΝΑΤΟ

Άρθρο στο aei.org εξετάζει την πιθανότητα δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού στρατού ως απάντηση στις αμφιβολίες σχετικά με τη δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και τις αδυναμίες της συμμαχίας. Επισημαίνει προβλήματα όπως η ανάγκη για ομοφωνία στη λήψη αποφάσεων και η προβληματική συμμετοχή της Τουρκίας. Προτείνει ότι ένας ευρωπαϊκός στρατός θα μπορούσε να παρακάμψει αυτά τα εμπόδια και να ενισχύσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Αναγνωρίζει πιθανά μειονεκτήματα, όπως η απώλεια της αμερικανικής υποστήριξης σε τομείς όπως η έγκαιρη προειδοποίηση εκτόξευσης πυραύλων και ο ανθυποβρυχιακός πόλεμος. Συμπερασματικά, υποστηρίζει ότι η συζήτηση για ένα ευρωπαϊκό στρατό είναι απαραίτητη για την αναμόρφωση του ΝΑΤΟ.

1. Γιατί η ιδέα ενός Ευρωπαϊκού Στρατού ανακτά δυναμική τώρα;

Η ιδέα ενός Ευρωπαϊκού Στρατού ανακτά δυναμική λόγω της αυξανόμενης ανησυχίας των Ευρωπαίων ηγετών για τη δέσμευση των ΗΠΑ στην άμυνα της Ευρώπης, ιδίως υπό πιθανή δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ. Επίσης, η επιθετική στάση της Ρωσίας, υπό τον Βλαντιμίρ Πούτιν, και η αντιληπτή αδυναμία του ΝΑΤΟ να ανταποκριθεί αποτελεσματικά σε αυτήν την απειλή έχουν οδηγήσει στην επανεξέταση της ανάγκης για μια πιο αυτόνομη ευρωπαϊκή αμυντική ικανότητα. Ο Εμμανουέλ Μακρόν είχε προτείνει την ιδέα παλιότερα, αλλά τώρα λαμβάνεται σοβαρά υπόψη λόγω των προαναφερθέντων παραγόντων.

2. Ποιες είναι οι κύριες αδυναμίες του ΝΑΤΟ που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ένας Ευρωπαϊκός Στρατός;

Οι κύριες αδυναμίες του ΝΑΤΟ, όπως αναφέρονται, είναι δύο. Πρώτον, η διαδικασία λήψης αποφάσεων βασίζεται στην ομοφωνία, η οποία μπορεί να παραλύσει την αποτελεσματική δράση, ιδίως με την ένταξη περισσότερων κρατών μελών. Δεύτερον, η προβληματική συμπεριφορά της Τουρκίας, ενός κράτους μέλους, η οποία έχει υιοθετήσει μια αντιδυτική στάση και εμπλέκεται σε ενέργειες που υπονομεύουν τη συνοχή και την ασφάλεια της συμμαχίας, όπως ο εκβιασμός για την ένταξη της Σουηδίας και οι αμφισβητήσεις συνόρων με Ελλάδα και Κύπρο.

3. Πώς θα μπορούσε ένας Ευρωπαϊκός Στρατός να ξεπεράσει το πρόβλημα της ομοφωνίας στη λήψη αποφάσεων;

Ένας Ευρωπαϊκός Στρατός θα μπορούσε να υιοθετήσει ένα σύστημα λήψης αποφάσεων τύπου “Consensus Minus One”, όπως αυτός που χρησιμοποιείται από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Αυτό θα απέτρεπε οποιοδήποτε κράτος μέλος από το να μπλοκάρει επιχειρήσεις ή αποφάσεις, επιτρέποντας μια ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αντίδραση σε κρίσεις.

4. Πώς θα μπορούσε ένας Ευρωπαϊκός Στρατός να αντιμετωπίσει το ζήτημα της Τουρκίας;

Ένας Ευρωπαϊκός Στρατός θα μπορούσε να αποκλείσει την Τουρκία, αφαιρώντας την επιρροή του Τούρκου ηγέτη, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην ευρωπαϊκή άμυνα. Αν και κάποιοι μπορεί να θεωρούν ότι το πρόβλημα είναι ο Ερντογάν και όχι η Τουρκία, η συστηματική ιδεολογική διαμόρφωση των Τούρκων μέσω αλλαγών στο εκπαιδευτικό σύστημα και στην αναδιάρθρωση του στρατού, καθιστά απαραίτητη την αντιμετώπιση του “Ερντογανισμού” ακόμη και μετά την αποχώρηση του Ερντογάν.

5. Ποιες θα ήταν οι πιθανές αρνητικές συνέπειες της αντικατάστασης του ΝΑΤΟ από έναν Ευρωπαϊκό Στρατό;

Η κύρια αρνητική συνέπεια θα ήταν η απώλεια της συνεισφοράς της Βόρειας Αμερικής στην ευρωπαϊκή άμυνα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βασίζονται στην Ευρώπη (και την Τουρκία) για την έγκαιρη ανίχνευση εκτοξεύσεων πυραύλων. Επίσης, η συνεργασία στον τομέα του Ανθυποβρυχιακού Πολέμου θα επηρεαζόταν. Ωστόσο, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για αυτές τις απώλειες, όπως η αντικατάσταση της Τουρκίας από την Αρμενία στην ανίχνευση πυραύλων και οι διμερείς συμφωνίες με χώρες όπως η Κύπρος και η Πολωνία.

6. Τι είδους μεταρρυθμίσεις χρειάζεται το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το άρθρο;

Το ΝΑΤΟ χρειάζεται πραγματική μεταρρύθμιση, όχι μόνο μεγαλύτερες επενδύσεις. Αυτό υποδηλώνει ότι η αλλαγή των διαδικασιών λήψης αποφάσεων και η αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτουν ορισμένα κράτη μέλη είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της συνοχής της συμμαχίας.

7. Πώς θα μπορούσε η διαφωνία μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και των Ευρωπαίων συμμάχων του να ωφελήσει την συζήτηση για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας;

Η διαφωνία αυτή θα μπορούσε να προσφέρει μια πραγματική ευκαιρία για να εξεταστεί το μέλλον της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, η οποία χρειάζεται επειγόντως μεταρρύθμιση και αναθεώρηση. Οι εντάσεις αυτές αναγκάζουν τους Ευρωπαίους να επανεξετάσουν τις επιλογές τους και να εξερευνήσουν τρόπους ενίσχυσης της δικής τους αμυντικής ικανότητας.

8. Υπάρχει πιθανότητα ένας Ευρωπαϊκός Στρατός να είναι μια μαγική λύση για τα προβλήματα της ευρωπαϊκής άμυνας;

Όχι, ένας Ευρωπαϊκός Στρατός δεν είναι μια μαγική λύση. Ωστόσο, είναι μια συζήτηση που αξίζει να γίνει. Η θεώρηση του ΝΑΤΟ ως κάτι αδιαμφισβήτητο έχει επισκιάσει την πραγματικότητά του και την ανάγκη για βαθιές αλλαγές.

 
Πώς η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Στρατού θα επηρεάσει τη γεωπολιτική ισορροπία στην Ευρώπη;

Η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Στρατού θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη γεωπολιτική ισορροπία στην Ευρώπη, αντιμετωπίζοντας τις αδυναμίες του ΝΑΤΟ και αλλάζοντας τις δυναμικές ισχύος.

• Αδυναμίες του ΝΑΤΟ: Το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω της λήψης αποφάσεων με βάση τη συναίνεση, η οποία έχει γίνει πιο περίπλοκη με τη διεύρυνση της συμμαχίας. Η Τουρκία, υπό την ηγεσία του Ερντογάν, έχει επίσης δημιουργήσει προβλήματα, εκβιάζοντας το ΝΑΤΟ και αμφισβητώντας τα σύνορα με την Ελλάδα και την Κύπρο.
• Δυνατότητες ενός Ευρωπαϊκού Στρατού: Ένας Ευρωπαϊκός Στρατός θα μπορούσε να επιλύσει αυτά τα προβλήματα καταργώντας την ανάγκη για συναίνεση και αποκλείοντας την Τουρκία, μειώνοντας την επιρροή του Ερντογάν. Θα μπορούσε επίσης να επιτρέψει στην Ευρώπη να αμυνθεί μόνη της, χωρίς να εξαρτάται αποκλειστικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
• Πιθανά μειονεκτήματα: Ένα μειονέκτημα θα ήταν η πιθανή αποδυνάμωση της σχέσης μεταξύ Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής, δημιουργώντας κενά στην άμυνα, όπως στην ανθυποβρυχιακή άμυνα. Ωστόσο, η συμβολή της Τουρκίας στην έγκαιρη προειδοποίηση για εκτόξευση πυραύλων θα μπορούσε να αντικατασταθεί από την Αρμενία ή από διμερείς συμφωνίες με χώρες όπως η Κύπρος και η Πολωνία.

Συνολικά, η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Στρατού είναι μια πολύπλοκη ιδέα με πιθανά οφέλη και μειονεκτήματα. Απαιτείται μια διεξοδική συζήτηση για το μέλλον της συμμαχίας και τις ανάγκες μεταρρύθμισης.

 
Ποιος ηγέτης πρότεινε ευρωπαϊκό στρατό;

Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρότεινε την ιδέα ενός ευρωπαϊκού στρατού. Επτά χρόνια πριν, όταν η Ευρώπη σηματοδότησε την εκατονταετηρίδα της Ανακωχής του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Μακρόν, ενοχλημένος από την απόφαση του Τραμπ να αποσυρθεί από τις ενδιάμεσες πυρηνικές δυνάμεις του 1987 με τη Ρωσία, είχε διατυπώσει την ιδέα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ίσως χρειαζόταν έναν «πραγματικό, ευρωπαϊκό στρατό». Είπε συγκεκριμένα: «Πρέπει να έχουμε μια Ευρώπη που μπορεί να αμυνθεί μόνη της χωρίς να βασίζεται μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες».