«Έφυγε» ο Νίκος Κούνδουρος

«Έφυγε» σε ηλικία 90 ετών Νίκος Κούνδουρος, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες σκηνοθέτες. Το τελευταίο διάστημα ο σκηνοθέτης νοσηλευόταν με σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα.

Ο Νίκος Κούνδουρος γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά οι γονείς του, Κρητικοί μέχρι το «κόκκαλο» τον μετέφεραν στο νησί από το οποίο καταγόταν για να γραφτεί στα δημοτολόγια του Αγίου Νικολάου της Κρήτης.

Πριν τον κερδίσει ο κινηματογράφος, ο Νίκος Κούνδουρος σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, από την οποία και αποφοίτησε το 1948.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου εντάχθηκε στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Μετά τον πόλεμο εξορίστηκε στη Μακρόνησο  λόγω των πολιτικών του φρονημάτων.

Σε ηλικία περίπου 28 ετών, ο άνθρωπος που έμελλε να γραφτεί με «χρυσά» γράμματα στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου αποφάσισε να ασχοληθεί για πρώτη φορά με την μεγάλη οθόνη.

Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως σκηνοθέτης με τη Μαγική Πόλη (1954), όπου συνδύασε τις επιρροές του από το νεορεαλισμό με την εικαστική του ματιά. Με το σύνθετο και πρωτοποριακό έργο Ο Δράκος (1956), ο Νίκος Κούνδουρος καθιερώνεται. Ακολούθησαν “Οι παράνομοι” (1958), «Το ποτάμι» (1959), «Μικρές Αφροδίτες» (1963), «Το πρόσωπο της Μέδουσας» (1967), «Τα τραγούδια της φωτιάς» (1974), «1922» (1978) αλλά και άλλες σπουδαίες ταινίες.

Ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης, για την απώλεια του Νίκου Κούνδουρου, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Ο Νίκος Κούνδουρος υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες.

Τίμησε και πρόβαλε με το έργο του την Ελλάδα στο εξωτερικό.

Οι ταινίες του διακρίθηκαν διεθνώς στα Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας και του Βερολίνου.

Ως σκηνοθέτης, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στον ελληνικό κινηματογράφο.

Ως άνθρωπος, με τη σεμνότητα και το ήθος του έδειξε το δρόμο στους νεότερους δημιουργούς.

Το κενό που αφήνει η απώλειά του είναι δυσαναπλήρωτο.

Στους οικείους του, εκφράζω τα ειλικρινή συλλυπητήριά μου».

Το Ποτάμι σε ανακοίνωσή του για τον Νίκο Κούνδουρο αναφέρει:
«Από τη Μαγική Πόλη μέχρι τις Μικρές Αφροδίτες και το Μπορντέλο με ενδιάμεσο σταθμό και ορόσημο τον Δράκο, ο Νίκος Κούνδουρος ταυτίστηκε όχι απλά με τη μεγάλη περιπέτεια του ελληνικού κινηματογράφου, αλλά και με την Ελλάδα που αναπαρέστησε με τον φακό του. Αιρετικός με τον τρόπο του, έκανε από νωρίς την επανάστασή του με το οικογενειακό περιβάλλον και την οικογενειακή παράδοση και στράφηκε από τις αρχές της καριέρας του στους ξεχασμένους, δίνοντάς μας υπέροχα δείγματα ενός διακριτού ελληνικού νεορεαλισμού- όσο κι αν ο ίδιος δεν ήθελε να ταυτίζεται με τον νεορεαλισμό. Αλλά ήξερε να δίνει νέες μορφές στη ματιά του, ήξερε να ωριμάζει, ήξερε να περνά από τη σκληρή ρεαλιστική όψη στη μεγάλη διήγηση, στο 1922, μια άλλη τοιχογραφία μιας άλλης εποχής.

Ο πολίτης Νίκος Κούνδουρος δεν ήταν παρά η άλλη όψη του καλλιτέχνη. Πέρασε από την Μακρόνησο, αλλά δεν έπαψε να πιστεύει στην εθνική συνεννόηση. Αντιτάχτηκε στη δικτατορία. Υπερασπίστηκε με θέρμη τις απόψεις του, ακόμα και όταν ήξερε ότι δεν θα έχουν καθολική απήχηση, μόνο και μόνο γιατί η ιδιοτέλεια του ήταν ξένη.

Από τον Νίκο Κούνδουρο κρατάμε την αφοσίωση στην τέχνη και στον άνθρωπο, την πίστη σε μια καλύτερη χώρα, πίστη που κράτησε μέχρι το τέλος, και βέβαια το έργο του, απαράγραπτη πολιτιστική κληρονομιά της νεότερης Ελλάδας. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του.»