Αδύναμος ο σφυγμός της ΕΕ στην Ελλάδα
• 46% θα ψήφιζαν για έξοδο από την ΕΕ – 89% των ψηφοφόρων πιστεύουν ότι η χώρα πηγαίνει σε λάθος κατεύθυνση
• Άλλη μια δύσκολη χρονιά για την Koμισιόν-Eλλάδα, «η αιώνια υποψήφια για μια κρίση»
Δύο χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ανέλαβε τα ηνία της Κομισιόν. Στο μεταξύ η μια κρίση διαδέχεται την άλλη, με τον ευρωπαίο πολιτικό να βρίσκεται συνεχώς υπό πίεση.
«Να φέρουμε την Ευρώπη ξανά κοντά στους πολίτες της». Αυτό ήταν το μότο του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ όταν ανέλαβε να ηνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την 1η Νοεμβρίου του 2014. Ήταν ο φέρελπις διάδοχος του Πορτογάλου Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ο οποίος συνέδεσε το όνομά του με την απαρχή της οικονομικής κρίσης που έφερε την Ευρώπη στα πρόθυρα της διάλυσης. Ο Γιούνκερ θέλησε εξαρχής να δώσει νέα πνοή στο ασθμαίνον ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ο ίδιος είχε κάνει τότε λόγο για «την Κομισιόν της τελευταίας ευκαιρίας». Δύο χρόνια μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, η εικόνα στην ΕΕ φαντάζει πιο σκοτεινή από ποτέ. Η ελληνική κρίση, η προσφυγική κρίση, το δημοψήφισμα για το Brexit, η διαρκής άνοδος του λαϊκισμού είναι μερικές μόνο εκφάνσεις του γενικότερου προβλήματος.
Ένας ασυνήθιστος πολιτικός για τις Βρυξέλλες
Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ κλήθηκε κατά τη διετή θητεία του να διαχειριστεί τη μια κρίση μετά την άλλη. «Όταν κάτι πηγαίνει καλά, αποδίδεται στις εθνικές κυβερνήσεις. Όταν πάει χάλια, φταίει η ΕΕ», έχει πει ο ίδιος σκωπτικά. Είναι γεγονός πάντως ότι όταν εθνικές κυβερνήσεις βάλλουν κατά της ΕΕ ή της Κομισιόν, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ αντιδρά συναισθηματικά χωρίς να κρύβει τη δυσαρέσκειά του. «Αισθάνομαι κάπως προδομένος, όταν οι προσωπικές μου προσπάθειες αλλά και οι διαρκείς προσπάθειες τόσων άλλων δεν λαμβάνονται υπόψη» είχει πει τον Ιούνιο του 2015 κατά τη διάρκεια των δραματικών διαπραγματεύσεων με την ελληνική κυβέρνηση, λίγο πριν το ελληνικό δημοψήφισμα.
O Γιούνκερ δεν δίστασε ποτέ να εκφράσει τη γνώμη του. Ενδεικτικά, μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ δήλωσε: «Πρέπει να μάθουμε στον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ τι είναι η ΕΕ και πώς λειτουργεί». Ο επικεφαλής της Κομισιόν δεν σταματά ποτέ να υπογραμμίζει ότι η ουσία της λειτουργίας της ΕΕ έγκειται στο ότι τα κράτη μέλη της είναι αδύναμα να δράσουν από μόνα τους. Συγχρόνως όμως γνωρίζει καλά ότι οι «Βρυξέλλες» δεν είναι δημοφιλείς. Για το λόγο αυτό το νέο μότο που τείνει να επικρατήσει στην ΕΕ μπορεί να περιγραφεί με μια λέξη: «περιορισμός». Η ΕΕ θα πρέπει να ενεργεί μόνο όταν υπάρχει λόγος.
Δεν υπάρχει χώρος για ψευδαισθήσεις
Στην πράξη, η μέχρι τώρα θητεία του Γιούνκερ έχει χαρακτηρισθεί από αυτοπεριορισμό. Από τότε που ανέλαβε τα ηνία ο λουξεμβούργιος πολιτικός η Κομισιόν έχει αποσύρει περί τις 100 νομοθετικές προτάσεις, ενώ έχει αναλάβει κατά 80% λιγότερες νομοθετικές πρωτοβουλίες σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία. Αρμοδιότητα της Κομισιόν είναι να καταθέτει κείμενα προς νομοθέτηση, να επιβλέπει τη συμμόρφωση των χωρών μελών με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και να εξισορροπεί τα αντιτιθέμενα συμφέροντα που υπάρχουν μεταξύ των εθνικών κυβερνήσεων. Ήδη σε ήρεμους καιρούς πρόκειται για ένα δύσκολο έργο. Πόσο μάλλον σε καιρούς πολλαπλών κρίσεων. Επί προεδρίας Γιούνκερ η Κομισιόν ανέστειλε πολλές προσφυγές κατά κρατών μελών π.χ. αναφορικά με το σκάνδαλο των εκπομπών κινητήρων ντίζελ, την προστασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων ή ακόμη την αυστηροποίηση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Επίσης η Κομισιόν δεν κατάφερε να κινήσει καμία διαδικασία αναφορικά με τη δίκαιη κατανομή των προσφύγων στις ευρωπαϊκές χώρες. Στο μεταξύ ο Γιούνκερ, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, αποφεύγει τις πολλές συνεντεύξεις τύπου, ίσως για να μη δίνει τροφή στα ΜΜΕ για αρνητικούς τίτλους.
Η άνοδος των ευρωσκεπτικιστών ανά την Ευρώπη οδηγεί στην επίρριψη ευθυνών στους αξιωματούχους των Βρυξελλών, οι οποίοι συχνά μοιάζουν να ζουν αποκομμένοι από την πραγματικότητα, σε ένα περίκλειστο φρούριο. Η πίεση που ασκείται στην Κομισιόν είναι μεγάλη. Την ερχόμενη άνοιξη επίκειται η έναρξη των συνομιλιών μεταξύ ΕΕ και Μεγάλης Βρετανίας για το Brexit, ενώ κρίσιμες είναι οι εκλογές στη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Γερμανία. «Δεν έχω καμία ψευδαίσθηση» είχε πει για το 2016 ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Το ίδιο θα μπορούσε να είχε πει και για το 2017.
Σήματα κινδύνου ξανά στην ευρωζώνη
Τον φόβο της γερμανικής κυβέρνησης για μια νέα ευρωκρίση αναλύει η Handelsblatt, με την υλοποίηση του ελληνικού προγράμματος στήριξης να αποτελεί ακόμη βασικό λόγο ανησυχίας για το Βερολίνο.
«Με ανησυχία καταγράφει η γερμανική κυβέρνηση τα μηνύματα που έρχονται από τη νομισματική ένωση. Είτε πρόκειται για τη διαμάχη αναφορικά με το ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης είτε για την εκροή κεφαλαίων από την Ιταλία, αυξάνονται τα σημάδια κρίσης από τη ζώνη του ευρώ. Η γερμανική κυβέρνηση είναι θορυβημένη, μολονότι δεν το εκφράζει δημόσια», σημειώνει η οικονομική εφημερίδα Handelsblatt στο αυριανό πρωτοσέλιδό της. Στο αναλυτικό δημοσίευμα που ακολουθεί εξηγεί τους λόγους για τους οποίους το Βερολίνο παραμένει σε διαρκή εγρήγορση.
Eλλάδα, «η αιώνια υποψήφια για μια κρίση»
«Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ήθελε να μεταδώσει μια ειρηνική διάθεση λόγω Χριστουγέννων. Στην επιστολή του (σσ: προς τον Γ. Ντάισελμπλουμ) υποσχέθηκε: Η Αθήνα θα τηρήσει όλες τις δεσμεύσεις που απορρέουν από το συμφωνηθέν πρόγραμμα. Ο Ντάισελμπλουμ απάντησε ανακουφισμένος. (…) H διαφορά διευθετήθηκε, ήταν το μήνυμα που διαδόθηκε αμέσως. Η κλιμάκωση αποσοβήθηκε. Όλα καλά» σημειώνει η Ηandelsblatt στο εν λόγω δημοσίευμα για να θέσει στη συνέχεια το πρόβλημα από τη σκοπιά της γερμανικής κυβέρνησης. «Όντως όλα καλά; Στην πραγματικότητα ο φόβος για μια νέα κρίση αυξάνεται στο Βερολίνο. Παρά την επιστολή Τσακαλώτου, η διαμάχη για το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας παραμένει εδώ και καιρό άλυτη. Η αξιολόγηση επιμηκύνεται. Επιπλέον, Ευρώπη και ΔΝΤ διχάζονται αναφορικά με τους όρους του προγράμματος. Αλλά δεν είναι μόνο η αιώνια υποψήφια για μια κρίση Ελλάδα που προκαλεί ανησυχία στο Βερολίνο, αλλά και η Ισπανία και προ πάντων η Ιταλία», αναφέρει το δημοσίευμα, αναλύοντας τα νέα προβλήματα στο διευρωπαϊκό σύστημα πληρωμών Target-2-System της ΕΚΤ και εφιστώντας την προσοχή στη διάσωση της ιταλικής τράπεζας Monte dei Paschi.
Ωστόσο όπως επισημαίνει η Handelsblatt «πουθενά αλλού η κρίση δεν είναι πιο αισθητή από ό,τι την Ελλάδα. Ο Τσίπρας είναι υπό πίεση και γίνεται λόγος για πρόωρες εκλογές. Δηλαδή, αναζητά ενόχους. Ο έμπιστος συνεργάτης του και υπ. Τηλεπικοινωνιών Νίκος Παππάς δήλωσε εκ νέου ότι ´είναι προφανές ότι ο Σόιμπλε από την αρχή δεν ήθελε να πετύχει το ελληνικό πρόγραμμα.» Η Handelsblatt υπενθυμίζει ότι οι διαφωνίες μεταξύ Σόιμπλε και ΔΝΤ παραμένουν, ενώ η όποια λύση φαντάζει ακόμη μακρινή. Εν τέλει απομένει μόνο το Eurogroup στα τέλη Ιανουαρίου, αναφέρει η εφημερίδα, ενώ στη συνέχεια ακολουθούν εκλογές σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία. «Η λύση πρέπει να βρεθεί νωρίτερα. Η Αθήνα μπορεί να τα βγάλει πέρα (σσ:οικονομικά) μέχρι τον Ιούνιο, εκτιμούν οι πιστωτές. (…) ´Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε επανάληψη του Ιουνίου του 2015´», κλείνει το δημοσίευμα, επικαλούμενο μέλος της γερμανικής κυβέρνησης. Πηγή: Deutsche Welle
Αδύναμος ο σφυγμός της ΕΕ στην Ελλάδα
46% θα ψήφιζαν για έξοδο από την ΕΕ – 89% των ψηφοφόρων πιστεύουν ότι η χώρα πηγαίνει σε λάθος κατεύθυνση
Οι ψηφοφόροι των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα και την Ιταλία πιστεύουν ότι οι χώρες τους οδεύουν στη λάθος κατεύθυνση αλλά δεν υπάρχει ακόμα καμία γενικότερη ευρωπαϊκή τάση να ακολουθήσουν τη Βρετανία σε έξοδο από την ΕΕ, σύμφωνα με μια σφυγμομέτρηση που δημοσιοποιείται σήμερα.
Η αναπάντεχη απάντηση για έξοδο της Βρετανίας (Brexit) σε δημοψήφισμα στις 23 Ιουνίου, η οποία είχε χαιρετισθεί από τον τότε υποψήφιο για την αμερικανική προεδρία Ντόναλντ Τραμπ ως “θαύμα, έχει εγείρει ερωτηματικά όσον αφορά το μέλλον των προσπαθειών μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Μετά το Brexit και τη νίκη του Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι επενδυτές προσέχουν για οποιοδήποτε σημάδι αύξησης της λαϊκής δυσφορίας πριν από τις εκλογές το 2017 στη Γαλλία και τη Γερμανία, και πιθανώς και στην Ιταλία.
Σύμφωνα με μία διαδικτυακή σφυγμομέτρηση WIN/Gallup International 14.969 ατόμων, οι ψηφοφόροι σε όλη την ΕΕ δυσφορούν αλλά η υποστήριξή τους για την ΕΕ παραμένει ψηλότερη από 60% στα περισσότερα από τα μεγαλύτερα κράτη-μέλη.
Η δημοσκόπηση έδειξε ότι 89% των ψηφοφόρων στην Ελλάδα πιστεύουν ότι η χώρα τους πηγαίνει σε λάθος κατεύθυνση. Στη Γαλλία, το ποσοστό ανέρχεται στο 82%, στην Ιταλία στο 79% και στη Γερμανία στο 62%.
Ενώ όμως είναι εμφανής η δυσφορία των ψηφοφόρων της ΕΕ, η αύξηση στο ποσοστό των ατόμων που θα ψήφιζαν για έξοδο από την ΕΕ είναι πολύ χαμηλή – 36%, από το 33% σε 15 χώρες που ερωτήθηκαν, συμπεριλαμβανόμενης και της Βρετανίας.
Το ποσοστό των ατόμων στη Γερμανία, τη Γαλλία και το Βέλγιο που θα ψήφιζαν να φύγουν σημείωσε πτώση από πέρσι. Αντίθετα, στη Φινλανδία και την Ελλάδα παρατηρήθηκε αύξηση, στο 40% από το 29% (Φινλανδία) και 46% από 38% (Ελλάδα).
“Το 2016 τα θεμέλια της ΕΕ κλονίστηκαν έντονα”, είπε ο Τζόνι Χέλντ, γενικός διευθυντής της ORB International, που διεξήγαγε τη δημοσκόπηση στη Βρετανία.
“Αυτό που ξεχωρίζει είναι η συντριπτική άποψη από πολίτες της ΕΕ ότι οι χώρες τους πηγαίνουν προς τη λάθος κατεύθυνση – ιδιαίτερα ορατό στη Γαλλία και στην Ελλάδα – πράγμα το οποίο δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για τα δεξιόστροφα λαϊκιστικά κόμματα”, παρατήρησε.
Σε όλη την Ευρώπη, 60% είπαν ότι θα προτιμούσαν να είχαν λιγότερους μετανάστες και πρόσφυγες. Στην Ελλάδα, το ποσοστό ήταν 86%, ενώ στην Ιταλία ήταν 75% και στη Γερμανία 64%.
Η δημοσκόπηση έγινε από τις 25 Νοεμβρίου έως τις 7 Δεκεμβρίου, πριν την επίθεση με φορτηγό σε πολυπληθή χριστουγεννιάτικη αγορά του Βερολίνου στις 19 Δεκεμβρίου.
