Αναβάθμιση με αστερίσκους: Οι επίμονες σκιές στην ελληνική οικονομία παρά τις θετικές ειδήσεις

Η είδηση  επισκιάζεται από επίμονες παθογένειες και νέους κινδύνους που θέτουν εν αμφιβόλω την ουσιαστική και βιώσιμη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας

 
Οι θετικές ειδήσεις θα φέρουν πάντα τον αστερίσκο των άλυτων προβλημάτων που βαραίνουν την καθημερινότητα των πολιτών και το μέλλον της χώρας

 
Η αναβάθμιση από την S&P είναι ένα θετικό βήμα, αλλά όχι πανάκεια. Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αντιμετωπίζει βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα και σημαντικές κοινωνικές προκλήσεις, ενώ οι διεθνείς αβεβαιότητες πυκνώνουν

 
Η πρόσφατη αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από τον οίκο Standard & Poor’s (S&P), όπως αναδεικνύεται στα δημοσιεύματα των ot.gr και in.gr, αποτελεί αναμφίβολα μια θετική εξέλιξη. Σηματοδοτεί την αναγνώριση της δημοσιονομικής προσαρμογής και των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών, τοποθετώντας τη χώρα, σύμφωνα με ορισμένες αναλύσεις, ξανά “δυναμικά στον χάρτη” των διεθνών αγορών. Ωστόσο, μια βαθύτερη ανάλυση, πέρα από τους τίτλους, αποκαλύπτει ότι η είδηση αυτή επισκιάζεται από επίμονες παθογένειες και νέους κινδύνους που θέτουν εν αμφιβόλω την ουσιαστική και βιώσιμη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.

 
Οι προειδοποιήσεις των αγορών και τα εγχώρια εμπόδια

Ενώ η αναβάθμιση χαιρετίζεται, οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές εκπέμπουν ανησυχητικά μηνύματα. Ο κίνδυνος ενός νέου γύρου εμπορικού πολέμου, όπως υπαινικτικά αναφέρεται και στην ανάλυση της S&P σχετικά με πιθανούς δασμούς, μοιάζει όλο και περισσότερο να προοιωνίζεται μια παγκόσμια ύφεση παρά έναν πληθωριστικό κύκλο. Για μια μικρή, ανοιχτή και ευάλωτη οικονομία όπως η ελληνική, μια τέτοια εξέλιξη θα είχε σοβαρότατες επιπτώσεις, ακυρώνοντας ενδεχομένως τα οφέλη της αναβάθμισης προτού καν αυτά γίνουν αισθητά.

Πέρα όμως από τις εξωτερικές απειλές, τα θεμελιώδη εμπόδια στο εσωτερικό παραμένουν ανυπέρβλητα:

Χαμηλές αμοιβές και συμπιεσμένη αγοραστική δύναμη: Η μακροοικονομική εικόνα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη μικροοικονομική πραγματικότητα των πολιτών. Οι αμοιβές παραμένουν καθηλωμένες σε χαμηλά επίπεδα, ενώ η ακρίβεια καλπάζει, ροκανίζοντας την ήδη περιορισμένη αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Η αναβάθμιση δεν μεταφράζεται αυτόματα σε καλύτερους μισθούς ή φθηνότερα προϊόντα στο ράφι.

Έλλειψη στρατηγικής για την ακρίβεια: Παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις, απουσιάζουν ουσιαστικές και δομικές πολιτικές για την αντιμετώπιση του κύματος ακρίβειας που πλήττει πρωτίστως τα χαμηλότερα και μεσαία εισοδηματικά στρώματα. Τα μέτρα που λαμβάνονται μοιάζουν αποσπασματικά και ανεπαρκή μπροστά στην έκταση του προβλήματος.

Δημογραφική συρρίκνωση: Το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί μια ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής, υπονομεύοντας μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Η έλλειψη ενός συνεκτικού εθνικού σχεδίου για την αναστροφή της τάσης είναι κραυγαλέα.

Δικαιοσύνη και θεσμική ανεπάρκεια: Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης και οι αντιληπτές θεσμικές αδυναμίες (με υποθέσεις όπως τα Τέμπη, που αναφέρονται ακόμα και από τον οίκο S&P, να λειτουργούν ως θλιβερή υπενθύμιση) διαβρώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και των επενδυτών, δημιουργώντας ένα περιβάλλον αβεβαιότητας.

Απουσία συνολικού σχεδίου ανάταξης και στόχων: Η χώρα μοιάζει να πορεύεται χωρίς ένα σαφές, ολοκληρωμένο σχέδιο για τη βιώσιμη ανάταξη της οικονομίας, που να υπερβαίνει τη διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων. Ειδικότερα, απουσιάζει η στοχοθεσία για την ανάπτυξη βασικών, παραγωγικών κλάδων της οικονομίας που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ποιοτική και διατηρήσιμη ανάπτυξη.

 
Κριτική στην κυβερνητική αφήγηση: Πέρα από τους δημοσιονομικούς δείκτες

Σε αυτό το πλαίσιο, δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, όπως του κ. Παπαθανάση, που εστιάζουν στη θετική δημοσιονομική πορεία και τα “μετρήσιμα αποτελέσματα”, χρήζουν κριτικής προσέγγισης. Το πραγματικά “μετρήσιμο αποτέλεσμα” για τον πολίτη είναι η βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματός του και η ικανότητά του να ανταπεξέρχεται στις καθημερινές ανάγκες – ένας τομέας όπου η πίεση παραμένει ασφυκτική.

Η εμμονή στην αυστηρή δημοσιονομική στοχοθεσία, αν και απαραίτητη για την πιστοληπτική αξιοπιστία, εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τις επιπτώσεις της στην κοινωνική σταθερότητα, όταν το βάρος φαίνεται να κατανέμεται άνισα και οι πολίτες αισθάνονται ότι οι θυσίες τους δεν οδηγούν σε απτή βελτίωση της ζωής τους.

Επιπλέον, η συζήτηση για “μετρήσιμα αποτελέσματα” οφείλει να συμπεριλάβει και τον αρνητικό, αλλά εξίσου μετρήσιμο, αντίκτυπο της διαφθοράς. Η διαφθορά, είτε αφορά την καθημερινότητα είτε μεγάλα σκάνδαλα, λειτουργεί ως τροχοπέδη στην ανάπτυξη, νοθεύει τον ανταγωνισμό και, κυρίως, δηλητηριάζει την εμπιστοσύνη των σοβαρών, μακροπρόθεσμων επενδυτών. Το γεγονός ότι το επενδυτικό κενό στην Ελλάδα παραμένει σημαντικό, παρά τις αναβαθμίσεις και τα θετικά μακροοικονομικά στοιχεία, αποτελεί την πιο εύγλωττη απόδειξη ότι η βελτίωση της πιστοληπτικής αξιολόγησης δεν αρκεί από μόνη της για να προσελκύσει τις παραγωγικές επενδύσεις που έχει ανάγκη η χώρα. Η έλλειψη εμπιστοσύνης, τροφοδοτούμενη και από ζητήματα διαφάνειας και δικαιοσύνης, παραμένει ένα κρίσιμο εμπόδιο.

Η αναβάθμιση από την S&P είναι ένα θετικό βήμα, αλλά όχι πανάκεια. Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αντιμετωπίζει βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα και σημαντικές κοινωνικές προκλήσεις, ενώ οι διεθνείς αβεβαιότητες πυκνώνουν. Η πραγματική επιστροφή σε μια τροχιά βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης απαιτεί πολύ περισσότερα από τη δημοσιονομική συμμόρφωση. Απαιτεί γενναίες πολιτικές για την αύξηση των εισοδημάτων, την καταπολέμηση της ακρίβειας, την αντιμετώπιση του δημογραφικού, την ενίσχυση της δικαιοσύνης και της διαφάνειας, και τη χάραξη ενός σαφούς, μακρόπνοου αναπτυξιακού οράματος με συγκεκριμένους στόχους. Μέχρι τότε, οι θετικές ειδήσεις θα φέρουν πάντα τον αστερίσκο των άλυτων προβλημάτων που βαραίνουν την καθημερινότητα των πολιτών και το μέλλον της χώρας.

mywaypress.gr