ΑΠΘ-Εκφράσεις Εξουσίας. Η εικόνα του πολιτικού ανδρός από τον Περικλή ως τον Θεοδόσιο Β΄
«Εκφράσεις Εξουσίας. Η εικόνα του πολιτικού ανδρός από τον Περικλή ως τον Θεοδόσιο Β΄» είναι ο τίτλος της Έκθεσης που διοργανώνεται από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ και θα εγκαινιαστεί την Πέμπτη 14 Απριλίου 2016 και ώρα 20.00, στο Μουσείο Εκμαγείων της Φιλοσοφικής Σχολής.
Η θεματική Έκθεση βασίζεται σε μια σειρά από εκμαγεία έργων γλυπτικής που αποδίδουν κεφαλές πολιτικών προσώπων της αρχαιότητας και συνοδεύεται από πλούσιο συμπληρωματικό υλικό, δηλαδή κείμενα και εικόνες. Στόχος της είναι να παρουσιάσει τους τρόπους με τους οποίους προβάλλονται οι πολιτικοί άνδρες και, ειδικότερα, τα πρόσωπα της εξουσίας στον κοινωνικό χώρο και να δείξει τι είδους μηνύματα εκπέμπονται μέσω των απεικονίσεών τους στους ανθρώπους της εποχής εκείνης.
«Οι σύγχρονες κοινωνίες διαθέτουν μια μεγάλη γκάμα μέσων επικοινωνίας και μετάδοσης πληροφοριών και μηνυμάτων. Στην αρχαιότητα τον ρόλο των media αναλαμβάνουν τα έργα τέχνης που ιδρύονται στους δημόσιους χώρους, και κυρίως οι ανδριάντες» αναφέρει η Διευθύντρια του Μουσείου Εκμαγείων του ΑΠΘ και επιμελήτρια της Έκθεσης, Καθηγήτρια Θεοδοσία Στεφανίδου-Τιβερίου και επισημαίνει ότι «Μέσω αυτών προπαγανδίζονται οι ιδέες και τα επιτεύγματα των τιμώμενων, προβάλλονται οι ευεργεσίες και οι αρετές τους, οι οποίες διατηρούνται και στη μνήμη των κατοπινών γενεών. Η καθαίρεση ανδριάντων των πολιτικών προσώπων που περιπίπτουν σε δυσμένεια δείχνει τη μεγάλη πολιτική σημασία τους».
Σύμφωνα με τους διοργανωτές της Έκθεσης «Τον κυριότερο ρόλο στους ανδριάντες κατέχει η εικονιστική κεφαλή, το πορτρέτο. Ανάλογα με την περίπτωση προβάλλονται λιγότερο ή περισσότερο τα πραγματικά χαρακτηριστικά του προσώπου. Το αρχαίο πορτρέτο δεν αποτελεί συνεπώς πιστή απόδοση της πραγματικότητας. Είναι μια έντεχνη δημιουργία που πηγάζει από ιδεολογικά κίνητρα. Εκφράζει το πολιτικό και κοινωνικό υπόβαθρο της συγκεκριμένης εποχής στην οποία δημιουργείται και ταυτόχρονα την ιδιότητα και τις αξίες του τιμώμενου».
Επιμέλεια Έκθεσης: Θεοδοσία Στεφανίδου-Τιβερίου, Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Διευθύντρια Μουσείου Εκμαγείων
Σχεδιασμός και κείμενα: Καθηγήτρια Θεοδοσία Στεφανίδου-Τιβερίου, Δρ. Nαταλία Kαζακίδη
Μουσειολογική επιμέλεια: Δρ. Στέλλα Συλαίου
Χορηγοί: Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Eπιτροπή Ερευνών ΑΠΘ.
Η Έκθεση θα λειτουργήσει έως και τον Δεκέμβριο του 2016. Θα είναι ανοιχτή στο κοινό δωρεάν κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Πέμπτη και ώρες 9:00 με 14:00. Επισκέψεις ομαδικές ή και ξεναγήσεις θα είναι δυνατόν να γίνουν κατόπιν ραντεβού, στο τηλ. 2310 997351.
INFO Photo
Φωτογραφίες των έργων γλυπτικής που αποδίδουν κεφαλές πολιτικών προσώπων της αρχαιότητας (από αριστερά):
- Κεφαλή του Περικλή. Βερολίνο, Antikensammlung. Ρωμαϊκό αντίγραφο από πρωτότυπο του 430 π.Χ. περίπου το οποίο κατασκεύασε ο γλύπτης Κρησίλας και είχε στηθεί στην Ακρόπολη των Αθηνών. Ο Αθηναίος στρατηγός χαρακτηρίζεται από το κράνος που φέρει, ενώ τα χαρακτηριστικά του προσώπου του είναι εξιδανικευμένα.
- Κεφαλή του Αλεξάνδρου. Αθήνα, Μουσείο Ακροπόλεως. Αντίγραφο των ύστερων ελληνιστικών χρόνων από πρωτότυπο που ίσως είχε στηθεί στην Ολυμπία με άλλα αγάλματα της βασιλικής οικογένειας των Μακεδόνων μετά τη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. Ο Αλέξανδρος αναγνωρίζεται χάρη στα νεανικά χαρακτηριστικά και την πλούσια κόμμωση με την «αναστολή» πάνω από το μέτωπο.
- Κεφαλή του Αυγούστου. Κοπεγχάγη, Γλυπτοθήκη Νy Carlsberg. Πρόκειται για ένα από τα πολλά αντίγραφα ενός τύπου απεικόνισης του πρώτου Ρωμαίου αυτοκράτορα που δημιουργήθηκε το 27 π.Χ. Κυριαρχεί σκόπιμα ο ιδεαλισμός, ενώ τα πραγματικά χαρακτηριστικά σχεδόν απουσιάζουν.
- Κεφαλή του Αδριανού. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας (117-138 μ.Χ.) υιοθετεί χαρακτηριστικά που παραπέμπουν σε ελληνικές συνήθειες, όπως το γένι. Το στεφάνι βελανιδιάς που φέρει κοσμείται με μετάλλιο που εικονίζει τον αετό, σύμβολο εξουσίας.
- Κεφαλή του Καρακάλλα. Ρώμη, Μουσεία Καπιτωλίου. Ο αυτοκράτορας αυτός βασίλευσε μόνος (212-217 μ.Χ.) αφού δολοφόνησε τον συναυτοκράτορα και αδελφό του Γέτα. Η δυνατή, γεμάτη ενέργεια και θυμό έκφραση, όπως και τα κοντά μαλλιά παραπέμπουν στον στρατό με τον οποίο είχε ιδιαίτερα στενή σχέση λόγω των κινδύνων που αντιμετώπιζε η αυτοκρατορία.
- Κολοσσιαία κεφαλή του Κωνσταντίνου. Ρώμη, Μουσεία Καπιτωλίου. Το άγαλμα από το οποίο προέρχεται κατασκευάστηκε πιθανόν μετά τη νίκη του έναντι του Μαξεντίου στη Μουλβία γέφυρα (312 μ.Χ.). Τα χαρακτηριστικά είναι σχηματοποιημένα και το ενδιαφέρον του θεατή το προσελκύουν τα μεγάλα μάτια με το αυστηρό βλέμμα. Ο αυτοκράτορας μετατρέπεται σε μονάρχη που απαιτεί την προσκύνηση των υπηκόων του.
