ΑΠΘ-Μηδενική Ανοχή στη σεξουαλική παρενόχληση
Μηδενική Ανοχή στη σεξουαλική παρενόχληση είναι ο τίτλος των εκδηλώσεων που διοργανώνει η Επιτροπή Φύλου και Ισότητας του ΑΠΘ, σε συνεργασία με τον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης που πραγματοποιούνται από 28 έως 31 Μαρτίου 2016 στο ΑΠΘ. Η είσοδος είναι ελεύθερη σε όλες τις εκδηλώσεις.
Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει:
- 29 -30 Μαρτίου 2016 (πρωί)
Καμπάνια: ‘’Μηδενική Ανοχή στη σεξουαλική παρενόχληση’’
Παρεμβάσεις στην Πανεπιστημιούπολη: Σχολές, Φοιτητική Λέσχη, Γυμναστήριο, Βιβλιοθήκη, Κτίριο Διοίκησης
- Τετάρτη 30 Μαρτίου 2016, 17:45 -20:30
Προβολή της ταινίας ‘’North Country’’ και συζήτηση
Χώρος: Αμφιθέατρο Ι του ΚΕ.Δ.Ε.Α.
- Πέμπτη 31 Μαρτίου 2016, 17:45 – 21:00
Ημερίδα ‘’ΜΑΘΕ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ – Μη σωπαίνεις. Δράσε’’ και θεατρικά δρώμενα από το «Διθύραμβο εξ’ αμάξης» – Θεατρικό Σύλλογο Δασκάλων και Νηπιαγωγών νομού Θεσσαλονίκης.
Χώρος: Πύργος της Παιδαγωγικής, ΑΠΘ, 10ος όροφος, Αίθουσα Λόγου και Τέχνης
Η ταινία North Country’(2005) αναδεικνύει το πρόβλημα της σεξουαλικής παρενόχλησης που υφίστανται οι γυναίκες στον χώρο της εργασίας. Σκηνοθεσία: Niki Caro. Παραγωγή: Nick Wechsler. Σενάριο: Michael Seitzman. Πρωταγωνιστούν οι: Charlize Theron, Frances McDormand, Richard Jenkins, Sissy Spacek, Woody Harrelson, Sean Bean, Michelle Monaghan, Jeremy Renner.
Μετά την προβολή της ταινίας, θα γίνει σύντομη συζήτηση με το Γιώργο Διαμαντόπουλο, Καθηγητή Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ και τη Δήμητρα Κογκίδου, Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πρόεδρο της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας στο ΑΠΘ.
Στην ημερίδα ‘’ΜΑΘΕ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ –Μη σωπαίνεις. Δράσε’’ προλογίζουν: η κ. Παρασκευή Αργυροπούλου–Πατάκα, Αναπληρώτρια Πρύτανη Ανθρώπινων Πόρων στο ΑΠΘ, η κ. Δήμητρα Κογκίδου, Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και Πρόεδρος της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας στο ΑΠΘ και ο κ. Νικόλαος Βαλεργάκης, Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (Δ.Σ.Θ.). Συμμετέχουν: η κ. Φωτεινή Κούβελα, Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων, η κ. Δήμητρα Κογκίδου, Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, ο κ. Γιώργος Διαμαντόπουλος Καθηγητής Νομικής Σχολής του ΑΠΘ και ο κ. Θανάσης Θεοφιλόπουλος Κοινωνιολόγος, Υπεύθυνος έργου «Πες το σ’εμάς!».
Συντονίζουν οι : κ. Γιάννα Καρύμπαλη –Τσίπτσιου, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής, Πρόεδρος της Νομικής Επιτροπής του ΑΠΘ και η κ. Ρωξάνη Κωστατζίκη, μέλος Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (Δ.Σ.Θ.), Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ισότητας και θεμάτων Μετανάστευσης. Θα πραγματοποιηθούν και θεατρικά δρώμενα από το «Διθύραμβο εξ’ αμάξης» – Θεατρικό Σύλλογο Δασκάλων και Νηπιαγωγών νομού Θεσσαλονίκης.
Η κ. Κογκίδου, Πρόεδρος της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας στο ΑΠΘ, επισημαίνει ότι «οι εκδηλώσεις ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης για το ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης στο ΑΠΘ είναι συνέχεια παλαιότερης πρωτοβουλίας της Κοσμητείας της Παιδαγωγικής Σχολής το 2012 και αναδεικνύουν την ανάγκη για θεσμοθέτηση πολιτικών για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου στα Α.Ε.Ι. Παραμένει η πρόταση για σύσταση ενός «Γραφείου Πολιτικής για τη Σεξουαλική Παρενόχληση» (ή προτιμότερα για την «ετεροσεξιστική» παρενόχληση για να είναι σαφές ότι καλύπτει και τη παρενόχληση λόγου σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου) που θα λειτουργεί ως ανεξάρτητη αρχή. Στην αρμοδιότητά του θα είναι το «Παρατηρητήριο» για τη σεξουαλική παρενόχληση και τις άλλες μορφές έμφυλης βίας στον χώρο εργασίας και η σύνταξη της σχετικής Γραπτής οδηγίας για το ΑΠΘ.
Κρίνεται απαραίτητο να γίνει συστηματική και πολυεπίπεδη προσπάθεια για τη δημιουργία ενός κλίματος μη ανεκτικού στην ετεροσεξιστική παρενόχληση στα Α.Ε.Ι., όπου μέλη του προσωπικού και φοιτήτριες/ές να μπορούν να αναφέρουν περιστατικά παρενόχλησης. Οι αναφορές αυτές να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, τα θύματα να λαμβάνουν την υποστήριξη που χρειάζονται και, όπου κρίνεται σκόπιμο, να παραπέμπονται οι δράστες. Θα μπορούσε το ΑΠΘ να αποτελέσει ένα παράδειγμα καλής πρακτικής και για άλλους φορείς. Προφανώς, η εφαρμογή πολιτικής για την αντιμετώπιση της ετεροσεξιστικής παρενόχλησης θα είναι ένας μακρύς και διαρκής αγώνας στο πανεπιστήμιο -όχι μόνον για το ίδιο το ζήτημα, αλλά και ευρύτερα, για την καταπολέμηση του σεξισμού. Χρειάζεται κινητοποίηση και συστράτευση όλων όσων δεν ανέχονται την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το έλλειμμα δημοκρατίας και επιδιώκουν τη δημιουργία χώρων εργασίας με ισότητα και πλήρη σεβασμό της αξιοπρέπειας όλων, χώρων «καθαρών» από κάθε μορφή ετεροσεξιστικής παρενόχλησης».
• Οι περιλήψεις των εισηγήσεων των ομιλητών/τριών:
ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ ΣΤΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ
Περιλήψεις εισηγήσεων ημερίδας
‘’ΜΑΘΕ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ – Μη σωπαίνεις. Δράσε’’
- Φωτεινή Κούβελα, Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων
Δίκτυο Δοµών για την καταπολέµηση της έµφυλης βίας: Παρέχοντας στήριξη στις γυναίκες (Συνοπτικός Απολογισµός) – Πολιτική Αναβάθµισης του Δικτύου
Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων είναι ο πρώτος δημόσιος φορέας που λειτουργεί Συμβουλευτικά Κέντρα για τις γυναίκες που έχουν υποστεί οποιαδήποτε μορφή βίας. Έχει αναπτύξει ένα πολυδιάστατο και ολοκληρωμένο δίκτυο 62 δομών υποστήριξης των γυναικών σε όλη τη χώρα, για το οποίο έχει ήδη εξασφαλίσει τη συνέχιση της λειτουργίας του, παράλληλα με τον εμπλουτισμό των υπηρεσιών του, για το διάστημα 2016-2020.
Η κ. Φωτεινή Κούβελα, Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων αναφέρει:
‘’Συνεχίζουμε το έργο μας για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας, εμπλουτίζοντας τις υπηρεσίες του ολοκληρωμένου δικτύου 62 δομών υποστήριξης των γυναικών σε όλη τη χώρα, με στόχο την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και την επανατοποθέτησή τους στο επίκεντρο των διεργασιών κάθε πτυχής που διαμορφώνει τη συνεκτικότητα της κοινωνίας με όρους αξιοπρέπειας και ισότητας’’.
- Δήμητρα Κογκίδου, Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (Π.Τ.Δ.Ε.). Πρόεδρος της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας στο ΑΠΘ
‘’Βία κατά των γυναικών’’ -Πανευρωπαϊκή έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (Έρευνα του FRA, 2014) –Παρουσίαση των κύριων ευρημάτων για τη σεξουαλική παρενόχληση.
Η Πανευρωπαϊκή έρευνα ‘’Βία κατά των γυναικών’’ (2014) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA), είναι η μεγαλύτερη έρευνα για την έμφυλη βία στην ΕΕ. Αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή βάση δεδομένων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην ανάπτυξη πολιτικών και δράσεων σχετικά με το θέμα. Τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι η βία κατά των γυναικών συνιστά μια εκτεταμένη και ευρεία παραβίαση θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων με πολλές επιπτώσεις και αντανακλούν άμεσα την έλλειμμα ισότητας των φύλων που υπάρχει στην πράξη.
Η σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί συχνή και συνηθισμένη εμπειρία για πολλές γυναίκες στην ΕΕ. Το 45% έως 55% των γυναικών στην ΕΕ των 28 έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση τουλάχιστον μία φορά μετά την ηλικία των 15 ετών. Δηλ. 83 έως 102 εκατομμύρια γυναίκες στην ΕΕ των 28 (ανάλογα με τον αριθμό των διαφορετικών μορφών παρενόχλησης για τις οποίες ρωτήθηκαν). Σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ οι νεαρές γυναίκες ηλικίας 18 -29 ετών αποτελούν την πιο ευάλωτη ηλικιακή ομάδα στη σεξουαλική παρενόχληση. Όσον αφορά στην έκταση του προβλήματος της σεξουαλικής παρενόχλησης στην Ελλάδα, το 43% των γυναικών στην Ελλάδα έχει υποστεί τουλάχιστον μια φορά κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης μετά την ηλικία των 15 ετών.
Σε εθνικό επίπεδο, σημαντικό νομοθετικό βήμα για τη βελτίωση της κατάστασης θα ήταν η επικύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, η ευθυγράμμιση της νομοθεσίας μας με την Σύμβαση, καθώς και η διασφάλιση της πλήρους εφαρμογής της οδηγίας της ΕΕ για τα θύματα της εγκληματικότητας. Πέρα από τις παρεμβάσεις σε νομοθετικό επίπεδο πρέπει να επαναπροσδιοριστεί, όπου κριθεί αναγκαίο, ο ορισμός της σεξουαλικής παρενόχλησης στην ισχύουσα νομοθεσία, όπως προκύπτει και από την έρευνα του FRΑ(2014), έτσι ώστε να καλύπτει πληρέστερα τη σεξουαλική παρενόχληση που μπορεί να συμβεί στις τυπικές και άτυπες μορφές εκπαίδευσης, στους χώρους υγειονομικής περίθαλψης και ψυχαγωγίας, καθώς και στον εικονικό κόσμο. Θα πρέπει συνεκτιμώνται οι επιδράσεις των διαφόρων πολιτικών στο ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχληση και να διασφαλισθεί η πρόσβαση των θυμάτων στις αρμόδιες υπηρεσίες αναφοράς και παροχής εξειδικευμένης βοήθειας. Τέλος, κρίνεται απαραίτητο να υπάρχουν στοχευμένες καμπάνιες ώστε να ενισχυθεί η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχετικά με την έμφυλη βία, να ενθαρρυνθεί η συνειδητοποίηση και η αναφορά των περιστατικών της, η προστασία των θυμάτων και η πρόληψη.
- Γιώργος Διαμαντόπουλος καθηγητής Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ
Νομοθετικό πλαίσιο για τη σεξουαλική παρενόχληση στην Ελλάδα -Εμπειρίες, προβληματισμοί και προκλήσεις
Σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο και τις νομολογιακές εκφάνσεις της σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο ο κ. Διαμαντόπουλος, καθηγητής Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ, αναφέρει: ‘’ Η σεξουαλική παρενόχληση θεωρείται από την υφιστάμενη νομοθεσία ως «δυσμενής διάκριση» σε βάρος των εργαζομένων και γι’ αυτό απαγορεύεται ρητά. Το πεδίο δράσης της απαγόρευσης περί σεξουαλικής παρενόχλησης εντοπίζεται σε όλο το φάσμα της εργασιακής σχέσης: από την πρόσβαση στην εργασία και την επαγγελματική εξέλιξη έως τη λύση της. Η απαγόρευση περιλαμβάνει και την επαγγελματική κατάρτιση, όπως επίσης την εκπαίδευση με σκοπό την απασχόληση. Επίσης απαγορεύεται κάθε μορφής άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω φύλου (στην οποία εντάσσεται και η σεξουαλική παρενόχληση) όσον αφορά στους όρους πρόσβασης στη μισθωτή ή μη απασχόληση ή γενικά στην επαγγελματική ζωή. Περαιτέρω, επιλήψιμη κρίνεται και η παρενόχληση που επενεργεί στις συνθήκες απασχόλησης και εργασίας, στις προαγωγές, καθώς και στο σχεδιασμό και την εφαρμογή συστημάτων αξιολόγησης προσωπικού.’’ Επίσης, ο κ. Διαμαντόπουλος, προσθέτει ότι στο πεδίο του εργατικού δικαίου ο εργοδότης και οι εκπρόσωποί του οφείλουν να μη προβαίνουν σε ενέργειες ή συμπεριφορές που συνιστούν παρενόχληση του εργαζομένου και έχουν ως σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειάς του. Ο εργοδότης, όμως, έχει υποχρέωση να προστατεύσει τον εργαζόμενο και από παρενοχλήσεις που προέρχονται και από συναδέλφους του εργαζομένου ή τρίτους. Εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι ότι, στη νομοθετική ρύθμιση του ν. 3896/2010 υπάρχει η αντιστροφή του βάρους της απόδειξης στη δίκη της σεξουαλικής παρενόχλησης (δηλαδή η εργοδοσία οφείλει να αποδείξει ότι δεν συνέβη παρενόχληση μετά από καταγγελία) γεγονός που θα διευκολύνει το θύμα της σεξουαλικής παρενόχλησης δραστικά ως προς την αναγκαιότητα απόδειξης της αλήθειας των πραγματικών περιστατικών της παρενόχλησης.
- Θεοφιλόπουλος Θανάσης, Κοινωνιολόγος, Υπεύθυνος έργου Πες το σ’ εμάς!
Παρενόχληση με βάση την ταυτότητα/έκφραση φύλου ή/και τον σεξουαλικό προσανατολισμό
Στην Ελλάδα, οι ΛΟΑΤΚΙ+ άνθρωποι γίνονται στόχοι πολλαπλών διακρίσεων και έρχονται αντιμέτωποι με διάφορες μορφές βίας. Τα τελευταία χρόνια, η ΜΚΟ Colour Youth – Κοινότητα Νέων Αθήνας, ως μέλος του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάδειξη του φαινόμενου της ομοφοβικής/τρανσφοβικής βίας. Επίσης, με το Έργο «Πες το σ’ εμάς», καταγράφει μορφές βίας – αλλά και διακρίσεων – λόγω ταυτότητας φύλου, έκφρασης φύλου ή/και σεξουαλικού προσανατολισμού, υποστηρίζει νομικά ή/και ψυχολογικά τα θύματα και παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες προς θύματα και αυτόπτες μάρτυρες περιστατικών βίας, διακρίσεων, παρενοχλήσεων.
