Γ. Στοΐτσης -πώς η αξιοποίηση ανοικτών δεδομένων μπορεί να μεταμορφώσει την παραδοσιακή επιχείρηση

Mε αφορμή τους προβληματισμούς και τα συμπεράσματα από το WIRE 2014, το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό forum διαλόγου για την περιφερειακή ανάπτυξη και την καινοτομία, ο Γ. Στοΐτσης,  συνιδρυτής της AgroKnow απαντά  για τα ανοικτά δεδομένα και πως αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν από τις ελληνικές επιχειρήσεις.

 
• Τι χρειάζεται για να μετατραπεί η υπάρχουσα γνώση (ανοικτά δεδομένα, καινοτόμα αποτελέσματα) σε μια αποτελεσματική πολιτική ή μια επιχειρηματική επιτυχία;

Το να δημοσιοποιεί κανείς υψηλής ποιότητας ανοικτά δεδομένα σε ψηφιακή μορφή είναι το βασικό προαπαιτούμενο για την ανάπτυξη νέων πολιτικών και μιας επιτυχημένης επιχειρηματικότητας.

Στις μέρες μας, μόνο μια μικρή μερίδα δημόσιων οργανισμών δημοσιοποιεί τα δεδομένα της σε μια μορφή που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από εξωτερικά συστήματα με στόχο την οικοδόμηση ουσιαστικών υπηρεσιών δεδομένων για τους τελικούς χρήστες. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω του ότι οι κυβερνήσεις δεν είναι 100% πεπεισμένες για τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο των υπηρεσιών που θα δημιουργηθούν με βάση τα ανοικτά δεδομένα.

Προς αυτή την κατεύθυνση είναι σημαντικό να αναδείξει κανείς στους οργανισμούς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα τα οφέλη μέσω πρωτοβουλιών όπως η ομάδα εργασίας Ανοικτών Δεδομένων της ΕLLΑΚ (http://opendata.ellak.gr/). Ένα άλλο εμπόδιο είναι πως οι οργανισμοί δεν διαθέτουν εσωτερικά τις απαιτούμενες ικανότητες για να υποστηρίξουν το άνοιγμα της γνώσης. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαίο οι εταιρείες και τα ιδρύματα να μεταφέρουν την απαραίτητη εξειδίκευση σε αυτούς τους οργανισμούς, αλλά αυτό προϋποθέτει μια συνεχή, οργανωμένη προσέγγιση και όχι μια αποσπασματική διαδικασία. Είναι επίσης σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις υποδομής που είναι απαραίτητες στους οργανισμούς για να δημοσιεύουν τα δεδομένα τους (υλικό και λογισμικό).

Το cloud computing και τα νέα μοντέλα παροχής λογισμικού, π.χ. SaaS μπορεί να αποτελέσουν κάποια χρήσιμα «εργαλεία» προς αυτή την κατεύθυνση. Μια από τις κύριες απαιτήσεις κατά τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού μοντέλου που βασίζεται στα ανοικτά δεδομένα, είναι η αξιοπιστία της πηγής των δεδομένων και ως προς την ποιότητα και ως προς τη διαθεσιμότητα. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα δεδομένα δεν είναι σωστά ή δεν είναι διαθέσιμα λόγω τεχνικών προβλημάτων. Αυτοί είναι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη σε μια νέα εφαρμογή που θα βασίζεται σε ανοιχτά δεδομένα π.χ. προβλέποντας ένα στρώμα για τον ημι-αυτόματο έλεγχο της ποιότητας, το φιλτράρισμα και τον καθαρισμό.

 
• Μπορείτε να μας δώσετε κάποια πετυχημένα παραδείγματα επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν τα ανοικτά δεδομένα για τη λήψη αποφάσεων και την ανάπτυξη προϊόντων ή υπηρεσιών; Τι γίνεται στην Ελλάδα; 

Μέχρι στιγμής υπάρχουν δύο κατηγορίες εταιρειών που χρησιμοποιούν τα ανοικτά δεδομένα: α) αυτές που παρέχουν τεχνικές λύσεις για να βοηθήσουν οργανισμούς ν’ ανοίξουν τα δεδομένα τους και β) αυτές που χρησιμοποιούν τα ανοικτά δεδομένα για να παρέχουν υπηρεσίες στους τελικούς χρήστες. Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων εταιρειών είναι:

• Η εταιρεία OpenDataSoft στη Γαλλία http://www.opendatasoft.com/
• Η εταιρεία OpenWeb στις ΗΠΑ https://www.opengov.com/
• Η εταιρεία Swirrl στη Μ.Βρετανία http://www.swirrl.com/

Πρόσφατα, ξεκίνησε στις ΗΠΑ μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην πραγματοποίηση της πρώτης ολοκληρωμένης μελέτης από τις εταιρείες που χρησιμοποιούν ανοικτά δεδομένα (http://www.opendata500.com/candidates/). Υπάρχει ήδη μια μεγάλη λίστα περιπτώσεων στην ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας αυτής και μερικά πολύ ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τους τομείς και τις εταιρείες που χρησιμοποιούν τα δεδομένα ανοικτής διακυβέρνησης.

Στην Ελλάδα, εκτός από την Agro-Know (http://www.agroknow.gr) που χρησιμοποιεί ανοικτά εκπαιδευτικά και επιστημονικά δεδομένα για να δημιουργεί υπηρεσίες για τους πελάτες της, δεν γνωρίζουμε άλλη εταιρεία που να έχει βασίσει έστω ένα μέρος του επιχειρηματικού της μοντέλου στα ανοικτά δεδομένα.

Η Agro-Know κατά κύριο λόγο βοηθά τους οργανισμούς του αγροτικού τομέα ν’ ανοίξουν τα δεδομένα τους και ταυτόχρονα να δημιουργήσουν τις κατάλληλες υπηρεσίες ώστε να διαδώσουν τα δεδομένα τους.

Υπάρχουν επίσης ενδιαφέρουσες εφαρμογές που χρησιμοποιούν τα ανοικτά δεδομένα π.χ. για τα τροχαία ατυχήματα ή για τις δημόσιες δαπάνες, αλλά δεν γνωρίζω κάποια εταιρεία ή επιχειρηματικό μοντέλο που να βρίσκεται πίσω από αυτές τις πρωτοβουλίες. Υπάρχουν επίσης πολλές εφαρμογές που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της Hackathons (π.χ. http://athens.greenhackathon.com/). Οι εφαρμογές αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν παραδείγματα για τις νέες επιχειρήσεις που θα στηρίξουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα στα ανοικτά δεδομένα.

 
• Με ποιο τρόπο οι ανοικτοί χώροι δεδομένων μπορούν να μεταμορφώσουν μια παραδοσιακή επιχείρηση;

Οι ανοιχτοί χώροι δεδομένων μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός βιώσιμου και αναπτυσσόμενου οικοσυστήματος που θα περιλαμβάνει τους ενδιαφερόμενους φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Η βιωσιμότητα ενός τέτοιου οικοσυστήματος μπορεί να βασιστεί σε νέα ανοικτά μοντέλα που θα δείχνουν πώς οι διαφορετικές μορφές της διαφάνειας, συμπεριλαμβανομένων των ανοιχτών δεδομένων, της ανοικτής πρόσβασης και της ανοικτής πολιτικής, μπορεί να υιοθετηθούν στα διάφορα στάδια της παραγωγής και διάδοσης γνώσεων. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επικεντρωθούμε αποκλειστικά στα νέα ανοικτά μοντέλα, αλλά είναι επίσης σημαντικό να διατηρήσουμε τα παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα.

Τα ανοιχτά μοντέλα επιτρέπουν την πρόσβαση, την κλίμακα, τη μαζική υιοθέτηση, το χαμηλότερο κόστος, τον εντοπισμό και τα κοινωνικά δίκτυα. Επίσης, τα νέα ανοικτά μοντέλα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να παρατηρήσει κανείς πώς τα ενδιαφερόμενα μέρη (π.χ. πανεπιστήμια, εταιρείες, συνεταιρισμοί, μη κυβερνητικές οργανώσεις κ.λ.π.) σε τοπικό επίπεδο μπορούν να ωφεληθούν από τα ανοικτά δεδομένα που παρέχονται από το Δήμο και πώς αυτό το τοπικό μοντέλο συνδέεται με τα εθνικά και τα παγκόσμια ανοικτά μοντέλα. Πηγή: ΕΚΤ

Γ. Στοΐτσης