Δασμοί Τραμπ: Τι συνέβη μόλις – και ποιο είναι το σχέδιο παιχνιδιού της Ευρώπης;

Η προοπτική μιας ευρύτερης εμπορικής διαμάχης εξακολουθεί να υφίσταται

 
Άρθρο του  politico.eu πραγματεύεται την προσωρινή αναστολή των παγκόσμιων δασμών που είχε εξαγγείλει ο Ντόναλντ Τραμπ, εξετάζοντας τις αιτίες αυτής της ανατροπής, συμπεριλαμβανομένης της αναταραχής στις αγορές και των αντιδράσεων από την Ευρώπη. Επισημαίνει την ενδεχόμενη στόχευση της Κίνας με αυξημένους δασμούς και την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την έγκριση αντιποίνων, τα οποία επίσης τέθηκαν σε αναμονή. Επιπλέον, αναφέρεται στην επιρροή της εμπορικής διαμάχης σε άλλους τομείς πολιτικής της ΕΕ και στις διαφορετικές στάσεις κρατών μελών όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία. Συνολικά, το κείμενο σκιαγραφεί ένα ρευστό σκηνικό εμπορικών εντάσεων και αναμένει τις επόμενες κινήσεις των εμπλεκόμενων πλευρών.

1. Τι συνέβη με τους δασμούς που είχε εξαγγείλει ο Ντόναλντ Τραμπ;

Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά μια προσωρινή παύση στον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο που είχε ξεκινήσει. Συγκεκριμένα, ανέστειλε για 90 ημέρες την επιβολή λεγόμενων αμοιβαίων δασμών σε όλες τις χώρες εκτός της Κίνας. Αυτή η ανατροπή έγινε μετά από ευρεία αναταραχή στις αγορές και διπλωματικές αντιδράσεις από πολλές χώρες.

2. Γιατί ο Τραμπ έκανε αυτή την αναδίπλωση;

Παρόλο που ο Τραμπ δεν το παραδέχτηκε ρητά, η αναστροφή της απόφασής του φαίνεται να συνδέεται με τις αρνητικές επιπτώσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η σημαντική πτώση του δείκτη S&P 500 και η ταυτόχρονη πώληση κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ προκάλεσαν ανησυχία για μια πιθανή καταστροφική οικονομική κρίση. Ο ίδιος ο Τραμπ αναφέρθηκε στην “ζοφερή” εικόνα των αγορών και στην ανησυχία που επικρατούσε.

3. Ποια ήταν η αρχική αντίδραση των αγορών στους δασμούς Τραμπ;

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντέδρασαν αρνητικά στις αρχικές εξαγγελίες για δασμούς. Ο δείκτης S&P 500 κατέγραψε πτώση σχεδόν 13%, οδηγώντας σε απώλειες τρισεκατομμυρίων δολαρίων στην αγοραία αξία μεγάλων εταιρειών. Επικράτησε πανικός στα χρηματιστήρια παγκοσμίως και στελέχη επενδυτικών τραπεζών προειδοποίησαν για επικείμενη ύφεση.

4. Ποιος ήταν ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτή την κατάσταση;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αρχικά αντέδρασε με “ήρεμο και μετρημένο τρόπο”, ετοιμάζοντας ένα πρώτο πακέτο αντιμέτρων σε απάντηση στους δασμούς των ΗΠΑ στον χάλυβα και το αλουμίνιο. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη της ΕΕ ενέκριναν σχεδόν ομόφωνα την επιβολή αντισταθμιστικών δασμών σε αμερικανικά προϊόντα αξίας περίπου 21 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, μετά την προσωρινή αναστολή των δασμών από τον Τραμπ, η ΕΕ αποφάσισε να θέσει σε αναμονή και τα δικά της αντίμετρα για 90 ημέρες, δίνοντας περιθώριο για διαπραγματεύσεις.

5. Πώς συνδέεται η Κίνα με αυτούς τους εμπορικούς δασμούς;

Ο Τραμπ, παρά την προσωρινή αναστολή των δασμών για τις περισσότερες χώρες, δήλωσε ότι θα αυξήσει τους ήδη υψηλούς δασμούς στην Κίνα, κατηγορώντας την για “αρπαγή” των ΗΠΑ. Αυτή η κίνηση υποδηλώνει μια πρόθεση για έναν πιο στοχευμένο εμπορικό πόλεμο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Η Κίνα ήταν μια από τις λίγες χώρες που είχαν απαντήσει νωρίτερα με δικούς της υψηλούς δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα.

6. Ποια ήταν η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την αγορά αμερικανικών ορυκτών καυσίμων;

Ο Τραμπ κάλεσε την ΕΕ να αυξήσει τις αγορές αμερικανικών ορυκτών καυσίμων κατά 350 δισεκατομμύρια δολάρια για να αντιμετωπιστεί η ανισορροπία στο διατλαντικό εμπόριο. Ευρωπαίοι διπλωμάτες είχαν προσπαθήσει να αξιοποιήσουν αυτή την πρόταση για να αποφύγουν έναν εμπορικό πόλεμο, αλλά οι διαπραγματεύσεις δεν είχαν οδηγήσει σε συμφωνία πριν από την ανακοίνωση των δασμών. Με την 90ήμερη αναστολή, η ΕΕ εντείνει τις προσπάθειες για μια συμφωνία αγοράς φυσικού αερίου.

7. Πώς επηρέασε η εμπορική διαμάχη άλλους τομείς πολιτικής της ΕΕ;

Η εμπορική διαμάχη είχε επιπτώσεις και σε άλλους τομείς πολιτικής της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να καθυστερεί αποφάσεις για την επιβολή προστίμων σε αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς βάσει των κανόνων της για την ψηφιακή ανταγωνιστικότητα. Αυτή η καθυστέρηση ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια της ΕΕ να αποφύγει την κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων με τις ΗΠΑ.

8. Ποια ήταν η γενικότερη αίσθηση στην Ευρώπη μετά την αναστολή των δασμών;

Παρά την ανακούφιση που προκάλεσε η προσωρινή αναστολή των δασμών Τραμπ, υπάρχει επιφυλακτικότητα και εγρήγορση στην Ευρώπη. Πολλοί ηγέτες και αξιωματούχοι τονίζουν την ανάγκη για ενότητα και αποφασιστική αντίδραση σε περίπτωση που ο Τραμπ επαναφέρει τις απειλές για δασμούς μετά την 90ήμερη περίοδο. Η αβεβαιότητα σχετικά με τις μελλοντικές εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ παραμένει.

 
Ποιες είναι οι κύριες αιτίες και συνέπειες της εμπορικής έντασης που περιγράφεται μεταξύ των ΗΠΑ και άλλων χωρών;

Οι κύριες αιτίες και συνέπειες της εμπορικής έντασης μεταξύ των ΗΠΑ και άλλων χωρών, όπως περιγράφονται στις πηγές, είναι οι εξής:

Κύριες Αιτίες:

• Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επέβαλε δασμούς σε διάφορες χώρες. Αυτό περιγράφεται ως μια «παγκόσμια εμπορική διαμάχη».
• Ο Τραμπ κατηγόρησε την Κίνα ότι «ληστεύει τις ΗΠΑ» («ripping off the U.S.A.») και σχεδίαζε να αυξήσει τους ήδη υψηλούς δασμούς εναντίον της.
• Ο Τραμπ ανακοίνωσε «αμοιβαίους δασμούς» σε όλες τις χώρες εκτός από την Κίνα, αν και αυτό τέθηκε προσωρινά σε αναστολή.
• Παρά την προσωρινή αναστολή, ο Τραμπ δήλωσε ότι θα διατηρήσει βασικούς δασμούς 10% σε όλες τις χώρες, ένα επίπεδο υψηλότερο από σχεδόν κάθε άλλο εμπορικό καθεστώς.
• Ο Τραμπ κάλεσε την ΕΕ να δαπανήσει επιπλέον 350 δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικά ορυκτά καύσιμα για να αντιμετωπιστεί η ανισορροπία στο διατλαντικό εμπόριο.
• Ορισμένοι, όπως ο Υπουργός Εξωτερικών της Τσεχίας Γιαν Λιπαβσκί, ανέφεραν ότι η ομάδα του Τραμπ είχε «πολιτικούς» λόγους για να επιβάλει δασμούς.

Συνέπειες:

• Οι αγορές κατέρρευσαν («Crashing markets»). Ο δείκτης S&P 500, ο οποίος παρακολουθεί την απόδοση 500 από τις μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες των ΗΠΑ, έπεσε σχεδόν 13%. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τη χρηματιστηριακή αξία και την κατακόρυφη πτώση των τιμών μετοχών εμβληματικών εμπορικών σημάτων όπως η Apple και η Meta.
• Διευθύνοντες σύμβουλοι επενδυτικών τραπεζών άρχισαν να προειδοποιούν για μια επερχόμενη ύφεση και επικράτησε πανικός στα χρηματιστήρια από το Λονδίνο έως το Παρίσι και το Τόκιο, τα οποία σημείωσαν μεγάλη πτώση.
• Η αναταραχή στην αγορά κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ, αξίας 29 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια καταστροφική οικονομική κρίση. Η αντίδραση της αγοράς ομολόγων φέρεται να ήταν ένας καθοριστικός παράγοντας για την αλλαγή στάσης του Τραμπ.
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της Προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπενθύμισε ότι οι Βρυξέλλες ετοίμαζαν ένα πρώτο πακέτο αντιμέτρων σε απάντηση στους δασμούς στον χάλυβα.
• Τα κράτη μέλη της ΕΕ ψήφισαν σχεδόν ομόφωνα την επιβολή αντισταθμιστικών δασμών σε αμερικανικές εξαγωγές προς την Ευρώπη αξίας σχεδόν 21 δισεκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένων πολιτικά ευαίσθητων προϊόντων όπως η σόγια που παράγεται στη Λουιζιάνα.
• Η Κίνα είχε ήδη απαντήσει νωρίτερα με δασμούς 84% στα αμερικανικά αγαθά.
• Υπήρξε κάποια σύγχυση σχετικά με το εάν ο πρόεδρος θα αποφασίσει τελικά να είναι πιο επιεικής με τις Βρυξέλλες. Ωστόσο, η φον ντερ Λάιεν και η Επιτροπή επιβεβαίωσαν ότι τα αντίμετρα της ΕΕ θα ανασταλούν επίσης για 90 ημέρες, δίνοντας χρόνο για διαπραγματεύσεις.
• Η εμπορική σύγκρουση έχει επηρεάσει άλλους κρίσιμους τομείς πολιτικής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθυστερεί αποφάσεις για την επιβολή προστίμων σε αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς βάσει των ψηφιακών κανόνων ανταγωνισμού της, κάτι που ερμηνεύεται ως προσπάθεια να αποφευχθεί η κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων. Πιθανές κυρώσεις κατά της Apple και της Meta (ιδιοκτήτριας των Facebook και Whatsapp) θα μπορούσαν να προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις από την κυβέρνηση των ΗΠΑ και τους συμμάχους της στο Κογκρέσο.
• Η εμπορική ένταση άσκησε μεγάλη πίεση στον νεοεκλεγέντα συντηρητικό καγκελάριο της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, να σχηματίσει γρήγορα μια κυβέρνηση ικανή να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής απάντησης. Η γερμανική οικονομία, προσανατολισμένη στις εξαγωγές, αντιμετωπίζει ιδιαίτερο κίνδυνο από τις απειλές επιβολής δασμών.
• Ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, αν και αρχικά απέφυγε να επικρίνει τον Τραμπ, προειδοποίησε ότι η εποχή της παγκοσμιοποίησης έχει τελειώσει και δεσμεύτηκε να προστατεύσει τη βρετανική βιομηχανία από τις επιπτώσεις των δασμών, επιδιώκοντας παράλληλα εμπορικές συμφωνίες με άλλες χώρες. Η κυβέρνησή του προσπαθεί να επιτύχει μια οικονομική συμφωνία με την Ουάσιγκτον και φέρεται να είναι διατεθειμένη να τροποποιήσει ορισμένες πτυχές της βρετανικής νομοθεσίας για την τεχνολογία προκειμένου να το επιτύχει.
• Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε τις εταιρείες εντός της ΕΕ να σταματήσουν να επενδύουν στις ΗΠΑ «μέχρι να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα», παρόλο που ορισμένοι δασμοί καθυστέρησαν.

Συνολικά, οι κύριες αιτίες φαίνεται να είναι οι εμπορικές πολιτικές του Προέδρου Τραμπ, με στόχο την προστασία της αμερικανικής οικονομίας και την αντιμετώπιση των εμπορικών ελλειμμάτων, ενώ οι συνέπειες περιλαμβάνουν αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές, απειλές ύφεσης, εμπορικές αντιδράσεις από άλλες χώρες και επιπτώσεις σε άλλους τομείς πολιτικής και στην οικονομική σταθερότητα. Η προσωρινή αναστολή των δασμών έδωσε μια ανάσα, αλλά η προοπτική μιας ευρύτερης εμπορικής διαμάχης εξακολουθεί να υφίσταται.