Διάλεξη για τα συστατικά της ελιάς και του ελαιολάδου στο Πανεπιστήμιο Κύπρου

«Βιοδραστικά Συστατικά της Ελιάς και του Ελαιόλαδου ως Πηγή για την Ανάπτυξη Φαρμακευτικών Προϊόντων»-Με ομιλητή τον Δρα Λέανδρο Α. Σκαλτσούνη, Καθηγητή του Τμήματος  Φαρμακευτικής, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

 
Μια πολύ ενδιαφέρουσα διάλεξη, ανοιχτή για το κοινό, σχετικά με τα βιοδραστικά συστατικά της ελιάς και του ελαιόλαδου ως πηγή για την ανάπτυξη φαρμακευτικών προϊόντων, θα δώσει ο Καθηγητής Λέανδρος Α. Σκαλτσούνης του Τμήματος Φαρμακευτικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Η διάλεξη εντάσσεται στο πλαίσιο των πετυχημένων Μεταπτυχιακών Σεμιναρίων- Σειρά Διαλέξεων 2017, που διοργανώνει το Τμήμα Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου και θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη, 22 Μαρτίου 2017, και ώρα 17:00 στο κτίριο ΧΩΔ 01, αίθουσα 110, στην Πανεπιστημιούπολη (Λεωφ. Πανεπιστημίου 1, Αγλαντζιά).

Τη διάλεξη θα προλογίσει ο Καθηγητής Ανδρέας Κωνσταντίνου στο Τμήμα Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου, ο οποίος θα συντονίσει και τη συζήτηση με το κοινό.

 
Σύντομη περίληψη διάλεξης

Η χημική σύσταση του ελαιολάδου έχει γίνει αντικείμενο μελέτης εδώ και πολλά χρόνια, λόγω των ευεργετικών του ιδιοτήτων στον ανθρώπινο οργανισμό. Αρχικά το επιστημονικό ενδιαφέρον είχε επικεντρωθεί στην βιολογική δράση του λιπόφιλου κλάσματος του ελαιολάδου και πιο συγκεκριμένα στα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία αποτελούν το 87% της σύστασής του. Το υπόλοιπο 13% καταλαμβάνουν τα κορεσμένα λιπαρά οξέα καθώς επίσης και άλλες ουσίες όπως είναι οι βιταμίνες, τα τερπένια και οι πολυφαινόλες. Από τις τελευταίες η υδροξυτυροσόλη, η τυροσόλη, καθώς επίσης και τα παράγωγά τους, ολεασίνη και ολεοκανθάλη, έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών λόγω της πολύπλευρης βιολογικής τους δράση (αντιοξειδωτική, αντιϊική, αντιμικροβιακή, αντικαρκινική, αντιφλεγμονώδης και αντιγηραντική είναι μερικές από τις δράσεις που τους έχουν αποδοθεί σύμφωνα με πολλές in vitro και in vivo μελέτες). Αρκετά φαρμακευτικά σκευάσματα, συμπληρώματα διατροφής και είδη καλλυντικών που έχουν ως βασικά συστατικά τις πολυφαινόλες από την ελιά και το ελαιόλαδο έχουν αναπτυχθεί από Φαρμακευτικές εταιρίες. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό είχε η Ευρωπαϊκή Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας Τροφίμων (EFSA), η οποία το 2012 γνωμοδότησε υπέρ συγκεκριμένου ισχυρισμού υγείας για τις πολυφαινόλες του ελαιολάδου (ΕΚ 432/2012). Σύμφωνα με τον ισχυρισμό αυτό ελαιόλαδα που περιέχουν τουλάχιστον 5 mg υδροξυτυροσόλης και παραγώγων της ανά 20 g ελαιολάδου δρουν προστατευτικά έναντι της οξείδωσης των λιπιδίων του αίματος, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων. Οι παράμετροι που επηρεάζουν την φαινολική σύσταση του ελαιολάδου είναι η ποικιλία του ελαιόδεντρου, οι καλλιεργητικές τεχνικές, οι εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες, ο βαθμός ωριμότητας του καρπού καθώς επίσης και η μέθοδος και οι συνθήκες που επικρατούν κατά την διαδικασία εξαγωγής του ελαιολάδου. Το εργαστήριο Φαρμακογνωσίας του Φαρμακευτικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), έχοντας αναλύσει πάνω από 1000 δείγματα ελαιολάδου σε τρεις διαφορετικές ελαιοκομικές περιόδους, έχει ξεκινήσει μια συστηματική μελέτη χαρτογράφησης του ελληνικού ελαιολάδου, συλλέγοντας δείγματα από τις σημαντικότερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι να αναδειχθούν οι παράμετροι που επηρεάζουν ποιοτικά και ποσοτικά τα επίπεδα πολυφαινολικών συστατικών των ελαιολάδων και η προσπάθεια βελτίωσης των επιπέδων αυτών. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αναλυτικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτό είναι οι προτεινόμενες από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, ενώ μέθοδοι ανάλυσης επικυρώνονται με διεργαστηριακές δοκιμές. Δραστικά προϊόντα απομονώνονται επίσης και από τα φύλλα της ελιάς καθώς και από τα υποπροϊόντα των ελαιοτριβείων καθιστώντας αυτό το οχληρό απόβλητο πιθανή πηγή εσόδων για τους ελαιοπαραγωγούς.

 
Σύντομο βιογραφικό Καθ. Λέανδρου Α. Σκαλτσούνη

Ο Αλέξιος – Λέανδρος Σκαλτσούνης είναι Καθηγητής Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι συγγραφέας 300 επιστημονικών δημοσιεύσεων σε έγκριτα διεθνή περιοδικά, και 17 διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Ο ίδιος έχει λάβει περισσότερες από 75 ερευνητικές επιχορηγήσεις ερευνητικών προγραμμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, καθώς και άλλους οργανισμούς και ιδιωτικούς φορείς. Ηγείται ερευνητικής ομάδας περίπου 50 ερευνητών, συμπεριλαμβανομένων μεταπτυχιακών φοιτητών, υποψηφίων διδακτόρων και μεταδιδακτορικών ερευνητών. Είναι ειδικός στην απομόνωση νέων ενώσεων-οδηγών με φαρμακευτικό, αγροχημικό, διατροφικό και κοσμητολογικό ενδιαφέρον από φυσικές πηγές (φυτά, θαλάσσιοι οργανισμοί, μύκητες και μικροοργανισμοί) από την Μεσογειακή και η παγκόσμια βιοποικιλότητα. Είναι ο ιδρυτής της spin-of εταιρείας “Pharmagnose”, που αφορά την χημεία και βιολογία φυσικών προϊόντων.

Περισσότερο από μία δεκαπενταετία ο κ. Σκαλτσούνης έχει δημιουργήσει μια διεπιστημονική ομάδα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, η οποία εφαρμόζει μια ολιστική προσέγγιση  στο πεδίο της έρευνας του ελαιολάδου (http://oliverg.pharm.uoa.gr/en  ) με κύριο στόχο την διερεύνηση και αξιοποίηση των  προϊόντων και υποπροϊόντων που προέρχονται από το ελαιόλαδο και τις ελιές. Η ομάδα ειδικεύεται στην εκχύλιση πρώτων υλών από φύλλα ελιάς, ελαιόκαρπο, πάστα ελιάς, ελαιόλαδο και απόβλητα ελαιοτριβείου για την απομόνωση βιοδραστικών ενώσεων καθώς και στη χαρτογράφηση του Ελληνικού ελαιολάδου.