Επιτακτική ανάγκη για ένα Σύμφωνο Άμυνας στον Ειρηνικό

 Μια Νέα Συμμαχία για την αντιμετώπιση της Κίνας

 
Η γεωπολιτική σκακιέρα στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού υφίσταται μια περίοδο έντονων ανακατατάξεων, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για μια νέα προσέγγιση στην αρχιτεκτονική ασφάλειας. Άρθρο του foreignaffairs.com υποστηρίζει σθεναρά τη δημιουργία ενός Συμφώνου Άμυνας του Ειρηνικού, μιας συλλογικής αμυντικής δομής με πυρήνα τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία, την Ιαπωνία και τις Φιλιππίνες, ως απάντηση στην αυξανόμενη στρατιωτική ισχύ και τις ηγεμονικές επιδιώξεις της Κίνας. Ενώ για δεκαετίες ένα τέτοιο σύμφωνο δεν ήταν ούτε εφικτό ούτε αναγκαίο, οι σημερινές συνθήκες το καθιστούν ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της σταθερότητας και την αποτροπή συγκρούσεων στην περιοχή.

 
Η μεταβαλλόμενη δυναμική της απειλής

Οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες του Πεκίνου για την “μεγάλη αναζωογόνηση του κινεζικού έθνους” παραμένουν αμετάβλητες, στοχεύοντας στην κατάληψη της Ταϊβάν, τον έλεγχο της Νότιας Σινικής Θάλασσας, την αποδυνάμωση των συμμαχιών των ΗΠΑ και, τελικά, την κυριαρχία στην περιοχή. Η Κίνα, μετά από δεκαετίες επενδύσεων στις ένοπλες δυνάμεις της, θα μπορούσε σύντομα να αποκτήσει τη στρατιωτική ισχύ για να υλοποιήσει αυτό το όραμα. Ενδεικτικά, ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έχει δώσει εντολή στον στρατό του “να είναι έτοιμος μέχρι το 2027 να εισβάλει στην Ταϊβάν”. Η επιτυχία της Κίνας θα οδηγούσε σε μια τάξη πραγμάτων υπό κινεζική ηγεσία, υποβιβάζοντας τις ΗΠΑ σε μια μειωμένη ηπειρωτική δύναμη.

 
Αναπροσανατολισμός των συμμαχιών και περιφερειακές αντιδράσεις

Αντιμέτωποι με αυτήν την αυξανόμενη απειλή, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή επενδύουν ήδη στις δικές τους άμυνες και σφυρηλατούν βαθύτερους στρατιωτικούς δεσμούς. Η Ουάσινγκτον έχει μετατοπίσει την προσέγγισή της από τις διμερείς σχέσεις σε ένα πιο δικτυωμένο μοντέλο, ενθαρρύνοντας στενότερους δεσμούς μεταξύ των συμμάχων και αναθέτοντάς τους μεγαλύτερες ευθύνες. Αυτό δημιουργεί νέα στρατιωτικά και γεωπολιτικά προβλήματα για το Πεκίνο, ενισχύοντας τις αμφιβολίες του για την επιτυχία μιας επίθεσης.

Ιαπωνία: Το Τόκιο, παρά τη βαθιά οικονομική αλληλεξάρτηση με την Κίνα, βλέπει τις σχέσεις να επιδεινώνονται λόγω ιστορικών εχθροτήτων, εμπορικών εντάσεων και εδαφικών διαφορών, ιδιαίτερα γύρω από τα νησιά Σενκάκου/Ντιαογιού. Η Ιαπωνία χαλαρώνει τους συνταγματικούς περιορισμούς στις ένοπλες δυνάμεις της, διπλασιάζοντας σχεδόν τις αμυντικές της δαπάνες και αποκτώντας “ικανότητες αντεπίθεσης”.

Φιλιππίνες: Αντιμέτωπες με τη σταθερή κινεζική καταπάτηση των θαλάσσιων δικαιωμάτων τους στη Νότια Σινική Θάλασσα, οι Φιλιππίνες εκσυγχρονίζουν τις ένοπλες δυνάμεις τους με έμφαση στην περιφερειακή ασφάλεια.

Αυστραλία: Η Καμπέρα, έχοντας βιώσει κινεζική ανάμιξη στην πολιτική της και οικονομικούς περιορισμούς, αναθεωρεί εκ βάθρων τις αμυντικές της προτεραιότητες. Η χώρα επενδύει σε κρίσιμα πυρομαχικά και αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχει πλέον “δεκαετές παράθυρο στρατηγικής προειδοποίησης για σύγκρουση”.

 
Η “νέα σύγκλιση” και η ανάγκη για ένα επίσημο σύμφωνο

Αυτή η στρατηγική ευθυγράμμιση έχει οδηγήσει σε μια “νέα σύγκλιση στον Ινδο-Ειρηνικό”, με πρωτοβουλίες όπως το AUKUS (Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ), το Quad (Αυστραλία, Ινδία, Ιαπωνία, ΗΠΑ) και μια νέα τετραμερής ομάδα γνωστή ως “the Squad” (Αυστραλία, Ιαπωνία, Φιλιππίνες, ΗΠΑ) που διεξάγει τακτικές ασκήσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα.

Ωστόσο, αυτές οι πρωτοβουλίες, αν και σημαντικές, παραμένουν άτυπες και στοιχειώδεις. Δεν υπάρχουν αμοιβαίες αμυντικές υποχρεώσεις μεταξύ των συμμάχων των ΗΠΑ (μόνο με τις ΗΠΑ), ούτε κεντρικό αρχηγείο για πολυμερείς επιχειρήσεις. Ένα Σύμφωνο Άμυνας του Ειρηνικού θα κάλυπτε αυτά τα κενά, δεσμεύοντας αρχικά την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τις Φιλιππίνες και τις ΗΠΑ, με δυνατότητα προσθήκης νέων μελών όπως η Νότια Κορέα ή η Νέα Ζηλανδία υπό προϋποθέσεις.

 
Βασικά στοιχεία και λειτουργικές προεκτάσεις του συμφώνου

Ένα τέτοιο σύμφωνο θα απαιτούσε την καθιέρωση αμοιβαίων υποχρεώσεων μεταξύ της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας και των Φιλιππίνων. Λειτουργικά, θα μπορούσε να βασιστεί σε υπάρχοντα σχέδια συνεργασίας, όπως η ανταλλαγή πληροφοριών (π.χ. επέκταση του Διμερούς Κέντρου Ανάλυσης Πληροφοριών ΗΠΑ-Ιαπωνίας για να συμπεριλάβει την Αυστραλία και τις Φιλιππίνες), η επίγνωση του θαλάσσιου τομέα, οι συνδυασμένες ασκήσεις και ο έλεγχος διοίκησης. Θα μπορούσαν να επεκταθούν οι υφιστάμενες ρυθμίσεις βάσεων και πρόσβασης για να συμπεριλάβουν δυνάμεις από όλα τα μέλη, καθώς και να γίνουν επενδύσεις σε κοινές στρατιωτικές εγκαταστάσεις και προτοποθέτηση όπλων. Η ίδρυση ενός αρχηγείου, πιθανώς στην Ιαπωνία, την Αυστραλία ή τη Χαβάη, θα ήταν απαραίτητη.

 
Η αμοιβαιότητα ως θεμέλιος λίθος

Κρίσιμο στοιχείο της νέας αυτής αρχιτεκτονικής ασφαλείας είναι η μετάβαση από τις ασύμμετρες συμμαχίες του παρελθόντος, όπου οι ΗΠΑ παρείχαν κυρίως προστασία με αντάλλαγμα στρατιωτική πρόσβαση, σε ένα μοντέλο μεγαλύτερης αμοιβαιότητας. Οι σύμμαχοι στην Ασία είναι πλέον εύπορες και προηγμένες χώρες, ικανές να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο τόσο στην αποτροπή όσο και σε πολεμικές επιχειρήσεις. Αυτό σημαίνει όχι μόνο αυξημένες αμυντικές δαπάνες από τους συμμάχους, αλλά και δέσμευση για υποστήριξη των ΗΠΑ σε κρίσεις σε ολόκληρη την περιοχή, ακόμη και στην υπεράσπιση του αμερικανικού εδάφους. Μεγαλύτερη σαφήνεια και εξασφαλισμένη πρόσβαση για τις αμερικανικές δυνάμεις σε συμμαχικά εδάφη (“access, basing, and overflight”) είναι επίσης ουσιώδης.

 
Προκλήσεις, σκεπτικισμός και η οδός προς τα εμπρός

Η υλοποίηση ενός τέτοιου συμφώνου δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Πιθανή πολιτική αστάθεια ή προστατευτικά οικονομικά μέτρα από μια αμερικανική κυβέρνηση (π.χ. μια κυβέρνηση Τραμπ) θα μπορούσαν να περιπλέξουν τις προσπάθειες. Ωστόσο, η τάση για βαθύτερη αμυντική συνεργασία φαίνεται να αντέχει παρά τις πολιτικές και οικονομικές αντιξοότητες, κυρίως λόγω της αυξανόμενης κινεζικής απειλής. Οι ηγεσίες στην Καμπέρα, τη Μανίλα και το Τόκιο θα πρέπει να εξασφαλίσουν την υποστήριξη της κοινής γνώμης στις χώρες τους.

Το Πεκίνο αναμένεται να αντιδράσει έντονα, κατηγορώντας τις ΗΠΑ για “ψυχροπολεμική νοοτροπία” και χρησιμοποιώντας παραπληροφόρηση και οικονομικό εξαναγκασμό για να αποτρέψει τη δημιουργία του συμφώνου. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να βοηθήσουν τους συμμάχους τους να προετοιμαστούν για αυτές τις προσπάθειες.

 
Μια ιστορική ευκαιρία

Παρά τις δυσκολίες, οι συνθήκες είναι πλέον ώριμες για τη μετατροπή ενός Συμφώνου Άμυνας του ΕιρηNικού από κάτι αδιανόητο σε καθοριστικό χαρακτηριστικό της μελλοντικής ειρήνης και ευημερίας της περιοχής. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ έχουν ήδη κάνει πρωτοφανή βήματα στην αναγνώριση της απειλής από την Κίνα, στην επένδυση στις δικές τους άμυνες και στην ενίσχυση των μεταξύ τους δεσμών και των συμμαχιών τους με τις ΗΠΑ. Η ισχυρή ηγεσία μπορεί τώρα να αδράξει αυτή την ιστορική ευκαιρία, θέτοντας τα θεμέλια για ένα πιο ασφαλές και σταθερό Ινδο-Ειρηνικό. Η διατήρηση των αμφιβολιών του Πεκίνου σχετικά με την επιτυχία μιας επίθεσης, όχι μόνο στην Ταϊβάν αλλά και σε άλλους πιθανούς στόχους, πρέπει να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Ένα συλλογικό αμυντικό σύμφωνο είναι το κλειδί για την επίτευξη αυτού του στόχου.

 
mywaypress.gr – Για προσεκτικούς αναγνώστες