ΗΠΑ- Έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμών του Κογκρέσου για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας

14 Φεβρουαρίου, 2015 5:22 μμ

Plus-Με βελτιωμένους ρυθμούς ανάπτυξης έληξε το 2014 για την οικονομία των ΗΠΑ παρά την κατά το ήμισυ σχεδόν μείωση του ΑΕΠ σε 2.6% το 4^ο τρίμηνο, σε σύγκριση με την εντυπωσιακή αύξηση 5% του 3^ου τριμήνου

Βάσει στοιχείων της έκθεσης του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (Congressional Budget Office/ CBO) για τον προϋπολογισμό και τις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας (Budget and Economic Outlook), το δημοσιονομικό έλλειμμα θα ξεπεράσει το $1τρις μέχρι το 2025, σημειώνοντας εντυπωσιακή αύξηση από $467 δις (2.5% του ΑΕΠ) το 2016 στα $1.09 τρις (4.0% του ΑΕΠ) μέχρι το 2025. Κατά συνέπεια, το χρέος θα εκτιναχθεί κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας, από τα $13 τρις σήμερα στα $16.6 τρις στο τέλος του 2020 και $21.6 τρις μέχρι το τέλος του 2025. Σε όρους μεριδίου του ΑΕΠ, το χρέος θα παραμείνει μεν σταθερό στο 74% περίπου του ΑΕΠ μέχρι το 2020, αλλά στη συνέχεια προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5 μονάδες, φθάνοντας στο 79% περίπου του ΑΕΠ μέχρι το 2025. Παρά τη μείωση των «διακριτικών δαπανών» (σε όρους μεριδίου του ΑΕΠ), η κοινωνική ασφάλιση, η υγειονομική περίθαλψη, και οι δαπάνες επιτοκίων θα αυξηθούν σημαντικά, ωθώντας τις κρατικές δαπάνες από 20.3% του ΑΕΠ το 2015 σε 22.3% μέχρι το 2025. Από την άλλη, τα έσοδα θα παραμείνουν σταθερά στο 18% περίπου του ΑΕΠ την επόμενη δεκαετία, φθάνοντας το 18.3% το 2025.

Σύμφωνα με την έκθεση, θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί το φορολογικό, και μεταξύ άλλων το σύστημα υγείας και το χρηματοπιστωτικό, προκειμένου να μειωθεί η διαφορά μεταξύ των προβλεπόμενων δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της εξυπηρέτησης του χρέους και των εσόδων, διαφορετικά οι ανωτέρω προβλέψεις θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερες.

Για το κείμενο της έκθεσης, βλ.
http://crfb.org/document/report-cbos-january-2015-budget-and-economic-outlook.

 
• Με βελτιωμένους ρυθμούς ανάπτυξης έληξε το 2014 για την οικονομία των ΗΠΑ παρά την κατά το ήμισυ σχεδόν μείωση του ΑΕΠ σε 2.6% το 4^ο τρίμηνο, σε σύγκριση με την εντυπωσιακή αύξηση 5% του 3^ου τριμήνου.

Θετικό αντίκτυπο στους ρυθμούς ανάπτυξης το 2014 είχαν κατά κύριο λόγο η ιδιωτική κατανάλωση, η δημιουργία θέσεων εργασίας με αποτέλεσμα τον περιορισμό του ποσοστού ανεργίας τον Δεκέμβριο κατά 5.6%, η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος σε επίπεδα χαμηλότερα του 3% του ΑΕΠ και οι επιδόσεις ρεκόρ των χρηματιστηριακών δεικτών.

Επιπλέον, η κατά 50% πτώση του ενεργειακού κόστους δημιούργησε για επιχειρήσεις και νοικοκυριά πρόσθετα εισοδήματα για κατανάλωση, περιορίζοντας την ίδια στιγμή και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ. Εντυπωσιακές είναι και οι διαρθρωτικές αλλαγές στον αμερικανικό παραγωγικό ιστό, ο οποίος προσαρμόζεται με γρήγορα βήματα στις απαιτήσεις της νέας οικονομίας – στην οποία ιδιαίτερα σημαντικός θα είναι και ο ρόλος των νέων ενεργειακών πηγών που αναπτύσσονται στην Αμερική.

Κατά τους αναλυτές, η πρόοδος αποδίδεται και στα τολμηρά μέτρα που έλαβαν η κυβέρνηση και η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ την περίοδο 2008-2009, προκειμένου να αποτρέψουν μια πολυετή ύφεση. Παράλληλα, με την οικονομική δραστηριότητα να συνεχίζει να ενισχύεται, η Federal Reserve αναμένεται να κινηθεί με την ομαλοποίηση της νομισματικής της πολιτικής, αυξάνοντας το επιτόκιο της τον Ιούνιο, για πρώτη φορά σε διάστημα σχεδόν δέκα ετών.

Σε παγκόσμιους όρους, η αμερικανική οικονομία υπερσκέλισε κατά πολύ τις βραδυπορούσες οικονομίες της Ιαπωνίας και της Ευρώπης και η ανάκαμψη φαίνεται πλέον να αποκτά βάσεις, καθώς ενδέχεται το τρέχον έτος να επιτύχει ρυθμό της τάξεως του 3%. Η Standard & Poor΄s αναθεώρησε ελαφρώς ανοδικά τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη του αμερικανικού ΑΕΠ το 2015 στο 3,1% από 3,0%, επισημαίνοντας ότι η υποχώρηση των τιμών του αργού θα βοηθήσει τις καταναλωτικές δαπάνες. Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, η αμερικανική οικονομία έχει μπει σε φάση σταθερής οικονομικής ανάπτυξης, η οποία έχει και ουσιαστικά διαρθρωτικά χαρακτηριστικά που θα της εξασφαλίσουν εκ νέου τη διεθνή πρωτοκαθεδρία. Άλλωστε και το δολάριο πιθανώς να εδραιώσει την ανανεωμένη θέση του ως το αδιαμφισβήτητο νόμισμα, που επιλέγεται για τα συναλλαγματικά διαθέσιμα σε διεθνή κλίμακα.

 

1. ΑΕΠ

Το 4^ο τρίμηνο του 2014 η ανάπτυξη του ΑΕΠ αναθεωρήθηκε προς τα κάτω, από το αρχικώς εκτιμώμενο 3,2%, σε 2.6%, σημειώνοντας εντυπωσιακή μείωση σε σχέση με το 3^ο τρίμηνο όπου ο ρυθμός άγγιξε το 5%. Συνολικά, το ετήσιο ποσοστό ανάπτυξης του ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 2.4%, 0.5 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 1,9% του 2013. Στην ανάπτυξη συνέβαλαν η αύξηση των καταναλωτικών δαπανών κατά 4.3%, οι οποίες πρόσθεσαν 2.87 ποσοστιαίες μονάδες στο ΑΕΠ. Αναλυτικότερα, οι δαπάνες σε αγαθά ξεπέρασαν το 5.4% συμβάλλοντας 1.2 μονάδες στο ΑΕΠ, ενώ οι δαπάνες στον τομέα των υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 3.7% προσθέτοντας 1.67 ποσοστιαίες μονάδες στο ΑΕΠ. Οι τομείς των υπηρεσιών που είδαν την μεγαλύτερη ανάπτυξη ήταν της υγείας (υγειονομική περίθαλψη), της στέγασης (κατοικία) και των χρηματοοικονομικών.

Από την άλλη, οι επενδύσεις των επιχειρήσεων παρέμειναν συγκρατημένες. Οι πάγιες επιχειρηματικές επενδύσεις (non-residential fixed investment) κατέγραψαν εντυπωσιακή πτώση 1.9%, σε σχέση με την αύξηση 8.9% που καταγράφηκε το Q3. Παρόλα αυτά οι επενδύσεις προσέθεσαν 0.24 ποσοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη, κυρίως όμως λόγω των επενδύσεων υποδομής (στον βιομηχανικό και κατασκευαστικό εξοπλισμό, CAPEX/Capital Expenditures, ειδικότερα στη βιομηχανία σχιστόλιθου). Τα αποθέματα (inventories) επεκτάθηκαν, προσθέτοντας 0.82 ποσοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη μετά από την ελαφρά μείωση στο Q3. Στο μεταξύ, οι πραγματικές τελικές πωλήσεις αυξήθηκαν 1.8%.

Την αμερικανική οικονομία επιβάρυναν στο τέλος του έτους, αφενός το εμπόριο, καθώς οι εξαγωγές υποχώρησαν το τελευταίο τρίμηνο σε 2.8%, αφαιρώντας 1.02 ποσοστιαίες μονάδες από το ΑΕΠ (ενώ οι εισαγωγές – παρά την πτώση στις τιμές ενέργειας – ανήλθαν στο 8.9%), αφετέρου η υποχώρηση στις ομοσπονδιακές δαπάνες (κυρίως λόγω της μείωσης των αμυντικών δαπανών), οι οποίες αφαίρεσαν επιπρόσθετα 0.54 μονάδες.

Εν τούτοις, οι κρατικές και πολιτειακές δαπάνες ουσιαστικά αυξήθηκαν, προσθέτοντας 0.14 ποσοστιαίες μονάδες στο ΑΕΠ. Οι επενδύσεις σε ιδιωτικές κατοικίες και υποδομές (residential fixed investments), παρέμειναν επίσης μέτριες, προσθέτοντας, βάσει των πρώτων εκτιμήσεων, 0.13 ποσοστιαίες μονάδες στην αύξηση του ΑΕΠ.

 

2. Βιομηχανική δραστηριότητα

Η βιομηχανική παραγωγή συρρικνώθηκε κατά 0.1% τον Δεκέμβριο, εν συγκρίσει με τον ρυθμό ανάπτυξης τον Νοέμβριο κατά 1.3%. Η βιομηχανική παραγωγή, εξαιρουμένης της παραγωγής στα εργοστάσια, τα ορυχεία και τις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, ανέκαμψε κατά 0.7% τον Δεκέμβριο, ενώ στον κατασκευαστικό τομέα επεκτάθηκε κατά 0.3%. Συνολικά, η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε άνοδο πάνω από 4.9% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ το Q4 αυξήθηκε συνολικά σε ένα ετήσιο ποσοστό 5.6%. Η χρησιμοποίηση της παραγωγικής ικανότητας μειώθηκε κατά 0.3 ποσοστιαίες μονάδες σε 79.7% τον Δεκέμβριο.

Ο δείκτης μεταποίησης ISM (Institute of Supply Management) σημείωσε μικρή πτώση 55.5 μονάδες τον Δεκέμβριο, από 58.7 μονάδες τον Νοέμβριο.

Μείωση σημειώθηκε και στον δείκτη νέων παραγγελιών από 66 σε 57.3 μονάδες, ενώ και οι παραγγελίες αγαθών δıαρκείας μειώθηκαν κατά 3.4% τον Δεκέμβριο. Από την άλλη, ο δείκτης απασχόλησης σημείωσε άνοδο από 54.9 σε 56.8 μονάδες.

 

3. Απασχόληση

Ο ιδιωτικός τομέας των ΗΠΑ προσέθεσε 252.000 νέες θέσεις εργασίας τον Δεκέμβριο, βάσει στοιχείων του Υπουργείου Εργασίας των ΗΠΑ. Η αύξηση των θέσεων εργασίας και των μισθών αντανακλά την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των εργοδοτών στην πορεία της αμερικανικής οικονομίας.

Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αποδείχτηκε σημαντικότερη ακόμη και από τις πλέον αισιόδοξες προβλέψεις των οικονομολόγων, ενώ τον Οκτώβριο οι νέες θέσεις εργασίας που είχαν δημιουργηθεί ήταν 243.000 Το ποσοστό της ανεργίας έπεσε στο 5.6%, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων πέντε ετών.

 

4. Καταναλωτική εμπιστοσύνη

Οι Αμερικανοί καταναλωτές αύξησαν τις δαπάνες τους τον Νοέμβριο σε 0.6%, από 0.3% τον Οκτώβριο. Ο δείκτης τιμών για δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης, ο προτιμώμενος δείκτης της Fed για τον πληθωρισμό (PCE), σε ετήσια βάση, σημείωσε άνοδο 4.3% κατά τη διάρκεια του Q4, ενώ συνολικά το 2014 αυξήθηκε κατά 2.5%.

Οι λιανικές πωλήσεις Δεκεμβρίου σημείωσαν πτώση 0.9%, λόγω κυρίως των μειωμένων πωλήσεων βενζίνης, οι οποίες δεν ξεπέρασαν το 6.5%. Για το 2014 συνολικά, οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν 4%. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη είναι αισθητά υψηλότερη δεδομένου ότι οι καταναλωτές εκθέτουν την ανανεωμένη εμπιστοσύνη στην κατάσταση της οικονομίας και

τις προοπτικές εργασίας. Συγκεκριμένα, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Conference Board αναρριχήθηκε στις 93.1 μονάδες τον Δεκέμβριο, από 84.6 μονάδες στα τέλη του Σεπτεμβρίου, στα υψηλότερα επίπεδα από τον Ιούλιο του 2007.

 

5. Στεγαστικός τομέας

Η δραστηριότητα στον στεγαστικό τομέα παρέμεινε μέτρια αν και πλέον διαφαίνονται σημάδια σταθερής ανάκαμψης. Οι ενάρξεις κατοικιών ξεπέρασαν το 4.4% σε μηνιαία βάση και το 5.3% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο. Ενθαρρυντικό στοιχείο ήταν και η άνοδος στις πωλήσεις νέων κατοικιών κατά 11.6% τον Δεκέμβριο. Αντίθετα, οι νέες οικοδομικές άδειες έπεσαν κατά l.9%, προκαλώντας έκπληξη δεδομένου του άλματος στις πωλήσεις και της πρόσφατης πτώσης στα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων στα χαμηλότερα επίπεδά τους από το 2012.

 

6. Δημοσιονομική κατάσταση

Βάσει προβλέψεων του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO), το έλλειμμα του αμερικανικού προϋπολογισμού θα μειωθεί σε $468 δις, ήτοι 2.6% του ΑΕΠ, το τρέχον οικονομικό έτος, αγγίζοντας τα χαμηλότερα επίπεδα από την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.

Το έλλειμμα -που ανερχόταν σε πάνω από 1 τρισ. δολάρια στην πρώτη τετραετία του Ομπάμα και στα 483 δισ. δολάρια το 2014 – θα μείνει σε γενικές γραμμές στα ίδια επίπεδα μέχρι το 2018 και στη συνέχεια θα αρχίσει να αυξάνεται, λόγω των αυξανόμενων δαπανών για την εξυπηρέτηση του χρέους και την πληρωμή συντάξεων, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού. Το CBO αποδίδει την μείωση του ελλείμματος εξ ολοκλήρου στην αύξηση των εσόδων από την οικονομική επέκταση, αλλά και την συγκρατημένη αύξηση των δαπανών.

Το ανεξόφλητο χρέος θα ανέλθει σε περίπου 74% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του οικονομικού έτους, τον Σεπτέμβριο. Η πρόβλεψη του CBO υποθέτει ότι τα αμερικανικά επιτόκια θα αυξηθούν. Μέχρι το 2025, το CBO εκτιμά ένα ετήσιο έλλειμμα 4% του ΑΕΠ και ένα χρέος 79% του ΑΕΠ. Σημειώνουμε ότι το CBO έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω τις εκτιμήσεις του αναφορικά με το κόστος εφαρμογής της νέας νομοθεσίας για την προσιτή ασφάλιση (Affordable Care Act), την οποία προωθεί ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα (το επονομαζόμενο «Πρόγραμμα Ασφάλισης «Ομπάμα» (Οbamacare) και που προβλέπει μεταξύ άλλων αύξηση στο κόστος ασφάλισης χαμηλόμισθων υπαλλήλων στα υπάρχοντα ασφαλιστικά προγράμματα, καθώς και την ασφάλιση εργαζομένων, οι οποίοι μέχρι τώρα ήταν ακάλυπτοι. Από το 2010, η εκτίμηση για το κόστος έχει περιορισθεί κατά 20%.

Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας θα καθιστούσε ευκολότερη μια δικομματική συμφωνία για τον προϋπολογισμό FY2016. Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση για τον προϋπολογισμό αναμένεται να είναι σκληρή. Οι Ρεπουμπλικάνοι, που ελέγχουν σήμερα το Κογκρέσο, επιδιώκουν την εξάλειψη των ελλειμμάτων σε μία 10ετία, με περικοπές στα προγράμματα κοινωνικής προστασίας, παράλληλα με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών και την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών. Από την άλλη, ο Πρόεδρος Ομπάμα και οι Δημοκρατικοί έχουν προτείνει πρόσθετες δαπάνες για την παιδεία και τις υποδομές, καθώς και φορολογικές ελαφρύνσεις για τη μεσαία τάξη των Αμερικανών, θέτοντας την ατζέντα για τις προεδρικές εκλογές του 2016.

Πάντως, η έκθεση του Γραφείου του Κογκρέσου δείχνει ότι η μείωση των ελλειμμάτων, που στηρίχθηκε στην ανάκαμψη της οικονομίας, θα είναι βραχύβια, καθώς το χρέος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης συνεχίζει να αυξάνεται.

 
Πηγές

-Federal Reserve System, http://www.federalreserve.gov/

 
-US Department of Commerce, http://www.commerce.gov/

 
-US Bureau of Economic Analysis, http://www.bea.gov/

 
-Congressional Budget Office, www.cbo.gov

 
Πηγή: Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων, Πρεσβεία Ελλάδος, Ουάσιγκτων, ΗΠΑ