Η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ ενδεχομένως να οδηγήσει σε άσκηση εσωστρεφών πολιτικών

Στην πρόσφατη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου κατόρθωσε να εξασφαλίσει ένα ειδικό καθεστώς που επιτρέπει στην χώρα του, την εξαίρεση από την ευρωπαϊκή αρχή της ολοκλήρωσης, δικαίωμα στον περιορισμό των κοινωνικών παροχών σε εργαζόμενους από άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε, καθώς και στο δικαίωμα εποπτείας των χρηματοπιστωτικών θεσμών και των αγορών προκειμένου να διασφαλίζεται η χρηματοοικονομική σταθερότητα.

 
Μέσω της αναθεώρησης συγκεκριμένων άρθρων της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα επιτραπεί η εξαίρεση του Ηνωμένου Βασιλείου από την περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά και η δίκαιη αντιμετώπιση των χρηματοπιστωτικών και οικονομικών διευθετήσεων ανάμεσα στην Ευρωζώνη και στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. που δεν ανήκουν στην οικονομική και νομισματική ένωση. Όσον αφορά το τελευταίο, στόχος, αποτελεί η εφαρμογή ισότιμων όρων ανταγωνισμού, σε σχέση με το ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει τον χρηματοπιστωτικό και τον τραπεζικό τομέα.

Σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα, το Ηνωμένο Βασίλειο, διατηρεί το δικαίωμα να αρνηθεί την καταβολή διαφόρων επιδομάτων σε νεοαφιχθέντες εργαζόμενους από άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε. για τα πρώτα τέσσερα χρόνια της παραμονής τους στη χώρα. Η διάρκεια του μέτρου είναι επταετής, αρχής γενομένης από την ημερομηνία υιοθέτησης του. Αξίζει να σημειωθεί ότι η βρετανική κυβέρνηση απαιτούσε το μέτρο να είχε μόνιμο χαρακτήρα.

Παράλληλα, θα ισχύσει ένα πανευρωπαϊκό σύστημα καταγραφής καταβολής επιδομάτων τα οποία θα καθορίζουν οι εθνικές κυβερνήσεις, για τέκνο ή τέκνα που ζουν σε άλλη χώρα-μέλος της Ε.Ε. με άμεση εφαρμογή για τις νέες αιτήσεις που υποβάλλουν εργαζόμενοι της Ε.Ε. στο κράτος υποδοχής τους. Ωστόσο, από την 1η Ιανουαρίου 2020 η σχετική ρύθμιση θα ισχύει για όλους τους εργαζόμενους.

Οι πρώτες αντιδράσεις μετά την Σύνοδο συγκλίνουν στην διαπίστωση ότι διίστανται οι απόψεις περί μη παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) μεταξύ κορυφαίων στελεχών της κυβέρνησης και του κυβερνώντος κόμματος.

Το διάστημα μέχρι τις 23 Ιουνίου, ημέρα κατά την οποία θα πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα για την παραμονή ή μη της χώρας στην Ε.Ε. δεν αναμένεται να είναι μια σχετικά ομαλή περίοδος. Η μεταβλητότητα των τιμών στις αγορές θα προσδιορίζεται αναλόγως των αντιδράσεων της κοινής γνώμης, όπως αυτή θα αποτυπώνεται στις διάφορες δημοσκοπήσεις.

Ωστόσο, αποτελεί εστία προβληματισμού, το γεγονός ότι η αποτύπωση της κοινής γνώμης από τις εταιρίες δημοσκοπήσεων σε διαφορετικά χρονικά σημεία, ενδεχομένως να μην είναι ακριβής, καθώς τα ατυχή συμπεράσματα των εκλογών του 2015 δεν απέχουν πολύ χρονικά.

Το πρόβλημα, των δημοσκοπήσεων του 2015, ήταν ότι δεν προέβλεψαν ορθώς τον νικητή των εκλογών, καθώς στα εκλογικά δείγματα οι νεότεροι ψηφοφόροι υπερτερούσαν αριθμητικά των ηλικιωμένων ψηφοφόρων. Με βάση πρόσφατα δημοσκοπικά ευρήματα, οι νεότεροι ψηφοφόροι επιζητούν την παραμονή στην Ε.Ε, εν αντιθέσει με τους μεγαλύτερους ηλικιακά ψηφοφόρους που τάσσονται υπέρ της εξόδου. Η έλλειψη αντιπροσωπευτικότητας των δειγμάτων θα μπορούσε να οδηγήσει στο εσφαλμένο συμπέρασμα ότι η πλειοψηφία των Βρετανών τάσσεται υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε. Ωστόσο, το δημοψήφισμα δεν θα είναι μια τόσο εύκολη διαδικασία.

Ήδη σε έρευνα που διεξήχθη από το Ινστιτούτο Διευθυντών (IoD), σε δείγμα 672 Βρετανικών επιχειρήσεων, το 60% των επιχειρηματιών τάσσεται υπέρ της παραμονής της χώρας στην Ε.Ε, το 31% επιζητεί την αποχώρηση (Brexit), ενώ το 9% εμφανίζεται να μην έχει αποφασίσει για την στάση του.

Η ανησυχία για πιθανή αποχώρηση από την Ε.Ε, μετά την ένταξη του δημοφιλούς δημάρχου του Λονδίνου στο πλευρό των υπέρμαχων του Brexit, οδήγησε την στερλίνα στο να καταγράψει την μεγαλύτερη ημερήσια πτώση των τελευταίων έξι ετών. Ωστόσο, δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε λίγες ώρες μετά την κίνηση του δημάρχου του Λονδίνου, υπέρ του Brexit έδειξε, ότι δεν είχε σημαντική επίπτωση στην κοινή γνώμη.

Εντούτοις, οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης (Moody’s, Fitch) έχουν αρχίσει να προειδοποιούν για τις συνέπειες που μπορεί να έχει η έξοδος από την Ε.Ε, καθώς θα υπάρξει παρατεταμένη αβεβαιότητα, η οποία θα πλήξει την επιχειρηματική εμπιστοσύνη και κατά συνέπεια τις επενδύσεις. Άλλωστε πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη, αρχίσει να προειδοποιούν, ότι τυχόν έξοδος από την Ε.Ε. συνεπάγεται μεταφορά τους σε άλλες χώρες της Ε.Ε., με αποτέλεσμα να απολεσθεί σημαντικός αριθμός θέσεων εργασίας. Μη λησμονούμε, ότι η Ε.Ε. αντιπροσωπεύει περίπου το 50% των εξαγωγών του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ σημαντικοί και είναι οι χρηματοοικονομικοί δεσμοί.

Είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών, η παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε, καθώς η προσφάτως πληγείσα Ευρωπαϊκή Ένωση από την κρίση δημοσίου χρέους, δεν θα αντέξει ένα νέο πλήγμα το οποίο μπορεί να μην τη θίγει άμεσα, αλλά εμμέσως δύναται να προκαλέσει τριγμούς στο όραμα της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η αποστασιοποιημένη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου μέχρι σήμερα στην Ε.Ε έχει θετικές επιδράσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένου ότι σε επίπεδο ανταγωνισμού, αποτελεί το alter ego της. Η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενδεχομένως να οδηγήσει σε άσκηση εσωστρεφών πολιτικών σε επίπεδο οικονομικού και κοινωνικού χαρακτήρα.

Πηγή:  Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.