Η αποτελεσματικότητα των δασμών εξαρτάται από τις οικονομικές συνθήκες κάθε χώρας

Το άρθρο στο  foreignaffairs.com εξετάζει την αποτελεσματικότητα των δασμών, χρησιμοποιώντας τον Νόμο Smoot-Hawley του 1930 ως παράδειγμα. Ισχυρίζεται ότι η αποτυχία του νόμου οφειλόταν στις τότε οικονομικές συνθήκες, όπου οι ΗΠΑ είχαν πλεόνασμα εμπορίου. Αντίθετα, σήμερα, με έλλειμμα εμπορίου, οι δασμοί θα μπορούσαν να ωφελήσουν τις ΗΠΑ, αυξάνοντας την εγχώρια παραγωγή και απασχόληση. Ωστόσο, υπάρχουν κίνδυνοι και η επιτυχία των δασμών εξαρτάται από τις συνθήκες εφαρμογής τους.

 
Ποιες είναι οι μακροοικονομικές συνέπειες των δασμών σε περιόδους υψηλής και χαμηλής κατανάλωσης;

Οι μακροοικονομικές συνέπειες των δασμών διαφέρουν ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης μιας χώρας.

• Σε περιόδους χαμηλής κατανάλωσης, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, οι δασμοί μπορεί να είναι επιβλαβείς. Στην περίπτωση αυτή, οι δασμοί λειτουργούν ως φόρος στην ήδη χαμηλή κατανάλωση και επιδοτούν τους εγχώριους παραγωγούς, χωρίς να οδηγούν απαραίτητα σε αύξηση της συνολικής παραγωγής. Αυτό συμβαίνει επειδή οι επιχειρήσεις ενδέχεται να μην μπορούν να ανταποκριθούν στην αύξηση της ζήτησης με υψηλότερη παραγωγή. Επιπλέον, εάν το εξωτερικό δεν είναι σε θέση να απορροφήσει τα πλεονάσματα του εμπορίου, οι δασμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείωση της εγχώριας παραγωγής. Έτσι, οι δασμοί σε περιόδους χαμηλής κατανάλωσης μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω μείωση της ζήτησης και να επιδεινώσουν την οικονομική κατάσταση. Αυτό συνέβη με τον νόμο Smoot-Hawley του 1930, ο οποίος αύξησε τους δασμούς σε πάνω από 20.000 αγαθά. Ο νόμος συνέβαλε στη συρρίκνωση του παγκόσμιου εμπορίου και ήταν ιδιαίτερα επιζήμιος για τις ΗΠΑ, οι οποίες είχαν το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα στον κόσμο και ήταν η έδρα των μεγαλύτερων εξαγωγέων του πλανήτη.
• Αντίθετα, σε περιόδους υψηλής κατανάλωσης, όπως οι σύγχρονες Ηνωμένες Πολιτείες, οι δασμοί μπορούν να είναι επεκτατικοί. Σε αυτές τις συνθήκες, οι δασμοί μπορούν να βοηθήσουν στην αύξηση της απασχόλησης και των μισθών, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε αύξηση της συνολικής κατανάλωσης. Αυτό συμβαίνει επειδή οι δασμοί λειτουργούν ως επιδότηση για την εγχώρια παραγωγή και ταυτόχρονα ως φόρος για τους καταναλωτές. Αυτή η μετατόπιση εισοδήματος από τους εισαγωγείς προς τους εξαγωγείς μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ. Σε μια οικονομία όπου οι άνθρωποι καταναλώνουν περισσότερο από ό,τι παράγουν, οι δασμοί μπορούν να ανακατευθύνουν τη ζήτηση των ΗΠΑ προς την εγχώρια παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ, υψηλότερη απασχόληση, υψηλότερους μισθούς και λιγότερα χρέη.

Συνοπτικά, η αποτελεσματικότητα των δασμών εξαρτάται από τις οικονομικές συνθήκες κάθε χώρας. Οι δασμοί μπορούν να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο οικονομικής πολιτικής, αλλά η εφαρμογή τους πρέπει να βασίζεται σε μια κατανόηση των συγκεκριμένων συνθηκών, όπως το επίπεδο κατανάλωσης και παραγωγής, καθώς και η σχέση με το παγκόσμιο εμπόριο. Όταν μια χώρα καταναλώνει περισσότερα από όσα παράγει, οι δασμοί θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξισορρόπηση της οικονομίας. Όταν μια χώρα καταναλώνει λίγα σε σχέση με την παραγωγή της, οι δασμοί θα μπορούσαν να επιδεινώσουν την κατάσταση. Οι δασμοί μεταφέρουν εισόδημα από τους καθαρούς εισαγωγείς στους καθαρούς εξαγωγείς, αυξάνοντας τις τιμές των εισαγόμενων αγαθών και λειτουργώντας ως επιδότηση για τους εγχώριους παραγωγούς.

 
Γιατί πολλοί επικριτές συγκρίνουν τους προτεινόμενους δασμούς του Trump με τον νόμο Smoot-Hawley του 1930, και γιατί αυτός ο συσχετισμός θεωρείται εσφαλμένος από κάποιους;

Πολλοί επικριτές συγκρίνουν τους δασμούς του Trump με τον νόμο Smoot-Hawley του 1930 επειδή και οι δύο αυξάνουν τους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα. Θεωρούν ότι η εφαρμογή αυτών των δασμών θα οδηγήσει σε παρόμοιες αρνητικές συνέπειες, όπως η μείωση του εμπορίου, ο πληθωρισμός, και ενδεχομένως ύφεση. Ωστόσο, αυτή η σύγκριση θεωρείται εσφαλμένη από κάποιους επειδή οι οικονομικές συνθήκες των ΗΠΑ το 1930 ήταν πολύ διαφορετικές από τις σημερινές. Τότε, οι ΗΠΑ είχαν πλεόνασμα παραγωγής και χαμηλή κατανάλωση, ενώ σήμερα έχουν έλλειμμα παραγωγής και υψηλή κατανάλωση.

 
Πώς λειτουργούν οι δασμοί και πώς επηρεάζουν την οικονομία μιας χώρας;

Οι δασμοί λειτουργούν σαν φόροι στα εισαγόμενα προϊόντα, αυξάνοντας την τιμή τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μεταφορά εισοδήματος από τους εισαγωγείς στους εγχώριους παραγωγούς, καθώς οι τελευταίοι γίνονται πιο ανταγωνιστικοί. Οι δασμοί μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση και να αυξήσουν την παραγωγή, οδηγώντας σε αύξηση των εγχώριων αποταμιεύσεων. Η επίδραση στον συνολικό ΑΕΠ εξαρτάται από το αν οι δασμοί ενισχύουν την συνολική οικονομική ανάπτυξη (μέσω αυξημένης απασχόλησης και μισθών) ή αν απλώς μειώνουν την κατανάλωση.

 
Ποια ήταν τα βασικά προβλήματα της αμερικανικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, που συνέβαλαν στην αποτυχία των δασμών Smoot-Hawley;

Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, οι ΗΠΑ είχαν υψηλή ανισότητα εισοδήματος, που είχε ως αποτέλεσμα να μην μπορούν οι πολίτες να καταναλώσουν την παραγωγή της χώρας. Αυτό οδήγησε σε μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα και εξάρτηση από την ξένη κατανάλωση. Οι δασμοί Smoot-Hawley, αντί να διορθώσουν αυτή την ανισορροπία, στην πραγματικότητα αύξησαν τον φόρο στην κατανάλωση και ενίσχυσαν την παραγωγή, επιδεινώνοντας το πρόβλημα της υπερπαραγωγής και της χαμηλής εγχώριας ζήτησης.

 
Πώς διαφέρει η σύγχρονη αμερικανική οικονομία από την οικονομία του 1930 όσον αφορά το εμπόριο;

Η σύγχρονη αμερικανική οικονομία διαφέρει ριζικά από την οικονομία του 1930. Ενώ το 1930 οι ΗΠΑ είχαν μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα, σήμερα έχουν το μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα στην ιστορία. Αυτό σημαίνει ότι οι Αμερικανοί καταναλώνουν πολύ περισσότερο από ό,τι παράγουν, σε αντίθεση με το 1930 όπου η κατανάλωση ήταν πολύ χαμηλή σε σχέση με την παραγωγή.

 
Πώς θα μπορούσαν οι δασμοί να λειτουργήσουν θετικά στην σύγχρονη αμερικανική οικονομία;

Στη σημερινή οικονομία των ΗΠΑ, όπου η κατανάλωση είναι υπερβολικά υψηλή σε σχέση με την παραγωγή, οι δασμοί θα μπορούσαν να λειτουργήσουν θετικά. Αυτό θα συμβεί αν οι δασμοί ανακατευθύνουν ένα μέρος της ζήτησης προς την εγχώρια παραγωγή, αυξάνοντας το ΑΕΠ, την απασχόληση, και τους μισθούς. Μια τέτοια μετατόπιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της συνολικής κατανάλωσης, παρά τη μείωσή της ως ποσοστό του ΑΕΠ.

 
Ποιο είναι το φαινόμενο “beggar-my-neighbor” και πώς συνδέεται με τους δασμούς;

Το “beggar-my-neighbor” είναι μια οικονομική πολιτική, όπου μια χώρα προσπαθεί να ενισχύσει την εγχώρια οικονομία της σε βάρος άλλων χωρών, συνήθως μέσω της αύξησης των εξαγωγών και της μείωσης των εισαγωγών. Οι δασμοί είναι ένα εργαλείο αυτής της πολιτικής, καθώς αυξάνουν την εγχώρια παραγωγή σε βάρος της ξένης. Αυτές οι πολιτικές, συνήθως, οδηγούν σε εμπορικούς πολέμους και μείωση του παγκόσμιου εμπορίου.

 
Ποιος είναι ο ρόλος των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία, σύμφωνα με το άρθρο;

Σύμφωνα με την ανάλυση, οι ΗΠΑ, λόγω του ανοικτού εμπορίου και λογαριασμού κεφαλαίων, λειτουργούν ως “παγκόσμιος καταναλωτής τελευταίας προσφυγής”. Αυτό σημαίνει ότι απορροφούν την υπερπαραγωγή χωρών που εφαρμόζουν πολιτικές “beggar-my-neighbor”, γεγονός που ωφελεί τις άλλες χώρες αλλά βλάπτει τις ΗΠΑ.

 
Ποιος είναι ο στόχος των δασμών για τις ΗΠΑ σύμφωνα με το κείμενο και ποια προειδοποίηση δίνεται σχετικά με τη χρήση τους;

Ο στόχος των δασμών για τις ΗΠΑ δεν είναι η προστασία συγκεκριμένων τομέων ή εθνικών πρωταθλητών, αλλά η εξάλειψη του ρόλου τους ως “παγκόσμιος καταναλωτής τελευταίας προσφυγής” και η αντιμετώπιση της κατεύθυνσης της οικονομίας τους προς την κατανάλωση και εις βάρος της παραγωγής. Οι δασμοί πρέπει να είναι απλοί, διαφανείς και ευρέως εφαρμοσμένοι. Ωστόσο, τονίζεται ότι οι δασμοί πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ένα από τα πολλά εργαλεία για τη βελτίωση της οικονομίας και όχι ως πανάκεια και ότι οι επιπτώσεις τους εξαρτώνται από τις συγκεκριμένες συνθήκες.

 
Γλωσσάρι Βασικών Όρων

• Δασμοί (Tariffs): Φόροι που επιβάλλονται στα εισαγόμενα αγαθά. Χρησιμοποιούνται για την αύξηση των εσόδων, για την προστασία των εγχώριων βιομηχανιών ή ως μέσο πίεσης.
• Smoot-Hawley Tariff Act: Νόμος του 1930 στις ΗΠΑ που αύξησε τους δασμούς σε πάνω από 20.000 εισαγόμενα αγαθά. Θεωρείται ότι επιδείνωσε την Μεγάλη Ύφεση.
• Πολιτική “Εξαθλίωσε τον Γείτονα” (“Beggar-my-neighbor”): Εμπορική πολιτική όπου μια χώρα προσπαθεί να ενισχύσει την οικονομία της εις βάρος άλλων, συνήθως μέσω εμπορικών πλεονασμάτων.
• Εμπορικό Πλεόνασμα (Trade Surplus): Όταν μια χώρα εξάγει περισσότερα αγαθά από όσα εισάγει.
• Εμπορικό Έλλειμμα (Trade Deficit): Όταν μια χώρα εισάγει περισσότερα αγαθά από όσα εξάγει.
• ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν – GDP): Η συνολική αξία των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται σε μια χώρα κατά τη διάρκεια ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.
• Υπερκατανάλωση (Excess Consumption): Όταν μια χώρα καταναλώνει περισσότερα από όσα παράγει, οδηγώντας σε εμπορικό έλλειμμα.
• Αποταμιεύσεις (Savings): Το τμήμα του εισοδήματος που δεν καταναλώνεται.
• Νόμισμα Υποτιμημένο (Undervalued Currency): Νόμισμα του οποίου η αξία στην αγορά είναι χαμηλότερη από την πραγματική του αξία.
• Νόμισμα Υπερτιμημένο (Overvalued Currency): Νόμισμα του οποίου η αξία στην αγορά είναι υψηλότερη από την πραγματική του αξία.