Η ΕΕ προστατεύει κρυφά τις τράπεζες από τη λογοδοσία—Δείτε πώς
Το ισχυρό λόμπι απαλλάσσει αθόρυβα τη χρηματοδότηση από έναν νόμο της ΕΕ για τη βιωσιμότητα, θέτοντας σε κίνδυνο τις δεσμεύσεις της Ευρώπης για το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Άρθρο στο socialeurope.eu αποκαλύπτει πώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω νομοθετικών πακέτων που ονομάζονται omnibus, επιδιώκει σημαντικές περικοπές στην περιβαλλοντική και κοινωνική ρύθμιση της ΕΕ για το 2025. Επικεντρώνονται ιδιαίτερα στην αποδυνάμωση της Οδηγίας για την Εταιρική Δέουσα Επιμέλεια στην Αλυσίδα Εφοδιασμού (CSDDD), με στόχο την μόνιμη εξαίρεση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από την ευθύνη για τις περιβαλλοντικές και ανθρωπιστικές επιπτώσεις των επενδύσεών τους. Το άρθρο υπογραμμίζει την ισχυρή επιρροή των λόμπι στην ΕΕ, εξηγώντας πώς προηγούμενες διαπραγματεύσεις οδήγησαν στην αρχική εξαίρεση του χρηματοπιστωτικού τομέα, και πώς η Επιτροπή τώρα προτείνει την κατάργηση ρήτρας επανεξέτασης αυτής της εξαίρεσης. Τονίζεται η ανάγκη οι νομοθέτες της ΕΕ να αντισταθούν στην απορρύθμιση και να αποκαταστήσουν την ευθύνη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
- Τι είναι οι “omnibus” νομοθετικές συσκευασίες που προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ποιος είναι ο στόχος τους;
Οι “omnibus” νομοθετικές συσκευασίες είναι νομοθετικά πακέτα που επιτρέπουν την τροποποίηση πολλαπλών νόμων της ΕΕ σε μία μόνο διαδικασία. Για το 2025 έχουν ανακοινωθεί πέντε τέτοιες συσκευασίες, με την πρώτη να δημοσιεύεται στα τέλη Φεβρουαρίου. Ο κύριος στόχος που προβάλλεται από την Επιτροπή είναι η απλούστευση της υφιστάμενης νομοθεσίας. Ωστόσο, οι προτάσεις της πρώτης “omnibus” συσκευασίας σηματοδοτούν ουσιαστική απορρύθμιση, ιδίως σε τομείς που αφορούν την αειφορία.
- Ποιες συγκεκριμένες νομοθεσίες για την αειφορία στοχεύει να τροποποιήσει η πρώτη “omnibus” συσκευασία;
Η πρώτη “omnibus” συσκευασία στοχεύει σημαντικές περικοπές στην περιβαλλοντική και κοινωνική ρύθμιση. Συγκεκριμένα, επηρεάζει τον Κανονισμό για την Ταξινόμηση των βιώσιμων επενδύσεων, τους κανόνες για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας (CSRD) και τη νομοθεσία για τη δέουσα επιμέλεια στην αλυσίδα εφοδιασμού (CSDDD).
- Ποια είναι η πιο ριζοσπαστική αλλαγή που προτείνεται στην Οδηγία για την Εταιρική Δέουσα Επιμέλεια στην Αλυσίδα Εφοδιασμού (CSDDD);
Η πιο ριζοσπαστική αλλαγή που προτείνεται στην CSDDD είναι η δραστική συρρίκνωση του ορισμού των αλυσίδων εφοδιασμού, ώστε να περιλαμβάνει μόνο τους άμεσους προμηθευτές. Αυτή η αλλαγή θα μπορούσε να υπονομεύσει θεμελιωδώς την έννοια της εταιρικής ευθύνης σε ολόκληρες τις αλυσίδες εφοδιασμού. Επιπλέον, οι διατάξεις για την ευθύνη των εταιρειών εξασθενούν σημαντικά.
- Ποια είναι η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ευθύνη του χρηματοπιστωτικού τομέα για τις επιπτώσεις των επενδύσεών του στην αειφορία και τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της πρώτης “omnibus” συσκευασίας, προτείνει την οριστική κατάργηση μιας ρήτρας αναθεώρησης που είχε σχεδιαστεί για να επαναξιολογήσει την αμφιλεγόμενη εξαίρεση του χρηματοπιστωτικού τομέα από την CSDDD δύο χρόνια μετά την εφαρμογή της. Αυτή η κίνηση ουσιαστικά στοχεύει στην μόνιμη προστασία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από την ευθύνη για τις περιβαλλοντικές και ανθρωπογενείς επιπτώσεις των επενδύσεών τους.
- Ποιος ήταν ο ρόλος των ομάδων συμφερόντων (lobby groups) στη διαμόρφωση της τελικής μορφής της CSDDD και στην εξαίρεση του χρηματοπιστωτικού τομέα;
Οι ισχυρές ομάδες συμφερόντων του χρηματοπιστωτικού τομέα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξαίρεση των βασικών χρηματοπιστωτικών δραστηριοτήτων, όπως ο δανεισμός, από τις απαιτήσεις της CSDDD κατά τις τριμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ της Επιτροπής, του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου το 2023. Παρά την αρχική πρόθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να συμπεριλάβει τον χρηματοπιστωτικό τομέα, η έντονη πίεση από λόμπι όπως η Ένωση για τις Χρηματοπιστωτικές Αγορές στην Ευρώπη (AFME) και η Γερμανική Ένωση Ασφαλιστών (GDV) οδήγησε στην ουσιαστική εξαίρεσή του.
- Ποια ήταν η αρχική πρόθεση της CSDDD όσον αφορά τη συμπερίληψη του χρηματοπιστωτικού τομέα και γιατί υπήρξαν αντιδράσεις;
Η αρχική πρόταση της CSDDD τον Φεβρουάριο του 2022 περιλάμβανε ρητά τον χρηματοπιστωτικό τομέα, αναγνωρίζοντας τη σημαντική του επιρροή στην εταιρική συμπεριφορά. Στόχος ήταν να αποτραπούν οι τράπεζες και οι επενδυτές από τη χρηματοδότηση επιβλαβών επιχειρηματικών πρακτικών, απαιτώντας τους να διενεργούν δέουσα επιμέλεια στις εταιρείες που υποστηρίζουν. Ωστόσο, υπήρξαν αντιδράσεις από διάφορες ομάδες του χρηματοπιστωτικού τομέα, με ορισμένες να αντιτίθενται στην πλήρη συμπερίληψη και άλλες να προτείνουν περιορισμούς, όπως η εξαίρεση της διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων.
- Ποια είναι η σημασία της κατάργησης της ρήτρας αναθεώρησης για την εξαίρεση του χρηματοπιστωτικού τομέα από την CSDDD;
Η κατάργηση της ρήτρας αναθεώρησης έχει μεγάλη σημασία, καθώς θα εμπεδώσει οριστικά την εξαίρεση του χρηματοπιστωτικού τομέα από τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας που αφορούν τις βασικές του δραστηριότητες. Η ρήτρα αυτή αποτελούσε μια πιθανή ευκαιρία για την επανεξέταση και ενδεχομένως την άρση της αμφιλεγόμενης εξαίρεσης μετά από δύο χρόνια εφαρμογής της οδηγίας. Η κατάργησή της, όπως προτείνεται από την Επιτροπή, θα στερήσει από τους νομοθέτες αυτή τη δυνατότητα, παγιώνοντας τις νίκες των λόμπι του χρηματοπιστωτικού τομέα.
- Ποια είναι η στάση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες των προτεινόμενων αλλαγών για την ευρωπαϊκή πράσινη μετάβαση;
Κατά τις προηγούμενες διαπραγματεύσεις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε ταχθεί υπέρ της συμπερίληψης του χρηματοπιστωτικού τομέα στην CSDDD, αλλά τελικά υπερκεράστηκε από τη θέση του Συμβουλίου, η οποία επηρεάστηκε έντονα από τα λόμπι. Τώρα, οι ευρωβουλευτές καλούνται να αντισταθούν στην προτεινόμενη απορρύθμιση και να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία που προσφέρει η “omnibus” συσκευασία για να αποκαταστήσουν την δικαιοσύνη και να τερματίσουν την αδικαιολόγητη εξαίρεση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Οι προτεινόμενες αλλαγές, εάν εγκριθούν, ενέχουν τον κίνδυνο να υπονομεύσουν την ευρωπαϊκή κοινωνικο-οικολογική μετάβαση, αποδυναμώνοντας σημαντικούς κανόνες αειφορίας ακριβώς τη στιγμή που η εφαρμογή τους βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο.
Η Magdalena Senn είναι οικονομολόγος με ειδίκευση στη μακροοικονομία και την πολιτική οικονομία. Εργάζεται ως εμπειρογνώμονας πολιτικής στη Finanzwende για βιώσιμες χρηματοπιστωτικές αγορές, εστιάζοντας στον τρόπο με τον οποίο οι χρηματοπιστωτικές αγορές μπορούν να υποστηρίξουν τη μετατροπή σε μια οικονομία που προστατεύει το μέλλον.
