Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια σοβαρή και επιδεινούμενη πρόκληση όσον αφορά τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό
Τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat για το 2024 σκιαγραφούν μια ανησυχητική εικόνα για την Ελλάδα, τοποθετώντας την σταθερά μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα υψηλότερα ποσοστά πληθυσμού που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (δείκτης AROPE). Παρά τις όποιες προσπάθειες, η χώρα παραμένει ένας από τους “φτωχούς συγγενείς” της Ευρώπης, με το χάσμα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να παραμένει σημαντικό και, δυστυχώς, να διευρύνεται.
Βασικά σημεία και στατιστικά δεδομένα:
Υψηλή κατάταξη στη φτώχεια: Η Ελλάδα καταλαμβάνει την τρίτη χειρότερη θέση στην ΕΕ, με το 26,9% του πληθυσμού της (περίπου 2.740.000 άτομα) να βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Μόνο η Βουλγαρία (30,3%) και η Ρουμανία (27,9%) παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά.
Απόκλιση από τον Μέσο Όρο της ΕΕ: Η διαφορά από τον μέσο όρο της ΕΕ, που διαμορφώνεται στο 21%, είναι σημαντική και υπογραμμίζει τη δυσμενή θέση της χώρας.
Αντίθετες τάσεις: Ενώ στην ΕΕ συνολικά παρατηρήθηκε μια μικρή μείωση του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας κατά 0,3% (περίπου 1,3 εκατομμύρια άτομα) μεταξύ 2023 και 2024, στην Ελλάδα η κατάσταση χειροτέρευσε. Το ποσοστό αυξήθηκε κατά 0,8%, προσθέτοντας πάνω από 80.000 άτομα στις τάξεις των φτωχοποιημένων.
Οι πρωτοπόροι: Στον αντίποδα, χώρες όπως η Τσεχία (11,3%), η Σλοβενία (14,4%) και η Ολλανδία (15,4%) καταγράφουν τα χαμηλότερα ποσοστά, υποδεικνύοντας πιο ισορροπημένες κοινωνίες με λιγότερες ανισότητες και στερήσεις.
Κατανοώντας τον Κίνδυνο Φτώχειας (AROPE):
Ο δείκτης AROPE δεν αφορά μόνο το εισόδημα. Αξιολογεί τον κίνδυνο με βάση τρία κριτήρια, και ένα άτομο θεωρείται ότι διατρέχει κίνδυνο εάν πληροί τουλάχιστον ένα από αυτά:
Κίνδυνος εισοδηματικής φτώχειας: Άτομα που ζουν σε νοικοκυριά με εισόδημα χαμηλότερο από το 60% του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος. Για την Ελλάδα, αυτό το όριο αντιστοιχεί σε ετήσιο εισόδημα κάτω από περίπου €6.500.
Σοβαρή υλική και κοινωνική στέρηση: Άτομα που δεν έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τουλάχιστον 7 από 13 βασικές ανάγκες ή επιθυμητές δραστηριότητες (π.χ., πληρωμή λογαριασμών, θέρμανση, διακοπές, κάλυψη έκτακτων αναγκών, αγορά βασικών αγαθών). Στην Ελλάδα, τα ποσοστά δυσκολίας είναι υψηλά: 42,8% δυσκολεύονται με πάγιες πληρωμές, 43,9% με έκτακτες δαπάνες και 46% δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ούτε μία εβδομάδα διακοπών.
Πολύ χαμηλή ένταση εργασίας: Άτομα κάτω των 65 ετών που ζουν σε νοικοκυριά όπου οι ενήλικες εργάστηκαν λιγότερο από το 20% του συνολικού χρόνου που θα μπορούσαν να εργαστούν τον προηγούμενο χρόνο.
Οι πιο ευάλωτες ομάδες στην Ελλάδα:
Η φτώχεια και ο αποκλεισμός δεν πλήττουν ομοιόμορφα τον πληθυσμό. Ιδιαίτερα ευάλωτοι στην Ελλάδα είναι:
Νοικοκυριά με παιδιά: Σχεδόν τρία στα δέκα νοικοκυριά με παιδιά (28,9%) αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το 21,9% της ΕΕ.
Μονογονεϊκές οικογένειες: Το πρόβλημα είναι οξύτερο εδώ, με το ποσοστό να εκτινάσσεται στο 43,7%.
Πολύτεκνες οικογένειες: Οι οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά αντιμετωπίζουν κίνδυνο σε ποσοστό 36,2%.
Νέοι ενήλικες (18-24 ετών): Η Ελλάδα καταγράφει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά φτώχειας νέων στην ΕΕ (34,5%), χειρότερο ακόμη και από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για το μέλλον της χώρας.
Άνεργοι: Όπως είναι αναμενόμενο, η ανεργία συνδέεται άμεσα με τη φτώχεια (σε επίπεδο ΕΕ, το 66,6% των ανέργων διατρέχει κίνδυνο).
Ευρύτερη εικόνα:
Τα στοιχεία της Eurostat επιβεβαιώνουν ένα επίμονο πρόβλημα διαρθρωτικού χαρακτήρα στην Ελλάδα. Η αύξηση της φτώχειας, σε αντίθεση με τη μικρή βελτίωση στην υπόλοιπη ΕΕ, δείχνει ότι οι τρέχουσες πολιτικές και η οικονομική κατάσταση δεν επαρκούν για να αναστρέψουν την τάση ή να γεφυρώσουν το χάσμα.
Η υψηλή φτώχεια, ειδικά μεταξύ των νέων και των οικογενειών με παιδιά, έχει σοβαρές μακροπρόθεσμες συνέπειες: υπονομεύει την κοινωνική συνοχή, περιορίζει τις ευκαιρίες για τις επόμενες γενιές, επιβαρύνει το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και μπορεί να οδηγήσει σε φαινόμενα “brain drain”.
Επιπλέον, τα επίσημα στοιχεία ενδέχεται να υποεκτιμούν την πραγματική έκταση του προβλήματος, καθώς συχνά δεν καταγράφουν πλήρως τους πιο περιθωριοποιημένους πληθυσμούς (άστεγοι, Ρομά, πληθυσμοί σε ιδρύματα κ.λπ.).
Μια σκληρή πραγματικότητα που απαιτεί ουσιαστικές λύσεις
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια σοβαρή και επιδεινούμενη πρόκληση όσον αφορά τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η απόκλιση από την ευρωπαϊκή τάση και η ιδιαίτερα δυσμενής θέση των νέων και των οικογενειών απαιτούν άμεση και στοχευμένη δράση. Η αντιμετώπιση αυτού του πολυδιάστατου προβλήματος χρειάζεται ολοκληρωμένες πολιτικές που θα εστιάζουν όχι μόνο στην εισοδηματική ενίσχυση, αλλά και στην καταπολέμηση της υλικής στέρησης, την προώθηση της σταθερής απασχόλησης και την παροχή ίσων ευκαιριών, ειδικά για τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Η παραμονή στην τρίτη θέση της φτώχειας στην ΕΕ δεν αποτελεί απλώς στατιστική, αλλά μια σκληρή πραγματικότητα που απαιτεί ουσιαστικές λύσεις.
mywaypress.gr
