Η εξασφάλιση εργασίας και εισοδημάτων για τους πολίτες, απαιτεί την επανεκκίνηση της οικονομίας
• Αξίζει να διερευνηθούν τρόποι και διαδικασίες αποτελεσματικής διακυβέρνησης (ενδεχομένως με την σύσταση μίας ανεξάρτητης διοικητικής αρχής, παρά τω Πρωθυπουργώ, ταχείας υλοποίησης του κυβερνητικού έργου που απορρέει από την εφαρμογή του Προγράμματος)
• Η χρηματοδότηση του νέου Προγράμματος Προσαρμογής-Εξελίξεις αγοράς εργασίας
Στο πρώτο εξάμηνο του 2015, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας διατηρήθηκε σε υψηλό επίπεδο (0,9%), κυρίως λόγω της αναπτυξιακής δυναμικής που είχε διαμορφωθεί από το 2014 και λόγω της τόνωσης του διαθέσιμου εισοδήματος που προέκυψε από την αποθησαύριση των καταθέσεων εκτός του τραπεζικού συστήματος και της υστέρησης των φορολογικών εσόδων λόγω της αβεβαιότητας για τις προοπτικές της οικονομίας κάτω από την νέα διακυβέρνηση. Στην ουσία «τρώμε από τα έτοιμα» και μεταθέτουμε την «ώρα της κρίσεως» στο μέλλον, όταν η ύφεση δεν θα μπορεί πλέον να αναχαιτισθεί με «τονωτικές ενέσεις». Βεβαίως, την παρτίδα εφέτος σώζει ο τουρισμός που γνωρίζει μία άνευ προηγουμένου άνθηση, καθώς σημαντικοί παραδοσιακοί μη Ευρωπαϊκοί τουριστικοί προορισμοί στην λεκάνη της Μεσογείου είναι πλέον μη ελκυστικοί, ενώ οι χώρες της Νότιας Ευρώπης ωφελούνται πλέον και από τουριστικές ροές από όλον τον κόσμο, λόγω της γεωπολιτικής αναταραχής που επικρατεί στην ευρύτερη περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, η χώρα μας είναι τυχερή που ανήκει ακόμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς απεφεύχθη την τελευταία στιγμή η έξοδός της από την Ευρωζώνη, ιδίως σήμερα που η παγκόσμια οικονομία φαίνεται να εισέρχεται σε μία νέα φάση αβεβαιότητας και υφεσιακών κλυδωνισμών.
Το νέο Πρόγραμμα που συμφωνήθηκε με τους εταίρους είναι μία αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα της ανάπτυξης. Με την σύναψη της συμφωνίας απεφεύχθη η στάση πληρωμών και η έξοδος της χώρας από το Ευρώ, και με την υιοθέτησή της, μαζί με μία σειρά 58 προαπαιτούμενων μέτρων, από την ελληνική Βουλή στις 14 Αυγούστου 2015 με ισχυρή πλειοψηφία, επισφραγίσθηκε η εθνική δέσμευση για την υλοποίηση του Προγράμματος Προσαρμογής. Σήμερα, όμως, μέσω των εθνικών εκλογών που αναμένεται να λάβουν χώρα προς το τέλος του Σεπτεμβρίου 2015, το ζητούμενο είναι μία ισχυρή κυβέρνηση μεταξύ των κομμάτων που εψήφισαν στην Βουλή υπέρ της συμφωνίας, που θα αναλάβει την έγκαιρη εφαρμογή των μέτρων ώστε να διασφαλισθεί η ομαλή χρηματοδότηση της χώρας και, έτσι, να δοθεί η δυνατότητα στην ιδιωτική οικονομία να ανακάμψει.
Το ύψος της χρηματοδότησης του Προγράμματος Προσαρμογής (Πίνακες 1 και 2) υπολογίζεται σε €85,5 δισ. (ή σε €77,8 δισ. εάν συνυπολογισθούν τα κέρδη ύψους €7,7 δισ. από τα ελληνικά ομόλογα που κατέχει το Ευρωσύστημα, και τα οποία θα δοθούν στην Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα στο πλαίσιο μιας μελλοντικής άσκησης μείωσης του ελληνικού χρέους).
Εάν εξαιρεθούν τα €25 δισ. που έχουν δεσμευθεί για την ανακεφαλαιοποίηση/εξυγίανση τραπεζών, η εξυπηρέτηση του χρέους θα απορροφήσει €54,1δισ. (€37,5 δισ. σε χρεολύσια και €16,6 δισ. σε τόκους), η πληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα €7 δισ., και η δημιουργία αποθεματικών €7,6 δισ.
Στην κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας αναμένεται να συνεισφέρουν οι ιδιωτικοποιήσεις κατά €6,2 δισ., τα πρωτογενή πλεονάσματα σε ταμειακή βάση κατά €2 δισ., και τα €7,7 δισ. των κερδών από ελληνικά ομόλογα του Ευρωσυστήματος όπως ήδη αναφέρθηκε προηγουμένως.
Η πρώτη δόση ύψους €26 δισ., με διάρκεια αποπληρωμής 32,5 ετών, έχει ήδη εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) και αποτελείται από δύο υποδόσεις, πρώτον, €16 δισ. σε μετρητά (εκ των οποίων €13 δισ. εκταμιεύθηκαν στις 20 Αυγούστου 2015 και τα υπόλοιπα €3 δισ. –σε μία ή παραπάνω δόσεις– θα εκταμιευθούν το αργότερο μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2015 αναλόγως αναγκών και τήρησης προαπαιτούμενων και, δεύτερον, €10 δισ. σε ομόλογα του ΕΜΣ για την ανακεφαλαιοποίηση/εξυγίανση τραπεζών που θα εκταμιευθούν το αργότερο μέχρι 31/1/2016.
Η εξασφάλιση εργασίας και εισοδημάτων για τους πολίτες, απαιτεί την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Η προοπτική αυτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εφαρμογή του Προγράμματος Προσαρμογής, ανεξαρτήτως υφεσιακών επιπτώσεων, καθώς το στοίχημα της ελληνικής οικονομίας είναι, σήμερα, κυρίως, η αποκατάσταση της σταθερότητας.
Η εμπιστοσύνη των καταθετών προς το τραπεζικό σύστημα και η παροχή ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις εξαρτώνται άμεσα από την κατάργηση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, που θα γίνει δυνατή μόνον εφόσον το Πρόγραμμα Προσαρμογής υλοποιείται κανονικά, και που, με την σειρά του, θα επιτρέψει την άρση της αβεβαιότητας στην οικονομία και την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος.
Συνεπώς, εάν το 3ο Μνημόνιο είναι η τελευταία προσπάθεια ανόρθωσης της ελληνικής οικονομίας, τότε η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 δεν μπορεί παρά να είναι η πρώτη που θα εφαρμόσει το Πρόγραμμα Προσαρμογής χωρίς ενδοιασμούς και καθυστερήσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να διερευνηθούν τρόποι και διαδικασίες αποτελεσματικής διακυβέρνησης (ενδεχομένως με την σύσταση μίας ανεξάρτητης διοικητικής αρχής, παρά τω Πρωθυπουργώ, ταχείας υλοποίησης του κυβερνητικού έργου που απορρέει από την εφαρμογή του Προγράμματος).
Η αρμοδιότητα του οργάνου αυτού θα είναι συντονιστική των υπουργείων και θα αποσκοπεί αφενός στην έγκαιρη υιοθέτηση από την Βουλή των προαπαιτούμενων μέτρων για την αποδέσμευση πόρων της χρηματοδοτικής βοήθειας σε αρμονία με την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών και αφετέρου στην εφαρμογή των μέτρων με την έκδοση των απαιτούμενων διυπουργικών αποφάσεων, προεδρικών διαταγμάτων κλπ., που εξειδικεύουν τα μέτρα.
Εξελίξεις αγοράς εργασίας
Για τον μήνα Ιούλιο 2015 το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ κατέγραψε σημαντική μείωση της μισθωτής απασχόλησης κατά -16,7 χιλιάδες μισθωτούς (την πρώτη καθαρή μείωση για το μήνα Ιούλιο από το 2009, όταν υπήρξε μείωση κατά -2,7 χιλιάδες μισθωτούς, την τέταρτη μείωση για τον μήνα Ιούλιο από το 2001 και με απόσταση τη μεγαλύτερη από τις τέσσερεις αυτές μειώσεις).
Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα τόσο της κόπωσης των νέων προσλήψεων όσο και των σχετικά υψηλών αποχωρήσεων σε σχέση με τον Ιούλιο 2014 (Διάγραμμα 1).
Μάλιστα αυτή η εξέλιξη καταγράφεται παρά την εμφάνιση της δημόσιας διοίκησης και άμυνας στις δραστηριότητες με το μεγαλύτερο ισοζύγιο προσλήψεων – αποχωρήσεων για τον μήνα Ιούλιο, με 1.905 καθαρές προσλήψεις, όταν τον Ιούλιο του 2014 ήταν ανάμεσα στις δραστηριότητες με τις μεγαλύτερη καθαρή μείωση απασχόλησης (ισοζύγιο 975 αποχωρήσεων κυρίως λόγω των υψηλών αποχωρήσεων).
Μια ακόμα πιο ανησυχητική εξέλιξη καταγράφεται στην ποιοτική σύνθεση της απασχόλησης (Διάγραμμα πρώτης σελίδας). Οι προσλήψεις πλήρους απασχόλησης υποχώρησαν από 76 χιλιάδες τον Ιούλιο 2014 και 89 χιλιάδες τον Ιούνιο 2015 σε μόλις 23 χιλιάδες τον Ιούλιο 2015, ενώ μεγάλη μείωση εμφάνισαν και οι προσλήψεις μερικής απασχόλησης. Αντίστοιχα, οι προσλήψεις εκ περιτροπής απασχόλησης εκτινάχτηκαν τον Ιούλιο 2015 σε 68 χιλιάδες από 28 χιλιάδες τον Ιούνιο 2015. Καταγράφεται συνεπώς, πέρα από την ασυνήθιστη για την εποχή, σημαντική μείωση της μισθωτής απασχόλησης μια δυναμική μετατόπιση της απασχόλησης προς μια μορφή απασχόλησης που θωρακίζει λιγότερο τον εργαζόμενο ειδικά του ιδιωτικού τομέα από τον κίνδυνο φτώχειας (Δελτίο 16/7/2015, Δελτίο 18/6/2015) και που συνεπάγεται σημαντικά μειωμένα έσοδα για το κράτος από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Στοιχεία του ΟΑΕΔ δείχνουν τον Ιούνιο αύξηση των αιτήσεων για νέες επιδοτήσεις κατά 2.000, στις 41.662. Η εξέλιξη αυτή είναι αξιοσημείωτη καθώς συνήθως, τα προηγούμενα χρόνια, τον Ιούλιο ο αριθμός των αιτήσεων υποχωρεί κατά 2-4 χιλιάδες σε σχέση με τον Ιούνιο. Συνολικά, ο ΟΑΕΔ ανακοίνωσε ότι το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων με κριτήριο την αναζήτηση εργασίας ανήλθε σε 817.787 άτομα, αντί 803.687 άτομα τον Ιούνιο 2015 και 835.282 τον Ιούλιο 2014 – εμφανίζοντας μηνιαία αύξηση κατά 14 χιλιάδες άτομα που είναι η μεγαλύτερη αύξηση από τον Οκτώβριο του 2014. Τον Ιούνιο αυξάνουν επίσης κατά 15 χιλιάδες (354 χιλιάδες) και οι άνεργοι που αναζητούν εργασία για λιγότερο από 12 μήνες, ενώ αυτοί που αναζητούν εργασία για πάνω από 12 μήνες παραμένουν περίπου στάσιμοι.
Πηγή: Εβδομαδιαίο δελτίο για την Ελληνική οικονομία – Οικονομία & Επιχειρήσεις του ΣΕΒ
