Η οικονομική ανάπτυξη δεν βασίζεται σε βιώσιμες και ισορροπημένες βάσεις

Δημόσια κατανάλωση, επενδύσεις, εξαγωγές, εισαγωγές: Οι αστοχίες που παρατηρούνται σε βασικές συνιστώσες της ελληνικής οικονομίας,αποκαλύπτουν μια ανισορροπία που μπορεί να οδηγήσει σε μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις για την οικονομία της χώρας

 
Σύμφωνα με την ανάλυση του Κύκλου Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάλυσης του Ινστιτούτου ΕΝΑ, (βλέπε in.gr) , η ιδιωτική κατανάλωση ήταν η μόνη συνιστώσα της δαπάνης που αυξήθηκε περισσότερο από την πρόβλεψη  του Υπουργείου Οικονομικών.

Συγκεκριμένα, αυξήθηκε κατά 2,1% έναντι πρόβλεψης 1,7%. Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση μειώθηκε σημαντικά, κατά 4,1%, όταν η πρόβλεψη έβλεπε οριακή αύξηση κατά 0,4%. Αρκετά μεγάλη ήταν και η αστοχία στις επενδύσεις που προβλέπονταν να αυξηθούν 6,7% αλλά περιορίστηκαν στο 4,5%. Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η αστοχία για τις εξαγωγές που αυξήθηκαν μόλις 1% έναντι της ιδιαίτερα φιλόδοξης πρόβλεψης για αύξηση 5,4%. Τέλος, οι εισαγωγές – που επιδρούν αρνητικά στην αύξηση του ΑΕΠ – αυξήθηκαν κατά 5,5%, αρκετά περισσότερο από την πρόβλεψη 4%.

• Συνεισφορά στο ΑΕΠ: Η ιδιωτική κατανάλωση συνεισέφερε 1,4 ποσοστιαίες μονάδες στην συνολική αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,3% για το 20243 . Αυτό σημαίνει ότι ένα σημαντικό μέρος της οικονομικής ανάπτυξης του 2024 οφειλόταν στην αυξημένη δαπάνη των ιδιωτών.
• Αντίθεση με άλλες συνιστώσες: Ενώ η ιδιωτική κατανάλωση ξεπέρασε τις προσδοκίες, άλλες σημαντικές συνιστώσες της δαπάνης, όπως η δημόσια κατανάλωση, οι επενδύσεις και οι εξαγωγές, υστέρησαν σε σχέση με τις προβλέψεις

Συνολικά, η ισχυρότερη από την αναμενόμενη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης φαίνεται να ήταν ένας βασικός παράγοντας που στήριξε την αύξηση του ΑΕΠ της Ελλάδας το 2024, αντισταθμίζοντας εν μέρει την αστοχία σε άλλους τομείς της οικονομίας όπως οι επενδύσεις και οι εξαγωγές, καθώς και τη σημαντική μείωση της δημόσιας κατανάλωσης

 
Οι αστοχίες αποκαλύπτουν μια ανισορροπία

Οι αστοχίες που παρατηρούνται σε βασικές συνιστώσες της ελληνικής οικονομίας, όπως οι επενδύσεις, οι εξαγωγές και η δημόσια κατανάλωση, αποκαλύπτουν μια ανισορροπία που μπορεί να οδηγήσει σε μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις για την οικονομία της χώρας. Παρά την ενθαρρυντική συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης στο ΑΕΠ για το 2024, η συνολική εικόνα δείχνει ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν βασίζεται σε βιώσιμες και ισορροπημένες βάσεις.

Γιατί συμβαίνουν αυτές οι αστοχίες;

1. Δημόσια κατανάλωση: Η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης κατά 4,1% αντί για την προβλεπόμενη οριακή αύξηση μπορεί να οφείλεται σε αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, περικοπές δαπανών ή καθυστερήσεις στην εφαρμογή δημόσιων επενδυτικών προγραμμάτων. Αυτό μπορεί να αντανακλά μια προσπάθεια ελέγχου του δημόσιου χρέους, αλλά ταυτόχρονα περιορίζει την τόνωση της οικονομίας μέσω κρατικών δαπανών.
2. Επενδύσεις: Η αστοχία στις επενδύσεις, οι οποίες αυξήθηκαν μόλις 4,5% αντί για το αναμενόμενο 6,7%, μπορεί να σχετίζεται με την αβεβαιότητα στο επιχειρηματικό περιβάλλον, τη γραφειοκρατία, την καθυστέρηση στην απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων ή την έλλειψη στρατηγικών κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις.
3. Εξαγωγές: Η πολύ χαμηλή αύξηση των εξαγωγών (1% έναντι πρόβλεψης 5,4%) δείχνει ότι η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει διαρθρωτικά προβλήματα ανταγωνιστικότητας. Πιθανοί παράγοντες περιλαμβάνουν την αυξημένη εξάρτηση από εξωτερικές αγορές, τη χαμηλή προστιθέμενη αξία των εξαγώγιμων προϊόντων και τις διεθνείς γεωπολιτικές ή οικονομικές συνθήκες.
4. Εισαγωγές: Η μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση στις εισαγωγές (5,5% αντί 4%) αποδυναμώνει την καθαρή συμβολή του εξωτερικού τομέα στην ανάπτυξη. Αυτό μπορεί να αντανακλά την αύξηση της κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών που δεν παράγονται εγχώρια, υπογραμμίζοντας την αδυναμία της εγχώριας παραγωγής να ανταποκριθεί στη ζήτηση.

 
Πού οδηγούν αυτές οι εξελίξεις;

Οι παραπάνω αστοχίες υποδεικνύουν μια οικονομία που στηρίζεται υπερβολικά στην ιδιωτική κατανάλωση, ενώ παραμένει ευάλωτη σε εξωτερικούς και εσωτερικούς κραδασμούς. Αυτό το μοντέλο ανάπτυξης μπορεί να οδηγήσει σε:

1. Αστάθεια στην ανάπτυξη: Η υπερβολική εξάρτηση από την ιδιωτική κατανάλωση καθιστά την οικονομία ευάλωτη σε αλλαγές στη διαθέσιμη εισοδηματική ικανότητα των νοικοκυριών, όπως αύξηση του πληθωρισμού ή μείωση της απασχόλησης.
2. Διαρθρωτικά προβλήματα: Η χαμηλή επενδυτική δραστηριότητα και η αδυναμία ενίσχυσης των εξαγωγών στερούν από την οικονομία τις προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς οι παραγωγικές δυνατότητες παραμένουν περιορισμένες.
3. Επιβάρυνση του εμπορικού ισοζυγίου: Η αύξηση των εισαγωγών σε συνδυασμό με τη χαμηλή ανάπτυξη των εξαγωγών διευρύνει το εμπορικό έλλειμμα, ασκώντας πίεση στο ισοζύγιο πληρωμών και στον εξωτερικό δανεισμό.
4. Περιορισμένη δημοσιονομική ευελιξία: Η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης μπορεί να περιορίσει τη δυνατότητα του κράτους να στηρίξει την οικονομία σε περιόδους ύφεσης ή κρίσης.

 
Πιθανές λύσεις

Για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις αυτές και να τεθεί η ελληνική οικονομία σε πιο βιώσιμη πορεία, απαιτούνται μέτρα όπως:

• Η ενίσχυση της παραγωγικότητας μέσω επενδύσεων σε καινοτομία, τεχνολογία και υποδομές.
• Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών με έμφαση σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.
• Η δημιουργία κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς και η επιτάχυνση των διαδικασιών απορρόφησης ευρωπαϊκών πόρων.
• Η εφαρμογή πολιτικών που στοχεύουν στη διαφοροποίηση της οικονομικής ανάπτυξης και την ενίσχυση του εξωτερικού τομέα.

Η ελληνική οικονομία έχει κάνει πρόοδο τα τελευταία χρόνια, αλλά οι αστοχίες αυτές δείχνουν ότι χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή στη διαχείριση της ανάπτυξης και των διαρθρωτικών αλλαγών. Ένα ισορροπημένο μοντέλο, που θα βασίζεται σε επενδύσεις, εξαγωγές και παραγωγικότητα, είναι το κλειδί για τη μακροπρόθεσμη ευημερία.

mywaypress.gr