Η προειδοποίηση του Ray Dalio: Οι ΗΠΑ στο κατώφλι του «εμφυλίου πολέμου»
Ο πιο αξιόπιστος προάγγελος εμφυλίου πολέμου ή επανάστασης είναι τα χρεοκοπημένα δημόσια οικονομικά σε συνδυασμό με μεγάλα χάσματα πλούτου
Σε μια διεισδυτική ανάλυση που βασίζεται σε πάνω από 50 χρόνια εμπειρίας ως παγκόσμιος μακροοικονομικός επενδυτής και στη μελέτη της ιστορίας των τελευταίων 500 ετών, ο Ray Dalio, ιδρυτής της Bridgewater Associates, περιγράφει ένα πρότυπο για την κατανόηση της τρέχουσας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων. Μέσα από το έργο του “Principles for Dealing with The Changing World Order”, ο Dalio υποστηρίζει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στο «Στάδιο 5» του μεγάλου κύκλου εσωτερικής τάξης και αταξίας, ένα στάδιο που ο ίδιος χαρακτηρίζει ως «προ-εμφυλιακό». Η ανάλυσή του δεν προβλέπει αναγκαστικά ένοπλη σύρραξη, αλλά μια περίοδο έντονων εσωτερικών συγκρούσεων που θέτουν το σύστημα σε κίνδυνο.
Ο μεγάλος κύκλος της εσωτερικής τάξης και αταξίας
Το μοντέλο του Dalio περιγράφει έναν κύκλο έξι σταδίων. Το κρίσιμο Στάδιο 5, στο οποίο εστιάζει, ακολουθεί περιόδους ειρήνης και ευημερίας (Στάδιο 3) και μετέπειτα υπερβολών και παρακμής (Στάδιο 4). Στο Στάδιο 5, οι συσσωρευμένες οικονομικές πιέσεις και οι ταξικές εντάσεις κορυφώνονται. Η κατάληξη αυτής της διαδικασίας είναι το Στάδιο 6, το οποίο συχνά λαμβάνει τη μορφή επανάστασης ή εμφυλίου πολέμου όταν τα χρήματα τελειώνουν. Ο τρόπος με τον οποίο οι ηγέτες και οι κοινωνικές ομάδες διαχειρίζονται τις συγκρούσεις σε αυτό το στάδιο καθορίζει εάν οι απαραίτητες αλλαγές θα γίνουν ειρηνικά ή βίαια.
Η ανατομία του Σταδίου 5: Το «κλασικό τοξικό μείγμα»
Ο Dalio εντοπίζει ένα «κλασικό τοξικό μείγμα» δυνάμεων που οδηγεί σε μεγάλες εσωτερικές συγκρούσεις. Αυτό αποτελείται από τρία βασικά στοιχεία:
- Κακή οικονομική κατάσταση: Υψηλό χρέος και μη χρηματοδοτούμενες υποχρεώσεις σε εθνικό και ατομικό επίπεδο.
- Μεγάλα χάσματα: Τεράστιες ανισότητες στον πλούτο, το εισόδημα και τις αξίες εντός της κοινωνίας.
- Σοβαρό αρνητικό οικονομικό σοκ: Αυτό μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, όπως η κατάρρευση οικονομικών φουσκών, φυσικές καταστροφές ή πόλεμοι.
Όταν οι οικονομικές δυσκολίες εμφανίζονται, πλήττουν αρχικά τον ιδιωτικό τομέα, αλλά τελικά η οικονομική κατάσταση της κυβέρνησης είναι αυτή που έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Σύμφωνα με τον Dalio, ο πιο αξιόπιστος προάγγελος εμφυλίου πολέμου ή επανάστασης είναι τα χρεοκοπημένα δημόσια οικονομικά σε συνδυασμό με μεγάλα χάσματα πλούτου. Όταν μια κυβέρνηση χάνει την οικονομική της δύναμη, δεν μπορεί να στηρίξει το σύστημα, να αγοράσει τα απαραίτητα ή να πληρώσει τους ανθρώπους για να κάνουν αυτό που χρειάζεται.
Δείκτες κινδύνου και προειδοποιητικά σημάδια
Ο Dalio παραθέτει μια σειρά από δείκτες που σηματοδοτούν την πρόοδο μιας χώρας στο Στάδιο 5 και την προσέγγισή της στο Στάδιο 6:
- Δημοσιονομική κατάρρευση: Οι κυβερνήσεις με μεγάλα ελλείμματα και χρέη που δεν βρίσκουν αγοραστές (εκτός από την ίδια τους την κεντρική τράπεζα) βρίσκονται σε κίνδυνο. Εκείνες που μπορούν να τυπώσουν χρήμα, το κάνουν, υποτιμώντας το νόμισμα, ενώ όσες δεν μπορούν, αναγκάζονται να αυξήσουν φόρους και να κόψουν δαπάνες, οδηγώντας τους πλούσιους σε φυγή.
- Παρακμή: Στα μεταγενέστερα στάδια του κύκλου, οι δαπάνες μετατοπίζονται από παραγωγικές επενδύσεις σε απολαυστικά και πολυτελή αγαθά. Αυτή η παρακμιακή δαπάνη, συχνά χρηματοδοτούμενη με χρέος, μειώνει την παραγωγικότητα και αυξάνει τις κοινωνικές εντάσεις.
- Γραφειοκρατία: Η πολυπλοκότητα του συστήματος αυξάνεται σε σημείο που εμποδίζει τη λήψη λογικών και αναγκαίων αποφάσεων, καθιστώντας αναγκαίες επαναστατικές αλλαγές.
- Λαϊκισμός και εξτρεμισμός: Η δυσαρέσκεια γεννά λαϊκιστές ηγέτες, τόσο της δεξιάς όσο και της αριστεράς, που είναι συγκρουσιακοί και απευθύνονται στα συναισθήματα των απλών ανθρώπων. Όσο αυξάνονται ο λαϊκισμός και η πόλωση, τόσο πιο κοντά βρίσκεται ένα έθνος στον εμφύλιο πόλεμο. Στο Στάδιο 5, οι μετριοπαθείς γίνονται μειοψηφία, ενώ στο Στάδιο 6 παύουν να υπάρχουν.
- Ταξικός πόλεμος και αποδιοπομπαίοι τράγοι: Οι δυσκολίες οδηγούν σε στερεοτυπικές αντιλήψεις και στην αναζήτηση «εχθρών». Ένα κλασικό σημάδι είναι η δαιμονοποίηση κοινωνικών ομάδων (π.χ., εθνοτικών, θρησκευτικών, πλούσιων καπιταλιστών), οι οποίες παρουσιάζονται ως η πηγή των προβλημάτων.
- Απώλεια της αλήθειας: Η παραπληροφόρηση και η προπαγάνδα στα μέσα ενημέρωσης αυξάνονται, καθώς οι αντιμαχόμενες πλευρές προσπαθούν να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη. Η εμπιστοσύνη στα ΜΜΕ καταρρέει, όπως δείχνει μια δημοσκόπηση της Gallup το 2019.
- Παραβίαση των κανόνων: Όταν οι σκοποί για τους οποίους αγωνίζονται οι άνθρωποι γίνονται πιο σημαντικοί από το ίδιο το σύστημα λήψης αποφάσεων, το σύστημα κινδυνεύει. Ο αγώνας για τη νίκη με κάθε κόστος γίνεται ο κανόνας, και τα νομικά και αστυνομικά συστήματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως πολιτικά όπλα.
Στάδιο 6: Η βίαιη σύγκρουση και η αναδιάρθρωση
Η μετάβαση από το Στάδιο 5 στο Στάδιο 6 συμβαίνει όταν το σύστημα επίλυσης διαφορών καταρρέει οριστικά. Οι εμφύλιοι πόλεμοι, σύμφωνα με τον Dalio, είναι απίστευτα βίαιοι, καθώς είναι αγώνες μέχρι θανάτου όπου όλοι αναγκάζονται να διαλέξουν πλευρά. Συχνά, ξένες δυνάμεις εμπλέκονται για να επηρεάσουν το αποτέλεσμα προς όφελός τους.
Αυτές οι συγκρούσεις, αν και εξαιρετικά οδυνηρές, οδηγούν σε ριζικές αναδιαρθρώσεις του πλούτου και της πολιτικής εξουσίας. Το μέλλον μετά τον εμφύλιο πόλεμο εξαρτάται από το πόσο καλά θα γίνουν τα επόμενα βήματα. Ο Dalio επισημαίνει ιστορικά παραδείγματα όπως η Αποκατάσταση Μέιτζι στην Ιαπωνία, η οποία, μέσω μιας επιτυχημένης επανάστασης, οδήγησε σε εκσυγχρονισμό και ευημερία.
Αξιολόγηση και δυνατές διέξοδοι
Ο Dalio δεν παρουσιάζει το μοντέλο του ως μια μοιρολατρική προφητεία, αλλά ως ένα εργαλείο για την κατανόηση της πραγματικότητας. Τονίζει ότι στο κρίσιμο Στάδιο 5 υπάρχουν δύο δρόμοι:
- Ο ειρηνικός δρόμος: Απαιτεί έναν «ισχυρό ειρηνοποιό» ηγέτη που μπορεί να ενώσει τη χώρα. Αυτός ο δρόμος περιλαμβάνει την αναδιάρθρωση των χρεών και τη διοχέτευση χρημάτων σε παραγωγικές επενδύσεις που ωφελούν την πλειοψηφία, όπως η παιδεία και οι υποδομές.
- Ο βίαιος δρόμος: Απαιτεί έναν «ισχυρό μαχητή» που είναι ικανός να οδηγήσει τη χώρα μέσα από την κόλαση του εμφυλίου πολέμου για να επιβάλει μια νέα τάξη.
Στο συμπέρασμά του, ο Dalio τονίζει ότι κανένα πολιτικό ή οικονομικό σύστημα δεν είναι πανάκεια για όλες τις εποχές. Η προσαρμογή μέσω συνεχών μεταρρυθμίσεων είναι η καλύτερη στρατηγική. Το πιο ηχηρό μάθημα της ιστορίας, γράφει, είναι ότι “οι επιδέξιες συνεργασίες για την παραγωγή παραγωγικών σχέσεων win-win… είναι πολύ πιο ανταποδοτικές και πολύ λιγότερο οδυνηρές από το να μάχεται κανείς σε εμφυλίους πολέμους για τον πλούτο και την εξουσία“. Η ανάλυσή του αποτελεί μια αυστηρή προειδοποίηση για τις σύγχρονες κοινωνίες, και ειδικά για τις ΗΠΑ, να αναγνωρίσουν τα σημάδια και να επιλέξουν συνειδητά τον δρόμο της συνεργασίας έναντι της αυτοκαταστροφικής σύγκρουσης.
mywaypress.gr – Για προσεκτικούς αναγνώστες
Πηγή:
