Θα ενισχυθεί η Ευρώπη καθώς η Αμερική γυρίζει την πλάτη της στην Ουκρανία;

Το άρθρο του Ian Bremmer στο gzeromedia.com αναλύει μια κρίσιμη γεωπολιτική στιγμή όπου η Ευρώπη καλείται να αναλάβει μεγαλύτερο αμυντικό ρόλο για την Ουκρανία και τον εαυτό της, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να αποσύρονται από την υποστήριξη. Παρά τις εμφανείς ενδείξεις ευρωπαϊκής κινητοποίησης και αυξημένων αμυντικών δεσμεύσεων, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα της Ευρώπης να ανταποκριθεί ουσιαστικά στις προκλήσεις που θέτει η ρωσική επιθετικότητα και η αμερικανική απομάκρυνση. Το κείμενο υπογραμμίζει την ανάγκη για αποφασιστική ευρωπαϊκή δράση για τη διασφάλιση της ασφάλειας της Ουκρανίας και της ηπείρου.

 
Ποια είναι η κρίσιμη αλλαγή στην ευρωπαϊκή γεωπολιτική που περιγράφεται στο άρθρο;

Η κρίσιμη αλλαγή έγκειται στην φαινομενική αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών, υπό τον Πρόεδρο Τραμπ, από τον ρόλο του εγγυητή της ευρωπαϊκής ασφάλειας και συγκεκριμένα από την υποστήριξη της Ουκρανίας. Η αμφισβήτηση της αμερικανικής δέσμευσης έχει αναδείξει την ευθραυστότητα της πολυετούς εξάρτησης της Ευρώπης από την αμερικανική αμυντική ομπρέλα.

Ποιες συγκεκριμένες ενέργειες του Προέδρου Τραμπ υποδεικνύουν την αλλαγή στην αμερικανική πολιτική έναντι της Ουκρανίας;

Οι ενέργειες του Προέδρου Τραμπ που υποδεικνύουν αυτή την αλλαγή περιλαμβάνουν τη δήλωσή του ότι είναι “ουδέτερος” μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, την αναστολή της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, την παύση των επιθετικών κυβερνοεπιχειρήσεων κατά της Ρωσίας και τη διακοπή της ανταλλαγής πληροφοριών με το Κίεβο, γεγονός που αποδυναμώνει την αμυντική ικανότητα της Ουκρανίας.

Πώς αντέδρασε η Ευρώπη στην αλλαγή της αμερικανικής στάσης;

Η Ευρώπη αρχικά φάνηκε να αιφνιδιάζεται από την αμερικανική στροφή, αλλά στη συνέχεια υπήρξε μια κινητοποίηση των ευρωπαίων ηγετών. Εκδηλώθηκε ένθερμη υποστήριξη προς τον Πρόεδρο Ζελένσκι, έγιναν δεσμεύσεις για αύξηση των αμυντικών δαπανών και της βοήθειας προς την Ουκρανία, και υπήρξε μια αναγνώριση της επείγουσας και υπαρξιακής φύσης της πρόκλησης.

Ποια συγκεκριμένα μέτρα έχουν προταθεί ή ληφθεί από την Ευρώπη για την ενίσχυση της άμυνας και την υποστήριξη της Ουκρανίας;

Προτάθηκαν και λήφθηκαν διάφορα μέτρα, όπως η αύξηση των αμυντικών δαπανών, η παροχή περισσότερης στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δανειακού μηχανισμού (€150 δισ.) για στρατιωτικές προμήθειες (“ReArm Europe”), η χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ για αμυντικές δαπάνες, και η συζήτηση για τη δέσμευση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την υποστήριξη της Ουκρανίας. Η Γερμανία έλαβε μια σημαντική απόφαση να εξαιρέσει τις αμυντικές δαπάνες από τους αυστηρούς δανειακούς της κανόνες.

Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στην προσπάθειά της να αναπληρώσει την αμερικανική υποστήριξη προς την Ουκρανία;

Παρά τις οικονομικές της δυνατότητες, η Ευρώπη αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως η μακρόχρονη υποεπένδυση στην άμυνα, η εξάρτηση από τις ΗΠΑ για κρίσιμους τομείς όπως οι πληροφορίες και η προηγμένη τεχνολογία, και ο χρόνος που απαιτείται για την αύξηση της παραγωγής όπλων. Επιπλέον, η Ευρώπη δεν μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία στο αυξανόμενο πρόβλημα έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού.

Ποια είναι η ευρωπαϊκή πρόταση για την εγγύηση της μακροπρόθεσμης ασφάλειας της Ουκρανίας μετά το τέλος των εχθροπραξιών;

Ο Βρετανός Πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρότειναν τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ειρηνευτικής δύναμης αποτελούμενης από 15.000-30.000 στρατιώτες από έναν “συνασπισμό προθύμων” για την αποτροπή μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας. Ωστόσο, η πρόταση αυτή αντιμετωπίζει την πρόκληση της ανάγκης για αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη, την οποία ο Πρόεδρος Τραμπ φαίνεται να απορρίπτει.

Ποια είναι η πιθανή στάση της Ρωσίας απέναντι σε μια ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία και ποιες είναι οι ευρύτερες ρωσικές επιδιώξεις;

Υπάρχει σκεπτικισμός για το αν η Ρωσία θα δεχθεί μια ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία. Εκτιμάται ότι η Ρωσία, μετά την μείωση της αμερικανικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, δεν ενδιαφέρεται πραγματικά για μια εκεχειρία, αλλά θα επιδιώξει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να αποκτήσει περισσότερα ουκρανικά εδάφη και να διευρύνει τις δυτικές διχονοιες, υπονομεύοντας παράλληλα τον στόχο του Τραμπ για ειρήνη.

Ποια είναι η κρισιμότητα της παρούσας συγκυρίας για την Ευρώπη και ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες των ενεργειών της;

Η παρούσα συγκυρία αποτελεί μια κρίσιμη δοκιμασία για την Ευρώπη. Εάν η Ευρώπη μπορέσει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, υπερασπιζόμενη τις αρχές και τις αξίες της, καθώς και την ασφάλεια των Ευρωπαίων, ενδέχεται να αναδειχθεί ισχυρότερη και πιο ενωμένη από ποτέ. Αν αποτύχει, η δική της ασφάλεια και ο ρόλος της ως αξιόπιστου γεωπολιτικού παράγοντα μπορεί να τεθούν σε αμφισβήτηση.