Κινεζική ανάκαμψη: εξάρτηση από τη διεθνή ζήτηση και αδυναμία της εσωτερικής ζήτησης
Η εξέλιξη του ρυθμού της οικονομικής μεγέθυνσης στην Κίνα, στο πρώτο εξάμηνο του 2021, αντανακλά σε σημαντικό βαθμό την επίδραση που επέφερε η πανδημική κρίση στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ διαμορφώθηκε σε 7,9% σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο του 2021, παρουσιάζοντας σημαντική επιβράδυνση μετά την ισχυρή αύξηση του ΑΕΠ κατά 18,3% στο πρώτο τρίμηνο. Η επιβράδυνση της μεταποιητικής δραστηριότητας, το υψηλότερο κόστος των πρώτων υλών και οι επιδημιολογικές εξάρσεις της νόσου Covid-19 σε ορισμένες περιοχές της χώρας αποτέλεσαν τους βασικούς παράγοντες που επηρέασαν την οικονομική δραστηριότητα. Υπενθυμίζεται ότι ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ το 2020 ήταν 2,3% και αποτελεί το χαμηλότερο που έχει σημειωθεί από το 1976.
Στο πρώτο εξάμηνο του 2021, ο ρυθμός της οικονομικής μεγέθυνσης στην Κίνα σημείωσε άνοδο σε 12,7%, λόγω κυρίως της σημαντικής πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας που προκάλεσε η πανδημία, στην αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Ωστόσο, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει διατηρήσει την πρόβλεψη για ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης της τάξης του 8,5% για το 2021, ο οποίος προβλέπεται ότι θα υποχωρήσει στο 5,4% το 2022, ως αποτέλεσμα της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων της δημοσιονομικής και νομισματικής στήριξης. Στην ίδια κατεύθυνση και ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης S&P Global Ratings, ο οποίος αναμένει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 8,3% το 2021, παραδοχή που τον οδήγησε να επιβεβαιώσει την πιστοληπτική διαβάθμιση του αξιόχρεου της Κίνας στο A+ με σταθερές προοπτικές. Οι συμμετέχοντες στις αγορές εκτιμούν ότι η οικονομία αναμένεται να επιτύχει τον αναπτυξιακό της στόχο για το έτος (αύξηση ΑΕΠ άνω του 6%), ωστόσο δεν αποκλείουν την πιθανότητα ελαφράς επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας στο δεύτερο εξάμηνο του 2021, καθώς οι καταναλωτές παγκοσμίως αρχίζουν να δαπανούν περισσότερους πόρους σε υπηρεσίες παρά σε αγαθά, με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρό πλήγμα ο εξαγωγικός κλάδος της Κίνας.
Η δυναμική της οικονομικής ανάκαμψης και η εξάρτηση από την εξωτερική ζήτηση
H οικονομική ανάκαμψη της Κίνας, όπως καταδεικνύουν τα τριμηνιαία στοιχεία, πραγματοποιείται με αργό ρυθμό. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, ο τριμηνιαίος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ, στο δεύτερο τρίμηνο του 2021, ήταν μόλις 1,3% από 0,4%, στο πρώτο τρίμηνο και 3,2%, στο τέταρτο τρίμηνο του 2020. Η αργή ανάκαμψη της κινεζικής οικονομίας μπορεί να εκτροχιάσει την ευαίσθητη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία απειλείται από τις νέες μεταλλάξεις της Covid-19, καθώς και από τον ασύμμετρο ρυθμό των εμβολιαστικών προγραμμάτων ανά τον κόσμο.
Η εγχώρια ζήτηση συνεχίζει να αποτελεί τον αδύναμο κρίκο της κινεζικής οικονομίας. Οι λιανικές πωλήσεις έχουν αρχίσει να ανακάμπτουν, αλλά με ηπιότερο ρυθμό συγκριτικά με τη μεταποίηση, δημιουργώντας ανησυχία για το βαθμό της επίδρασής τους στην οικονομική ανάκαμψη. Ενδεχομένως αυτή να ήταν και η αιτία που η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας (People’s Bank of China) αποφάσισε, λίγες ημέρες πριν την ανακοίνωση των στοιχείων για την πορεία του ΑΕΠ για το δεύτερο τρίμηνο, να προβεί στη μείωση κατά 50 μονάδες βάσης του ποσοστού των ελάχιστων υποχρεωτικών αποθεματικών (RRR) που διακρατούν οι τράπεζες, μέσω των τρεχούμενων λογαριασμών που τηρούν σε αυτήν, προκειμένου να ενισχύσουν τη χρηματοδότηση σε ιδιώτες και επιχειρήσεις.
Η εν λόγω κίνηση αναμένεται ότι θα απελευθερώσει ρευστότητα περίπου 1 τρισ. γουάν ή 154 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, ενώ παράλληλα δίνει το στίγμα ότι η οικονομία θα συνεχίσει να ανακάμπτει και ότι το μέτρο θα μπορέσει να λειτουργήσει υποστηρικτικά, σε μία περίοδο που οι νέες μεταλλάξεις της Covid-19 έχουν αρχίσει να εντείνουν την αβεβαιότητα. Σημειώνεται ότι οι λιανικές πωλήσεις, τον Ιούνιο, αυξήθηκαν κατά 12,1% σε ετήσια βάση, μετά από άνοδο κατά 12,4%, τον προηγούμενο μήνα. Ωστόσο, αξίζει να τονιστεί ότι πρόκειται για την ασθενέστερη αύξηση από το Δεκέμβριο του 2020, καθώς η κατανάλωση εξασθένησε εξαιτίας της εμφάνισης νέων εστιών της Covid-19 σε ορισμένες περιοχές της χώρας. Στο πρώτο εξάμηνο του έτους, οι λιανικές πωλήσεις σημείωσαν άνοδο 23% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020.
Οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, που προκλήθηκαν από καθυστερήσεις στη ναυτιλία και από ελλείψεις στο χώρο της ενέργειας, προκάλεσαν την εξασθένιση της βιομηχανικής παραγωγής. Συγκεκριμένα, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 8,3% σε ετήσια βάση, τον Ιούνιο του 2021, ήτοι το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων έξι μηνών, αλλά υψηλότερα από τις προβλέψεις της αγοράς που προσδοκούσε άνοδο 7,8%. Συνολικά στο πρώτο εξάμηνο του έτους, η βιομηχανική παραγωγή κατέγραψε ετήσια άνοδο της τάξης του 15,9%.
Επιπρόσθετα, σοβαρό προβληματισμό για τη δυναμική της οικονομικής ανάκαμψης προκαλούν η εξέλιξη τόσο της παραγωγής και των πωλήσεων των αυτοκινήτων, όσο και των επενδύσεων. Ειδικότερα, η παραγωγή αυτοκινήτων μειώθηκε κατά 13,7%, τον Ιούνιο σε ετήσια βάση, ενώ οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 11,1% σε 1,6 εκατ. αυτοκίνητα, σύμφωνα με την Association of Automobile Manufacturers. Οι επενδύσεις σε βιομηχανικό εξοπλισμό, ακίνητα και άλλα πάγια περιουσιακά στοιχεία παρότι αυξήθηκαν κατά 12,6%, στο πρώτο εξάμηνο, ήταν υψηλότερες κατά μόλις 0,4%, τον Ιούνιο.
Η τόνωση της εγχώριας ζήτησης αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για την οικονομία της Κίνας
Τα στοιχεία του ΑΕΠ για το δεύτερο τρίμηνο του 2021 επιβεβαιώνουν το δυισμό του μοντέλου ανάκαμψης, καθώς οι λιανικές πωλήσεις δεν έχουν ακόμη ανακάμψει στα προ της πανδημίας επίπεδα και η διεθνής εξωτερική ζήτηση παραμένει βασικός μοχλός ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας. Η παγκόσμια ζήτηση για κινεζικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών ειδών και του εξοπλισμού για εργασία εξ αποστάσεως, συνέβαλαν ουσιαστικά στην ενίσχυση των εξαγωγών.
Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές αυξήθηκαν σε ετήσια βάση, τον Ιούνιο, κατά 32,2% στα 281,4 δισ. δολάρια ΗΠΑ, μετά από αύξηση κατά 27,9%, τον Μάιο. Αξίζει να τονιστεί ότι ο Ιούνιος ήταν ο δωδέκατος συνεχόμενος μήνας αύξησης των εξαγωγών, καθώς οι υψηλές τιμές των εμπορευμάτων και η σταθερή εξωτερική ζήτηση αντιστάθμισαν την εμφάνιση των νέων τοπικών εστιών Covid-19 και των υλικοτεχνικών εμποδίων, συμπεριλαμβανομένου του προσωρινού κλεισίματος λιμένων στην περιοχή της Shenzhen. Η απρόσμενη αύξηση των εξαγωγών τον Ιούνιο πιθανότατα να οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στην αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων, όπως το σιδηρομετάλλευμα, καθώς σημείωσαν σημαντική άνοδο, με αποτέλεσμα οι πιέσεις των τιμών να μεταφερθούν από τις εισαγωγές στις εξαγωγές.
Ωστόσο, η επιβράδυνση της αύξησης των εισαγωγών υποδηλώνει ότι η ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης ενδέχεται να περιορίζει τη δυναμική της, παρότι η μέτρηση του Ιουνίου είναι σχετικά ισχυρή. Ειδικότερα, οι εισαγωγές στην Κίνα αυξήθηκαν σε ετήσια βάση κατά 36,7% σε 230 δισ. δολάρια ΗΠΑ, τον Ιούνιο του 2021, έναντι αύξησης κατά 30% που προσδοκούσε η αγορά και μετά από το υψηλό δεκαετίας (51,1%) που είχαν επιτύχει ένα μήνα νωρίτερα, λόγω της αύξησης των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, την επιβράδυνση της μεταποίησης και την εξασθένηση της εγχώριας ζήτησης, εξαιτίας της έξαρσης της πανδημίας σε ορισμένες περιοχές της Κίνας.
Σε ένα εξωτερικό περιβάλλον που έχει γίνει λιγότερο ευνοϊκό, λόγω της πανδημικής κρίσης και των εμπορικών εντάσεων, η οικονομία της Κίνας θα πρέπει να βασίζεται όλο και περισσότερο στην εγχώρια ζήτηση για να διατηρήσει την ταχεία της οικονομική μεγέθυνση. Από την άλλη πλευρά, παράγοντας ανησυχίας για τη δυνατότητα ενίσχυσης της εσωτερικής ζήτησης αποτελεί και η ανεργία. Παρότι το ποσοστό της ανεργίας στα αστικά κέντρα διατηρήθηκε σταθερό στο 5% τον Ιούνιο, για δεύτερο κατά σειρά μήνα, το ποσοστό της ανεργίας μεταξύ των νέων ανήλθε στο 15,4% για τις ηλικίες 16-24 ετών, μέχρι τα τέλη Ιουνίου, από 13,6% τρεις μήνες νωρίτερα. Σημειώνεται ότι η Κίνα αποτελεί τη μοναδική μεταξύ των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου η οποία απέφυγε να παρέχει άμεση οικονομική υποστήριξη στους πολίτες της και επικεντρώθηκε στην οικονομική ανακούφιση αποκλειστικά των ιδιωτικών και των κρατικών επιχειρήσεων. Σημειώνεται ότι το πακέτο τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας ύψους 500 δισ. δολαρίων ΗΠΑ που ανακοίνωσε η Κίνα, τον Μάιο του 2020, επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στις δαπάνες υποδομής για τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας, καθώς και σε νέα δάνεια και σε αναβολές αποπληρωμής των επιχειρηματικών δανείων. Ωστόσο, η συγκεκριμένη κίνηση των αρχών της Κίνας αιτιολογείται από το γεγονός ότι οι κρατικές επιχειρήσεις συνεισφέρουν πάνω από το 30% στο συνολικό ΑΕΠ και στην απασχόληση της χώρας.
Πηγή: Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.
