Μια άλλη ανάγνωση: Ένας Δείκτης Διαφθοράς και η επίδρασή του στο ΑΕΠ και το ΚΕΠ της Ελλάδας

Η διαφθορά ως αόρατη «εξάντληση» πόρων

 
Αν υπήρχε ένας τέτοιος δείκτης, θα βλέπαμε με ακόμη μεγαλύτερη καθαρότητα ότι το πραγματικό στοίχημα για τη χώρα δεν είναι απλώς η μεγέθυνση του ΑΕΠ, αλλά η ουσιαστική αξιοποίηση κάθε διαθέσιμου πόρου προς όφελος της κοινωνίας και των μελλοντικών γενεών

 
Στο φως των πρόσφατων εξελίξεων σχετικά με την αναθεώρηση του Συστήματος Εθνικών Λογαριασμών (SNA) από το ΔΝΤ, μια ενδιαφέρουσα σκέψη γεννιέται: Τι θα γινόταν αν, εκτός από την εξάντληση των φυσικών πόρων, υπήρχε και ένας δείκτης που κατέγραφε την «εξάντληση» ή τη σπατάλη δημόσιων, κρατικών και ευρωπαϊκών πόρων λόγω φαινομένων διαφθοράς ή κακοδιαχείρισης; Πώς θα επηρέαζε αυτός ο δείκτης τους βασικούς οικονομικούς δείκτες της χώρας, όπως το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) και το ΚΕΠ (Καθαρό Εγχώριο Προϊόν);

 
Η διαφθορά ως αόρατη «εξάντληση» πόρων

Η διαφθορά δεν είναι μόνο ένα ηθικό πρόβλημα, αλλά και ένας ουσιαστικός παράγοντας που απομυζά την οικονομική δυναμική μιας χώρας. Η σπατάλη και η κακή διαχείριση κρατικών και ευρωπαϊκών κονδυλίων, τα μη αξιοποιημένα ή υποαξιοποιημένα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου, και η απουσία διαφάνειας στις δημόσιες συμβάσεις, συνιστούν μια μορφή «εξάντλησης» που δεν αποτυπώνεται σήμερα στους εθνικούς λογαριασμούς.

Αν υπήρχε ένας δείκτης που μετρούσε το πραγματικό κόστος της διαφθοράς στην οικονομία, αυτός θα μπορούσε να υπολογίζει:

-Χαμένα δημόσια έσοδα λόγω φοροδιαφυγής, λαθρεμπορίου, και αδιαφανών διαδικασιών.

-Αξία ανεκμετάλλευτων ή υποτιμημένων δημόσιων περιουσιακών στοιχείων (π.χ. κρατικά ακίνητα, υποδομές).

-Σπατάλη ευρωπαϊκών και εθνικών κονδυλίων λόγω κακής διαχείρισης ή αδιαφάνειας σε προγράμματα ανάπτυξης.

 
Η επίδραση στο ΑΕΠ και το ΚΕΠ

Το παραδοσιακό ΑΕΠ μετρά την αξία των παραγόμενων αγαθών και υπηρεσιών, χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τι χάνεται λόγω διαφθοράς και αναξιοποίητων πόρων. Εάν αφαιρούσαμε το κόστος της διαφθοράς — όπως γίνεται με την απόσβεση του κεφαλαίου ή την εξάντληση φυσικών πόρων στο ΚΕΠ — το πραγματικό μέγεθος της οικονομίας θα παρουσιαζόταν σημαντικά μικρότερο.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου σύμφωνα με διεθνείς δείκτες (όπως ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς της Transparency International) η διαφθορά παραμένει διαχρονικό πρόβλημα, η επίδραση θα ήταν διπλή:

-ΑΕΠ: Θα έπρεπε να αφαιρεθεί η “αόρατη” φθορά που προκαλεί η διαφθορά και η κακοδιαχείριση στη δημόσια περιουσία και στις επενδύσεις. Αυτό σημαίνει ότι το ΑΕΠ θα ήταν μικρότερο, καθώς η παραγωγή που σήμερα καταγράφεται δεν αντικατοπτρίζει τις πραγματικές απώλειες.

-ΚΕΠ: Η διαφορά μεταξύ ΑΕΠ και ΚΕΠ θα διευρυνόταν ακόμη περισσότερο. Το ΚΕΠ, ως δείκτης που ήδη αφαιρεί την απόσβεση και την εξάντληση φυσικών πόρων, θα έπρεπε να αφαιρεί και τη «φθορά» που προκαλεί η διαφθορά. Έτσι, το ΚΕΠ θα βρισκόταν ακόμη χαμηλότερα, αποτυπώνοντας την ουσιαστική βιωσιμότητα της οικονομίας.

Πόσο θα ήταν η διαφορά;

Είναι δύσκολο να δοθεί ακριβής απάντηση χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία, αλλά ενδεικτικά:

-Σύμφωνα με μελέτες, το κόστος της διαφθοράς στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ξεπερνά το 3-5% του ΑΕΠ ετησίως.

-Τα μη αξιοποιημένα κρατικά ακίνητα και υποδομές εκτιμώνται σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η αναποτελεσματική χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων επηρεάζει άμεσα την αναπτυξιακή πορεία της χώρας.

Αν όλα αυτά υπολογίζονταν ως «εξάντληση πόρων», το ΚΕΠ της Ελλάδας θα μπορούσε να είναι ακόμη 5-10% χαμηλότερο από το ήδη μειωμένο επίπεδο σε σχέση με το ΑΕΠ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πραγματική ευημερία και τη βιωσιμότητα της οικονομίας.

…

Η ενσωμάτωση ενός δείκτη διαφθοράς και αναξιοποίητων πόρων στους εθνικούς λογαριασμούς θα προσέφερε μια πιο ρεαλιστική — αλλά και πιο αυστηρή — εικόνα της ελληνικής οικονομίας. Θα αναδείκνυε με σαφήνεια το κρυφό κόστος της διαφθοράς στη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη, δίνοντας ένα ακόμα ισχυρό κίνητρο για διαφάνεια, λογοδοσία και αποτελεσματική διαχείριση των δημόσιων και ευρωπαϊκών πόρων.

Ίσως, αν υπήρχε ένας τέτοιος δείκτης, να βλέπαμε με ακόμη μεγαλύτερη καθαρότητα ότι το πραγματικό στοίχημα για τη χώρα δεν είναι απλώς η μεγέθυνση του ΑΕΠ, αλλά η ουσιαστική αξιοποίηση κάθε διαθέσιμου πόρου προς όφελος της κοινωνίας και των μελλοντικών γενεών.

 
mywaypress.gr –Περιεχόμενο αξίας με την υποστήριξη  υβριδικής νοημοσύνης.

Για  αναγνώστες με μεγάλο εύρος προσοχής.