Ο ενεργειακός εφησυχασμός της Ευρώπης: Ο δρόμος προς μια σιωπηλή αποβιομηχάνιση
Αν η ήπειρος που γέννησε τη βιομηχανική επανάσταση αποτύχει να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της νέας εκθετικής οικονομίας, κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα ήσυχο βιομηχανικό μουσείο, που θα γιορτάζει τις πράσινες πολιτικές του, ενώ η πραγματική οικονομική δράση και καινοτομία θα συμβαίνει αλλού.
Σε μια εποχή που η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει τις οικονομίες με την ταχύτητα του φωτός, η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει πίσω, παγιδευμένη σε μια νοοτροπία ενεργειακής αυτάρκειας που μοιάζει επικίνδυνα ξεπερασμένη. Ο συγγραφέας και αναλυτής Azeem Azhar, (exponentialview.co) μετά από συναντήσεις με στελέχη του ευρωπαϊκού τομέα ηλεκτρικής ενέργειας, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, δηλώνοντας «σοκαρισμένος από την έλλειψη αίσθησης του επείγοντος». Η κεντρική του θέση είναι μια ζοφερή προειδοποίηση: «Αν η Ευρώπη αποτύχει να οικοδομήσει ένα ενεργειακό σύστημα κατάλληλο για μια εκθετική οικονομία, θα αποβιομηχανοποιηθεί αθόρυβα από προεπιλογή, ακόμη και την ώρα που θα πανηγυρίζει τους κλιματικούς της στόχους στα χαρτιά».
Το ιστορικό δίδαγμα που αγνοείται
Η ιστορία προσφέρει ένα ξεκάθαρο μάθημα. Το 1878, η λεωφόρος της Όπερας στο Παρίσι έγινε ένας από τους πρώτους δρόμους που φωταγωγήθηκε με ηλεκτρισμό, μια εξέλιξη που άλλαξε για πάντα την αστική ζωή. Άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ακολούθησαν γρήγορα. Η Γερμανία, υπό την ηγεσία του Βίσμαρκ, βρισκόταν σε μια περίοδο ταχείας εκβιομηχάνισης και δεν ήθελε να μείνει πίσω. Μέσα σε έναν χρόνο, το Βερολίνο απέκτησε τον πρώτο του πειραματικό ηλεκτρικό φωτισμό δρόμων και μέσα σε τέσσερα χρόνια, λειτουργούσαν σταθμοί παραγωγής ενέργειας που τροφοδοτούσαν δρόμους και τραμ. Σήμερα, ο αντίστοιχος «ηλεκτρικός λαμπτήρας δρόμου» είναι οι μονάδες επεξεργασίας γραφικών (GPU) που τροφοδοτούν την τεχνητή νοημοσύνη. Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) είναι το νέο φορτίο που αναδιαμορφώνει τα δίκτυα, τις οικονομίες και τις υποδομές. Και σε αυτόν τον τομέα, η Ευρώπη μένει πίσω.
Η παράλυση του «Negawatt»
Για δύο δεκαετίες, το δόγμα των Βρυξελλών ήταν τα «negawatts»: η εξοικονόμηση ενέργειας και η απανθρακοποίηση μέσω της αποδοτικότητας. Αυτή η στρατηγική λειτούργησε, μέχρι τη στιγμή που «ό,τι είναι πολύτιμο για τις οικονομίες κατά τον επόμενο μισό αιώνα άρχισε να μπαίνει στην πρίζα». Παρά τη στροφή προς τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τις αντλίες θερμότητας και την εκρηκτική αύξηση των κέντρων δεδομένων, τα δίκτυα της Ευρώπης εξακολουθούν να μεταφέρουν περίπου την ίδια ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που μετέφεραν και πριν από μια δεκαετία. Αυτή η αντίφαση είναι έτοιμη να εκραγεί.
Η ζήτηση για ενέργεια πρόκειται να εκτοξευθεί:
- Μεταφορές: Ένα στα τέσσερα καινούργια αυτοκίνητα που πωλήθηκαν στην Ευρώπη φέτος την άνοιξη διέθετε μπαταρία, με τα plug-in οχήματα να κατέχουν το 26% της αγοράς.
- Θέρμανση: Πάνω από 2 εκατομμύρια αντλίες θερμότητας εγκαταστάθηκαν πέρυσι, αυξάνοντας το συνολικό απόθεμα σε περισσότερες από 26 εκατομμύρια μονάδες.
- Τεχνητή Νοημοσύνη: Η παγκόσμια ζήτηση των κέντρων δεδομένων προβλέπεται να υπερδιπλασιαστεί φτάνοντας τις 945 TWh έως το 2030, κυρίως λόγω της AI. Αυτά τα φορτία θα μπορούσαν να αυξήσουν την ευρωπαϊκή ζήτηση ενέργειας κατά 10-15% την επόμενη δεκαετία.
Συνολικά, οι διαχειριστές συστημάτων προβλέπουν ετήσια αύξηση της ζήτησης έως και 7% μέχρι το 2030, τον ταχύτερο ρυθμό από την εποχή της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης.
Ο ανταγωνισμός δεν περιμένει
Ενώ η Ευρώπη εστιάζει στην αποδοτικότητα, οι ανταγωνιστές της επενδύουν στην αφθονία. Η ταχύτητα είναι το βασικό πλεονέκτημα στην εποχή της AI, και αυτή εξαρτάται από τον έλεγχο τόσο της υπολογιστικής ισχύος όσο και της ενέργειας. Εταιρείες-κολοσσοί όπως η Meta, η Microsoft και η Google συνάπτουν μακροχρόνιες συμφωνίες για την εξασφάλιση ενέργειας απευθείας από πυρηνικές εγκαταστάσεις, βγάζοντας ολόκληρα εργοστάσια ισχύος gigawatt εκτός του δημόσιου δικτύου για να τροφοδοτήσουν τις ανάγκες της AI. Το 20ετές συμβόλαιο της Meta για ολόκληρη την παραγωγή του πυρηνικού αντιδραστήρα Clinton στο Ιλινόις αποτελεί την πρώτη τέτοια συμφωνία παγκοσμίως.
Την ίδια στιγμή, μια πρόσφατη συμφωνία ΗΠΑ-ΗΑΕ δίνει το πράσινο φως για τη δημιουργία ενός campus τεχνητής νοημοσύνης 5 GW στο Άμπου Ντάμπι. Αυτό καταδεικνύει μια κρίσιμη αλήθεια: «Η υπολογιστική ισχύς μπορεί να διασχίσει τα σύνορα πολύ πιο εύκολα από ό,τι τα ηλεκτρόνια». Αν η Ευρώπη δεν διαθέτει την ενέργεια, οι βιομηχανίες που την απαιτούν θα μετακινηθούν αλλού.
Η επιλογή: Ανάπτυξη ή παρακμή
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια θεμελιώδη επιλογή. Η εμμονή στην απανθρακοποίηση χωρίς ταυτόχρονη και επιθετική επιδίωξη της ενεργειακής αφθονίας δεν είναι απλώς μια κοντόφθαλμη πολιτική, αλλά μια συνταγή για οικονομική παρακμή. Η ιστορία του Azhar για τους «σχεδιαστές σιδηροδρόμων στην εποχή των αεριωθούμενων αεροπλάνων που βελτιστοποιούν ακόμα το πλάτος των σιδηροτροχιών» είναι η πιο εύστοχη αλληγορία για τη σημερινή ευρωπαϊκή αδράνεια.
Η ενεργειακή στρατηγική της Ευρώπης πρέπει να αλλάξει αφήγημα: από την αποδοτικότητα στην ανάπτυξη, και μάλιστα γρήγορα. Η επιδίωξη της απανθρακοποίησης και της άφθονης ενέργειας δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενοι στόχοι, αλλά πρέπει να προχωρήσουν παράλληλα. Αν η ήπειρος που γέννησε τη βιομηχανική επανάσταση αποτύχει να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της νέας εκθετικής οικονομίας, κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα ήσυχο βιομηχανικό μουσείο, που θα γιορτάζει τις πράσινες πολιτικές του, ενώ η πραγματική οικονομική δράση και καινοτομία θα συμβαίνει αλλού.
mywaypress.gr – Για προσεκτικούς αναγνώστες
