Ο κόσμος υπνοβατεί σε μια εποχή ακραίας ζέστης. Ο ΟΗΕ μόλις εξέδωσε κλήση αφύπνισης

Της Ελένης Μυριβήλη

 
«Αν υπάρχει κάτι που ενώνει τον διχασμένο κόσμο μας, είναι ότι όλοι νιώθουμε όλο και περισσότερο τη ζέστη», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) Αντόνιο Γκουτέρες καθώς απηύθυνε Παγκόσμιο Κάλεσμα για Δράση για την Ακραία Ζέστη . Η πρώτη στο είδος της έκθεση, στην οποία συνέβαλα με την ιδιότητά μου ως παγκόσμιος γενικός διευθυντής θερμότητας , τονίζει την επείγουσα ανάγκη για δραστικά μέτρα και πολιτικές που σχετίζονται με τη θερμότητα παγκοσμίως.

Στο Κάλεσμα για Δράση, ο γενικός γραμματέας ξεκαθαρίζει ότι οι κυβερνήσεις και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να προστατεύουν και να φροντίζουν για τις ζωές και τα μέσα διαβίωσης των κοινοτήτων πρώτης γραμμής, να προστατεύουν τους εργαζόμενους, να προωθούν τη βάση αποδεικτικών στοιχείων για να οδηγήσουν καινοτόμες λύσεις ανθεκτικότητας και να περιορίσουν την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

Αυτή η σαφής αναγνώριση από το Γραφείο του Γενικού Γραμματέα είναι μια σημαντική στιγμή για όλους μας. Η υπερβολική ζέστη συχνά υποτιμάται και αγνοείται, αλλά οι επιπτώσεις της είναι αναπόφευκτες. Ο πλανήτης θερμαίνεται πιο γρήγορα από όσο πιστεύαμε. Είμαστε έξω από τις προβλέψεις επιστημονικών μοντέλων και τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται όλο και πιο συχνά και καταστροφικά.

Η άνοδος της θερμότητας επηρεάζει τα κύρια κρίσιμα συστήματα μας— όπως το νερό, η ενέργεια, τα τρόφιμα, οι μεταφορές και οι επικοινωνίες. Τροφοδοτεί επίσης μεγάλες ξηρασίες, πυρκαγιές και καταιγίδες, δημιουργώντας καταρρακτώδεις και επιδεινούμενες κρίσεις. Είναι μια παγκόσμια κρίση. Αλλά δεν είμαστε έτοιμοι για τίποτα από αυτά. Υπνοβατούμε.

Στην εργασία μου ως παγκόσμιος επικεφαλής θερμότητας και πρώτος διευθυντής θερμότητας για την πόλη της Αθήνας, έχω συνεργαστεί απευθείας με πόλεις και έχω δει τις επιπτώσεις της θερμότητας από πρώτο χέρι. Οι πόλεις θερμαίνονται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Στους 1,5 βαθμούς Κελσίου της υπερθέρμανσης του πλανήτη, εξήντα επτά πόλεις θα αντιμετωπίζουν 150 ή περισσότερες ημέρες ετησίως με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 35 βαθμούς Κελσίου (95 βαθμούς Φαρενάιτ). Στους 2 βαθμούς Κελσίου, ο αριθμός εκτινάσσεται σε ενενήντα τέσσερις πόλεις. Σε λίγο κάτω από τους 3 βαθμούς Κελσίου της υπερθέρμανσης του πλανήτη, εκτοξεύεται σε 197 πόλεις.

Οι μέχρι στιγμής πολιτικές για την αντιμετώπιση της ακραίας ζέστης παραμένουν διάσπαρτες, ασύνδετες και υποχρηματοδοτούμενες. Όμως η άνοδος της θερμοκρασίας σηματοδοτεί μια παγκόσμια κρίση με τοπικές επιπτώσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η παγκόσμια εστίαση της Έκκλησης για Δράση του ΟΗΕ είναι τόσο κρίσιμη. Όλο και περισσότερο, ο κόσμος μας αντιμετωπίζει προκλήσεις που υπερβαίνουν τις δυνατότητες και την περιορισμένη εντολή των μεμονωμένων εθνικών κρατών. Αντιμετωπίζουμε κρίσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, που χρειάζονται διεθνή συνεργασία για τη στήριξη και τη διευκόλυνση δίκαιων, πολυεπίπεδων, επιστημονικών αποφάσεων και λύσεων. Ο ΟΗΕ είναι η μόνη νόμιμη πολυμερής δομή διακυβέρνησης ικανή να αντιμετωπίσει ζητήματα που χρειάζονται παγκόσμια κινητοποίηση και τοπικές λύσεις. Καθώς οι πόλεις αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή, χρειάζονται υποστήριξη σε κάθε επίπεδο.

Το 2022, παγκοσμίως, η ανθρωπότητα ξόδεψε κάτι περισσότερο από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια για την προσαρμογή και τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Για σύγκριση, ο κόσμος ξόδεψε 11,7 τρισεκατομμύρια δολάρια για έκτακτα δημοσιονομικά μέτρα για τον COVID-19 μόνο το 2020. Καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, αυτό το κενό χρηματοδότησης αποτελεί επικίνδυνη απειλή. Και υπάρχει ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως: Το 2022, περίπου ένα τρισεκατομμύριο δολάρια διατέθηκαν για τη χρηματοδότηση του μετριασμού των εκπομπών, ενώ μόνο εκατό δισεκατομμύρια δολάρια διατέθηκαν για πρωτοβουλίες προσαρμογής και οικοδόμησης ανθεκτικότητας. Χρειαζόμαστε επειγόντως τόσο την κλιματική προσαρμογή όσο και τη χρηματοδότηση της ανθεκτικότητας .

Το Κάλεσμα για Δράση του ΟΗΕ είναι ένα σημαντικό ορόσημο για την ανθεκτικότητα στο κλίμα, αλλά είναι επίσης μόνο η αρχή. Όπως εξηγεί το έγγραφο, ο κόσμος χρειάζεται επειγόντως μια Παγκόσμια Στρατηγική Δράσης για να «κινητοποιήσει τις κυβερνήσεις, τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς να δράσουν, να αποτρέψουν και να μειώσουν τον κίνδυνο θερμότητας». Απαιτείται επίσης ένα ειδικό καταπιστευματικό ταμείο για πρωτοβουλίες ανθεκτικότητας στη θερμότητα των πόλεων, επειδή οι πόλεις βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της ακραίας ζέστης και είναι εκεί όπου ζει περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού – ένα μερίδιο που αναμένεται να αυξηθεί σε επτά στους δέκα ανθρώπους μέχρι τα μέσα του αιώνα. Τέλος, χρειάζονται πιο αφοσιωμένοι πρωταθλητές θερμότητας, όπως η κοινότητα των επικεφαλής θερμικών υπευθύνων που ιδρύθηκε από το Arsht-Rock Resilience Center, με τμήματα θερμικής ανθεκτικότητας που μπορούν να διατυπώσουν τις προκλήσεις και να συνδημιουργήσουν τις καλύτερες λύσεις. Αυτοί οι πρωταθλητές είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι οι κίνδυνοι – και οι λύσεις – της υπερβολικής ζέστης γίνονται ευρέως κατανοητοί.

Κάθε μία από αυτές τις ουσιαστικές προσπάθειες, καθώς και άλλες, απαιτεί την οικοδόμηση μιας διεθνούς συναίνεσης γύρω από το εύρος του προβλήματος και τις λύσεις του. Εδώ, το Κάλεσμα για Δράση του ΟΗΕ για την ακραία ζέστη μπορεί να βοηθήσει στη διαμόρφωση συνομιλιών προς θετικές κατευθύνσεις σε επερχόμενα συνέδρια όπως η Εβδομάδα Κλίματος στη Νέα Υόρκη και η φετινή Διάσκεψη των Μερών για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ, γνωστή και ως COP29 . Η ανθεκτικότητα στη θερμότητα πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης σε αυτές και σε άλλες διεθνείς συναντήσεις, και απαιτείται δουλειά σε κάθε επίπεδο για να διασφαλιστεί ότι οι πόλεις θα έχουν την υποστήριξη και τα οικονομικά που χρειάζονται για να κλιμακώσουν λύσεις.

Όπως καθιστά σαφές το Κάλεσμα για Δράση , όλοι κινδυνεύουν από την υπερβολική ζέστη και πρέπει να επιτρέψουμε την ανθεκτικότητα σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, λαμβάνοντας «τολμηρές αποφάσεις για να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας για να αποφύγουμε μια ακόμη πιο καμένη Γη στο μέλλον».

Η Ελένη Μυριβήλη είναι η πρώτη παγκόσμια chief heat officer στον κόσμο, ένας ρόλος που δημιουργήθηκε και διορίστηκε από κοινού από το Arsht-Rock Resilience Center του Atlantic Council και το Πρόγραμμα Ανθρώπινων Εποικισμών των Ηνωμένων Εθνών (UN-Habitat).

Πηγή: atlanticcouncil.org

Σχετικά Άρθρα