Ο Τραμπ και η Ρωσία ωθούν την ΕΕ προς μια «Χαμιλτονική στιγμή»
Λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων, ιδίως της στάσης του Ντόναλντ Τραμπ και της ρωσικής απειλής, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει την έκδοση κοινού χρέους για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας και την πραγματοποίηση επενδύσεων στην άμυνα. Αυτή η κίνηση, που αναφέρεται ως ένα πιθανό «στιγμιότυπο Χάμιλτον», συγκρίνεται με την ενοποίηση του χρέους των αμερικανικών πολιτειών από τον Αλεξάντερ Χάμιλτον, σηματοδοτώντας μια πιθανή ώθηση προς μια πιο ομοσπονδιακή Ευρώπη. Παρά τις ιστορικές αντιρρήσεις ορισμένων κρατών μελών, η Γερμανία έχει αλλάξει στάση, δημιουργώντας ευρύτερη συναίνεση για την ανάγκη σημαντικών αμυντικών δαπανών μέσω κοινών ομολόγων. Η προτεινόμενη έκδοση χρέους ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για την αγορά όπλων αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προς την κοινή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και ενδέχεται να απαιτήσει νέους τρόπους φορολόγησης σε επίπεδο ΕΕ. Αυτές οι εξελίξεις υποδηλώνουν μια πιθανή και μη αναστρέψιμη στροφή προς μια στενότερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση στον τομέα της άμυνας και της οικονομικής πολιτικής. Η επιτυχία αυτών των εγχειρημάτων θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των κρατών μελών να ξεπεράσουν τις διαφωνίες και να δημιουργήσουν μηχανισμούς για την υποστήριξη αυτού του κοινού χρέους.
Τι αναφέρεται ως “Χαμιλτονιανή στιγμή” για την Ευρωπαϊκή Ένωση και ποια γεγονότα φαίνεται να την πυροδοτούν;
Ως “Χαμιλτονιανή στιγμή” για την Ευρωπαϊκή Ένωση αναφέρεται η πιθανότητα μιας βαθύτερης οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης, παρόμοιας με την ενοποίηση των χρεών των αμερικανικών πολιτειών σε ομοσπονδιακό επίπεδο από τον πρώτο Υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Αλεξάντερ Χάμιλτον, το 1790. Τα γεγονότα που φαίνεται να πυροδοτούν αυτήν την εξέλιξη είναι κυρίως δύο: η αλλαγή στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας που προκαλείται από την στάση του Ντόναλντ Τραμπ και η ανάγκη αντιμετώπισης της ρωσικής απειλής, καθώς και η συνακόλουθη ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις στην άμυνα.
Πώς συνδέεται η έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους με την ιδέα μιας “Χαμιλτονιανής στιγμής”;
Η έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους, συγκεκριμένα για την χρηματοδότηση αμυντικών δαπανών, θεωρείται από υποστηρικτές μιας πιο ενωμένης Ευρώπης ως ένα κρίσιμο βήμα προς την υλοποίηση των ομοσπονδιακών τους ονείρων. Παρόμοια με τον τρόπο που ο Χάμιλτον ενοποίησε τις ΗΠΑ μέσω της ενοποίησης του χρέους, η κοινή έκδοση ομολόγων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη οικονομική αλληλεξάρτηση μεταξύ των κρατών μελών και να ενισχύσει την κεντρική εξουσία της ΕΕ στην οικονομική διαχείριση.
Γιατί η πρόταση για έκδοση κοινού χρέους για την άμυνα θεωρείται σημαντική σε σχέση με προηγούμενες προσπάθειες κοινού δανεισμού στην ΕΕ, όπως κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19;
Ενώ η ΕΕ είχε εκδώσει και στο παρελθόν κοινό χρέος, όπως για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19, η τωρινή πρόταση για κοινό δανεισμό για την άμυνα σηματοδοτεί μια δυνητικά πιο μόνιμη και στρατηγική αλλαγή. Η πανδημία θεωρήθηκε ως μια έκτακτη, εφάπαξ ανάγκη, ενώ η ανάγκη για επανεξοπλισμό θεωρείται μια μακροπρόθεσμη ανακατεύθυνση της ευρωπαϊκής πολιτικής και προτεραιοτήτων. Επιπλέον, η ευρεία και ταχεία συναίνεση που φαίνεται να υπάρχει τώρα μεταξύ των κρατών μελών για την ανάγκη μεγάλων αμυντικών δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας που παραδοσιακά ήταν φειδωλή, σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στη δυναμική της συζήτησης.
Ποια είναι η θέση της Γερμανίας απέναντι στην έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους για την άμυνα και γιατί θεωρείται σημαντική αυτή η αλλαγή στάσης;
Παραδοσιακά, η Γερμανία ήταν μια από τις πιο φειδωλές χώρες της ΕΕ και αντιστεκόταν στην κοινή έκδοση χρέους. Ωστόσο, η στάση της φαίνεται να έχει αλλάξει, καθώς αναγνωρίζει την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις στην άμυνα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτή η αλλαγή θεωρείται εξαιρετικά σημαντική καθώς η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ και η υποστήριξή της έχει αλλάξει τη δυναμική της συζήτησης, κάνοντας την έκδοση κοινού χρέους για την άμυνα πιο πιθανή. Η Γερμανία φαίνεται να προτιμά τη μορφή δανείων που θα πρέπει να αποπληρωθούν από τα κράτη μέλη, παρά την απευθείας παροχή επιχορηγήσεων.
Ποιες είναι οι πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της έκδοσης κοινού ευρωπαϊκού χρέους για την άμυνα, ακόμη και αν αποκατασταθεί η ειρήνη;
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους για την άμυνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο βαθιά και μόνιμη ενοποίηση της ΕΕ. Η δημιουργία ενός μηχανισμού κοινού δανεισμού για σημαντικές ευρωπαϊκές προτεραιότητες, όπως η άμυνα, θα μπορούσε να θεσμοθετηθεί και να χρησιμοποιηθεί και στο μέλλον για άλλους τομείς. Επιπλέον, η αλλαγή στη στάση κρατών όπως η Γερμανία απέναντι στο χρέος για την χρηματοδότηση επενδύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο υποδηλώνει μια ευρύτερη μετατόπιση προς μια πιο κεντρική οικονομική διαχείριση στην ΕΕ, η οποία θα είναι δύσκολο να αντιστραφεί.
Ποια ιστορικά παραδείγματα αναφέρονται για να υποστηρίξουν την ιδέα ότι ο πόλεμος και η χρηματοδότησή του μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές θεσμικές αλλαγές;
Το κείμενο αναφέρεται στην ίδρυση της Τράπεζας της Αγγλίας το 1694, η οποία δημιουργήθηκε πρωταρχικά για τη χρηματοδότηση του πολέμου εναντίον της Γαλλίας, και στην ίδρυση της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας το 1800 για την χρηματοδότηση των Ναπολεόντειων Πολέμων. Αυτά τα παραδείγματα υπογραμμίζουν πώς οι ανάγκες χρηματοδότησης που προκύπτουν από τον πόλεμο μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία νέων χρηματοπιστωτικών θεσμών και μηχανισμών που επιβιώνουν και μετά το τέλος των συγκρούσεων, επηρεάζοντας μακροπρόθεσμα την κρατική οργάνωση και τις οικονομικές δομές.
Ποιες προκλήσεις αναμένονται στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συγκεντρώσει περισσότερα κεφάλαια για κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές, όπως η άμυνα, στο μέλλον;
Μια σημαντική πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην προσπάθειά της να συγκεντρώσει περισσότερα κεφάλαια για κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές είναι η περιορισμένη δυνατότητα χρηματοδότησης μέσω του υπάρχοντος προϋπολογισμού της ΕΕ. Για να αυξηθούν τα κεφάλαια, θα χρειαστεί να βρεθούν τρόποι για την επιβολή ευρωπαϊκών φόρων. Ωστόσο, η θέσπιση φόρων σε επίπεδο ΕΕ απαιτεί ομόφωνη συμφωνία από όλα τα κράτη μέλη, κάτι που ιστορικά έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολο λόγω της αντίστασης των εθνικών κυβερνήσεων να παραχωρήσουν αρμοδιότητες στον φορολογικό τομέα. Η ύπαρξη ηγετών που είναι σκεπτικοί απέναντι στην περαιτέρω ενοποίηση της ΕΕ, όπως ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, αποτελεί επιπλέον εμπόδιο.
Ποια είναι η γενικότερη σημασία των τωρινών συζητήσεων και αποφάσεων σχετικά με την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και το κοινό χρέος για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Οι τωρινές συζητήσεις και αποφάσεις σχετικά με την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και το κοινό χρέος φαίνεται να αποτελούν ένα κομβικό σημείο για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πιθανή έκδοση κοινού χρέους για την άμυνα, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη αναγνώριση της ανάγκης για μια πιο αυτόνομη και ισχυρή ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια σημαντική μετατόπιση προς μια βαθύτερη και πιο ολοκληρωμένη Ένωση. Αυτές οι εξελίξεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια πιο ισχυρή κεντρική εξουσία στην ΕΕ, με μεγαλύτερες αρμοδιότητες στην οικονομική και αμυντική πολιτική, επηρεάζοντας καθοριστικά την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης για τις επόμενες δεκαετίες.
Πηγή: politico.eu
