Παγκόσμιο Εβραϊκό Συνέδριο: Nα επιλυθεί το ζήτημα της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης για τα κατοχικά λύτρα

• Kατάθεση αίτησης κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας

Να επιλύσει το ζήτημα του αιτήματος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης για επιστροφή των λύτρων που κατέβαλε στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής μέχρι το 1943 για την απελευθέρωση μελών της, καλεί τη Γερμανία, με σημερινή του ανακοίνωση, το Παγκόσμιο Εβραϊκό Συνέδριο (World Jewish Congress).

“Σίγουρα, η γερμανική κυβέρνηση, η οποία έχει διευθετήσει δίκαια τόσες διεκδικήσεις της εποχής του Ολοκαυτώματος, μπορεί να βρει λύση γι΄ αυτό το αίτημα, που η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα προωθεί επί δεκαετίες και το οποίο είναι εκτενώς τεκμηριωμένο” αναφέρει ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συνεδρίου Ρόναλντ Λόντερ.

Καθώς ο Γερμανός πρόεδρος Γιοάχιμ Γκάουκ πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα αυτή την εβδομάδα, τώρα είναι η ώρα να κλείσει αυτό το κεφάλαιο, προσθέτει.

Υπενθυμίζεται ότι η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης κατέθεσε αίτηση κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στις 19 Φεβρουαρίου, ζητώντας ηθική δικαίωση και επιστροφή των λύτρων που κατέβαλε μέχρι το 1943 στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής για την απελευθέρωση των μελών της Κοινότητας, που υποχρεώθηκαν, διά της βίας, να εργαστούν σε καταναγκαστικά έργα σε όλη την Ελλάδα.

Ωστόσο, όπως τονίζεται και στη σχετική ανακοίνωση του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συνεδρίου, το αίτημα αυτό έχει απορριφθεί -μέχρι στιγμής- από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών.

Σε παλαιότερη ανακοίνωση της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, με την οποία έγινε γνωστή η κατάθεση της αίτησης στο ΕΔΑΔ, τονίζεται ότι για την Κοινότητα, “η αναγνώριση της ιστορικής αλήθειας και η δικαίωση αποτελεί ένα κυρίαρχο ηθικό ζήτημα”.

Kατάθεση αίτησης κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας

Η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης προχώρησε στις 19/2/2014 στην κατάθεση αίτησης κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την ηθική δικαίωση και την επιστροφή των λύτρων που κατέβαλε μέχρι το 1943 στις Γερμανικές Δυνάμεις Κατοχής για την απελευθέρωση των μελών της Κοινότητας που υποχρεώθηκαν, δια της βίας, να εργαστούν σε καταναγκαστικά έργα σε όλη την Ελλάδα.

Αναλυτικότερα, τον Ιούλιο του 1942 τα άρρενα μέλη της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης μεταξύ των ηλικιών 18-45 διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν στην πλατεία Ελευθερίας . Εκεί οι Ναζί τους βασάνισαν και τους ταπείνωσαν για ώρες. Κατόπιν χιλιάδες επιλέχθηκαν και μεταφέρθηκαν σε τόπους καταναγκαστικής εργασίας (κατασκευή δρόμων και σιδηροδρομικών γραμμών) στη Βόρεια, Κεντρική και Νότια Ελλάδα. Η καταγραφή των μελών της Κοινότητας συνεχίστηκε και στις 13, 14, 15 και 16 Ιουλίου. Όσοι μεταφέρθηκαν στις τοποθεσίες των έργων αναγκάστηκαν να εργάζονται σε βάρδιες 10-12 ωρών, υπό απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, υποσιτισμού και υγιεινής. Το ποσοστό θνησιμότητας, μέσα στους πρώτους 2,5 μήνες έφτασε το 12%.

Ακολούθως της άρνησης των Γερμανικών δυνάμεων κατοχής να απελευθερώσουν τα κρατούμενα μέλη της Κοινότητας, για να αποφευχθεί ο βέβαιος θάνατος των υπολοίπων, λόγω των απάνθρωπων συνθηκών και των ασθενειών, η Κοινότητα αναγκάστηκε να έρθει σε συμφωνία με τον Ανώτερο στρατιωτικό διοικητή Μακεδονίας και Αιγαίου του Γ΄Ράιχ Μαξ Μέρτεν, για την καταβολή λύτρων ύψους 2,5 δισ. Δραχμών.

Για τη συγκέντρωση αυτού του αστρονομικού, για την εποχή, ποσού η Κοινότητα εκποίησε περιουσιακά της στοιχεία ενώ αναζήτησε δωρεές από το σύνολο των μελών της και εβραϊκούς οργανισμούς στην Αθήνα και το εξωτερικό.

Η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης είχε ξεκινήσει δικαστικό αγώνα για την ηθική δικαίωση και την επιστροφή των λύτρων μέσω των Ελληνικών δικαστηρίων το 1997. Η διαδικασία, που διήρκησε 17 χρόνια, ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2013, με την απόρριψη του αιτήματος της Κοινότητας από τον Άρειο Πάγο, λόγω δωσιδικίας.

Κατόπιν ενεργειών της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και έρευνας στα αρχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, εντοπίστηκαν επτά από τις επιταγές με τις οποίες έγινε η αποπληρωμή των λύτρων, από τον Νοέμβριο του 1942 μέχρι και τον Ιανουάριο του 1943, ύψους 1,036,000,000 δραχμών. Οι εξοφληθείσες επιταγές φέρουν, στην πίσω όψη τους, την υπογραφή του επικεφαλής του Γ΄Ράιχ Μαξ Μέρτεν και των εντολοδόχων του.

Οι Γερμανικές Δυνάμεις Κατοχής απελευθέρωσαν τα μέλη της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης που επέζησαν των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας, πριν τον εκτοπισμό τους στο στρατόπεδο θανάτου του Άουσβιτς Μπίρκενάου, γεγονός που καταδεικνύει πως απώτερος στόχος ήταν η απόλυτη οικονομική αφαίμαξη της Ισραηλιτικής Κοινότητας πριν τη βέβαιη και προ-μεθοδευμένη εξόντωση των μελών της.

Για την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης η αναγνώριση της ιστορικής αλήθειας και η δικαίωση αποτελεί ένα κυρίαρχο ηθικό ζήτημα.