Περιβάλλον: εξορθολογισμός των κανόνων που αφορούν τις εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατύπωσε πρόσφατα νέες προτάσεις για τον εξορθολογισμό της νομοθεσίας σχετικά με τις εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Σκοπός των προτάσεων είναι να ελαφρύνουν το διοικητικό φόρτο και να διευκολύνουν την αξιολόγηση των δυνητικών επιπτώσεων μεγάλων έργων, χωρίς να εξασθενούν τις υφιστάμενες περιβαλλοντικές διασφαλίσεις.
Το σημερινό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος θα ενισχυθεί και οι επιχειρήσεις θα επωφεληθούν από ένα πιο εναρμονισμένο κανονιστικό πλαίσιο.
Ο κ. Janez Potočnik, Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον, δήλωσε:
«Κατά τα 25 τελευταία χρόνια, η οδηγία ΕΠΕ συνέβαλε στην εξασφάλιση της ενσωμάτωσης των περιβαλλοντικών προβληματισμών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορά τα έργα.
Με αυτό τον τρόπο βελτιώθηκε η βιωσιμότητα πολυάριθμων έργων, ενισχύθηκε ταυτόχρονα η θέση των πολιτών και εξασφαλίστηκε ότι θα ενημερώνονται και θα διατυπώνουν την άποψη τους προτού ληφθούν οι αποφάσεις.
Έπρεπε όμως να συμπληρωθούν μερικά κενά, ιδίως όσον αφορά την ποιότητα της διαδικασίας αξιολόγησης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η σωστή αξιολόγηση των έργων που επηρεάζουν το περιβάλλον.»
Έχουν περάσει πάνω από 25 χρόνια από τότε που τέθηκε σε ισχύ η οδηγία ΕΠΕ.
Έκτοτε, έχει τροποποιηθεί αρκετές φορές, αλλά ύστερα από εκτεταμένη διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους, η Επιτροπή αποφάσισε ότι ήλθε πλέον ο καιρός για ενδελεχή αναμόρφωση ώστε να προσαρμοστεί στις πολιτικές, νομικές και τεχνικές εξελίξεις.
Οι αλλαγές είναι επίσης προνοητικές και στο εξής η διαδικασία αξιολόγησης θα καλύπτει και αναδυόμενες προκλήσεις που έχουν σημασία για ολόκληρη την ΕΕ σε τομείς όπως η αποδοτική χρήση των πόρων, η αλλαγή του κλίματος, η βιοποικιλότητα και η πρόληψη των καταστροφών.
Οι προτεινόμενες αλλαγές περιλαμβάνουν:
•Προσαρμογή της διαδικασίας καθορισμού του εάν χρειάζεται εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Έτσι θα εξασφαλιστεί ότι μόνο τα έργα με σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα υπόκεινται στην εν λόγω αξιολόγηση.
Τα έργα που είναι προσαρμοσμένα έτσι ώστε να περιορίζουν τις επιπτώσεις τους και τα έργα μικρής κλίμακας με επιπτώσεις τοπικής σημασίας θα εγκρίνονται ταχύτερα με μικρότερο κόστος, έτσι ώστε οι αρχές να διαθέτουν περισσότερο χρόνο για να επικεντρωθούν στα μεγάλα έργα με περιβαλλοντικές επιπτώσεις μεγάλης κλίμακας.
•Ενίσχυση των κανόνων για να εξασφαλιστεί καλύτερη λήψη αποφάσεων και να αποφεύγεται η πρόκληση ζημιών στο περιβάλλον.
Οι επιπτώσεις από τις εναλλακτικές προτάσεις πρέπει να εξετάζονται συστηματικότερα, ενώ οι αρμόδιες αρχές πρέπει να επεξηγούν σαφέστερα τους λόγους για τους οποίους λαμβάνουν τις αποφάσεις τους.
•Εξορθολογισμό των διαφόρων σταδίων της διαδικασίας ΕΠΕ, με την εισαγωγή χρονοδιαγραμμάτων και ενός νέου μηχανισμού με τον οποίο θα διευκολύνεται η διαδικασία σε περίπτωση που απαιτούνται πολλές αξιολογήσεις και εμπλέκονται πολλές αρχές.
Με τις αλλαγές αυτές θα ενισχυθεί η νομική βεβαιότητα και θα επιταχυνθεί η διαδικασία χωρίς να υποθηκεύεται η ποιότητα της αξιολόγησης.
Οι σημερινές προτάσεις είναι το αποτέλεσμα διαδικασίας αναθεώρησης που περιελάμβανε ευρείες διαβουλεύσεις και μελέτες σχετικά με την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων κανόνων και τις επιπτώσεις των ενδεχόμενων τροποποιήσεων.
Τα επόμενα βήματα
Τα προτεινόμενα μέτρα θα αποτελέσουν τώρα αντικείμενο εξέτασης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Όταν επέλθει συμφωνία επί του κειμένου, αυτό θα αποτελέσει νόμο της ΕΕ.
Ιστορικό
Στόχος της οδηγίας ΕΠΕ είναι να εξασφαλιστεί ότι αξιολογούνται επαρκώς, πριν από την έγκρισή τους, τα έργα τα οποία είναι πιθανόν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Συνεπώς, πριν από τη λήψη οιασδήποτε απόφασης για την υλοποίηση του έργου πρέπει να εντοπιστούν και να αξιολογηθούν οι δυνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει το έργο στο περιβάλλον (λόγω της κατασκευής του ή/και της λειτουργίας του).
Οι κατασκευαστές μπορούν στη συνέχεια να προσαρμόσουν τα έργα ώστε να ελαχιστοποιήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις πριν αυτές να εκδηλωθούν, ή οι αρμόδιες αρχές μπορούν να ενσωματώσουν στην απόφαση έγκρισης του έργου μέτρα με τα οποία θα προληφθούν, θα περιοριστούν ή θα αντισταθμιστούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Με την οδηγία εξασφαλίζεται επίσης έγκαιρη συμμετοχή του κοινού στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν το περιβάλλον.
Συγκεκριμένα, πρέπει να δοθεί στο ενδιαφερόμενο κοινό η δυνατότητα σχολιασμού στο στάδιο που η αρμόδια αρχή έχει ανοικτές όλες τις εναλλακτικές επιλογές, δηλ. πριν να ληφθεί η τελική απόφαση σχετικά με το αίτημα κατασκευής.
Όταν εγκρίνει το έργο, η αρμόδια αρχή είναι υποχρεωμένη να ενημερώσει το κοινό, σχετικά και με τα μέτρα με τα οποία θα προληφθούν, θα περιοριστούν ή θα αντισταθμιστούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
