Πρόγραμμα ERA Chair, σε κίνδυνο η χρηματοδότηση έρευνας και καινοτομίας στην Ελλάδα;

17 Δεκεμβρίου, 2024 2:22 μμ

Αίτημα (!) του αυτονόητου για οργανικές θέσεις στα ερευνητικά κέντρα που διεκπεραιώνουν έργα ERA chair

 
Με ανοιχτή επιστολή που εστάλη στην υφυπουργό Ανάπτυξης  και τον Γενικό Γραμματέα Έρευνας και Καινοτομίας, με τίτλο: «Αίτημα άμεσης δημιουργίας οργανικών θέσεων για την κάλυψη των αναγκών του προγράμματος εδρών ERA»,  η οποία συνυπογράφεται από όλους τους κατόχους των συνολικά 12 εδρών ERA στην Ελλάδα, τους 12 αντίστοιχους συντονιστές των προγραμμάτων ERA, τα μέλη Δ.Σ. τριών ερευνητικών κέντρων, καθώς και μέλη των συμβουλευτικών επιτροπών των προγραμμάτων ERA, επισημάνουν ότι επείγει να δημιουργηθούν άμεσα (εντός του 2025) οργανικές θέσεις στα ερευνητικά κέντρα που διεκπεραιώνουν έργα ERA chair.

Η επιστολή ζητάει άμεσα την δημιουργία οργανικών θέσεων στα Ελληνικά ερευνητικά κέντρα που φιλοξενούν έδρες ERA Chair. Το πρόγραμμα ERA Chair, χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, φέρνει κορυφαίους ερευνητές στην Ελλάδα, αλλά η μη ύπαρξη μόνιμων θέσεων απειλεί τη βιωσιμότητα των προγραμμάτων. Η επιστολή υποστηρίζει ότι η δημιουργία μόνιμων θέσεων είναι απαραίτητη για τη συνέχεια της έρευνας και την επιτυχή υλοποίηση των έργων, παραπέμποντας σε αντίστοιχη νομοθεσία για προγράμματα ERC. Η έλλειψη αυτών των θέσεων θέτει σε κίνδυνο την μελλοντική χρηματοδότηση της Ελλάδας από το πρόγραμμα ERA Chair.

Πώς επηρεάζει η έλλειψη μόνιμων θέσεων τα έργα ERA Chair στην Ελλάδα;

Η έλλειψη μόνιμων θέσεων επηρεάζει σημαντικά τα έργα ERA Chair στην Ελλάδα, καθώς αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχή υλοποίηση και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους. Συγκεκριμένα:

• Υποχρεωτική Δέσμευση: Το πρόγραμμα ERA Chairs απαιτεί τη δημιουργία και πλήρωση μόνιμης οργανικής θέσης στον ακαδημαϊκό φορέα υποδοχής, ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια της ερευνητικής ομάδας μετά τη λήξη της χρηματοδότησης.
• Αδυναμία Συγχρονισμού: Τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια δεν μπορούν να ικανοποιήσουν αυτή την προϋπόθεση με την υπάρχουσα νομοθεσία, καθώς η προκήρυξη μόνιμων θέσεων προσωπικού εξαρτάται από διαθέσιμες θέσεις και αποχωρήσεις/συνταξιοδοτήσεις, καθιστώντας αδύνατο τον συγχρονισμό με την υλοποίηση των έργων ERA Chairs.
• Κίνδυνος Απώλειας Χρηματοδότησης: Η μη πλήρωση των μόνιμων θέσεων εργασίας  εντός των πρώτων 3 ετών από την έναρξη του έργου επηρεάζει την αξιολόγηση και τη μελλοντική χρηματοδότηση του προγράμματος στην Ελλάδα.
• Ανάγκη για Έκτακτες Θέσεις: Είναι απαραίτητη η έγκριση χορήγησης έκτακτων μόνιμων οργανικών θέσεων προσωπικού, επιπλέον της προγραμματισμένης κατανομής, για την κάλυψη των θέσεων ERA Chair. Η χορήγηση έκτακτων θέσεων θα πρέπει να γίνει κατ’ αναλογία με την πρακτική που ισχύει για τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC).
• Αίτημα για Νομοθετική Ρύθμιση: Υπάρχει αίτημα για την προσθήκη σχετικού άρθρου στον Ν. 4485/2017, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

Συνοψίζοντας, η έλλειψη  θέσεων προσωπικού  θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των έργων ERA Chair στην Ελλάδα και την ικανότητα της χώρας να συνεχίσει να λαμβάνει χρηματοδότηση από το πρόγραμμα. Η δημιουργία  θέσεων εργασίας  είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της συνέχειας και της επιτυχίας των ερευνητικών ομάδων που δημιουργούνται μέσω των έργων ERA Chair.

 
Τι προκλήσεις αντιμετωπίζει η Ελλάδα στην υλοποίηση των προγραμμάτων ERA Chair;

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει προκλήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων ERA Chair, κυρίως λόγω της αδυναμίας δημιουργίας μόνιμων οργανικών θέσεων στα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια που υλοποιούν τα έργα. Αυτή η αδυναμία οφείλεται στην ισχύουσα νομοθεσία, η οποία συνδέει την προκήρυξη μόνιμων θέσεων με παράγοντες όπως οι διαθέσιμες νέες θέσεις και οι αποχωρήσεις/συνταξιοδοτήσεις, καθιστώντας αδύνατο τον συγχρονισμό με την επιτυχή υλοποίηση των έργων ERA Chair.

Συγκεκριμένα:

• Η δημιουργία μόνιμων οργανικών θέσεων είναι υποχρεωτική για την επιτυχία των προγραμμάτων ERA Chair και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των ερευνητικών ομάδων που δημιουργούνται. Η προκήρυξη ERA Chairs απαιτεί τη δέσμευση για τη δημιουργία και πλήρωση μόνιμης οργανικής θέσης στον ακαδημαϊκό φορέα υποδοχής.
• Τα ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα δεσμεύτηκαν μέσω “letters of intent” να λάβουν μέτρα για την εκπλήρωση αυτού του όρου, αλλά η ισχύουσα νομοθεσία δεν τους επιτρέπει να το κάνουν άμεσα.
• Η μη πλήρωση των μόνιμων θέσεων εντός των πρώτων τριών ετών από την έναρξη του έργου  επηρεάζει την αξιολόγηση και τη μελλοντική χρηματοδότηση του προγράμματος στην Ελλάδα.
• Η Ελλάδα κινδυνεύει να μην μπορέσει να συνεχίσει να λαμβάνει χρηματοδότηση από το πρόγραμμα ERA Chairs αν δεν αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, καθώς η πλήρωση των μόνιμων θέσεων είναι υποχρεωτικό παραδοτέο.
• Όλες οι υπόλοιπες επιλέξιμες χώρες έχουν ανταπεξέλθει σε αυτήν την υποχρέωση.

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, οι κάτοχοι των εδρών ERA, οι συντονιστές των προγραμμάτων, τα μέλη Δ.Σ. ερευνητικών κέντρων, και μέλη συμβουλευτικών επιτροπών ζητούν την έγκριση έκτακτων μόνιμων οργανικών θέσεων, επιπλέον της προγραμματισμένης κατανομής. Προτείνεται η προσθήκη σχετικού άρθρου στον Ν. 4485/2017, παρόμοια με τη ρύθμιση που ισχύει για τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC). Σύμφωνα με τον Ν. 4485/2017, Άρθρο 69, παράγραφος 19, έχει νομοθετηθεί η δημιουργία νέων προσωποπαγών θέσεων για τους επιστήμονες που λαμβάνουν χρηματοδότηση από το ERC.

 
Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για την έρευνα από την έλλειψη μόνιμων θέσεων;

Η μη δημιουργία μόνιμων θέσεων στα ερευνητικά κέντρα για την κάλυψη των αναγκών του προγράμματος εδρών ERA έχει σημαντικές μακροπρόθεσμες συνέπειες για την έρευνα.

• Η βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση των προγραμμάτων ERA Chairs είναι η διασφάλιση της συνέχειας της δραστηριότητας της νέας ερευνητικής ομάδας μετά τη λήξη της χρηματοδότησης. Αυτό απαιτεί τη δέσμευση για τη δημιουργία και πλήρωση μόνιμης οργανικής θέσης στον ακαδημαϊκό φορέα υποδοχής.
• Η έλλειψη μόνιμων θέσεων θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των νεοσύστατων ερευνητικών ομάδων. Οι ερευνητικές ομάδες που δημιουργούνται μέσω των έργων ERA Chair σε τομείς αιχμής, όπως η υπολογιστική αστροφυσική και η βιομοριακή μηχανική, δεν θα μπορέσουν να συνεχίσουν τη δουλειά τους μετά τη λήξη της χρηματοδότησης, αν δεν εξασφαλιστούν μόνιμες θέσεις.
• Εάν δεν δημιουργηθούν μόνιμες θέσεις, η Ελλάδα ενδέχεται να μην μπορέσει να συνεχίσει να λαμβάνει χρηματοδότηση από το πρόγραμμα ERA Chairs. Η πλήρωση των μόνιμων θέσεων αποτελεί υποχρεωτικό παραδοτέο που πρέπει να ολοκληρωθεί εντός των πρώτων 3 χρόνων από την έναρξη του έργου.
• Η αδυναμία δημιουργίας μόνιμων θέσεων, θέτει σε κίνδυνο την αξιοποίηση της ευκαιρίας χρηματοδότησης και προώθησης της Έρευνας και της Καινοτομίας που προσφέρει το πρόγραμμα ERA Chairs.
• Τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια δεν μπορούν να ικανοποιήσουν την προϋπόθεση για δημιουργία μόνιμης θέσης, λόγω νομικών περιορισμών. Η δυνατότητα προκήρυξης μόνιμης θέσης εξαρτάται από διαθέσιμες νέες θέσεις και αποχωρήσεις/συνταξιοδοτήσεις, καθιστώντας αδύνατο τον συγχρονισμό με την υλοποίηση των έργων.
• Απαιτείται η έγκριση έκτακτων μόνιμων οργανικών θέσεων, επιπλέον της ήδη προγραμματισμένης κατανομής, για την κάλυψη των θέσεων ERA Chair.
• Η μη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του προγράμματος ERA Chairs θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην αξιολόγηση και τη μελλοντική χρηματοδότηση του προγράμματος στην Ελλάδα.
• Όλες οι άλλες επιλέξιμες χώρες έχουν ανταπεξέλθει στην υποχρέωση δημιουργίας μόνιμων θέσεων, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για άμεση δράση από την ελληνική πλευρά.

Συνολικά, η έλλειψη μόνιμων θέσεων δημιουργεί σημαντικά εμπόδια στην μακροπρόθεσμη επιτυχία των προγραμμάτων ERA Chairs, θέτοντας σε κίνδυνο την έρευνα και την καινοτομία στην Ελλάδα.

 
Signatories – Research Center ERA Chairs

ERA chair project Comp-Biodiv-GR (FORTH)

ERA Chair: Prof. Alexandros Stamatakis

Coordinator: Prof. Kostas Marias

ERA Chair project MICROBIOPEST (FORTH)

ERA Chair: Prof. George Dimopoulos

Coordinator: Prof. John Vontas

ERA chair project hot4cryo (NHRF)

ERA Chair: Prof. Panagiotis L. Kastritis

Coordinator: Prof. Dimosthenis Sarigiannis

 
ERA chair project Boost4Bio (BSRC FLEMING)

ERA Chair: Dr. Georgios Skretas

Coordinator: Dr. George Panayotou

ERA Chair project InflaCare (FORTH)

ERA Chair: Prof. Manolis Pasparakis

Coordinator: Prof. George A. Garinis

ERA Chair project TITAN (FORTH)

ERA Chair: Dr. Jean-Luc Starck

Coordinator: Prof. Panagiotis Tsakalides

ERA Chair project MASSTRUCT (BSRC FLEMING)

ERA Chair: Dr. Argyris Politis

Coordinator: Dr. Georgios Skretas

ERA Chair project EXCELLEND (NCSR Demokritos)

ERA Chair: Prof. Georgios Tsatsaronis

Coordinator: Dr. Georgios Kosmadakis

Signatories – Research Center Management

FORTH

Prof. Nektarios Tavernarakis, Chairman of the Board οf Directors at FORTH

Prof. Dimitris Plexousakis, Director, Institute of Computer Science at FORTH

Prof. John Vontas, Director, Institute of Molecular Biology and Biotechnology at FORTH

 
BSRC FLEMING

Dr. George Panayotou, Director & President of the Board of Directors

Dr. Efthymios Skoulakis, Director, Institute for Fundamental Biomedical Research

Dr. Georgios Skretas, Director, Institute for Bioinnovation

NHRF

Prof. Dimosthenis Sarigiannis, President and Chairman of the Board οf Directors at NHRF

Signatories – University ERA chairs

ERA Chair project RACE (University of Crete)

ERA Chair: Prof. Bjoern Schumacher

Coordinator: Prof. George A. Garinis

ERA Chair project TALOS-AI4SSH (University of Crete)

ERA Chair: Prof. Christophe Roche

Coordinator: Prof. Melina Tamiolaki

ERA Chair project ESPERANCE (University of Patras)

ERA Chair: Prof. Anastassis Perrakis

Coordinator: Prof. George Spyroulias

ERA Chair project foodigIT (Aristotle University of Thessaloniki)

ERA Chair: Prof. Jozsef Barany

Coordinator: Prof. Konstantinos Koutsoumanis

 
Scientific Advisory Board Members of ERA Chair projects

Dr. Nick Goldman, Research Group Leader, European Molecular Biology Laboratory-European Bioinformatics Institute, Hinxton UK, former Head of Research EMBL-EBI, Member of EMBO

Prof. Arndt Bode, Former Vice-President and CIO of Technische Universität München,

Former director of the Bavarian Supercomputing Center, Member of the Bavarian Academy of Sciences

Dr. Celine Scornavacca, CNRS Research Director, Montpellier, France

Prof. David Posada, Full Professor of Genetics, University of Vigo, Spain, Recipient of two

ERC grants

Dr. Emily Jane McTavish, Associate Professor, Life and Environmental Sciences, University

of California at Merced