ΣΕΒ: Η καθυστέρηση στην επίλυση διαφορών στην Ελλάδα εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα
• Οι τρεις βασικοί πυλώνες της στρατηγικής για την ταχύτερη απονομή της διοικητικής δικαιοσύνης, ώστε να εμπεδωθεί το αίσθημα δικαίου και να βελτιωθούν οι συνθήκες λειτουργίας, καθώς και η ελκυστικότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα
• Δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού μεταρρύθμισης για την υλοποίηση 90 μέτρων, θεσμικού και επιχειρησιακού χαρακτήρα
Οι θεσμοί έχουν σημασία για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας. Αυτή είναι σήμερα η πιο ισχυρή παραδοχή μετά από τρεις κρίσεις που γνώρισαν Ευρώπη και Αμερική μέσα στην τελευταία 20ετία. Είναι ταυτόχρονα ένα χρήσιμο επιμύθιο για την Ελλάδα της κρίσης. Ένα αντιπαραγωγικό κράτος, μια πελατειακή διοίκηση, μια ελλιπής ή χρονοβόρα δικαστική προστασία περιορίζουν τις δυνατότητες των παραγωγικών δυνάμεων να αναπτυχθούν. Το κυριότερο, περιορίζουν το ίδιο το κράτος να συλλέγει έσοδα, να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του, να σχεδιάζει και να υλοποιεί βιώσιμες δημόσιες πολιτικές, σημειώνει ο Πρόεδρος ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας, σε εισαγωγικό του σημείωμα που συνοδεύει την έκθεση του Παρατηρητηρίου για το Επιχειρηματικό Περιβάλλον.
Όπως συνεχίζει : «Σήμερα, στο μεταίχμιο της εξόδου από την επώδυνη ύφεση, η ανάγκη για την ουσιαστική μεταρρύθμιση του κράτους και ευρύτερα της δημόσιας διακυβέρνησης είναι προϋπόθεση βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Η Δικαιοσύνη αποτελεί βασικό πυλώνα του συστήματος δημόσιας διακυβέρνησης. Για τις επιχειρήσεις, η ταχύτητα επίλυσης των διοικητικών διαφορών και διεκπεραίωσης όλων των δικαστικών διαδικασιών που τις αφορούν (φορολογία, συμβάσεις, διαδικασίες αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, πτώχευσης, εξυγίανσης) αποτελεί παράγοντα επιβίωσης. Οι υπέρμετρες καθυστερήσεις τις επιβαρύνουν με δυσανάλογο διοικητικό κόστος και κόστος κεφαλαίου, καθυστερούν ή ματαιώνουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και αποθαρρύνουν την προσέλκυση κεφαλαίων και επενδύσεων από το εξωτερικό.
Η παρούσα μελέτη καταγράφει με συστηματικό τρόπο τους παράγοντες που οδηγούν στις καθυστερήσεις του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης και αξιολογεί τις επιπτώσεις των καθυστερήσεων στις επιχειρήσεις. Παράλληλα προτείνεται η εφαρμογή μιας κατάλληλης στρατηγικής, καθώς και η δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού μεταρρύθμισης για την υλοποίηση 90 μέτρων, θεσμικού και επιχειρησιακού χαρακτήρα, προς την κατεύθυνση της επιτάχυνσης της απονομής της δικαιοσύνης, με βασικούς άξονες: την βελτίωση της ταχύτητας επίλυσης διαφορών από το δικαστικό σύστημα, την ενίσχυση των δυνατοτήτων προδικαστικής και εναλλακτικής επίλυσης διαφορών και τη μείωση της δημιουργίας διαφορών, κατά την επαφή του διοικούμενου με τη Διοίκηση.
Η εμπέδωση του αισθήματος δικαίου μόνο οφέλη θα έχει για την κοινωνία και την οικονομία μας. Ο ΣΕΒ θα στηρίξει κάθε πρωτοβουλία που κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση, με συναίσθηση της ευθύνης και του ρόλου του στη νέα εποχή που ξημερώνει για την Ελλάδα. »
• Κύριες κατευθύνσεις για την επιτάχυνση της επίλυσης διαφορών
H στρατηγική, αναφέρει η μελέτη, «για την ταχύτερη απονομή της διοικητικής δικαιοσύνης, ώστε να εμπεδωθεί το αίσθημα δικαίου και να βελτιωθούν οι συνθήκες λειτουργίας, καθώς και η ελκυστικότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα, στηρίζεται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης. Στόχος του είναι η ουσιαστική επιτάχυνση της επίλυσης διοικητικών διαφορών και τελικά, η αποσυμφόρηση της διοικητικής δικαιοσύνης σε εύλογο χρονικό ορίζοντα. Οι τρεις βασικοί πυλώνες της στρατηγικής είναι: 1) η ενίσχυση της προδικασίας και της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών 2) η ενδυνάμωση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας των δικαστηρίων για την παράλληλη βελτίωση των εκροών του συστήματος, και 3) η καλύτερη λειτουργία του Κράτους για την παραγωγή ρυθμίσεων καλής ποιότητας και τη συνετή χρήση των ένδικων μέσων από την διοίκηση. Συγκεκριμένα:
1.Εξωδικαστική Επίλυση (λιγότερες εισροές στο δικαστικό σύστημα)
√ Αποτελεσματικοί μηχανισμοί της Διοίκησης για την επίλυση διοικητικών διαφορών
-Σύσταση και ενεργοποίηση Επιτροπών Επίλυσης Διοικητικών Αμφισβητήσεων, ανεξάρτητων από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες
-Στελέχωση των επιτροπών εξέτασης προσβαλλόμενων πράξεων με επαρκές και εξειδικευμένο προσωπικό, και με δυνατότητα συμμετοχής εξειδικευμένων συνεργατών
√ Διεύρυνση τρόπων εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, όπως:
-Διαιτησία
-Δικαστική μεσολάβηση
-Διαμεσολάβηση
2.Δικαστική διοίκηση και αποτελεσματικότητα (περισσότερες εκροές από το δικαστικό σύστημα)
√ Λιγότερες εκκρεμείς υποθέσεις: μείωση του όγκου των υποθέσεων μέσω της ομαδοποίησης και εκκαθάρισης ομοειδών υποθέσεων, από ειδική ομάδα που θα συσταθεί για το σκοπό αυτό.
√ Ενδυνάμωση των δικαστηρίων
-Αποτελεσματική διαχείριση των πόρων, σε ότι αφορά το δικαστικό και το διοικητικό προσωπικό των δικαστηρίων και ενίσχυσή του με εμπειρογνώμονες και το θεσμό των δικαστικών βοηθών.
-Προσαρμογή της γεωγραφικής οργάνωσης και της στελέχωσης των δικαστηρίων με δικαστικό και διοικητικό προσωπικό προς τον φόρτο εργασίας και τις προτεραιότητες επίλυσης διαφορών
√ Βελτίωση της διοίκησης στα δικαστήρια
-Εισαγωγή του θεσμού του “διοικητικού διευθυντή” με ευρείες διαχειριστικές αρμοδιότητες.
-Εφαρμογή ευέλικτου συστήματος διαχείρισης υποθέσεων (case flow management)
-Κατηγοριοποίηση των υποθέσεων κατά την εισαγωγή τους. Δυνατότητα παραπομπής υποθέσεων σε άλλο δικαστήριο
√ Απλοποίηση
-Απλούστευση και κατάργηση περιττών γραφειοκρατικών δικονομικών/διαδικαστικών διατάξεων
-Πλήρης ηλεκτρονικοποίηση διαδικασιών
√ Αξιολόγηση δικαστηρίων σε σχέση με την ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης
-Θέσπιση συστήματος στοχοθεσίας και παρακολούθησης της απόδοσης των δικαστηρίων.
-Καθιέρωση συστήματος διαχείρισης της απόδοσης, μέτρησης και παρακολούθησης σε πάγια βάση του κόστους διεξαγωγής της δίκης.
3.Καλύτερη λειτουργία του Κράτους
√ Εξισορρόπηση της σχέσης Εκτελεστικής και Δικαστικής Εξουσίας
-Εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων (και των καταδικαστικών για την ίδια την Διοίκηση)
-Εναρμόνιση της νομοθεσίας με τις αποφάσεις των ανωτάτων δικαστηρίων
-Συνετή χρήση ένδικων μέσων από τη Διοίκηση με κριτήρια κόστους-οφέλους
-Ίση μεταχείριση διαδίκων (και του Δημοσίου) σε ότι αφορά την καταβολή δικαστικών εξόδων
√ Βελτίωση Ρυθμιστικού Περιβάλλοντος
-Εισαγωγή αρχών και πρακτικών καλής νομοθέτησης για τον περιορισμό νέων διαφορών που προκύπτουν από την παρερμηνεία των κανονιστικών πράξεων της Διοίκησης, μέσω της βελτίωσης της ποιότητας και σαφήνειας της νομοθεσίας.
-Υλοποίηση ολοκληρωμένου προγράμματος κωδικοποίησης και απλοποίησης υφιστάμενης και νέας νομοθεσίας, με προτεραιότητα σε βασικούς κώδικες με επίπτωση στην επιχειρηματικότητα.
-Σύσταση ανεξάρτητου μηχανισμού αξιολόγησης επιπτώσεων της νομοθεσίας (τόσο ex ante όσο και ex post) και παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης των εκκρεμών εφαρμοστικών διατάξεων, για τον περιορισμό της περιόδου κανονιστικής αβεβαιότητας.
Προϋπόθεση για την υλοποίηση της στρατηγικής είναι η δημιουργία ειδικού μηχανισμού μεταρρύθμισης σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο, η επεξεργασία επιχειρησιακού σχεδίου δράσης και η υιοθέτηση Οδικού Χάρτη εφαρμογής του.»
• Η καθυστέρηση στην επίλυση διαφορών στην Ελλάδα – Εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα
Η Ελλάδα, σύμφωνα με την έκθεση, «καταλαμβάνει μια από τις χαμηλότερες θέσεις μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε, όσον αφορά την ταχύτητα της απονομής δικαιοσύνης στα διοικητικά δικαστήρια. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το Δεκέμβριο του 2013 εκκρεμούσαν σχεδόν 425,000 υποθέσεις στα Διοικητικά Δικαστήρια της χώρας. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EU Justice Scoreboard 2014), η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση μεταξύ 18 χωρών της ΕΕ, όσον αφορά το χρόνο που απαιτείται για την επίλυση διοικητικών υποθέσεων, ο οποίος ανέρχεται στις 1500 ημέρες.
Οι παράγοντες καθυστέρησης της δικαστικής επίλυσης υποθέσεων στα διοικητικά δικαστήρια κινούνται σε τρεις άξονες:
-Αδυναμίες του δικαστικού συστήματος, όπως ελλείψεις σε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό και ελλιπής αξιοποίηση των ΤΠΕ.
-Ανεπάρκεια εναλλακτικών μηχανισμών αποτελεσματικής διαχείρισης υποθέσεων πριν τα δικαστήρια (πχ προδικαστική επίλυση, εξωδικαστική επίλυση διαφορών)
-Πρόσφορο έδαφος για δημιουργία διαφορών μεταξύ δημόσιας διοίκησης και ιδιωτών εξαιτίας αστοχιών στις αποφάσεις της δημόσιας διοίκησης και του πολύπλοκου θεσμικού πλαισίου.»
INFO- Η πλήρης έκθεση εδώ: SEB_meleti
