Σε μία Ευρώπη χωρίς Σένγκεν το μέλλον είναι αβέβαιο

Πυρετώδεις προετοιμασίες για τη νατοϊκή επιχείρηση- «Καμία έκπτωση στην Ελλάδα λόγω προσφυγικού»- Τι περιμένει η Τουρκία από την ΕΕ;

• Πυρετώδεις προετοιμασίες για τη νατοϊκή επιχείρηση
Στην Αθήνα ολοκλήρωσε τις επαφές του ο υποναύαρχος Γιοργκ Κλάιν, διοικητής του νατοϊκού στολίσκου, που θα επιχειρήσει στο ανατολικό Αιγαίο σε μια πολύ ευαίσθητη περιοχή. Σε έκτακτες περιπτώσεις η διάσωση προσφύγων.

Στα ελληνοτουρκικά σύνορα θα κριθεί επιτυχία ή αποτυχία της ΕΕ να ελέγξει τη μεταναστευτική ροή και να προσφέρει ασφαλείς και ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης στους πρόσφυγες πολέμου. Το διακύβευμα είναι ωστόσο και ευρύτερο. Η Ευρώπη των 28 βρίσκεται, όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν, διχασμένη με τον Κανονισμό Σένγκεν, ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ενωμένης Ευρώπης, πρακτικά εκτός λειτουργίας.

Υπό αυτό το πρίσμα πολλές από τις ελπίδες κυρίως της Γερμανίας στρέφονται στην επιχείρηση που θα ξεκινήσει μέσα σε λίγες μέρες, όπως πιστεύεται, το ΝΑΤΟ στο Αιγαίο με τη συμμετοχή 5 συνολικά πολεμικών πλοίων από τη Γερμανία, τον Καναδά, την Τουρκία, την Ιταλία, την Ελλάδα, ενώ και ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ δήλωσε προχθές κατά τη συνάντησή του με την καγκελάριο Μέρκελ, ότι θα διαθέσει κι ένα γαλλικό. Επικεφαλής του στολίσκου θα είναι ο γερμανός υποναύαρχος Γιέργκ Κλάιν, διοικητής του πλοίου Γενικής Υποστήριξης «Βόννη», ο οποίος μαζί με ιταλό υποναύαρχο ολοκλήρωσαν χθες τις επαφές τους με επιτελείς στην Αθήνα προκειμένου να κλείσουν και οι τελευταίες λεπτομέρειες της επιχείρησης με στόχο την καταπολέμηση των διακινητών και τη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης.

«Είμαστε σε στενή επαφή με την ελληνική και την τουρκική ακτοφυλακή και είχαμε ήδη τις πρώτες επαφές», δήλωσε ο γερμανός υποναύαρχος. «Συμφωνήσαμε να ανταλλάσσουμε τις πληροφορίες που διαθέτουμε βασικά μέσω υπερβραχέων αλλά και τηλεφωνικά για να έχουμε εικόνα του πού βρίσκεται η προσφυγική ροή, του τι ακριβώς βλέπουμε με τη βοήθεια και όλου του τεχνικού εξοπλισμού που διαθέτει το σκάφος, και να τις δίνουμε στην ακτοφυλακή, ώστε εκείνη να δρά».

Η περιοχή δράσης του στολίσκου είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και δύσκολη, παραδέχθηκε ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Άμυνας Μπόρις Ναντ, γι αυτό είναι σημαντικό να ξεκαθαριστούν σημαντικές λεπτομέρειες πριν ξεκινήσει η επιχείρηση. Τα νατοϊκά πλοία δεν θα συμμετέχουν σε διασώσεις προσφύγων παρά μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως ανέφερει ο υποναύαρχος Κλάιν. «Εάν αντιμετωπίσουμε περίπτωση κινδύνου και πρέπει να σώσουμε ανθρώπινες ζωές μέσα στα φουσκωτά, φυσικά είναι υποχρέωσή μας και θα το κάνουμε. Σε αυτήν την περίπτωση θα προωθούμε το φουσκωτό στις εθνικές αρχές για να αντιμετωπίσει το περιστατικό. Και αφότου έχουμε σώσει τη ζωή των ανθρώπων, φυσικά θα τους δοθεί ιατρική περίθαλψη πάνω στο πλοίο, έτσι ώστε να είμαστε σίγουροι ότι σώθηκαν».

Από την πλευρά του ο σημαιοφόρος της φρεγάτας “Σαλαμίς” Κωνσταντίνος Χουζούρης περιγράφει τις δυσκολίες της επιχείρησης. «Πρέπει να σας πω ότι το περιβάλλον στο Αιγαίο είναι δύσκολο, λόγω των πολλών μικρών νησιών, της μικρής απόσταση μεταξύ των ελληνικών και τουρκικών ακτών, που επιτρέπει στα φουσκωτά να κινούνται πολύ γρήγορα. Κι αυτό μας ανησυχεί».

 
• «Καμία έκπτωση στην Ελλάδα λόγω προσφυγικού»

Πλήθος δημοσιευμάτων στον γερμανικό τύπο για τις προκλήσεις που θέτει η προσφυγική κρίση στην ΕΕ και την Ελλάδα. Το προσφυγικό δεν πρέπει να συνδέεται με τις μνημονιακές δεσμεύσεις της Ελλάδας, αναφέρει ανάλυση της FAZ.

«Τόσο η γερμανική κυβέρνηση όσο και η Κομισιόν καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια προκειμένου για να διαχωρίσουν το προσφυγικό από την τήρηση των όρων του ελληνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων. Παρ´ όλα αυτά παρατηρείται μια αλλαγή στάσης απέναντι στη χώρα» αναφέρει σε σημερινή ανάλυση στις οικονομικές της σελίδες η FAZ. «Οι αγρότες μπλοκάρουν τους δρόμους και οι μετανάστες τις γραμμές των τρένων. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται υπό διπλή πίεση, όπως δείχνουν οι πρόσφατες εξελίξεις. Ωστόσο δεν διαφαίνεται η προοπτική μιας συζήτησης περί εκπτώσεων προς την Ελλάδα ως προς το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα, εάν δεν παρουσιαστεί στο Eurogroup της Δευτέρας πρόοδος (στο θέμα των μεταρρυθμίσεων). Παράλληλα την ίδια μέρα, μόλις λίγα μέτρα πιο μακριά από τη συνεδρίαση του Ευrogroup θα βρίσκονται οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, οι οποίοι θα συνομιλούν για το προσφυγικό. Εντούτοις όπως γίνεται ήδη σαφές δεν θα υπάρξει ανάμειξη της μιας συνεδρίασης στην άλλη, καθώς τα προβλήματα που θα εξετάσει η καθεμιά εξ αυτών αντιμετωπίζονται χωριστά», αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα.

Όπως σημειώνουν οι δημοσιογράφοι που υπογράφουν το άρθρο, παρά το γεγονός ότι προσφάτως παρατηρείται μια εμφανής εγκράτεια στις αναφορές του γερμανού υπ. Οικονομικών Β. Σόιμπλε σχετικά με την Ελλάδα, λόγω των πιέσεων που δέχεται στο μέτωπο του προσφυγικού, εντούτοις ο ίδιος δεν κάνει λόγο για καμία έκπτωση στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων. Σύμφωνα με την ανάλυσή της FAZ «το Βερολίνο προσπαθεί με κάθε τρόπο να διαχωρίσει τα δύο ζητήματα». Υπό αυτό το πρίσμα ερμηνεύονται και οι πρόσφατες δηλώσεις Σόιμπλε από το Λονδίνο, ότι παρά την προσφυγική κρίση, η Ελλάδα δεν θα πρέπει να χρονοτριβεί με τις μεταρρυθμίσεις. «Η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί, διότι η Αθήνα δεν έχει ακόμη τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Και μολονότι η προσφυγική κρίση αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση, δεν θα πρέπει να λειτουργήσει ως πρόσχημα προκειμένου η Ελλάδα να σπάσει τη συμφωνία», αναφέρει η FAZ.

Σύμφωνα με πηγές από το Eurogroup, τις οποίες επικαλείται η εφημερίδα, οι πιστωτές δεν διαβλέπουν την ανάγκη για παραχωρήσεις προς την Ελλάδα στο θέμα των μεταρρυθμίσεων εξαιτίας του επιπλέον κόστους με το οποίο επιβαρύνεται για την φροντίδα των μεταναστών. Όπως επισημαίνει το άρθρο η Αθήνα «διαβάζει» διαφορετικά τις διαθέσεις των δανειστών, κάνοντας λόγο για αλλαγή κλίματος προς θετική κατεύθυνση, λόγω της ελληνικής συμβολής στο προσφυγικό. Ωστόσο «το Βερολίνο δείχνει ευελιξία, όσο βγαίνουν τα νούμερα», υπογραμμίζει η ανάλυση, ενώ ανοιχτό παραμένει ακόμη το θέμα της συμμετοχής του ΔΝΤ στο τρίτο ελληνικό πρόγραμμα στήριξης. Σε κάθε περίπτωση η Αθήνα βρίσκεται σε δύσκολη θέση για άλλη μια φορά και στο οικονομικό πεδίο, κλείνει η ανάλυση. «Εάν ο Τσίπρας αποτύχει, η Ελλάδα θα διολισθήσει ξανά σε μία νέα κρίση ρευστότητας. Δεδομένης και της προσφυγικής κρίσης η χώρα θα μπορούσε έτσι να βρεθεί ενώπιον ακόμη μεγαλύτερων προβλημάτων σε σχέση με πέρυσι».

Eνόψει του Συμβουλίου Κορυφής της Δευτέρας το σημερινό τεύχος του Der Spiegel βγαίνει με ένα πρωτοσέλιδο στο οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται ως ένα φρούριο με ψηλά ορθωμένα τείχη. Στη μέση βρίσκεται η Ακρόπολη, πάνω από την οποία κυματίζει η σημαία της ΕΕ. Από την Ακρόπολη ξεπροβάλει και η καγκελάριος Μέρκελ, η οποία χαιρετά τα πλήθη προσφύγων που συνωστίζονται έξω από την περίκλειστη ΕΕ. Μια κριτική στην πολιτική των ανοιχτών συνόρων της Άγκελα Μέρκελ και του περίφημου πλέον μότο της «Θα τα καταφέρουμε».

«Θα καταφέρουμε να διαλύσουμε την ανοιχτή Ευρώπη και να διακινδυνεύσουμε το μέλλον μας» γράφει σκωπτικά το περιοδικό στο εξώφυλλό του. Στο ίδιο τεύχος ξεχωρίζουν επίσης εκτενές ρεπορτάζ με τίτλο «Φρούριο Ευρώπη» για την κατακερματισμένη ευρωπαϊκή πολιτική στο πεδίο του προσφυγικού αλλά και τα νέα τείχη, κυριολεκτικά και μεταφορικά, που υψώνονται ανά την Ευρώπη. Επίσης το Spiegel κάνει ένα μεγάλο οδοιπορικό από τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ στο Αιγαίο μέχρι το βορειότερο άκρο της στον αρκτικό κύκλο, με άλλα λόγια από τη Σάμο μέχρι το νορβηγικό Κίρκενες, 5001 χλμ μακριά από το ελληνικό νησί. Το περιοδικό διερωτάται «τι μέλλει γενέσθαι στην ευρωπαϊκό ήπειρο εάν κλείσουν τα εσωτερικά σύνορα; Ποιο θα είναι το νέο της πρόσωπο;». Το σίγουρο είναι ότι σε μία Ευρώπη χωρίς Σένγκεν το μέλλον είναι αβέβαιο.

• Τι περιμένει η Τουρκία από την ΕΕ;

ΕΕ και Τουρκία έχουν μεγάλες προσδοκίες από το Συμβούλιο Κορυφής της Δευτέρας, εκτιμούν τούρκοι πολιτικοί και ειδικοί. Για την Άγκυρα όμως το διακύβευμα ξεπερνά κατά πολύ την οικονομική βοήθεια για το προσφυγικό.

«Περιμένουμε ότι η ΕΕ θα στηρίξει την Τουρκία στέλνοντας ένα ισχυρότερο μήνυμα προς την κατεύθυνση της κατάργησης της βίζας» υπογραμμίζει, μιλώντας στη DW, ο αρμόδιος υπουργός για ευρωπαϊκά θέματα της Τουρκίας, Αλί Σαχίν. «Η Τουρκία έχει ξεκινήσει να δέχεται πρόσφυγες από την Ελλάδα. Η συμφωνία επανεισδοχής έχει τεθεί σε εφαρμογή. Αυτή ήταν μια από τις βασικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση βίζας σε τούρκους πολίτες που θέλουν να ταξιδέψουν προς την Ευρώπη», αναφέρει ο ίδιος χαρακτηριστικά. Η Τουρκία ελπίζει επίσης ότι η οικονομική βοήθεια ύψους 3 δις ευρώ προς την Τουρκία στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του προσφυγικού θα επεκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα τομέων και δράσεων και όχι μόνο σε συγκεκριμένα προγράμματα. Σύμφωνα με τον τούρκο υπουργό μια πρώτη δόση ύψους 1,5 δις θα μπορούσε να αποδεσμευθεί μέχρι τον Απρίλιο.

O Σαχίν σχολιάζει επίσης και την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. «Παρά την αποστολή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, τα μέτρα αστυνόμευσης δεν αναμένεται να είναι επαρκή για να ανακόψουν τις προσφυγικές ροές. Η βασική λύση σε αυτήν την κρίση είναι να σταματήσει ο πόλεμος στη Συρία. Η ΕΕ πρέπει να παρακολουθεί με προσοχή την κατάπαυση του πυρός στη Συρία και να υποστηρίξει την τουρκική θέση για μια λύση στο συριακό χωρίς τον Άσαντ», αναφέρει χαρακτηριστικά. Στόχος της Τουρκίας πάντως είναι να φέρει στο ευρωπαϊκό τραπέζι της Δευτέρας ένα σχέδιο δράσης αναφορικά με τι μπορεί να κάνει η Τουρκία για θέματα της ένταξης, εκπαίδευσης, απασχόλησης και υγειονομικής περίθαλψης των προσφύγων.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του τουρκικού κοινοβουλίου Κασίμ Γκιουλπινάρ, εκφράζει αμφιβολίες ως προς την αποτελεσματικότητα της συμφωνηθείσας οικονομικής βοήθειας προς την Τουρκία. Οι βουλευτές του κυβερνώντος AKP θεωρούν ότι μέχρι τώρα δεν έχουν λάβει επαρκείς διαβεβαιώσεις ότι η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση θα καταβληθεί σύντομα με οποιονδήποτε τρόπο. Ο Γκιουλπινάρ εκτιμά μάλιστα ότι για πολλές ευρωπαϊκές χώρες το ίδιον πολιτικό συμφέρον έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από ό,τι η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας αυτή καθεαυτή. «Υπάρχουν στην Τουρκία 2.888.000 πρόσφυγες. Πρέπει να παραδεχθούμε ότι η λύση του προβλήματος είναι μια πολιτική λύση. Περιμένουμε από την ΕΕ ειλικρινείς δεσμεύσεις», αναφέρει ο τούρκος βουλευτής του AKP.

Πολλοί είναι πάντως εκείνοι, τόσο στην Άγκυρα όσο και στις Βρυξέλλες, που πιστεύουν ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί για τη Δευτέρα είναι μη ρεαλιστικοί. Αυτό εκτιμά και ο Μουράτ Ερντογάν, επικεφαλής του Κέντρου Μετανάστευσης και Πολιτικών Ερευνών στου Πανεπιστημίου Χατσέτεπε της Άγκυρας. «Η Τουρκία λέει στην ΕΕ: Σταματήστε τον Άσαντ και τη Ρωσία! Αλλά η ΕΕ από την πλευρά της θεωρεί ότι δεν μπορεί να υπάρξει λύση δίχως τον Άσαντ». Επίσης ο τούρκος ειδικός εκτιμά ότι η χρηματοδοτική βοήθεια της ΕΕ προς την Τουρκία συνδέεται με πλήθος προϋποθέσεων. Πολλές από αυτές δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί, εκτιμά ο Μουράτ Ερντογάν, κι ως εκ τούτου υπάρχει ακόμη μεγάλη ασάφεια. «Είμαστε ακόμη στην αρχή της κρίσης», λέει χαρακτηριστικά.

Στο μεταξύ 50 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τις πατρίδες του. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εξ αυτών 1,5 εκατομ. βρίσκεται στην Ευρώπη και 1 περίπου εκατομ. μόνο στη Γερμανία. Ο Μουράτ Ερντογάν εκτιμά ότι η ίδια η Ευρώπη θα πρέπει να αναρωτηθεί γιατί μόνο τα 8 από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ δέχονται πρόσφυγες μέχρι στιγμής. Η καγκελάριος Μέρκελ και η Γερμανία από την πλευρά της εκτιμά ότι δεν μπορεί να υπάρξει λύση στο προσφυγικό δίχως μια στενή συνεργασία με την Τουρκία. «Αυτό πρέπει να το κατανοήσουν και όλοι οι άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες. Για αυτό τον λόγο το Συμβούλιο Κορυφής στις Βρυξέλλες θα είναι εξαιρετικά σημαντικό». Πηγή: Deutsche Welle