«Σωστή Στροφή»: Το Σχέδιο στρατηγικής του M. Renzi για αλλαγή πορείας της Ιταλίας
Στο Υπουργικό Συμβούλιο της Πέμπτης – το οποίο αν και ήταν το 6ο κατά σειρά ήταν το 10ο που αφορούσε σε χάραξη στρατηγικής και στοχοθεσίας – ο Ιταλός Πρωθυπουργός κ. M. Renzi παρουσίασε τις κατευθυντήριες γραμμές της Κυβέρνησής του, τις οποίες αποκάλεσε η «Σωστή Στροφή» (La Buona Svolta).
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων, της Πρεσβείας της Ελλάδος στη Ρώμη, «οι κυβερνητικές αυτές ανακοινώσεις αποτελούν ουσιαστικά την πρώτη συγκεκριμένη και συνολική πρόταση της νέας κυβέρνησης και δικαίως έχουν προκαλέσει, τόσο εδώ όσο και ευρύτερα, τεράστιο ενδιαφέρον αφού δίνουν το στίγμα των προθέσεων αλλά και των μέσων που προκρίνονται από τον νέο Πρωθυπουργό.
Αλλαγή στην Ευρώπη μέσω αλλαγών στην Ιταλία
Σκοπός της Κυβέρνησης, όπως ο ίδιος τον προσδιόρισε, είναι η προσπάθεια αναστροφής του οικονομικού και κοινωνικού κλίματος να ξεκινήσει εκ των έσω, ήτοι να αλλάξουν τα πράγματα πρώτα στην Ιταλία, ώστε εν συνεχεία και μέσω της αλλαγή αυτής να έλθει και η αλλαγή στην Ευρώπη, με την Ιταλία στο πηδάλιο για το επόμενο ευρωπαϊκό εξάμηνο.
Σύμφωνα με τον κ. M Renzi, οι επόμενες 100 μέρες θα είναι μέρες σκληρού αγώνα, μιας και, από τη μία, είθισται οι 100 πρώτες ημέρες έκαστης Κυβέρνησης, παραδοσιακά, να θεωρούνται οι πιο κρίσιμες, αλλά και από την άλλη, σε αυτή την περίοδο θα πρέπει να καταπολεμηθεί κυρίως μια αντίληψη που λειτουργεί σταθερά υπέρ της διατήρησης ενός καθιερωμένου τρόπου λειτουργίας που ουσιαστικά λειτουργεί ανασταλτικά σε κάθε απόπειρα αλλαγών.
Ευρύ πλέγμα μεταρρυθμίσεων με ορίζοντα το 2018.
Στο πλαίσιο των πρώτων ανακοινώσεων του κ. Renzi για μία σημαντική μεταρρύθμιση ανά μήνα, το χρονοδιάγραμμα των εξαγγελιών της νέας ιταλικής Κυβέρνησης είναι τον Απρίλιο να δοθεί έμφαση σε θέματα Δημόσιας Διοίκησης, τον Μάιο σε θέματα φορολογίας και τον Ιούνιο σε θέματα που άπτονται της Δικαιοσύνης.
Απώτατος στόχος δε, είναι η βελτίωση της κατάταξης της Ιταλίας, μέσα σε τέσσερα έτη, κατά 50 θέσεις, στον δείκτη επιχειρηματικού κλίματος της Παγκόσμιας Τράπεζας (από την 65η θέση που είναι σήμερα στην 15η το 2018). Οι βασικοί άξονες στους οποίους θα κινηθεί το έργο της νέας Κυβέρνησης στις επόμενες 100 ημέρες, θα είναι η πολιτική, η οικονομία και η απασχόληση.
Ο πρώτος άξονας περιλαμβάνει την αλλαγή του εκλογικού νόμου, τη μεταρρύθμιση της Γερουσίας, τη συνταγματική αναθεώρηση του αποκαλούμενου Κεφαλαίου V σχετικά με τις Περιφέρειες, την πώληση μέσω on line δημοπρασίας 100 αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης, τη βελτίωση της διεθνούς κατάταξης της Ιταλίας σε θέματα διαφθοράς κατά 20 θέσεις κ.ά.
Μεταξύ των θεμάτων του πρώτου άξονα η μεγαλύτερη βαρύτητα αποδίδεται από τον Πρωθυπουργό στη μεταρρύθμιση της Γερουσίας. Μάλιστα, ο κ. M Renzi δήλωσε ότι η μη επίτευξη της μετεξέλιξης της Γερουσίας και η κατάργηση του συστήματος δύο νομοθετικών σωμάτων (bicameralismo perfetto), θα σημάνει, όχι μόνο την αποτυχία της Κυβέρνησής του, αλλά και τον τερματισμό της ίδιας του της πολιτικής σταδιοδρομίας. Αυτές οι δηλώσεις, ως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσαν μεγάλη εντύπωση στα ιταλικά ΜΜΕ.
Οικονομία-Απασχόληση
Στην ομιλία του ο Πρωθυπουργός κ. M Renzi, σε σχέση τους άλλους δύο άξονες, ήτοι της οικονομίας και της απασχόλησης, επέμεινε ιδιαίτερα και στις αλλαγές τόσο στη φορολογία όσο και στην αγορά εργασίας, οι οποίες, όπως είπε θα μπορούσαν να εγγυηθούν μια «θεραπεία σοκ» για την «επανεκκίνηση» της χώρας, ως προς τον ανταγωνισμού και την αύξηση της εγχώριας ζήτησης. Μεταξύ όσων εξήγγειλε περιλαμβάνονται τα εξής:
1. Φορολογία:
– Μείωση της φορολογικής σφήνας (tax wedge), ήτοι για τους εργαζόμενους με μεικτά εισοδήματα χαμηλότερα των 25.000 ευρώ ετησίως, θα διατεθούν 10 εκ. ευρώ προκειμένου να αυξηθεί η έκπτωση φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων (Irpef) κατά 1.000 ευρώ καθαρά κατ’ έτος και κατ’ άτομο. Η εν λόγω ρύθμιση θα αφορά σε 10 εκ. πολίτες, και θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η Μαΐου. Οι τεχνικές και νομοθετικές ρυθμίσεις θα εγκριθούν εντός των προσεχών εβδομάδων.
– Έκδοση εκτελεστικού διατάγματος για την παροχή έκπτωσης φόρου στις επιχειρήσεις, το οποίο θα επιβαρύνει το Δημόσιο κατά 600 εκ. ευρώ σε τρία έτη. Αναλυτικά, θα μειωθεί κατά 10% ο φόρος επί των παραγωγικών δραστηριοτήτων (Irap) και θα αυξηθεί αυτός επί των κινητών αξιών από 20% σε 26%, με εξαίρεση τα γραμμάτια ιταλικού δημοσίου.
2. Οφειλές Δημόσιας Διοίκησης:
– Έγκριση τελικού κειμένου Νόμου που αφορά στην αποδέσμευση 68 δισ. ευρώ μέχρι τον Ιούλιο για αποπληρωμή των εν λόγω οφειλών προς τις επιχειρήσεις. Σημειώνεται ότι οφειλές ύψους 22 δισ. ευρώ έχουν ήδη καταβληθεί, ενώ οι προηγούμενες Κυβερνήσεις είχαν ήδη προϋπολογίσει την καταβολή 47 δισ. ευρώ.
– Η αποδέσμευση αυτή των κεφαλαίων θα γίνει μέσω του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (CDP), το οποίο θα παράσχει εγγυήσεις προς τις Τράπεζες προκειμένου να επιβαρυνθούν τις πιστώσεις των επιχειρήσεων. Τελικός εγγυητής, όμως, θα παραμείνει το ιταλικό Δημόσιο.
3. Ζητήματα απασχόλησης:
– Αύξηση του ανώτατου χρόνου διάρκειας των συμβολαίων ορισμένου χρόνου, από ένα έτος σε τρία, με δυνατότητα ανανέωσης.
– Ορισμένα εκ των διαφόρων επιδομάτων ανεργίας και αποζημιώσεων απόλυσης θα ενοποιηθούν σε ένα επίδομα για όλους τους ανέργους που θα είναι ανάλογο του χρονικού διαστήματος απασχόλησης του εργαζόμενου, ενώ για τα άλλα δύο επιδόματα ανεργίας θα αποθαρρύνεται με οικονομικά αντικίνητρα, η συχνή τους χρήση.
– Ενίσχυση των κινήτρων εισόδου στην αγορά εργασίας ή συνέχισης των σπουδών για τους νέους 18 – 29 ετών από 1ης Μαΐου. Τα μέτρα αυτά θα αφορούν σε 900.000 νέους και θα απαιτηθούν πόροι ύψους 1,7 δισ. ευρώ.
– Διάθεση 600 εκ. ευρώ προκειμένου οι ερευνητές να επωφεληθούν υψηλότερων εκπτώσεων φόρου.
– Διαψεύσθηκαν, επίσης, οι φήμες περί περικοπών στις συντάξεις ύψους 2.900-3.000 ευρώ, ενώ
– ανακοινώθηκε η μείωση των απολαβών των διοικητών (manager) δημόσιων οργανισμών.
4. Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις:
– Το Ταμείο Εγγυήσεων Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων θα ενισχυθεί με πόρους ύψους 500 εκ. ευρώ.
– Το κόστος ενέργειας των επιχειρήσεων θα μειωθεί κατά 10%, μέχρι ποσού 1,4-1,5 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2014.
5. Έργα αξίας 8 δισ.
– Επιπλέον, προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 3,5 δισ. ευρώ για τα σχολικά κτήρια, 500 εκ. ευρώ για επιχειρήσεις με κοινωνικό χαρακτήρα, αλλά και η αποδέσμευση κοινοτικών πόρων ύψους 3 δισ. ευρώ από τα Ταμεία Συνοχής και την Κ.Α.Π.
Πηγή προέλευσης πόρων
Οι πόροι για το φιλόδοξο αυτό σχέδιο στρατηγικής, σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό, θα προέλθουν από την αναθεώρηση των δημοσίων δαπανών (spending review). Συγκεκριμένα, για το 2014 έχουν εξευρεθεί κονδύλια ύψους 3 δισ. ευρώ, τα οποία μπορεί να αυξηθούν έως τα 7 δισ. ευρώ, ενώ για το 2016, εκτιμάται ότι οι πόροι μπορεί να αγγίξουν τα 35 δισ. ευρώ.
Αντιδράσεις και σχόλια
Οι πρώτες αντιδράσεις από μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης κρίνονται μάλλον ως επιφυλακτικές. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Επιτρόπου κ. O. Rehn, δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποδέχεται θετικά τις ανακοινωθείσες μεταρρυθμίσεις, θα τις αξιολογήσει άμα τη γνωστοποιήσει των νομοθετικών λεπτομερειών, ενώ ταυτόχρονα υπενθύμισε τη σημασία περί σεβασμού του Συμφώνου Σταθερότητας.
Οι δηλώσεις αυτές ήρθαν σε συνέχεια των σχολίων επί του μηνιαίου Δελτίου της ΕΚΤ, ότι η Ιταλία, μέχρι στιγμής, δεν έχει κάνει απτές προσπάθειες προκειμένου να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα, από το 3% στο οποίο ευρίσκεται μέχρι σήμερα στο 2,6%, σύμφωνα με τις παραινέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ζητά από τη χώρα να κάνει τα απαραίτητα βήματα προκειμένου το δημόσιο χρέος να μπει σε καθοδική τροχιά.
Σύμφωνα με έγκριτους αναλυτές, αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Ευρώπη είναι το γεγονός ότι, σε περίπτωση που το υψηλό δημόσιο χρέος της Ιταλίας, η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη βιομηχανική χώρα και τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, οδηγήσει τη χώρα σε σοβαρή οικονομική κρίση, οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί στήριξης δεν θα είναι σε θέση να απορροφήσουν τους κραδασμούς και ότι η κρίση θα εξαπλωθεί και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες (spillover effect).
Πάντως, παρά τις καλές προθέσεις των εξαγγελιών, οι ρυθμοί εφαρμογής των οιωνδήποτε οικονομικών μεταρρυθμίσεων, εξαιτίας και των εγγενών αδυναμιών της νομοθετικής διαδικασίας, δε διασφαλίζουν τη σύντομη υλοποίησή τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη εκκρεμεί η έκδοση αρκετών εκτελεστικών διαταγμάτων που απαιτούνται προς εφαρμογή οικονομικών μέτρων για τα οποία οι αποφάσεις έχουν ήδη ληφθεί επί κυβερνήσεων Monti και Letta».
Πηγή: Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων, Πρεσβεία Ελλάδος, Ρώμη
