Τα ισχυρά νομίσματα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σημαντικούς κινδύνους σε ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες
-Ενώ πολλές αναδυόμενες αγορές έχουν μειώσει τα τελευταία χρόνια, την εξάρτηση τους από ομολογιακές εκδόσεις σε ξένο νόμισμα, η Σαουδική Αραβία, η Τσεχία και η Τουρκία έχουν καταγράψει περαιτέρω συσσώρευση
-Εκτιμάται ότι το 2017 στις αναδυόμενες οικονομίες εκδόθηκαν ομόλογα σε ξένο νόμισμα, συνολικού ύψους $600 δισ.
-Το 2018 αποτελεί έτος αποπληρωμής σημαντικών ομολογιακών εκδόσεων για αρκετές αναδυόμενες οικονομίες. Υπολογίζεται ότι μέχρι τα τέλη του 2018 θα πρέπει να αποπληρωθούν πάνω από $1,5 τρισ. ομολογιακά και κοινοπρακτικά δάνεια εκ των οποίων το 26% αφορά δάνεια σε δολάριο ΗΠΑ και 4% δάνεια σε ευρώ. Μεταξύ των χωρών που αντιμετωπίζουν σχετικά μεγάλη επιβάρυνση από τις επερχόμενες εξοφλήσεις ομολογιακών εκδόσεων σε δολάριο ΗΠΑ το 2018 περιλαμβάνονται η Κίνα, η Ρωσία, η Κορέα και η Βραζιλία
Η αύξηση του παγκόσμιου χρέους έχει επιβραδυνθεί τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (The Institute of International Finance-IIF), παρότι το παγκόσμιο χρέος (ιδιωτικό-δημόσιο) στο τρίτο τρίμηνο του 2017 σε απόλυτα μεγέθη κατέγραψε νέο ιστορικά υψηλό, αγγίζοντας τα $233 τρισ. (318% του παγκόσμιου ΑΕΠ), με αποτέλεσμα να επιτύχει αύξηση 7,6% ήτοι $16,5 τρισ. από το τέλος του 2016. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι, τόσο οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, όσο και ο χρηματοπιστωτικός κλάδος, συνεχίζουν να αυξάνουν σημαντικά τα επίπεδα χρέους τους (μεταβολή εντός του 2017: $5,2 τρισ. και $4,3 τρισ. αντίστοιχα).
Ωστόσο, παρά την καταγραφείσα άνοδο του παγκόσμιου χρέους στο τρίτο τρίμηνο του 2017, θα πρέπει να τονισθεί ότι ο ρυθμός αύξησής του στην περίοδο από το τρίτο τρίμηνο 2007 – από το τρίτο τρίμηνο 2017 περιορίσθηκε στο 43,8% από 131,4% που ήταν στην περίοδο τρίτο τρίμηνο 1997 – τρίτο τρίμηνο 2007. Εκτιμάται, ότι ένα τμήμα της σημειωθείσας επιβράδυνσης οφείλεται στο γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις στην Κίνα, με την υποστήριξη του δημοσίου ενέτειναν τις προσπάθειες περιορισμού του δανεισμού τους. Ειδικότερα, ο ρυθμός συσσώρευσης του χρέους στην Κίνα το 2017 επιβραδύνθηκε σημαντικά, αυξάνοντάς το κατά μόλις 2%, στο 294% του ΑΕΠ. Η εν λόγω εξέλιξη σηματοδοτεί μια απότομη επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου κατά τα τελευταία έτη, καθώς ο λόγος συνολικού χρέους προς ΑΕΠ αυξήθηκε στην περίοδο 2012-2016 κατά μέσο όρο 17% ετησίως.
Προσεγγίζοντας, το παγκόσμιο χρέος ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ διαπιστώνεται η μείωσή του για τέταρτο συνεχόμενο τρίμηνο. Θετική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι η ισχυρότερη αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ έχει συμβάλει στη μείωση του συνολικού παγκόσμιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ειδικότερα, ο εν λόγω λόγος διαμορφώθηκε περί το 318% το τρίτο τρίμηνο του 2017, ήτοι 3% χαμηλότερα από το ιστορικά υψηλό (321%) που είχε καταγράψει στο τρίτο τρίμηνο του 2016. Ένας συνδυασμός παραγόντων, όπως ο συγχρονισμένος παγκόσμιος ρυθμός ανάπτυξης, ο αυξανόμενος πληθωρισμός (σε χώρες όπως η Κίνα και η Τουρκία) και οι προσπάθειες για αποτροπή μιας αποσταθεροποιητικής συσσώρευσης χρέους (Κίνα, Καναδάς) συνέβαλαν στον περιορισμό του.
Η αύξηση του χρέους του ιδιωτικού τομέα από το 2015 είναι περισσότερο εμφανής στο Χονγκ Κονγκ, τη Γαλλία, την Κίνα, την Ελβετία, την Τουρκία και τον Καναδά. Αν και τα νοικοκυριά αντιπροσώπευαν το μεγαλύτερο μέρος του αυξανόμενου χρέους στην Κίνα, τον Καναδά και την Ελβετία, ο τομέας των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων ήταν η βασική αιτία της αύξησης του χρέους στο Χονγκ Κονγκ, τη Γαλλία και την Τουρκία.
Σύμφωνα με το IIF, καθώς η Fed συνεχίζει την περιοριστική της νομισματική πολιτική (κατεύθυνση προς την οποία κινούνται σταδιακά και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες), η αύξηση του συνολικού κόστους δανεισμού θα επηρεάσει την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους. Τα υψηλότερα επιτόκια ενδέχεται να αποτελέσουν πηγή ανησυχίας ιδίως για τις χώρες για τις οποίες διαπιστώνεται χειροτέρευση του δείκτη χρέους/έσοδα (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, ΗΠΑ, Βραζιλία). Επιπροσθέτως, στην περίπτωση που ορισμένες χώρες επιχειρήσουν να ανταγωνιστούν τις φορολογικές περικοπές των ΗΠΑ, αυτό θα μπορούσε να προσθέσει περαιτέρω πίεση στο χρέος και στη δημοσιονομική βιωσιμότητα.
Στις ΗΠΑ, το χρέος των μη χρηματοπιστωτικών εταιρειών διαμορφωνόταν στο 3ο τρίμηνο του 2017, σε $14 τρισ. (72% του ΑΕΠ), ήτοι περίπου $4 τρισ. υψηλότερα από το επίπεδο της αντίστοιχης περιόδου του 2007, με τις μικρές επιχειρήσεις να εμφανίζονται οικονομικά αδύναμες.
Σε ένα περιβάλλον που τα επιτόκια εμφανίζουν ανοδική τάση, τα ισχυρά νομίσματα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σημαντικούς κινδύνους σε ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες. Σημειώνεται ότι ενώ πολλές αναδυόμενες αγορές έχουν μειώσει τα τελευταία χρόνια, την εξάρτηση τους από ομολογιακές εκδόσεις σε ξένο νόμισμα, η Σαουδική Αραβία, η Τσεχία και η Τουρκία έχουν καταγράψει περαιτέρω συσσώρευση. Εκτιμάται ότι το 2017 στις αναδυόμενες οικονομίες εκδόθηκαν ομόλογα σε ξένο νόμισμα, συνολικού ύψους $600 δισ.
Το 2018 αποτελεί έτος αποπληρωμής σημαντικών ομολογιακών εκδόσεων για αρκετές αναδυόμενες οικονομίες. Υπολογίζεται ότι μέχρι τα τέλη του 2018 θα πρέπει να αποπληρωθούν πάνω από $1,5 τρισ. ομολογιακά και κοινοπρακτικά δάνεια εκ των οποίων το 26% αφορά δάνεια σε δολάριο ΗΠΑ και 4% δάνεια σε ευρώ. Μεταξύ των χωρών που αντιμετωπίζουν σχετικά μεγάλη επιβάρυνση από τις επερχόμενες εξοφλήσεις ομολογιακών εκδόσεων σε δολάριο ΗΠΑ το 2018 περιλαμβάνονται η Κίνα, η Ρωσία, η Κορέα και η Βραζιλία.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το παγκόσμιο χρέος δεν κατανέμεται ομοιόμορφα, καθώς ορισμένες χώρες έχουν εισέλθει σε διαδικασία απομόχλευσης, ενώ κάποιες άλλες έχουν δημιουργήσει πολύ υψηλά επίπεδα χρέους, γεγονός που μπορεί να επιδράσει αρνητικά στην αναπτυξιακή τους διαδικασία και ενδεχομένως να διαταράξει τη χρηματοπιστωτική τους σταθερότητα.
Πηγή: Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank
