Τζέιμς Σταυρίδης: «Έξυπνη ισχύς», για την αντιμετώπιση των προκλήσεων παγκόσμιας ασφάλειας
Τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες στην παγκόσμια ασφάλεια τον 21ο αιώνα συζήτησε σε διάλεξή του, ο ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης, πρύτανης του Πανεπιστημίου Φλέτσερ της Βοστώνης και πρώην διοικητής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη με αφορμή την εκδήλωση της Διπλωματικής Ακαδημίας του υπουργείου Εξωτερικών, που έλαβε χώρα στο αμφιθέατρο Γ. Κρανιδιώτης.
Ο κ. Σταυρίδης ξεκίνησε την ομιλία του με μία ιστορική αναδρομή στον 20ο αιώνα, για να υπογραμμίσει τη συμβολή των γεγονότων των τελευταίων 100 χρόνων στην Ευρώπη στη διαμόρφωση του παρόντος διεθνούς περιβάλλοντος ασφαλείας.
Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις συνέπειες των δύο παγκοσμίων πολέμων, ο ναύαρχος ελληνικής καταγωγής, υπογράμμισε ότι η αποτυχία του 20ου αιώνα συνίσταται στην «προσπάθεια οικοδόμησης τειχών».
«Οι τοίχοι πολύ σπάνια δημιουργούν ασφάλεια», τόνισε ο ίδιος, παραθέτοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την τρομοκρατική επίθεση της Αλ Κάιντα στο αμερικανικό πεντάγωνο την 11η Σεπτεμβρίου 2001, στην οποία ήταν παρόντας, καθώς βρισκόταν στο διπλανό κτήριο από εκείνο που χτύπησε το αεροσκάφος.
«Ήμουν πολύ τυχερός που επέζησα και αυτό που κατάλαβα εκείνη την ημέρα είναι η ειρωνεία του να προστατεύομαι από τα ισχυρότερα τείχη του κόσμου και να φυλάσσομαι από τον πιο ισχυρό στρατό ενός πολύ ισχυρού έθνους και την ίδια στιγμή να μην είμαι ασφαλής», είπε.
Στην συνέχεια, αναφέρθηκε κατά σειρά στις πιο σημαντικές, κατά την γνώμη του, διεθνείς προκλήσεις ασφάλειας, με έμφαση στο Ισλαμικό Κράτος, το Ιράν, την Βόρεια Κορέα, την Συρία και την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου «που υπάρχουν διαφορές που εμπλέκουν πολλά κράτη», την Ουκρανία, τα Βαλκάνια που, όπως είπε, αν και έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, η ένταση συνεχίζεται…
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη Βόρεια Κορέα, χαρακτηρίζοντάς την πιο επικίνδυνη χώρα, κυρίως λόγω των πυρηνικών της όπλων και του ηγέτη της, ο οποίος είναι νέος και άπειρος, όπως είπε.
Η ύπαρξη ενός άπειρου ηγέτη με πυρηνικά όπλα σε μια ασταθή περιοχή του κόσμου, είναι κάτι που πρέπει να προσέξουμε, συμπλήρωσε.
Σε ό,τι αφορά τον ρόλο της Ρωσίας στην Συρία, διατύπωσε τη θέση πως «η Ρωσία έχει έναν προβληματικό εταίρο, τον Μπασάρ αλ Άσαντ και ότι αυτό δυσκολεύει τη συνεργασία Ουάσιγκτον – Μόσχας για την εξεύρεση λύσης».
Σε αυτό το πλαίσιο τόνισε την ανάγκη να ενθαρρυνθούν όλα τα κράτη να δρουν μέσα στους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Εκτός από τις εθνικές προκλήσεις για την παγκόσμια ασφάλεια, έκανε ειδική αναφορά στις απειλές από τα ναρκωτικά (ηρωίνη και ναρκωτικά) και τις επιδημίες, όπως οι ιοί Ζήκα και ο Έμπολα.
Στην κατεύθυνση αυτή, απέδωσε μεγάλη σημασία στις εγκληματικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο.
Η επίθεση σε αυτό το πεδίο, παρατήρησε, μεταφέρεται από το υψηλό επίπεδο εθνικής ασφάλειας στο προσωπικό επίπεδο, αναφέροντας την πρόσφατη διαρροή ψηφιακών προσωπικών δεδομένων από τους λογαριασμούς του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου χρηστών της Yahoo, καθώς και στη διαρροή προσωπικών φωτογραφιών της Αμερικανίδας ηθοποιού Τζένιφερ Λόρενς.
Στο σημείο αυτό ο Τζέιμς Σταυρίδης ανέδειξε τρόπους αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων, κατατάσσοντας ως πρωταρχικής σημασίας για την ασφάλεια την σημασία του να ακούμε. “Μπορούμε να ακούμε καλύτερα”, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Εξίσου σημαντική σημασία για τη δημιουργία ασφάλειας αποδίδει, στην εκπαίδευση, στη διαφύλαξη των αξιών, που πολλές προέρχονται από τους Αρχαίους Έλληνες μέσω των Ρωμαίων και του διαφωτισμού, στο διάβασμα και στην μελέτη μυθιστορημάτων.
Διαβάζοντας μυθιστορήματα, γνωρίζουμε άλλες κουλτούρες και μέρη, εξήγησε. Επίσης, ειδική μνεία έκανε στη βελτίωση των διακρατικών σχέσεων, την δημιουργία συμμαχιών, με εξέχουσα το ΝΑΤΟ, και αξιόμαχων στρατών, καθώς και στην αντιμετώπιση των εγκληματικών απειλών στον κυβερνοχώρο. Αυτό θα απαιτούσε αποτροπή με τον ίδιο τρόπο που την εννοούμε στην πυρηνική ζώνη.
Όλα αυτά τα πράγματα θα αναμορφώσουν τον τρόπο που εφαρμόζεται η «σκληρή ισχύς» (hard power) όταν πρέπει, αναγνωρίζοντας ότι μακροπρόθεσμα πρέπει να εστιάσουμε στην «ήπια ισχύ» (soft power), υποστήριξε ο Τζ. Σταυρίδης, υπογραμμίζοντας ωστόσο, την ανάγκη ύπαρξης της «σκληρής ισχύος».
Το να προσπαθείς να δημιουργήσεις ασφάλεια μόνο με την «ήπια ισχύ», δεν είναι ισχύς, τόνισε και προέταξε τον συνδυασμό της «σκληρής και της ήπιας ισχύος», που «ονομάζεται έξυπνη ισχύς», όπως είπε καταληκτικά.
Ο κ. Σταυρίδης -με την ιδιότητα του Πρύτανη στο Fletcher School of Law and Diplomacy του Πανεπιστημίου Ταφτς της Μασαχουσέτης- εξήρε το επίπεδο των διπλωματικών υπαλλήλων που παρακολούθησαν φέτος εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Fletcher School στη Βοστόνη, με υποτροφία του ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
