Το μοντέλο επιτυχίας του Γ. Μπουτάρη

• Χωρίς την ισραηλιτική της κληρονομιά, η Θεσσαλονίκη θα είχε αρνηθεί την ίδια την ψυχή της, το πλέον προοδευτικό και παραγωγικό κομμάτι της αστικής της τάξης

• Παρακάμπτοντας την κρατική ακαμψία με την ενεργή «διπλωματία των πόλεων»  

• H δημοσιονομική πειθαρχία ήταν και είναι το κύριο μέλημα

• Aπαραίτητο να γίνουν διευρυμένες δομικές αλλαγές στο ελληνικό κράτος και την ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση

• Χρειαζόμαστε την ελευθερία να ασκήσουμε το ρόλο μας, να σχεδιάσουμε και να διαχειριστούμε αυτόνομα τις πόλεις μας

• Μια ισχυρή και αξιόπιστη αυτοδιοίκηση δεν είναι επιθυμητή, στην πραγματικότητα

Σε ομιλία του Δημάρχου Θεσσαλονίκης κ.Γ.Μπουτάρη, στην εκδήλωση του LONDON SCHOOL OF ECONOMICS με θέμα: «Η τοπική αυτοδιοίκηση σε καιρούς κρίσης: Μαθήματα για την Ελλάδα από τον Δήμο Θεσσαλονίκης» , ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης παρουσίασε εν συντομία τι έχει κάνει ως Δήμαρχος Θεσσαλονίκης και τι πιστεύει ότι έπρεπε να είχε κάνει η ελληνική πολιτεία τα τελευταία χρόνια.

Όπως ανέφερε: «Πριν ακόμα από την πρώτη μας εκλογή, είχαμε αφιερώσει αρκετό χρόνο ώστε να βρούμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πόλης μας. Πέρα από το ότι είναι μια όμορφη πόλη κτισμένη δίπλα στη θάλασσα και περικυκλωμένη από πευκοδάσος, έχει να παρουσιάσει μια τεράστια ιστορία. Και πρόκειται για μια ιστορία, η οποία ποτέ δεν φωτίστηκε στην πραγματική της διάσταση. Το αίσθημα της ειλικρίνειας, καθώς και η μοναδική πολυπολιτισμική κληρονομιά της πόλης αυτής μας προτρέπει να μιλήσουμε διεξοδικά για τους ανθρώπους της και το συγκλονιστικό παρελθόν τους. Έως το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Θεσσαλονίκη φιλοξενούσε την πλέον δραστήρια και ζωντανή Ισραηλιτική Κοινότητα της Ευρώπης. Και αντί να το αποκρύψουμε, όπως γινόταν στο παρελθόν, εμείς υπογραμμίζουμε την παρουσία της Κοινότητας αυτής, καθώς και την πολύτιμη συνεισφορά της στη διαμόρφωση της ταυτότητάς μας. Και ζητούμε συγγνώμη εκ μέρους του Δήμου και των προηγούμενων διοικήσεών του, γιατί δεν το κάναμε αυτό νωρίτερα.

 
Χωρίς την ισραηλιτική της κληρονομιά, η Θεσσαλονίκη θα είχε αρνηθεί την ίδια την ψυχή της, το πλέον προοδευτικό και παραγωγικό κομμάτι της αστικής της τάξης

Χωρίς την ισραηλιτική της κληρονομιά, η Θεσσαλονίκη θα είχε αρνηθεί την ίδια την ψυχή της, το πλέον προοδευτικό και παραγωγικό κομμάτι της αστικής της τάξης. Και είναι βέβαιο ότι θα ήταν μια ακόμα καλύτερη πόλη, αν δεν ήταν η γερμανική φασιστική βία που οδήγησε στο ολοκαύτωμα. Ομοίως, αποδεχόμαστε και το Οθωμανικό παρελθόν της πόλης, για το οποίο «τολμούμε» να πούμε ότι δεν ντρεπόμαστε. Είμαστε οι πρώτοι που δεν το αντιμετωπίζουμε με εχθρότητα. Υπογραμμίζουμε το γεγονός ότι ο Κεμάλ Ατατούρκ έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στην πόλη μας. Είναι η πλέον εξέχουσα μορφή και ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας. Και είμαστε τυχεροί που το σπίτι του βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη.

 
Eνεργή «διπλωματία των πόλεων»  παρακάμπτοντας την κρατική ακαμψία

Συνδυάζουμε όλες τις παραπάνω πρωτοβουλίες με μια ενεργή «διπλωματία των πόλεων», παρακάμπτοντας την κρατική ακαμψία και επιχειρώντας να προσελκύσουμε χιλιάδες τουρίστες από τις γειτονικές χώρες. Εκτός από την Τουρκία και το Ισραήλ, τονίζουμε ιδιαιτέρως τους δεσμούς που έχουμε με τα Σλαβικά Κράτη, καθώς ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος προέρχονταν από τη Θεσσαλονίκη. Στο πλαίσιο αυτού του εγχειρήματος αφιερώσαμε το έτος 2013 στις δύο αυτές εξέχουσες μορφές της Χριστιανοσύνης και καλέσαμε Σλάβους αλλά και άλλους λαούς να συμμετάσχουν σε σχετικές εκδηλώσεις. Το «άνοιγμα της πόλης» δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, αλλά συνεχίζουμε την προσπάθεια να καταστήσουμε την πόλη μας πιο φιλόξενη και γοητευτική για ένα μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Καταφέραμε ακόμα να την καταστήσουμε πιο ανεκτική στη διαφορετικότητα, είτε πρόκειται για διαφορετικές εθνικότητες, είτε θρησκείες ή σεξουαλικές προτιμήσεις. Δώσαμε τη δυνατότητα να αξιοποιηθούν για σκοπούς λατρευτικούς και προσευχής παλιά ιστορικά τεμένη και άλλοι κατάλληλοι για προσευχή τόποι και φιλοξενήσαμε διάφορες εκδηλώσεις που σηματοδοτούν τη νέα αντίληψη της πόλης για την ανεκτικότητα. Αυτό αφορά τόσο τους επισκέπτες της όσο και τους μόνιμους κατοίκους της. Συνεργαζόμαστε καθημερινά με τις ξένες κοινότητες της πόλης. Καλωσορίσαμε και υποστηρίξαμε έμπρακτα τις πρωτοβουλίες της LGBT κοινότητας της Θεσσαλονίκης για εκδηλώσεις που διοργανώνει, όπως οι παρελάσεις Υπερηφάνειας.

Αναρωτιέμαι αν το ελληνικό κράτος θα μπορούσε να επιδείξει την αντίστοιχη τόλμη και να ξεκινήσει μια διευρυμένη πολιτική φιλίας προς τους γειτονικούς λαούς. Αυτό δεν θα είχε σαν αποτέλεσμα μόνο την εισροή εσόδων από πιθανούς επισκέπτες. Θα μπορούσε παράλληλα να περιορίσει την ξενοφοβία και να μειώσει το δυσβάσταχτο εξοπλιστικό κόστος, το οποίο, παρόλη την κρίση, εξακολουθεί να είναι ανάμεσα στα υψηλότερα του κόσμου.

 
H δημοσιονομική πειθαρχία ήταν και είναι το κύριο μέλημα

Διαφοροποιούμενοι πλήρως από όλα όσα έγιναν στο παρελθόν, η δημοσιονομική πειθαρχία ήταν και είναι το κύριο μέλημα της διοίκησής μας. Και αυτό κάνουμε, παρόλο που δεν ήμασταν υποχρεωμένοι να το πράξουμε λόγω αυστηρών κανόνων που μας ετέθησαν από το εξωτερικό. Για εμάς είναι θέμα αρχής να ολοκληρώσουμε τον προϋπολογισμό μας εμφανίζοντας πλεόνασμα. Όχι μόνο γιατί μας το λένε οι άλλοι, αλλά γιατί για εμάς αποτελεί απαράβατο κανόνα να ξοδεύουμε μόνον όσα έχουμε. Χωρίς εξωτερική πίεση, ακολουθούμε ένα πλάνο περικοπής εξόδων. Συγχρόνως ιεραρχήσαμε τους τομείς για τους οποίους μπορούμε να προσελκύσουμε μεγαλύτερη χρηματοδότηση και να αυξήσουμε τις δαπάνες μας, με στόχο τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.

 
Aπαραίτητο να γίνουν διευρυμένες δομικές αλλαγές στο ελληνικό κράτος και την ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση

Σε ό,τι αφορά στα διοικητικά θέματα, επιχειρήσαμε μια βαθιά δομική αλλαγή, η οποία επίσης ακολουθεί την κοινή λογική. Μειώσαμε τον αριθμό των Διευθύνσεων του δήμου και ορίσαμε δύο γενικούς διευθυντές.

Θα τολμούσα να πω ότι οι μεταρρυθμίσεις και οι αλλαγές δεν είναι αρκετές για την περίπτωση του ελληνικού κράτους. Έχουμε ανάγκη να αποκτήσουμε μια νέα θεώρηση για το κράτος και τη λειτουργία του, σχεδόν από το μηδέν! Μια νέα πολιτική κουλτούρα πρέπει να αναδυθεί, ώστε να ευνοήσει τον αυθεντικό διαχωρισμό των εξουσιών. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί σταδιακά να προκύψει μια πραγματική αλλαγή στάσης των ελληνικών δημόσιων θεσμών.

Η εμπειρία που αποκτήσαμε κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας μας μάς έδειξε ότι είναι απαραίτητο να γίνουν διευρυμένες δομικές αλλαγές στο ελληνικό κράτος και την ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση. Και αυτό πρέπει να συμβεί, αν θέλει το κράτος να λειτουργήσει σωστά μέσα στα ερχόμενα χρόνια. Αναγνωρίζουμε τη θετική κατεύθυνση των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης («Καποδίστριας» και «Καλλικράτης»), όμως πολλά ακόμη μένει να γίνουν.

 
Χρειαζόμαστε την ελευθερία να ασκήσουμε το ρόλο μας, να σχεδιάσουμε και να διαχειριστούμε αυτόνομα τις πόλεις μας

Παρ’ όλες τις διακηρύξεις της κεντρικής κυβέρνησης, όλες οι δημοτικές αρχές παραμένουν όμηροι του κράτους. Το παρόν θεσμικό πλαίσιο εντός του οποίου δρούμε είναι εξαιρετικά συγκεντρωτικό και όλες οι προσπάθειες αποκέντρωσης αποδείχθηκαν πρόχειρες και ανεπαρκείς. Επιπλέον, δεν μας επιτρέπει να συνεργαστούμε αποτελεσματικά με τον ιδιωτικό τομέα και να αυξήσουμε την παραγωγικότητά μας. Το υπάρχον σύστημα μάς υποχρεώνει να δουλεύουμε ακολουθώντας υπέρμετρα γραφειοκρατικούς κανόνες. Ένα πολύπλοκο δίκτυο νόμων καθορίζει το πλαίσιο εντός του οποίου είμαστε υποχρεωμένοι να ενεργούμε. Το κράτος πρέπει να πάψει να είναι εχθρικό προς τους ίδιους τους πολίτες. Η κεντρική διοίκηση πρέπει να σταματήσει να έχει τον κυρίαρχο ρόλο σε καθαρά τοπικές υποθέσεις. Δεν διαθέτουμε επαρκείς πηγές εσόδων. Δεν μας έχουν ανατεθεί ποτέ οι απαραίτητες αρμοδιότητες, ώστε να πάρουμε στα χέρια μας το σχεδιασμό των πόλεών μας και τη διαχείριση των πόρων τους.

Γι’ αυτό, ζητούμε από την κυβέρνηση να σταματήσει να μας κοροϊδεύει και να προχωρήσει άμεσα σε δράσεις που άπτονται της κοινής λογικής. Χρειάζεται να μπορούμε να προσελκύσουμε ευρωπαϊκά κεφάλαια απευθείας από τα ευρωπαϊκά όργανα και όχι μέσω των υπουργείων ή των κρατικών οργανισμών. Χρειαζόμαστε ένα διάφανο και λειτουργικό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα καταστήσει δυνατή τη συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης με τον ιδιωτικό τομέα. Ζητούμε να έχουμε την ουσιαστική δυνατότητα δημιουργίας Υπηρεσιών Μιας Στάσης, διευκολύνοντας την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας εντός των δήμων μας. Αυτή τη στιγμή δεν μας δίνεται η δυνατότητα να παρεμβαίνουμε στην τοπική οικονομία ώστε να στηρίξουμε την επιχειρηματικότητα και τη συνακόλουθη δημιουργία θέσεων εργασίας. Περιμένουμε από το κράτος να μειώσει δραστικά το ρόλο του σε θέματα που άπτονται των βασικών υποδομών των πόλεών μας.

Μέχρι σήμερα, αυτά τα σημαντικά ζητήματα δεν μας επιτρέπεται να τα αποφασίζουμε εμείς, η αυτοδιοίκηση. Χρειαζόμαστε την ελευθερία να ασκήσουμε το ρόλο μας, να σχεδιάσουμε και να διαχειριστούμε αυτόνομα τις πόλεις μας. Τα υπουργεία και η κεντρική διοίκηση θα πρέπει να σταματήσουν να έχουν τον απόλυτο έλεγχο στα τοπικά θέματα. Η αλληλοεπικάλυψη των κρατικών ελεγκτικών μηχανισμών είναι παράλογη. Το ελληνικό κράτος χρειάζεται να αντικαταστήσει το υπάρχον σύστημα και να εκτελεί δειγματοληπτικό έλεγχο στις δημοτικές δαπάνες. Αυτό θα απλοποιήσει δραστικά τις διαδικασίες ελέγχου και θα μειώσει τη γραφειοκρατία. Επιπροσθέτως, θέλουμε τα ΚΕΠ, τα οποία ανήκουν στους Δήμους, να διευρύνουν το φάσμα των παρεχόμενων υπηρεσιών τους, έτσι ώστε να απλοποιηθούν γραφειοκρατικές διαδικασίες και να βελτιωθούν οι παρεχόμενες προς τους πολίτες υπηρεσίες. Επιπλέον, η γραφειοκρατία θα μπορούσε να μειωθεί ακόμα περισσότερο, αν ο νόμος επέτρεπε την αποκέντρωση των δημοτικών υπηρεσιών. Έτσι, πολλές περισσότερες υπηρεσίες θα μπορούσαν να προσφέρονται μέσω των τοπικών δημοτικών κοινοτήτων. Ορίσαμε Αντιδήμαρχο αρμόδιο να διευκολύνει τις πρωτοβουλίες των πολιτών. Κι αυτό, επειδή πιστεύουμε ότι οι Δήμοι θα μπορούσαν να ενισχύσουν το ρόλο τους παρακινώντας την κοινωνία των πολιτών να συμμετάσχει ενεργά στα τοπικά θέματα. Πρέπει ο σχετικός νόμος επιτέλους να επικυρωθεί, έτσι ώστε να επιτραπούν τα τοπικά δημοψηφίσματα. Τέλος, δεν πρέπει να παραλείψουμε να αναφέρουμε πως οι Δήμοι χρειάζεται να μπορούν να συλλέγουν συγκεκριμένους φόρους, όπως, για παράδειγμα, το φόρο ακινήτων. Αυτά είναι στοιχειώδη για ένα Δήμο, αν βέβαια πιστεύουμε πως οι Δήμαρχοι έχουν το δικαίωμα να σχεδιάζουν και να ασκούν ουσιαστικές πολιτικές σε τοπικό επίπεδο. Πολιτικές που σχετίζονται με την αστική ανάπτυξη καθώς και με την ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά κρίσιμο για την βιώσιμη ανάπτυξη της Ελλάδας στο μέλλον…

 
Μια ισχυρή και αξιόπιστη αυτοδιοίκηση δεν είναι επιθυμητή στην πραγματικότητα

Όλες αυτές οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις δείχνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έκανε σωστά τη δουλειά της. Πιστεύω ότι αυτό έχει να κάνει με συγκεκριμένους πολιτικούς λόγους. Μια ισχυρή και αξιόπιστη αυτοδιοίκηση δεν είναι επιθυμητή, στην πραγματικότητα. Όλες αυτές είναι δομικές μεταρρυθμίσεις απαραίτητες εδώ και χρόνια, μεταρρυθμίσεις τις οποίες το ελληνικό κράτος θα έπρεπε να είχε προωθήσει χωρίς τη μεσολάβηση της Τρόικα. Μπορείτε να πιστέψετε ότι το ελληνικό κράτος δεν έχει μεριμνήσει για την περιγραφή θέσης εργασίας των υπαλλήλων του και δεν έχει προχωρήσει σε συγκεκριμένη στοχοθέτηση για τις υπηρεσίες του; Αποτέλεσμα αυτού, να έχουμε μόνο ονομαστική και όχι πραγματική αξιολόγηση των ανθρωπίνων πόρων του δημόσιου τομέα. Στο δικό μας Δήμο, στην προσπάθειά μας να ξεπεράσουμε το πρόβλημα αυτό, ζητήσαμε εξωτερική βοήθεια από την Ομάδα Δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτό αποτέλεσε μια δική μας πρωτοβουλία, καθώς φιλοδοξούμε να γίνουμε ένα μοντέλο λειτουργίας, το οποίο θα μπορέσει αργότερα να λειτουργήσει ως παράδειγμα για τους υπόλοιπους Δήμους. Φιλοδοξούμε να γίνουμε παράδειγμα για το πώς μπορεί να δημιουργηθεί ένα καλύτερο οργανόγραμμα και πώς η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού του δήμου μπορεί να γίνει με πιο αποτελεσματικό τρόπο.»

 
INFO
Η πλήρης ομιλία του κ.Γ.Μπουτάρη υπό μορφή άρθρου στην αντίστοιχη ενότητά μας.