Το ΝΑΤΟ στα 75: «Η πιο ισχυρή και επιτυχημένη συμμαχία στην ιστορία»
Η ιστορία γράφτηκε στο αφάνταστα ονομαζόμενο Τμήμα Αμφιθέασης. Αυτή είναι η αίθουσα της Ουάσιγκτον, όπου, πριν από εβδομήντα πέντε χρόνια, σήμερα, υπογράφηκε η Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού από εκπροσώπους δώδεκα εθνών. Η Συμμαχία που δημιούργησε η συνθήκη, το ΝΑΤΟ, γεννήθηκε μετά από δύο καταστροφικούς παγκόσμιους πολέμους και έναν εύλογο φόβο ότι η σοβιετική επιθετικότητα θα μπορούσε σύντομα να πυροδοτήσει έναν τρίτο. Η Συμμαχία προσπάθησε να εδραιώσει την ειρήνη σε μια στιγμή που μια τέτοια ιδέα φαινόταν σχεδόν επαναστατική.
Εβδομήντα πέντε χρόνια είναι πολλά. Αρκετά, τουλάχιστον, για να θεωρήσουμε κάποια πράγματα δεδομένα. Είναι λογικό να ισχυριστεί κανείς ότι αυτό ισχύει για τη Συμμαχία και την ειρήνη που έχει βοηθήσει να διασφαλιστεί για τα μέλη της εδώ και εβδομήντα πέντε χρόνια. Το ΝΑΤΟ θεωρείται στις μέρες μας ως ένα τέτοιο βασικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής ασφάλειας στον Βόρειο Ατλαντικό που ακόμη και τα μέλη του ξεχνούν μερικές φορές να αναλογιστούν πόσο ισχυρό, ποικιλόμορφο και θεμελιώδες για τον σύγχρονο κόσμο έχει γίνει.
Κατά κάποιο τρόπο, είναι κατανοητό ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να θεωρείται δεδομένο – μόλις πρόσφατα υποδέχθηκε το 32ο μέλος του τη Σουηδία και οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ αντιπροσωπεύουν σχεδόν τη μισή παγκόσμια οικονομική δύναμη και σχεδόν τη μισή παγκόσμια στρατιωτική δύναμη. Ακόμα κι έτσι, με την κατάσταση της ασφάλειας να μεταβάλλεται ταχέως σε όλο τον κόσμο, υπάρχει αβεβαιότητα ως προς την ικανότητα της Συμμαχίας να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις κατά μέτωπο και να προσαρμοστεί στην εποχή.
Υπό αυτή την έννοια, η 75η επέτειος είναι μια ευκαιρία να απομακρυνθούμε από τις συζητήσεις της ημέρας και να κάνουμε έναν απολογισμό της προόδου που επιτεύχθηκε τα τρία τέταρτα του αιώνα. Μιλώντας την ημέρα της υπογραφής, ο Πρόεδρος Χάρι Σ. Τρούμαν ζωγράφισε μια εικόνα ενός κόσμου που, εκείνη την εποχή, φαινόταν σχεδόν ουτοπικός, όπου η διαρκής ειρήνη και η ευημερία θα υποστηριζόταν από μια βορειοατλαντική κοινότητα ενωμένη από τις αξίες της δημοκρατίας, της ατομικής ελευθερίας και του κράτους δικαίου.
Κατά την υπογραφή της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού, ο Τρούμαν είπε ότι η νέα Συμμαχία θα «δημιουργούσε μια ασπίδα κατά της επιθετικότητας και του φόβου της επιθετικότητας – ένα προπύργιο που θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε με την πραγματική δουλειά της κυβέρνησης και της κοινωνίας, τη δουλειά της επίτευξης πληρέστερης και πιο ευτυχισμένης ζωή για όλους τους πολίτες μας».
Το όραμα του Τρούμαν για το ΝΑΤΟ ήταν απροκάλυπτα ιδεαλιστικό. Τα ιδανικά, ωστόσο, είναι ιδανικά μόνο αν σε κάποιο επίπεδο φαίνονται πέρα από αυτό που είναι δυνατό. Όσο μικρή κι αν είναι, πρέπει πάντα να υπάρχει κάποια αίσθηση ότι η πραγματικότητα θα υπολείπεται. Θα συνεργάζονταν πραγματικά οι σύμμαχοι; Θα έσπευδαν πραγματικά να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον αν τους επιτεθούν; Λίγο πριν από την τελετή υπογραφής, η μπάντα των πεζοναυτών στην αίθουσα έπαιξε δύο δημοφιλή τραγούδια από το Porgy and Bess του George Gershwin – “I’ve Got Plenty of Nothin'” και “It Ain’t Necessarily So” – που φαινόταν να είναι μια πικρή έκφραση αυτής της ανησυχίας.
Αυτό που ήταν δύσκολο να φανταστεί κανείς το 1949 φαίνεται σχεδόν αδύνατο να ζήσει χωρίς αυτό τώρα. Η Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού είναι, όπως είπε ο Τρούμαν, ένα «απλό» έγγραφο. Αυτό είναι αλήθεια, ωστόσο η Συμμαχία που δημιούργησε είναι πολύπλοκη και δεν μοιάζει με οτιδήποτε άλλο προηγήθηκε ή ακολούθησε. Την ιδέα του ΝΑΤΟ θα μιμούνταν και άλλοι οργανισμοί, αλλά ήταν η αφοσίωση στα ιδανικά που κατοχυρώθηκαν στη συνθήκη που κράτησε το ΝΑΤΟ ενωμένο καθώς οι μιμητές του απέτυχαν.
Το ΝΑΤΟ σήμερα είναι ένας διαφορετικός οργανισμός από ό,τι ήταν το 1949, φυσικά. Είναι μεγαλύτερο, πιο ισχυρό και πιο ποικιλόμορφο από ό,τι πρέπει να είχαν φανταστεί οι δημιουργοί του. Περιλαμβάνει πλέον έθνη που για δεκαετίες κάθονταν πολύ πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα. Αλλά με πολλούς ουσιαστικούς τρόπους, η Συμμαχία εκτελεί την αρχική της αποστολή. Σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο, το ΝΑΤΟ μας κρατά ασφαλείς, διατηρεί τον τρόπο ζωής μας ασφαλή και παραμένει το θεμέλιο της οικονομικής μας ευημερίας.
Νωρίτερα φέτος, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν είπε ότι «το ΝΑΤΟ είναι η πιο ισχυρή και επιτυχημένη συμμαχία στην ιστορία. Και θα το διατηρήσουμε έτσι». Ο τρόπος για να το διατηρήσετε έτσι είναι να αναλογιστείτε την αξιοσημείωτη επιτυχία του — και να συνειδητοποιήσετε ότι η επιτυχία του δεν είναι στατική. Απαιτεί εκ νέου δέσμευση στο κοινό διατλαντικό όραμα σήμερα, αύριο και στα επόμενα χρόνια.
Ο Christopher Skaluba είναι ο διευθυντής της Πρωτοβουλίας Διατλαντικής Ασφάλειας του Ατλαντικού Συμβουλίου, στο Κέντρο Στρατηγικής και Ασφάλειας Scowcroft. Προηγουμένως υπηρέτησε ως διευθυντής ευρωπαϊκής και ΝΑΤΟϊκής πολιτικής στο Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ.
Ο Philippe Dickinson είναι αναπληρωτής διευθυντής της Transatlantic Security Initiative και πρώην διπλωμάτης καριέρας για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Dominykas Kaminskas είναι επισκέπτης συνεργάτης της Transatlantic Security Initiative.
Πηγή: atlanticcouncil.org
