Eurobank: Κλειδί για την περαιτέρω βελτίωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών η ενίσχυση της αξιοπιστίας

Η αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης και η άρση της αβεβαιότητας αποτελούν αναγκαίες συνθήκες για την επιστροφή μέρους των καταθέσεων που οδηγήθηκαν εκτός εγχώριου τραπεζικού συστήματος τα τελευταία 6 χρόνια. Επιπρόσθετα, η χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων συνιστά ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, σύμφωνα με ανάλυση της Eurobank στο οικονομικό δελτίο της 7 ημέρες οικονομία.

 
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ το σύνολο των καταθέσεων των κατοίκων εσωτερικού του ιδιωτικού τομέα παρουσίασε μηνιαία αύξηση +€1,32 δις τον Αύγουστο 2016. Η εν λόγω μεταβολή προήλθε κατά 79,53% από τις επιχειρήσεις και κατά 20,47% από τα νοικοκυριά. Σε σχέση με τον Ιούλιο 2015, δηλαδή τον πρώτο μήνα μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων (28/6/2015), οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα σημείωσαν αύξηση +€3,06 δις.

Η επιστροφή μέρους των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα που οδηγήθηκαν εκτός εγχώριου τραπεζικού συστήματος τα τελευταία 6 χρόνια (Σεπτέμβριος 2009 – Αύγουστος 2016: -€113,93 δις ή -47,90%) παράλληλα με την αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελούν δύο βασικές προϋποθέσεις για την ομαλή λειτουργία του θεσμού της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης και την αύξηση της παροχής ρευστότητας και πιστώσεων σε παραγωγικές, υγιείς, καινοτόμες και εξωστρεφείς επιχειρήσεις.

Κλειδί για την ενεργοποίηση του ενδογενούς μηχανισμού επιστροφής των καταθέσεων στα εγχώρια νομισματικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (ΝΧΙ) είναι η ενίσχυση της αξιοπιστίας και η αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Σημειώνουμε ότι από το Σεπτέμβριο 2009 μέχρι τον Ιούνιο 2012 και από το Σεπτέμβριο 2014 μέχρι τον Ιούλιο 2015, δηλαδή τις δύο υποπεριόδους που σημειώθηκε η υψηλότερη συνολική εκροή καταθέσεων (-€87,24 δις στην πρώτη και -€43,92 δις στη δεύτερη) το οικονομικό κλίμα και η αβεβαιότητα βρέθηκαν σε ιστορικά χαμηλά και πολύ υψηλά επίπεδα αντίστοιχα. Το ακριβώς αντίθετο συνέβη στις υποπεριόδους Ιουνίου 2012 – Σεπτεμβρίου 2014 και Ιουλίου 2015 – Αυγούστου 2016. Στη μεν πρώτη καταγράφηκε αύξηση των καταθέσεων κατά +€14,16 δις στη δε δεύτερη ενίσχυση κατά +€3,06 δις. Οι εν λόγω υποπερίοδοι (και ειδικότερα η πρώτη) χαρακτηρίστηκαν από σχετική βελτίωση του οικονομικού κλίματος και μείωση της αβεβαιότητας.

Ως γνωστόν, η εμπιστοσύνη και η αξιοπιστία έχουν τα χαρακτηριστικά των μεταβλητών αποθέματος, δηλαδή απαιτείται χρόνος και επένδυση για να ανακτηθεί πιθανή απώλειά τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τις καταθέσεις η πορεία των οποίων συνδέεται άμεσα με τις προαναφερθείσες μεταβλητές. Ωστόσο, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της 1ης αξιολόγησης του 3ου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής (3ο ΠΟΠ), οι ασκούντες την οικονομική πολιτική έχουν τη δυνατότητα να επιταχύνουν σε ένα βαθμό την εν λόγω διαδικασία μέσω αποτελεσματικών παρεμβάσεων. Για παράδειγμα, η μερική χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες αλλαγές (22/7/2016) επιτρέπεται: 1ον η ανάληψη ποσού έως €840 ανά δύο εβδομάδες, 2ον οι αναλήψεις μετρητών έως του ποσοστού του 100% συνολικά, από χρηματικά ποσά τα οποία, μετά τις 22/07/2016, κατατίθενται σε τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων νομικών και φυσικών προσώπων, σε μετρητά και 3ον υπό προϋποθέσεις, η ανάληψη μετρητών, έως του ποσοστού 30% συνολικά, από χρηματικά ποσά τα οποία, μετά τις 22/07/2016, μεταφέρονται από το εξωτερικό με μεταφορά πίστωσης σε υφιστάμενους λογαριασμούς στην Ελλάδα.

Υπό την προϋπόθεση θετικών εξελίξεων στα πεδία: (α) της 2ης αξιολόγησης του 3ου ΠΟΠ και (β) της ένταξης των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, το οικονομικό κλίμα δύναται να συνεχίσει την ανοδική του πορεία και να ενισχυθεί ο βαθμός αξιοπιστίας της ελληνικής οικονομίας. Με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιείται μια ενδογενής διαδικασία η οποία μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, επιστροφή μέρους των καταθέσεων στα εγχώρια ΝΧΙ, αύξηση των επενδύσεων και μεσοπρόθεσμα, παραγωγή πλούτου.

Tο σύνολο των καταθέσεων και ρέπος των μη ΝΧΙ στα ΝΧΙ στην Ελλάδα (εκτός της ΤτΕ) παρουσίασε μηνιαία αύξηση για 4ο συνεχή μήνα τον Αύγουστο 2016 (+€1,45 δις). Η αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης και η άρση της αβεβαιότητας αποτελούν αναγκαίες συνθήκες για την επιστροφή μέρους των καταθέσεων που οδηγήθηκαν εκτός εγχώριου τραπεζικού συστήματος τα τελευταία 6 χρόνια. Επιπρόσθετα, η χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων συνιστά ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ) το σύνολο των καταθέσεων και ρέπος των μη νομισματικών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (ΝΧΙ) στα ΝΧΙ στην Ελλάδα εκτός της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ) διαμορφώθηκε στα €158,65 δις τον Αύγουστο 2016. Σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα σημειώθηκε αύξηση +€1,45 δις και σε σχέση με τον Αύγουστο 2015 – το 2ο μήνα μετά την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων (28 Ιουνίου 2015) – ενίσχυση +€611,73 εκατ. Η προαναφερθείσα μηνιαία μεταβολή προήλθε κατά 51,54% από τους κατοίκους εσωτερικού, 11,93% από τους κατοίκους λοιπών χωρών Ευρωζώνης, 5,04% από τους μη κατοίκους Ευρωζώνης και 31,49% από την κατηγορία των υποχρεώσεων σχετιζομένων με μεταβιβαζόμενα περιουσιακά στοιχεία (που συνεχίζουν να αναγνωρίζονται στη λογιστική).

Σημειώνουμε ότι η άμεση συνεισφορά του ιδιωτικού τομέα στο σχηματισμό του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας διαμορφώθηκε στο 77,97% το 2015. Αυτό το μέγεθος προκύπτει από το άθροισμα της ιδιωτικής κατανάλωσης (€123,77 δις) και των ιδιωτικών επενδύσεων (€13,77 δις) ως ποσοστά του ΑΕΠ (€176,02 δις).