Καθιέρωση και προβολή διεθνών θεσμών σύγχρονου πολιτισμού στην Αττική
Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΤΤΙΚΗ 2014-2020» και συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020
Τα τελευταία χρόνια έχει διαπιστωθεί –μέσα από μια σειρά ερευνών, μελετών, αλλά και στατιστικών αναλύσεων διεθνών φορέων και οργανισμών– η συνεχώς αυξανόμενη σημασία της αναπτυξιακής διάστασης του πολιτισμού που δεν προσδιορίζεται μονοδιάστατα από την μετρήσιμη και αυξανόμενη οικονομική του «ανταποδοτικότητα» (υπό την έννοια της αριθμητικής αποτύπωσης της διαδικασίας παραγωγής – ανταλλαγής – κατανάλωσης πολιτιστικών αγαθών και υπηρεσιών). Τα πιο σημαντικά στοιχεία της αναπτυξιακής διάστασης του πολιτισμού, όπως η προσωπική ολοκλήρωση και ταυτότητα, η κοινωνική συνεργασία, η κοινωνική συνοχή, η έκφραση, ο διάλογος και η επικοινωνία, αναγνωρίζονται πλέον ως παράγοντες εξαιρετικά ζωτικής σημασίας για τις κοινωνίες και τα άτομα, που εξ ορισμού είναι αδύνατο να ποσοτικοποιηθούν. Ο πολιτισμός, στο βαθμό που καλλιεργεί και ενδυναμώνει τα αισθήματα ταυτότητας, συλλογικότητας, δημιουργικότητας και κοινωνικής συνοχής, αποτελεί όχι μόνον τον πλέον καθοριστικό παράγοντα ώθησης της ευρύτερης αναπτυξιακής διαδικασίας, αλλά και τον κυριότερο καταλύτη επαναπροσδιορισμού του περιεχομένου της.
Στο ειδικότερο πεδίο της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας, ιδιαίτερα σημαντική θέση κατέχει το συνεχώς αναπτυσσόμενο ενδιαφέρον της διεθνούς κινηματογραφικής παραγωγής, με την κινηματογραφική δημιουργία για παιδιά και εφήβους ν’ αποτελεί ένα σημαντικό και ιδιαίτερο κομμάτι της αντίστοιχης έκφρασης και παραγωγής που ήδη αριθμεί ένα σημαντικό αριθμό εξειδικευμένων φεστιβάλ διεθνώς. Την ίδια στιγμή γνωρίζουμε καλά πως η μελέτη των έργων της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας βρίσκεται διαρκώς στο προσκήνιο της παγκόσμιας πνευματικής ζωής, όπως αποδεικνύεται από το πλήθος των μελετών, των μεταφράσεων, των εκδόσεων, των συνεδρίων και των παραστάσεων. Από τα είδη της, μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρατηρείται –διεθνώς– για το Αρχαίο Δράμα.
Με αυτά ως δεδομένα, η ευκαιρία για την Ελλάδα –και ιδίως για την Αττική– εντοπίζεται στην θέσπιση προγραμμάτων παγκόσμιας εμβέλειας, στη δημιουργία κι ενδυνάμωση Θεσμών Διεθνούς Εμβέλειας και στην πολύμορφη προώθηση και προβολή των θεσμών αυτών, τόσο αυτόνομα, όσο και ως σκέλος μιας συνολικής τουριστικής στρατηγικής.
Η Πράξη με τον τίτλο «ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ», η οποία έχει προταθεί προς ένταξη στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΤΤΙΚΗ 2014-2020» και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ελληνικό Δημόσιο, αξιοποιώντας τα ισχυρά πλεονεκτήματα της Αττικής στο πεδίο του ευρύτερου πολιτιστικού ενδιαφέροντος / αποθέματος, συνίσταται στην καθιέρωση και προβολή δύο θεσμών διεθνούς χαρακτήρα, με την πραγμάτωση τριετούς προγράμματος (2017, 2018, 2019) με καλλιτεχνικό και παιδαγωγικό χαρακτήρα, και ειδικότερα των θεσμών:
1.«Διεθνές Δίκτυο Νεανικών Κινηματογραφικών Φεστιβάλ»
Αφορά στη δημιουργία και καθιέρωση ενός διεθνούς δικτύου που συνενώνει τις εθνικές πρωτοβουλίες για την κινηματογραφική δημιουργία παιδιών και εφήβων και προωθεί την κινηματογραφική παιδεία και την επιβράβευση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, συμβάλλοντας έτσι, αφενός στη δημιουργία του «ευφυούς και ενσυνείδητου» θεατή και αφετέρου στην καθιέρωση της Αττικής ως σημείου αναφοράς της νεανικής κινηματογραφίας και ως κεντρική οδό επικοινωνίας μεταξύ των περίπου 450 εθνικών νεανικών φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο.
Η δημιουργία, ανάπτυξη και καθιέρωση του Διεθνούς Δικτύου, υλοποιείται μέσα από δύο βασικούς πυλώνες:
- Ο πρώτος αφορά στη θεσμοθέτηση ετήσιας Διεθνούς Συνάντησης Νέων Κινηματογραφιστών στην Αθήνα τα έτη 2018 και 2019, στην οποία θα συμμετάσχουν παιδιά και έφηβοι, δημιουργοί κινηματογραφικού έργου, καθώς επίσης και οργανωτές των νεανικών κινηματογραφικών φεστιβάλ από όλο τον κόσμο. Η συνάντηση δίνει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες:
- ν’ ακούσουν και να υιοθετήσουν βέλτιστες πρακτικές διοργάνωσης της δημιουργικής συμμετοχής στα φεστιβάλ,
- να εκθέσουν το έργο των φεστιβάλ για τη νεανική κινηματογραφική δημιουργία και να προωθήσουν την μεταξύ των φεστιβάλ συνεργασία,
- να ενημερωθούν για τις τελευταίες τάσεις και εξελίξεις στη δημιουργική κινηματογραφική έκφραση των παιδιών και των εφήβων,
- να παρακολουθήσουν εργαστήρια με διεθνούς φήμης ομιλητές, εκπαιδευτικούς, καλλιτέχνες, παραγωγούς.
Στα πλαίσια της ετήσιας Διεθνούς Συνάντησης οργανώνεται και η εκδήλωση Fest of Fest Awards, όπου διεθνείς κριτικές επιτροπές από παιδιά και επαγγελματίες απονέμουν βραβεία σε νεανικές δημιουργίες που έχουν διακριθεί στα εθνικά τους φεστιβάλ. Επίσης θα λειτουργήσουν εργαστήρια και μια ανοιχτή κινηματογραφική λέσχη για τα παιδιά και έφηβους.
- Η δεύτερη, αφορά στη δημιουργία δυναμικής ψηφιακής διαδικτυακής πλατφόρμας, η οποία, αξιοποιώντας τις προηγμένες υπηρεσίες web και τα Κοινωνικά Δίκτυα, προσφέρει:
- προβολή και υποστήριξη εθνικών πρωτοβουλιών και διεθνών συνεργασιών στη νεανική κινηματογραφική δημιουργία,
- δημιουργία Κοινοτήτων Χρηστών με κοινά ενδιαφέροντα,
- υποστήριξη δημιουργικής συνεργασίας των χρηστών,
- παιδευτικό περιβάλλον που θα λειτουργεί ως ανοικτό σχολείο παγκόσμιων πρακτικών και μεθόδων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του θεατή,
- προσβάσιμο αρχείο μελετών, ερευνών και εκδόσεων που προωθούν την ανάπτυξη του κριτικού πνεύματος του θεατή.
Μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας επιδιώκεται η δημιουργία μιας ζωντανής και δυναμικής κοινότητας όλων των δημιουργικών δυνάμεων του χώρου του νεανικού κινηματογράφου: νέοι κινηματογραφιστές, παραγωγοί, καλλιτέχνες και διοργανωτές φεστιβάλ.
Στο πλαίσιο διεθνούς προβολής και καθιέρωσης του Θεσμού, έχει ήδη από τις 2/11/2016 υπογραφεί Σύμφωνο Συνεργασίας με το «Διεθνές Κέντρο Κινηματογράφου για Παιδιά και Νέους» CIFEJ (Centre International du Film pour l’ Enfance et la Jeunesse), με βάση το οποίο στεγάζεται πλέον στο Ι.Μ.Κ. το Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Γραφείο του CIFEJ.
Επίσης, στο πλαίσιο υλοποίησης των δράσεων του θεσμού και ιδίως των Διεθνών Συναντήσεων, θα υπάρξει συνεργασία με το «Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους» – «Νεανικό Πλάνο», το οποίο γιορτάζει το 2017 τα 20 χρόνια συνεχών διοργανώσεων, αποτελεί μέλος του CIFEJ και ένα από τα πλέον καταξιωμένα διεθνώς φεστιβάλ στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Επίσης θα υπάρξει και συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ και Αγορά Κινουμένων Σχεδίων της Σύρου «ΑΝΙΜΑ SYROS».
Συνοπτικά, στο πλαίσιο του θεσμού «Διεθνές Δίκτυο Νεανικών Κινηματογραφικών Φεστιβάλ» περιλαμβάνονται:
-η διοργάνωση 2 Διεθνών Συναντήσεων για τα έτη 2018, 2019.
-η παρουσίαση 50 προβολών ταινιών νέων κινηματογραφιστών (25 ανά έτος για το 2018, 2019).
-η διοργάνωση 2 κύκλων Σεμιναρίων για παιδιά και εφήβους (ένας ανά έτος για το 2018, 2019).
-η δημιουργία ανάπτυξη δυναμικής διαδικτυακής πλατφόρμας
-η δημιουργία της Χάρτας Διεθνούς Κινηματογραφικής Κοινότητας Νέων.
2.«Αρχαίο Δράμα: Διεπιστημονικές και Δια-καλλιτεχνικές Προσεγγίσεις»
Ο θεσμός αποτελεί συνέχεια, αναβάθμιση και εμπλουτισμό του Έργου «Αρχαίο Δράμα: επιρροές και σύγχρονες προσεγγίσεις», που υλοποιήθηκε με εξαιρετική επιτυχία στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 (Π.Ε.Π. «Αττική»). Συνίσταται στην πραγμάτωση τριετούς προγράμματος που ενεργοποιεί και παρουσιάζει «παράδοξες» συνέργειες τέχνης και επιστημών, που εκκινούν από το Αρχαίο Δράμα, βασίζεται σε τρεις θεματικούς άξονες (διαφορετικός ανά έτος) και συνομιλεί με τρεις συγκεκριμένες καλλιτεχνικές πρακτικές. Έρχεται να συμπληρώσει και να επεκτείνει τον ήδη υφιστάμενο συντεταγμένο και πλούσιο προβληματισμό σε σχέση με τη θεατρική πραγμάτωση του Αρχαίου Δράματος και τις κλασικές μεθόδους αναπαράστασης του. Ανοίγοντας τον σχετικό προβληματισμό και επιχειρώντας τις «παράδοξες» συνέργειες τεχνών και επιστήμης, στοχεύει να δυναμώσει και να εμπλουτίσει την πρόσληψη του Αρχαίου Δράματος μέσα από τις παραστατικές τέχνες στον 21ο αιώνα.
Οι τρεις θεματικοί άξονες που έχουν επιλεγεί, είναι:
- Urbanism (αστική κουλτούρα, αστική συμπεριφορά, αστικός σχεδιασμός, αστική ανάπλαση, χωρικός μετασχηματισμός).
Ο άξονας αυτός, συνιστά έναν διαρκώς εξελισσόμενο διεπιστημονικό κλάδο, γεγονός που επιβάλλει στον διάλογο να διευρύνεται και ν’ ανανεώνεται συνεχώς. Το Αρχαίο Δράμα συμβαίνει στη δημοκρατική πόλη-κράτος. Ποια είναι όμως η σύγχρονη πόλη; Ποιες οι δυναμικές και οι συγκρούσεις της; Ποιες οι κοινότητες και οι συλλογικές διαδικασίες της; Πως διαμορφώνεται ο δημόσιος χώρος; Ερωτήματα (μεταξύ άλλων) που θέτει εντατικά ο επιστημονικός αυτός κλάδος.
- Ψηφιακή τεχνολογία – πληροφορική
Στην ιστορία του πολιτισμού μας, το θέατρο έχει παίξει σημαντικό ρόλο σε οποιαδήποτε φάση εξέλιξης της τεχνολογίας των μέσων. Το θέατρο μετατρέπεται το ίδιο σε ένα νέο μέσο, κάθε φορά που νέες τεχνολογίες μέσων (επικοινωνίας και ενημέρωσης) γίνονται κυρίαρχες, και, επιπλέον, προσαρμόζεται και διαχέει τις νέες γνωστικές κατακτήσεις. Στο σύγχρονο θέατρο, διανύουμε ήδη τη φάση της εισαγωγής της ψηφιακής τεχνολογίας, της γραφής των αλγορίθμων και του προγραμματισμού. Συνεπώς, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον η μελέτη της συνάντησης της αθηναϊκής δραματουργίας και του κόσμου της πληροφορικής, δύο διαφορετικών πολιτισμών και κοινωνιών, δύο διαφορετικών ειδών τεχνικής και τεχνολογίας.
- Φυσικές Επιστήμες
Οι φυσικές επιστήμες, πιο εντατικά όσο ποτέ άλλοτε, ερευνούν, καταλήγουν, ανατρέπουν, προτείνουν. Αν και αποτελούν εδώ και αιώνες συγκροτημένο επιστημονικό κλάδο και μολονότι έχει κατά καιρούς επιχειρηθεί ο διάλογος της τέχνης με αυτές, μας αφορά εντονότερα μια τέτοια αλληλεπίδραση, κυρίως με τη φυσική. Ο άνθρωπος είναι υποχρεωμένος να αναζητά διαρκώς το νόημα του κόσμου, να βρίσκεται σε διαρκή κίνηση και ροή, μαζί με τον χρόνο και τα φυσικά φαινόμενα. Συναντούμε στην αρχαία ελληνική τραγωδία έννοιες όπως το Χάος, ο Κόσμος, η Ανθρωπογονία, η Θεογονία, οι οποίες συστηματικά μελετώνται από την αστροφυσική και τη φυσική.
Οι τρεις επιλεγμένες καλλιτεχνικές πρακτικές είναι:
- Παραστατικές Τέχνες (Θέατρο και Δραματουργία)
Είναι μακρά η παράδοση διασκευής των κωμικών και τραγικών κειμένων από δραματουργούς για το θέατρο, τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία, τάση που ανθεί μέχρι και σήμερα. Στον 20ο αιώνα σπουδαίοι καλλιτέχνες καταπιάστηκαν με αυτό, παραδίδοντας μας έργα, εξαίσιας δύναμης, που διασκευάζουν τα τραγικά έργα, κάνοντας τα να συνομιλήσουν με το παρόν. Σε παρόμοια κατεύθυνση κινείται και η δραματουργία του 21ου αιώνα. Παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον η νέα παραγωγή λόγου, η διερεύνηση της δυναμικής και της έκφρασης των μύθων στην εποχή μας. Αποτελεί δε κορυφαία αξίωση να μην εξοριστεί ο λόγος και η ποίηση στο όνομα της «τεχνολογικοποίησης» και θετικοποίησης των κοινωνιών μας. Ο λόγος χρειάζεται να παραμείνει κομβικός συνομιλητής.
- Οπτικοακουστικές τέχνες (Νέα μέσα και ψηφιακή τεχνολογία)
Όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες πειραματίζονται και ενσωματώνουν στη δουλειά τους τα ψηφιακά μέσα, τη διάδραση με τον αστικό χώρο, κατασκευάζουν εμβυθιστικά περιβάλλοντα, υβριδικές θεατρικές παραστάσεις, ψηφιακά είδωλα, ενώ άλλοι χρησιμοποιούν την πόλη ως καμβά/σκηνή της τέχνης τους: δράσεις στον δημόσιο χώρο, ηχητικοί περίπατοι, οπτικοακουστικές ξεναγήσεις, χαρτογράφηση (mapping). Έχει συνεπώς προστιθέμενη αξία να μελετηθεί σήμερα το Αρχαίο Δράμα, μέσα από τις οπτικές της ψηφιακής «γραφής», με το ιδιαίτερο, διαρκώς αναπτυσσόμενο, αλγοριθμικό αλφάβητό της.
- Καλές Τέχνες (Εικαστικά)
Επιλέγεται ως τρίτη καλλιτεχνική πρακτική, αυτή των εικαστικών τεχνών: ζωγραφική, γλυπτική, μεικτά μέσα, εγκαταστάσεις στον χώρο, που στις νέες συνθήκες παρουσιάζουν μεγάλη εξέλιξη, αξιοποιώντας και ενσωματώνοντας νέα εκφραστικά μέσα.
Περιγραφή των δράσεων
Συνοπτικά, στο πλαίσιο του θεσμού «Αρχαίο Δράμα: Διεπιστημονικές και Δια-καλλιτεχνικές Προσεγγίσεις», περιλαμβάνονται:
- η παρουσίαση 9 θεατρικών παραστάσεων (τριών κάθε έτος για το 2017, 2018, 2019) με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.
- η διοργάνωση 3 κύκλων Σεμιναρίων – Εργαστηρίων (ένας ανά έτος για το 2017, 2018, 2019), με δωρεάν συμμετοχή, μετά από σχετική δήλωση.
- η διοργάνωση 3 Διεθνών Forum (ένα ανά έτος για το 2017, 2018, 2019).
- η παρουσίαση 3 εικαστικών γεγονότων (ένα ανά έτος για το 2017, 2018, 2019), με διάρκεια 15 ημερών και επίσης ελεύθερη είσοδο.
- η αναβάθμιση του υφιστάμενου διαδικτυακού τόπου του θεσμού.
