O χρυσός ως ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο σε περιόδους αβεβαιότητας

Το φαινόμενο των αρνητικών αποδόσεων στις αγορές ομολόγων και η τιμή του χρυσού

 
Η ιστορία του χρυσού ως μέσο συναλλαγών αποδεικνύει ότι θα είναι πάντοτε σε ζήτηση και θα διατηρεί την αξία του. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι η τιμή του χρυσού εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την επενδυτική συμπεριφορά. Ο χρυσός αποτελεί ενδεχομένως το ασφαλέστερο επενδυτικό καταφύγιο, καθώς δεν εμπεριέχει κίνδυνο αντισυμβαλλόμενου. Όπως όλα μαρτυρούν, η εποχή των αρνητικών επιτοκίων δε θα φτάσει σύντομα στο τέλος της, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις θα αναγκάσουν τις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα αποθέματά τους σε χρυσό, συντηρώντας για μακρό χρονικό διάστημα τη ζήτηση για το πολύτιμο μέταλλο, σημειώνει ανάλυση του  Δελτίου Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.

 
Αναλυτικά:
Οι δημογραφικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα σε διεθνές επίπεδο, τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης των κεντρικών τραπεζών και η αυξανόμενη ανάγκη για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων σταθερού εισοδήματος από συνταξιοδοτικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες έχουν συμβάλει ώστε η ζήτηση στην αγορά κρατικών και εταιρικών ομολόγων να υπερβεί σε σημαντικό βαθμό την προσφορά. Ένας σημαντικά υψηλός αριθμός ομολόγων στην Ευρώπη και στην Ασία εμφανίζει αρνητικές αποδόσεις, δηλαδή ένας επενδυτής για ένα ομόλογο που αγοράζει σήμερα και θα κρατήσει μέχρι τη λήξη του θα λάβει απόδοση που θα είναι μικρότερη του μηδενός. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία (Bloomberg Barclays Global Aggregate Index, 10/9/2019), η αξία των ομολόγων παγκοσμίως με αρνητική απόδοση υπολογίζεται σε $14,8 τρισ.

Το γεγονός, ότι η απόδοση συγκεκριμένων κρατικών και εταιρικών ομολόγων έχει αρνητικό πρόσημο, υποδηλώνει ότι υπάρχει τεράστια υπερβάλλουσα ζήτηση, ενώ πέραν των, ενδεχομένως, απογοητευτικών οικονομικών στοιχείων στις ανεπτυγμένες οικονομίες, σημαντική επίδραση ασκεί η αβεβαιότητα που σχετίζεται με το μέλλον των εμπορικών σχέσεων Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας, το Brexit και τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Το 10ετές κρατικό ομόλογο της Γερμανίας, το σημείο αναφοράς για την αποτίμηση πολλών περιουσιακών στοιχείων σταθερού εισοδήματος, καταγράφει αρνητική απόδοση από τις 7 Μαΐου 2019, καθώς σε περιόδους αστάθειας θεωρείται ένα ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο, όπως και ο χρυσός. Η σημερινή εποχή, ωστόσο, ευνοεί γενικότερα τις τοποθετήσεις σε πολύτιμα μέταλλα (ασήμι, παλλάδιο, πλατίνα).

Η τοποθέτηση σε χρυσό αξιολογείται ως ασφαλής επενδυτική επιλογή (safe haven), όταν οι επενδύσεις σε προϊόντα άλλου τύπου, όπως χρεόγραφα ή ομόλογα, δεν προσφέρουν τις αναμενόμενες αποδόσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, επενδυτικά κεφάλαια τοποθετούνται είτε απευθείας σε χρυσό (φυσική μορφή), είτε σε διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια που συνδέονται με το χρυσό (Exchange Traded Funds-Gold). Το μειονέκτημα του χρυσού είναι πως η διακράτησή του δεν αποδίδει τόκο, με αποτέλεσμα να μην αποτελεί κύρια επενδυτική επιλογή για εκείνους τους επενδυτές που αναζητούν σταθερό εισόδημα. Ο χρυσός αποτελεί εμπόρευμα το οποίο εμφανίζει διακυμάνσεις αναλόγως της προσφοράς και της ζήτησης.

Σε αντιπαραβολή με την πορεία των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων ΗΠΑ και Γερμανίας, η τιμή του χρυσού έχει παραμείνει άνω των $1.000/ουγγιά για τουλάχιστον εννέα έτη, ενώ από τις αρχές του 2019, η πτώση των αποδόσεων και συνεπώς η άνοδος των τιμών των ομολόγων συμπαρασύρει ανοδικά και την τιμή του χρυσού.

 
Οι αποδόσεις των ομολόγων και του χρυσού σε παράλληλη πορεία

Ιστορικά, η τιμή του χρυσού αυξάνεται σταθερά με τη μείωση των επιτοκίων. Ωστόσο, διανύουμε μια περίοδο όπου είναι έντονα αισθητή η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες. Η ΕΚΤ εισήγαγε επισήμως την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων το 2014, ακολουθούμενη, τον Ιανουάριο του 2016, από την Τράπεζα της Ιαπωνίας, σε μια προσπάθεια να τονώσει την οικονομία και να ξεπεράσει τις επίμονες αποπληθωριστικές πιέσεις. Τα αρνητικά επιτόκια υποδηλώνουν για τους επενδυτές σοβαρές ανισορροπίες, συμπεριλαμβανομένων των υπερτιμημένων περιουσιακών στοιχείων και των αποπληθωριστικών συνθηκών.

Ο χρυσός κατέγραψε μία σημαντική ανοδική κίνηση στην περίοδο 2009-2011, επιτυγχάνοντας το ιστορικά υψηλό των $1.921,17/ουγγιά (Σεπτέμβριος 2011), εν μέσω αβεβαιότητας για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας και των χρηματιστηριακών αγορών. Ωστόσο, την ίδια περίοδο η απόδοση του 10ετούς ομολόγου στη Γερμανία κυμαινόταν κοντά στο 3% και όχι κάτω του μηδενός, όπως συμβαίνει σήμερα. Δεδομένου ότι, όπως έχει προαναφερθεί, η διακράτηση του χρυσού δεν προσφέρει κάποιο τοκομερίδιο, είναι η πρώτη φορά που οι αποδόσεις των εν λόγω επενδυτικών τοποθετήσεων (ομόλογα, χρυσός) διαμορφώνονται περί το μηδέν. Λαμβάνοντας υπόψιν, ότι η τιμή του χρυσού συσχετίζεται αρνητικά με τα επιτόκια, εύλογα συμπεραίνεται ότι τα αρνητικά επιτόκια αποτελούν το ιδανικό περιβάλλον για την ενίσχυση και διατήρηση του αγοραστικού ενδιαφέροντος για το πολύτιμο μέταλλο.

 
Τι μπορεί να επηρεάσει τη μελλοντική πορεία του χρυσού;

Η συνεχιζόμενη εμπορική διαμάχη των ΗΠΑ με την Κίνα επιδρά αρνητικά στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, οδηγώντας τις κεντρικές τράπεζες στην υιοθέτηση μιας περισσότερο χαλαρής νομισματικής πολιτικής. Ήδη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στις 12 Σεπτέμβριου, προέβη στην πρώτη μείωση επιτοκίων από το Μάρτιο του 2016, ενώ οι αγορές προσδοκούν μια νέα μείωση επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) των ΗΠΑ, στις 18 Σεπτεμβρίου. Εάν η Fed προβεί σε σημαντική χαλάρωση της νομισματικής της πολιτικής, προκειμένου να τονώσει την οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών που δοκιμάζεται υπό το βάρος των εμπορικών εντάσεων, ενδεχομένως να προκαλέσει αποδυνάμωση του δολαρίου, η οποία με τη σειρά της θα επιδράσει θετικά στο χρυσό. Αντιθέτως, η ενίσχυση του δολαρίου ασκεί πιέσεις στα εμπορεύματα που συνδέονται με το νόμισμα, όπως ο χρυσός, καθώς καθιστά ακριβότερη την αγορά τους από κατόχους άλλων νομισμάτων.

Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο μήνα ο χρυσός κατέγραψε υψηλό εξαετίας, λόγω των προοπτικών για περισσότερο διευκολυντική νομισματική πολιτική από τις κεντρικές τράπεζες, προκειμένου να στηριχθεί η παγκόσμια ανάπτυξη που έχει αρχίσει να εξασθενεί κυρίως από την παρατεταμένη εμπορική διαμάχη μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας. Με την αμερικανική αγορά ομολόγων να σηματοδοτεί ότι μια οικονομική ύφεση ενδεχομένως να είναι στον ορίζοντα, οι επενδυτές καταφεύγουν σε τοποθετήσεις στο χρυσό.

Η ιστορία του χρυσού ως μέσο συναλλαγών αποδεικνύει ότι θα είναι πάντοτε σε ζήτηση και θα διατηρεί την αξία του. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι η τιμή του χρυσού εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την επενδυτική συμπεριφορά. Ο χρυσός αποτελεί ενδεχομένως το ασφαλέστερο επενδυτικό καταφύγιο, καθώς δεν εμπεριέχει κίνδυνο αντισυμβαλλόμενου. Όπως όλα μαρτυρούν, η εποχή των αρνητικών επιτοκίων δε θα φτάσει σύντομα στο τέλος της, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις θα αναγκάσουν τις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα αποθέματά τους σε χρυσό, συντηρώντας για μακρό χρονικό διάστημα τη ζήτηση για το πολύτιμο μέταλλο.