Συστηματική έλλειψη λογοδοσίας και απόδοσης ευθυνών σε κρατικούς αξιωματούχους

5 Φεβρουαρίου, 2025 11:18 πμ

Η έκθεση με τίτλο Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα περιγράφει εκτενώς την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα το 2024, επικεντρώνοντας σε ζητήματα διαφθοράς, προστασίας των δικαιωμάτων των προσφύγων και μεταναστών, ελευθερίας του Τύπου και ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Αναλύει συστηματικές αδυναμίες στις έρευνες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προβλήματα στην εφαρμογή νομοθεσίας για τη διαφάνεια και την καταπολέμηση της διαφθοράς, καθώς και καθυστερήσεις και αναποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος. Παράλληλα, παρουσιάζει κριτική για την αντιμετώπιση του “Predatorgate” και την κατάσταση της ελευθερίας του Τύπου. Τέλος, περιλαμβάνει συστάσεις για βελτίωση σε πολλά κρίσιμα σημεία.

 
Ποιες είναι οι βασικές ανησυχίες σχετικά με την λογοδοσία και την απόδοση ευθυνών σε κρατικούς αξιωματούχους στην Ελλάδα; Σύμφωνα με την έκθεση, υπάρχει συστηματική έλλειψη λογοδοσίας και απόδοσης ευθυνών σε κρατικούς αξιωματούχους, κάτι που υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο δικαστικό σύστημα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν την υπόθεση “Predatorgate” όπου δεν διαπιστώθηκαν παρατυπίες από την ΕΥΠ ή άλλους δημόσιους λειτουργούς, καθώς και την καθυστέρηση διερεύνησης της υπόθεσης των Τεμπών. Η πρακτική της αρχειοθέτησης υποθέσεων χωρίς ουσιαστική διερεύνηση είναι ευρέως διαδεδομένη, δημιουργώντας ένα περιβάλλον ατιμωρησίας.

 
Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το ελληνικό δικαστικό σύστημα όσον αφορά την ανεξαρτησία και την ποιότητα της δικαιοσύνης; Η έκθεση αναδεικνύει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος και της εισαγγελικής αρχής. Υπάρχουν αμφισβητήσεις σχετικά με τον τρόπο άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών από την ΕΥΠ, ενώ παράλληλα επηρεάζεται η ποιότητα της δικαιοσύνης από συστηματικές καθυστερήσεις στην εκδίκαση υποθέσεων και την εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων. Επίσης, παρατηρείται μια τάση για τυπικιστική ερμηνεία των νόμων που οδηγεί σε περιορισμό των δικαιωμάτων των πολιτών.

 
Πώς παραβιάζονται οι υποχρεώσεις προστασίας δεδομένων από τις κρατικές αρχές στην Ελλάδα; Υπάρχουν εκτεταμένες παραβιάσεις των υποχρεώσεων προστασίας δεδομένων από τις κρατικές αρχές, όπως αποδεικνύεται από τις αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΔΠΔ). Αυτές περιλαμβάνουν την χρήση συστημάτων παρακολούθησης (CENTAUR & HYPERION), διαρροές αρχείων, μη ενημέρωση των υποκειμένων σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων τους, και ελλιπή μέτρα ασφαλείας. Επιβάλλονται υψηλά πρόστιμα σε υπουργεία και την ελληνική αστυνομία για αυτές τις παραβάσεις.

 
Τι συμβαίνει με τις καταγγελίες για κακομεταχείριση και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις ελληνικές αρχές επιβολής του νόμου; Οι καταγγελίες για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως φόνοι, απωθήσεις (pushbacks), κακομεταχείριση και αποτυχία διάσωσης ανθρώπων σε κίνδυνο από την Ελληνική Αστυνομία και το Λιμενικό Σώμα, παραμένουν προβληματικές. Παρά τις καταδίκες από το ΕΔΑΔ και τις εκκρεμείς υποθέσεις, οι έρευνες παραμένουν ανεπαρκείς και δεν οδηγούν σε διώξεις των υπευθύνων. Οι περισσότερες υποθέσεις αρχειοθετούνται στο στάδιο της προκαταρκτικής εξέτασης.

 
Ποια είναι η στάση των ελληνικών δικαστηρίων σχετικά με την ποινική δίωξη ανθρώπων που διασώζονται στη θάλασσα; Τα ελληνικά δικαστήρια έχουν δείξει αντιφατική στάση σχετικά με την εφαρμογή της δικαιοδοσίας για την ποινική δίωξη ατόμων που διασώζονται στη θάλασσα. Ενώ κάποια δικαστήρια έχουν απορρίψει υποθέσεις λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας για περιστατικά που συμβαίνουν εκτός χωρικών υδάτων, άλλα έχουν αποδεχθεί τη δικαιοδοσία και έχουν καταδικάσει άτομα για διακίνηση, ακόμα και όταν οι ίδιοι ήταν θύματα διώξεων στις χώρες τους. Αυτό δείχνει μια ασυνέπεια στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.

 
Πώς λειτουργεί η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) και ποιες είναι οι αδυναμίες της; Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) έχει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της διαφάνειας και της ακεραιότητας. Ωστόσο, υπάρχουν προβλήματα σχετικά με τη δημοσιοποίηση πληροφοριών, όπως η λίστα δώρων σε κυβερνητικά στελέχη. Επίσης, ο διορισμός του Διοικητή της ΕΑΔ έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με αμφισβητήσεις για το κατά πόσο πληροί τα απαιτούμενα προσόντα. Οι εκθέσεις ελέγχου της ΕΑΔ παραμένουν εμπιστευτικές, περιορίζοντας τη διαφάνεια.

 
Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ΜΜΕ στην Ελλάδα όσον αφορά την ελευθερία του Τύπου; Η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις. Οι δημοσιογράφοι δέχονται επιθέσεις, απειλές, και SLAPPs (Strategic Lawsuits Against Public Participation), με σκοπό τη φίμωση των ερευνητικών δημοσιογραφιών. Η κρατική χρηματοδότηση των ΜΜΕ είναι αδιαφανής και υπάρχουν κατηγορίες για παροχή δανείων που δεν αποπληρώνονται. Επιπλέον, η ανεξαρτησία της Εθνικής Επιτροπής Ραδιοτηλεόρασης  αμφισβητείται, ενώ η έλλειψη νομοθεσίας κατά των SLAPPs επιδεινώνει την κατάσταση.

 
Τι δείχνει η δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) για την Ελλάδα; Η Ελλάδα παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους παραλήπτες εντολών του Άρθρου 39 από το ΕΔΑΔ, με την πλειονότητα των υποθέσεων να αφορούν τη διαχείριση των συνόρων και την πρόληψη παράνομων απωθήσεων. Η χώρα έχει δεχθεί πολλές καταδίκες για παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ιδίως για κακομεταχείριση αιτούντων άσυλο, για απωθήσεις, και για ανεπαρκή διερεύνηση των καταγγελιών για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό καταδεικνύει συστηματικά προβλήματα στο κράτος δικαίου και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα.

 
Πώς επηρεάζει η έλλειψη λογοδοσίας την κυριαρχία του δικαίου στην Ελλάδα;

Η έλλειψη λογοδοσίας επηρεάζει αρνητικά την κυριαρχία του δικαίου στην Ελλάδα σε διάφορους τομείς, όπως αναδεικνύεται από τις πηγές.

Δικαστικό Σύστημα:

• Ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης: Παρατηρείται έλλειψη λογοδοσίας στο δικαστικό σύστημα, με το ανώτατο δικαστήριο να μην ερευνά υποθέσεις διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας, όπως το σκάνδαλο των υποκλοπών “Predatorgate”. Επίσης, παρατηρείται άρνηση δικαστικής αναθεώρησης τροποποιήσεων ανεξάρτητων αρχών που συμμετείχαν στην έρευνα του σκανδάλου, επικαλούμενο έλλειψη επαρκούς ενδιαφέροντος από τον αιτούντα.
• Απόκρυψη στοιχείων: Το δικαστικό σώμα έχει αποκαλύψει στοιχεία που δείχνουν ότι έχει θέσει στο αρχείο περισσότερες από 200 έρευνες για καταγγελίες επαναπροωθήσεων και συναφών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επιπλέον, σε μια υπόθεση που αφορούσε την τραγωδία των Τεμπών, καθυστέρησε η κατάσχεση του καταγραφικού των συνομιλιών για 21 μήνες.
• Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ): Το ΕΔΑΔ έχει επανειλημμένα καταδικάσει την Ελλάδα για παραβιάσεις του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ, λόγω της υπερβολικά τυπικής ερμηνείας των διαδικαστικών ζητημάτων, που οδηγεί σε αποφυγή της εξέτασης της ουσίας των διαφορών.

Παραβιάσεις Προστασίας Δεδομένων:

• Οι κρατικές αρχές έχουν παραβιάσει τις υποχρεώσεις τους για την προστασία των δεδομένων, με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) να επιβάλλει πρόστιμα σε υπουργεία και την Ελληνική Αστυνομία. Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου έχει λάβει πρόστιμο για παραβίαση των άρθρων 25 και 35 του ΓΚΠΔ.
• Στην υπόθεση της ευρωβουλευτή Ασημακοπούλου, η ΑΠΔΠΧ επέβαλε πρόστιμο στο Υπουργείο Εσωτερικών και στην ίδια για παραβίαση των κανόνων προστασίας δεδομένων σχετικά με την αποστολή πολιτικών μηνυμάτων.
• Στην υπόθεση των νέων δελτίων ταυτότητας, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη τιμωρήθηκε με πρόστιμο 150.000€ για παραβιάσεις των κανόνων προστασίας δεδομένων.

Υποκλοπές και Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ):

• Η ΕΥΠ και η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία καθυστέρησαν να ενημερώσουν την ΑΔΑΕ για χιλιάδες άρσεις απορρήτου επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας.
• Η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου εξέδωσε ανακοίνωση που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε εμπλοκή της ΕΥΠ ή οποιουδήποτε κρατικού λειτουργού στο σκάνδαλο των υποκλοπών, παρά τις αμφισβητήσεις από νομικούς.

Επαναπροωθήσεις και Βία κατά Αιτούντων Άσυλο:

• Η Ελλάδα συνεχίζει την πολιτική βίαιων επαναπροωθήσεων αιτούντων άσυλο, παρά τις επικρίσεις.
• Υπάρχουν πολλές αναφορές για κακοποίηση αιτούντων άσυλο από τις αρχές επιβολής του νόμου.
• Η καταγραφή περιπτώσεων από μηχανισμό καταγραφής δείχνει ότι άνθρωποι αγνοούνται μετά από αποφάσεις του Δικαστηρίου, ενώ άλλοι επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία.
• Υπάρχει μια αντίφαση μεταξύ των αναφορών για τις επαναπροωθήσεις και της δήλωσης του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου περί μείωσης των επαναπροωθήσεων.

Διαφάνεια και Πρόσβαση σε Έγγραφα:

• Οι ετήσιες δηλώσεις των λόμπι (εκπρόσωποι συμφερόντων) δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2024, ενώ οι δηλώσεις των θεσμικών φορέων δημοσιεύτηκαν το φθινόπωρο του 2024, σχεδόν τρία χρόνια μετά την υιοθέτηση του νόμου.
• Υπάρχουν προβλήματα με την εφαρμογή του νόμου για το lobbying.
• Η λίστα δώρων προς μέλη της κυβέρνησης δημοσιεύτηκε μετά από δύο αιτήσεις πρόσβασης σε έγγραφα και έφεση.
• Ο αριθμός των δηλωμένων δώρων είναι πολύ μικρός σε σύγκριση με τα μέλη της κυβέρνησης.
• Υπάρχουν ανησυχίες για το σύστημα δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, παρά τις τροποποιήσεις του νόμου.
• Οι αλλαγές στον νόμο για τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων δεν έχουν αντιμετωπίσει τις συστάσεις της GRECO.
• Παρατηρείται έλλειψη διαφάνειας στη δημοσιοποίηση των στοιχείων των πολιτικών συμβούλων.

Ελευθερία του Τύπου:

• Η κατανομή των κρατικών διαφημίσεων δεν είναι διαφανής και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποκλείσει ΜΜΕ που είναι επικριτικά προς την κυβέρνηση.
• Υπάρχουν αναφορές για επιθέσεις σε δημοσιογράφους και περιορισμούς στην κάλυψη δικών.
• Δεν υπάρχει νομοθεσία για την αντιμετώπιση των στρατηγικών αγωγών κατά της συμμετοχής του κοινού (SLAPPs).
• Η κατάργηση του άρθρου 367 του Ποινικού Κώδικα εγείρει ανησυχίες για την ελευθερία του Τύπου.
• Η πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα δεν είναι επαρκής.
• Η διαδικασία διαβούλευσης για τα νομοσχέδια δεν είναι πάντα αποτελεσματική και συχνά παραβιάζονται τα χρονοδιαγράμματα.
• Υπάρχουν πολλές τροπολογίες που κατατίθενται αργά και συχνά δεν σχετίζονται με το κύριο θέμα του νομοσχεδίου.
• Χρησιμοποιούνται συχνά “πολυνομοσχέδια” που ρυθμίζουν διάφορα ασύνδετα θέματα.
• Οι νόμοι τροποποιούνται συχνά, δημιουργώντας νομική αβεβαιότητα και δεν είναι πάντα εύκολα προσβάσιμες οι κωδικοποιημένες εκδόσεις.

Ανεξάρτητες Αρχές:

• Η σύνθεση της ΑΔΑΕ άλλαξε αντισυνταγματικά.
• Οι ανεξάρτητες αρχές υπόκεινται σε επιθέσεις όταν ασκούν τον ρόλο τους ως αντίβαρο στην εξουσία.
• Η ΑΠΔΠΧ αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω φόρτου εργασίας και περιορισμένου προσωπικού.
• Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) αντιμετωπίζει προβλήματα με τη στελέχωση και τις διαδικασίες.

Εφαρμογή Αποφάσεων:

• Η ΕΥΠ δεν συμμορφώθηκε με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με την υπόθεση Ανδρουλάκη.
• Οι αποφάσεις των εγχώριων δικαστηρίων και του ΕΔΑΔ συχνά δεν εφαρμόζονται.

Συνοπτικά, η έλλειψη λογοδοσίας στην Ελλάδα, εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους και υπονομεύει την κυριαρχία του δικαίου. Οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων, οι ανεπαρκείς έλεγχοι, η μη εφαρμογή των αποφάσεων και η έλλειψη διαφάνειας οδηγούν σε διάβρωση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς.

 
Πώς αξιολογείται η ανεξαρτησία της Εισαγγελίας στην Ελλάδα;

Η ανεξαρτησία της Εισαγγελίας στην Ελλάδα αξιολογείται αρνητικά, όπως προκύπτει από διάφορα ζητήματα που αναφέρονται στις πηγές. Υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την αμεροληψία και την λογοδοσία της, ιδιαίτερα σε υποθέσεις που αφορούν κρατικούς αξιωματούχους και ευαίσθητα θέματα.

Θέματα που υπονομεύουν την ανεξαρτησία της Εισαγγελίας:

• Σκάνδαλο “Predatorgate”: Η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, εξέδωσε ανακοίνωση τον Ιούλιο του 2024, όπου κατέληγε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε καμία εμπλοκή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) ή άλλου κρατικού αξιωματούχου στο σκάνδαλο των υποκλοπών με το λογισμικό Predator. Αυτό το συμπέρασμα αμφισβητήθηκε έντονα από νομικούς, οι οποίοι υποστήριξαν ότι η εισαγγελική έρευνα δεν ήταν διεξοδική και ότι υπήρξε προσπάθεια συγκάλυψης.
• Απουσία αιτιολόγησης για άρση απορρήτου: Η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου υποστήριξε ότι η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας δεν απαιτεί συγκεκριμένη αιτιολόγηση, σύμφωνα με τον νόμο. Αυτή η άποψη αντιτίθεται στην άποψη διακεκριμένων νομικών, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένη αιτιολόγηση για την άρση του απορρήτου, καθώς η έλλειψη εποπτείας οδηγεί σε αυθαιρεσία.
• Έλλειψη ελέγχου και διαφάνειας: Η Εισαγγελία έχει θέσει στο αρχείο περισσότερες από 200 έρευνες για καταγγελίες επαναπροωθήσεων και παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χωρίς να ξεκινήσει καμία δίωξη. Αυτό υποδηλώνει μια έλλειψη λογοδοσίας και διαφάνειας, που υπονομεύει την εμπιστοσύνη στο δικαστικό σύστημα. Επιπλέον, υπάρχει κριτική για τον χειρισμό της υπόθεσης των Τεμπών, με καθυστερήσεις στην κατάσχεση κρίσιμων στοιχείων.
• Σχέσεις με την κυβέρνηση: Οι επικρίσεις για την ανεξαρτησία της Εισαγγελίας εντείνονται από αναφορές ότι η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου φάνηκε έτοιμη να υιοθετήσει την άποψη ότι δεν υπήρχε τίποτα παράνομο στις υποκλοπές, παρά τις αντιφατικές δηλώσεις του ίδιου του Πρωθυπουργού και το γεγονός ότι υψηλόβαθμος δικαστικός λειτουργός βρισκόταν υπό παρακολούθηση.
• Αμφισβήτηση των συμπερασμάτων: Οι νομικοί αμφισβητούν την βεβαιότητα του συμπεράσματος της Εισαγγελέως ότι δεν υπήρξε εμπλοκή της ΕΥΠ στο σκάνδαλο των υποκλοπών, τονίζοντας ότι δεν έχουν εξεταστεί όλα τα στοιχεία. Υπάρχουν αναφορές ότι η έρευνα δεν εξέτασε κρίσιμους μάρτυρες και στοιχεία.

Αντιφάσεις και Ελλείψεις στη Λειτουργία:

• Παραβίαση του δικαιώματος στην ενημέρωση: Η Εισαγγελία δεν έχει εξασφαλίσει την πρόσβαση των θυμάτων υποκλοπών στα δεδομένα που τους αφορούν, παρά τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
• Ελλιπής έρευνα υποθέσεων: Η Εισαγγελία φαίνεται να μην έχει προβεί σε ενδελεχή έρευνα σε διάφορες υποθέσεις, όπως η υπόθεση της δολοφονίας ενός Κουβετιανού από την Ελληνική Ακτοφυλακή, με παρόμοιες ελλείψεις που είχε επισημάνει το ΕΔΑΔ σε παρόμοια υπόθεση στο παρελθόν.
• Απόκρυψη στοιχείων: Υπάρχουν καταγγελίες ότι εισαγγελείς δεν λαμβάνουν υπόψη βασικά αποδεικτικά στοιχεία, όπως μαρτυρίες και οπτικοακουστικό υλικό, υπονομεύοντας την αποτελεσματικότητα των ερευνών.

Συμπερασματικά, η ανεξαρτησία της Εισαγγελίας στην Ελλάδα είναι σοβαρά αμφισβητούμενη λόγω των παραπάνω ζητημάτων. Η έλλειψη λογοδοσίας, η επιλεκτική διερεύνηση υποθέσεων, η απουσία διαφάνειας, και η αμφισβητούμενη αμεροληψία, υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο δικαστικό σύστημα και την αποτελεσματική λειτουργία του κράτους δικαίου.

 
Πώς αξιολογείται η εφαρμογή του νόμου περί lobbying στην Ελλάδα;

Η εφαρμογή του νόμου περί lobbying στην Ελλάδα αξιολογείται ως προβληματική, παρά το γεγονός ότι η θέσπισή του θεωρήθηκε ένα θετικό βήμα προς τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Ο νόμος 4829/2021, που ρυθμίζει τις δραστηριότητες lobbying, ψηφίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, αλλά η αποτελεσματική εφαρμογή του παραμένει αμφίβολη.

Βασικά προβλήματα στην εφαρμογή του νόμου:

• Καθυστερήσεις στην εφαρμογή: Οι ετήσιες δηλώσεις των lobbyists δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2024, ενώ οι δηλώσεις των θεσμικών φορέων δημοσιεύτηκαν το φθινόπωρο του 2024, σχεδόν τρία χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου. Αυτή η καθυστέρηση υποδηλώνει έλλειψη αποτελεσματικότητας και βούλησης για εφαρμογή του νόμου.
• Περιορισμένο πεδίο εφαρμογής: Ο νόμος ορίζει ως δραστηριότητες lobbying μόνο αυτές που εκτελούνται από επαγγελματίες lobbyists, αφήνοντας εκτός ρύθμισης το in-house lobbying, το οποίο αποτελεί τη συντριπτική πλειοψηφία των δραστηριοτήτων lobbying στην Ελλάδα. Αυτός ο περιορισμός εξηγεί εν μέρει τον πολύ χαμηλό αριθμό εγγραφών και καταγεγραμμένων συναντήσεων στο Μητρώο Διαφάνειας.
• Ελλιπής καταγραφή και αναφορά: Η ανάλυση του Μητρώου Διαφάνειας από την Vouliwatch αποκάλυψε ότι υπάρχουν ελλείψεις όσον αφορά τις ετήσιες δηλώσεις των lobbyists, την γενικόλογη αναφορά των σκοπών των συναντήσεων, και τις ελλιπείς/αντιφατικές καταγραφές.
• Άγνοια των δημοσίων υπαλλήλων: Έρευνα του ΟΟΣΑ έδειξε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων δεν γνωρίζει τον νόμο για το lobbying και δεν αναφέρει άμεσες εμπειρίες με lobbyists. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση και ευαισθητοποίηση.
• Ανεπαρκής ανταπόκριση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ): Η ΕΑΔ δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς στις ανησυχίες που εξέφρασε η Vouliwatch σχετικά με την εφαρμογή του νόμου, ενισχύοντας την πεποίθηση ότι η αποτελεσματικότητα του νόμου είναι προβληματική.

Συγκεκριμένα προβλήματα που έχουν καταγραφεί:

• Η μη πλήρης και διαφανής καταγραφή των στοιχείων στο Μητρώο Διαφάνειας καθιστά δύσκολο τον έλεγχο των δραστηριοτήτων lobbying.
• Η μη συμπερίληψη του in-house lobbying στον νόμο δημιουργεί ένα κενό διαφάνειας, καθώς μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων lobbying δεν καταγράφεται.
• Η έλλειψη γνώσης του νόμου από τους δημοσίους υπαλλήλους υπονομεύει την αποτελεσματική εφαρμογή του.

Συμπεράσματα:

Παρά την αρχική πρόθεση για ενίσχυση της διαφάνειας, ο νόμος για το lobbying στην Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα στην εφαρμογή του. Η περιορισμένη εμβέλεια, οι καθυστερήσεις, η έλλειψη πληροφόρησης και η ανεπαρκής ανταπόκριση των αρμόδιων αρχών υποδεικνύουν την ανάγκη για ουσιαστικές αλλαγές και βελτιώσεις στον τρόπο εφαρμογής του νόμου. Η αναθεώρηση του νόμου ώστε να συμπεριλάβει το in-house lobbying, η ενίσχυση της διαφάνειας του Μητρώου και η ενημέρωση των δημοσίων υπαλλήλων είναι απαραίτητες για να επιτευχθούν οι στόχοι του νόμου.