
Αργύρης Πλέσιας: Δημόσιες Συμβάσεις- Προτάσεις για ευέλικτο πλαίσιο
Η προσδοκία του προέδρου του ΣΜΕ είναι η πολιτική ηγεσία να λάβει υπόψη την συσσωρευμένη εμπειρία των χρηστών του συστήματος δημοσίων συμβάσεων και να θεσμοθετήσει ένα πλαίσιο που να ανταποκρίνεται στις συνθήκες της χώρας, εγκαταλείποντας πειραματισμούς που συχνά στερούνται εξειδικευμένης γνώσης. Επισημαίνεται η ανάγκη για ένα “νέο εργαλείο” διαχείρισης ελκυστικό στους χρήστες, ώστε να αποφεύγονται εναλλακτικές διαδικασίες που κοστίζουν στη χώρα
Το άρθρο από το “Εργοληπτικόν Βήμα” (gobhma.gr) παρουσιάζει τις προτάσεις του πολιτικού μηχανικού και προέδρου του ΣΜΕ Αργύρη Πλέσια σχετικά με ένα ευέλικτο και αποτελεσματικό εθνικό πλαίσιο δημοσίων συμβάσεων. Ο συγγραφέας διαφωνεί με την τρέχουσα πολιτική που ευνοεί τη δημιουργία μεγάλων οικονομικών φορέων, θεωρώντας την αντίθετη στην ευρωπαϊκή φιλοσοφία και ακατάλληλη για τη δομή της ελληνικής οικονομίας. Αντίθετα, προτείνει ένα πλαίσιο που θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των μικρών συμβάσεων και θα ενισχύει την εξειδίκευση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Οι προτάσεις των ΣΜΕ και ΣΜΕΔΕΚΕΜ, αν και αρχικά φάνηκαν θετικές, δεν έτυχαν περαιτέρω προώθησης από την πολιτική ηγεσία.
- Ποια είναι η βασική ανησυχία που εκφράζεται στο άρθρο σχετικά με την τρέχουσα πολιτική στις δημόσιες συμβάσεις στην Ελλάδα;
Η βασική ανησυχία είναι η προώθηση της συγκρότησης μεγάλων οικονομικών φορέων στις δημόσιες συμβάσεις, ιδίως στον τομέα των κατασκευών, με όρους που ενδέχεται να αποκλείουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ένα σημαντικό ποσοστό μελετητών από την άσκηση του επαγγέλματός τους. Αυτή η πολιτική, που παρουσιάζεται ως “εκσυγχρονισμός”, επικρίνεται για την πιθανή δημιουργία ολιγοπωλιακών καταστάσεων και την υποβάθμιση της εξειδίκευσης.
- Σε τι διαφέρει η τρέχουσα ελληνική πολιτική από τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις;
Σύμφωνα με το άρθρο, η τρέχουσα ελληνική πολιτική που ευνοεί τη μεγέθυνση και την ολιγοπωλιακή συγκρότηση δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή φιλοσοφία. Οι Οδηγίες της ΕΕ του 2014, και οι αναμενόμενες τροποποιήσεις, προωθούν τη διαστρωμάτωση της αγοράς και την υπεργολαβία ως μηχανισμούς ελέγχου των ολιγοπωλίων, επιδιώκοντας μια αγορά αποτελεσματική και χρήσιμη για την οικονομία, κάτι που αντιτίθεται στην άκριτη μεγέθυνση.
- Ποια είναι τα κύρια προβλήματα που δημιουργεί η εστίαση σε μεγάλους οικονομικούς φορείς για τις δημόσιες συμβάσεις μικρής κλίμακας στην Ελλάδα;
Ένα σημαντικό ποσοστό των δημοσίων συμβάσεων στην Ελλάδα είναι μικρής κλίμακας (κάτω των ορίων ενδιαφέροντος της ΕΕ), και αυτές δεν είναι ελκυστικές για τους μεγάλους οικονομικούς φορείς. Η προσπάθεια ομαδοποίησης αυτών των συμβάσεων σε μεγάλες χωρικές ενότητες και προϋπολογισμούς εκατομμυρίων ευρώ είναι πρακτικά δύσκολη, ιδίως για τους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού λόγω διαφορετικών χαρακτηριστικών, προτεραιοτήτων και οικονομικών πόρων.
- Πώς επηρεάζει η τρέχουσα πολιτική τον τομέα των μελετών και την έννοια της εξειδίκευσης;
Το παραγωγικό μοντέλο στον τομέα των μελετών στην Ελλάδα βασίστηκε στην εξειδίκευση, η οποία θεωρείται πλεονέκτημα και συνέβαλε στη δημιουργία ισχυρού επιστημονικού υποβάθρου και προηγμένων κανονιστικών πλαισίων. Η τρέχουσα πολιτική της οικονομικής μεγέθυνσης, με την υποβάθμιση της εξειδίκευσης, δεν θεωρείται “εκσυγχρονισμός” καθώς δεν αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα του εγχώριου δυναμικού.
- Ποιες είναι οι βασικές προτάσεις του ΣΜΕ και του ΣΜΕΔΕΚΕΜ για ένα νέο εθνικό πλαίσιο δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων της ΕΕ;
Οι βασικές προτάσεις στοχεύουν στη δημιουργία ενός ευέλικτου και αποτελεσματικού πλαισίου που να βελτιώνει την αποτελεσματικότητα των αναθετουσών αρχών, να αναπτύσσει ένα δημιουργικό περιβάλλον για νέους οικονομικούς φορείς, να ενσωματώνει ποιοτικά κριτήρια και να καλύπτει τις ιδιαίτερες ανάγκες του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων. Συγκεκριμένες προτάσεις περιλαμβάνουν διαφορετικές διαδικασίες διαγωνισμού, αξιολόγηση του ανεκτέλεστου, εντοπιότητα ως κριτήριο, κατάργηση των απροβλέπτων για μικρές συμβάσεις, κατάργηση δημοσιεύσεων σε εφημερίδες και ένα σύστημα βαθμολόγησης προσφορών.
- Ποιες αλλαγές προτείνονται στα κριτήρια επιλογής των αναδόχων στο νέο πλαίσιο;
Προτείνονται αλλαγές όπως η βαθμολόγηση του ανεκτέλεστου, η εντοπιότητα ως κριτήριο, η κατάργηση της ειδικής τεχνικής ικανότητας (με εξαίρεση πολύ ιδιαίτερες περιπτώσεις), η συνέχιση ισχύος των τάξεων των μελετητικών πτυχίων και της υποχρεωτικής εγγραφής στο μητρώο, η κατάργηση της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, και η αντικατάσταση του ISO με Πρόγραμμα Ποιότητας Μελέτης ή έκθεση κανόνων καλής πρακτικής.
- Ποια είναι η φιλοσοφία πίσω από τις προτεινόμενες αλλαγές στο σύστημα βαθμολόγησης των προσφορών;
Προτείνονται εναλλακτικά μοντέλα βαθμολόγησης, όπως το “Φινλανδικό Μοντέλο” που λαμβάνει υπόψη τη διακύμανση των προσφορών και εισάγει τη βαθμολόγηση του τεχνικού αντικειμένου για την αποφυγή χειραγώγησης. Επίσης, προτείνεται η απόρριψη προσφορών με έκπτωση μεγαλύτερη από ένα συγκεκριμένο όριο από τον μέσο όρο.
- Ποια είναι η προσδοκία του προέδρου του ΣΜΕ από την πολιτική ηγεσία σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις;
Η προσδοκία είναι η πολιτική ηγεσία να λάβει υπόψη την συσσωρευμένη εμπειρία των χρηστών του συστήματος δημοσίων συμβάσεων και να θεσμοθετήσει ένα πλαίσιο που να ανταποκρίνεται στις συνθήκες της χώρας, εγκαταλείποντας πειραματισμούς που συχνά στερούνται εξειδικευμένης γνώσης. Επισημαίνεται η ανάγκη για ένα “νέο εργαλείο” διαχείρισης ελκυστικό στους χρήστες, ώστε να αποφεύγονται εναλλακτικές διαδικασίες που κοστίζουν στη χώρα.