Η κακιστοκρατία ως φυσικό αποτέλεσμα του λαϊκισμού

Μια κακιστοκρατία (kakistocracy) είναι μια κυβέρνηση που διοικείται από τους χειρότερους, λιγότερο καταρτισμένους ή πιο αδίστακτους πολίτες σε μια χώρα

 
Άρθρο τοῦ Richard Hanania (βλέπε richardhanania.com) ἐξετάζει πῶς ὁ λαϊκισμός ἐνδέχεται νὰ ὁδηγήσῃ ἀφεύκτως στην κακοκρατία, δηλαδὴ σε διακυβέρνηση από ακατάλληλα άτομα.

Ὑποστηρίζει ὅτι ἡ λαϊκιστικὴ ἔμφαση στὴν λαϊκὴ ἀποδοχὴ καὶ τὴν ἀντιπαράθεση πρὸς τις ἐλίτ δημιουργεῖ περιβάλλον  όπου η  ἀφοσίωση καὶ ἡ δημαγωγία ὑπερτεροῦν της ἱκανότητας καὶ τῆς ἠθικῆς. Ὁ συγγραφέας παραθέτει ἐμπειρικές μελέτες  που αποδυκνείουν τὴν συσχέτιση τοῦ λαϊκισμοῦ με χειρότερα  οἰκονομικά ἀποτελέσματα καὶ αὐξημένη διαφθορᾶ. Ἐπιπροσθέτως, τονίζει ὅτι οἱ λαϊκιστές τείνουν νὰ ἐπικαλοῦνται ὀλιγώτερον μορφωμένο κοινὸ καὶ νὰ ἀπορρίπτουν ἐγκυρες πηγές πληροφοριῶν. Τέλος, καταλήγει στὴν ἄποψη ὅτι ὁ λαϊκισμὸς, ὡς κίνημα βασιζόμενο στὴν ταυτότητα, εὐνοεῖ τὴν ἀνοδο ἀσυνειδήτων καὶ ἀνεπαρκῶν ἡγετῶν, προειδοποιῶντας κατὰ τῆς ὑποστήριξης  ἀντι-κατεστημένων κινημάτων ἄνευ κριτικῆς σκέψεως.

1. Τι είναι η κακιστοκρατία και πώς συνδέεται με τον λαϊκισμό, σύμφωνα με τον συγγραφέα;

Η κακιστοκρατία ορίζεται ως η διακυβέρνηση από τους λιγότερο κατάλληλους να κυβερνήσουν. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι ο λαϊκισμός, με την έμφασή του στην αφοσίωση ενός χαρισματικού ηγέτη πάνω από την ικανότητα ή τις αρχές, ευνοεί την ανάδειξη των χειρότερων ανθρώπων σε θέσεις εξουσίας. Ένα κίνημα που πρωτίστως επιβραβεύει την υποταγή σε έναν ηγέτη, ανεξάρτητα από τις ελλείψεις του, είναι πιθανό να οδηγήσει σε μια κυβέρνηση στελεχωμένη από άτομα που δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες ή ηθική ακεραιότητα.

2. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του λαϊκισμού όπως τον ορίζει ο συγγραφέας;

Ο συγγραφέας ορίζει τον λαϊκισμό ως ένα κίνημα που κατηγορεί τις ελίτ για κοινωνικά προβλήματα, προάγει αισθητικές και αξίες πιο κοινές στις μάζες παρά στις ελίτ, και αποδίδει κοινωνική θέση σε άτομα με βάση τη άμεση σύνδεσή τους με ένα μαζικό κοινό ή ψηφοφόρους, αντί της επιτυχίας τους σε καθιερωμένους θεσμούς. Αυτός ο ορισμός υπογραμμίζει την αντι-ελιτίστικη στάση, την έμφαση στην λαϊκή αποδοχή και την υποβάθμιση της θεσμικής επιτυχίας ως κριτηρίου επιλογής ηγετών.

3. Ποια είναι η άποψη του συγγραφέα για τις επιπτώσεις του λαϊκισμού στην οικονομία και τους θεσμούς;

Ο συγγραφέας παρουσιάζει εμπειρικά δεδομένα που υποστηρίζουν ότι ο λαϊκισμός οδηγεί σε χειρότερα οικονομικά αποτελέσματα, με μελέτες να δείχνουν σημαντικά χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε χώρες που κυβερνώνται από λαϊκιστές. Επιπλέον, σημειώνει ότι η λαϊκιστική διακυβέρνηση συνδέεται με μείωση της ποιότητας των θεσμών και αύξηση της διαφθοράς. Παραδείγματα όπως οι ακραίες εμπορικές πολιτικές και η υποβάθμιση των θεσμικών ελέγχων στην πρόσφατη αμερικανική ιστορία χρησιμοποιούνται για να εικονογραφήσουν αυτές τις επιπτώσεις.

4. Πώς συνδέεται ο λαϊκισμός με την παραπληροφόρηση και την αντι-επιστημονική στάση, σύμφωνα με το άρθρο;

Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι οι λαϊκιστές ηγέτες και τα μέσα ενημέρωσης που τους υποστηρίζουν συχνά παρέχουν χειρότερη ποιοτικά ενημέρωση σε σύγκριση με τα καθιερωμένα μέσα. Επισημαίνει ότι οι λαϊκιστές τείνουν να έχουν υποστήριξη από ένα λιγότερο μορφωμένο και λιγότερο ενημερωμένο εκλογικό σώμα, το οποίο είναι πιο ευάλωτο σε ψευδείς ειδήσεις και συνωμοτικές θεωρίες. Επιπλέον, αναφέρει παραδείγματα λαϊκιστών ηγετών που προωθούν ψευδοεπιστημονικές ή αντι-επιστημονικές απόψεις, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη στην επιστήμη και την ορθολογική λήψη αποφάσεων.

5. Γιατί ο συγγραφέας πιστεύει ότι οι “πύλες” (gatekeepers) των καθιερωμένων θεσμών είναι συνήθως σωστές στην απόρριψη ορισμένων ιδεών και ανθρώπων;

Ο συγγραφέας αναγνωρίζει ότι οι ελίτ και οι θεσμοί τους μπορεί να κάνουν λάθη και να απορρίψουν ιδέες που αργότερα αποδεικνύονται ορθές. Ωστόσο, υποστηρίζει ότι τις περισσότερες φορές, οι “πύλες” απορρίπτουν άτομα και ιδέες για βάσιμους λόγους, όπως έλλειψη ικανότητας, ανηθικότητα ή προώθηση ανοησιών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ανορθολογικών ιδεών που βρίσκουν απήχηση σε λαϊκιστικά περιβάλλοντα αλλά απορρίπτονται από την ακαδημαϊκή κοινότητα και την αξιόπιστη δημοσιογραφία χρησιμοποιούνται για να εδραιώσουν αυτό το επιχείρημα.

6. Πώς ορίζει ο συγγραφέας τον λαϊκισμό ως ένα κίνημα βασισμένο στην ταυτότητα και ποιες είναι οι συνέπειες αυτού;

Ο συγγραφέας θεωρεί τον λαϊκισμό ως ένα κίνημα που δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ταυτότητα του ηγέτη ή του ομιλητή παρά στις ιδέες του. Στις δεξιές του εκδοχές, συχνά έχει μια σιωπηρή εθνοεθνικιστική βάση, ενώ γενικά διαιρεί τον κόσμο σε ενάρετες μάζες και διεφθαρμένες ελίτ. Αυτή η έμφαση στην ταυτότητα μπορεί να οδηγήσει σε ανοχή της διαφθοράς και άλλων ανήθικων συμπεριφορών εντός του κινήματος, εφόσον ο ηγέτης ή τα μέλη “λένε τα σωστά λόγια” για το ποιες ομάδες είναι καλές ή κακές. Επιπλέον, ενθαρρύνει την απόδοση ευθυνών σε εξωτερικούς εχθρούς και την προκατάληψη έναντι των “άλλων”.

7. Ποια είναι η άποψη του συγγραφέα για το αν ο λαϊκισμός μπορεί να είναι χρήσιμος σε ορισμένες περιστάσεις;

Ο συγγραφέας αναγνωρίζει ότι σε χώρες όπου οι ελίτ έχουν αποτύχει θεαματικά, ο λαϊκισμός μπορεί να φανεί ως μια βραχυπρόθεσμη λύση. Αναφέρει ως παραδείγματα την περίπτωση του Μιλέι στην Αργεντινή και του Μπουκέλε στο Ελ Σαλβαδόρ, όπου λαϊκιστές ηγέτες φαίνεται να έχουν επιφέρει κάποιες θετικές αλλαγές. Ωστόσο, τονίζει ότι ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν ανησυχητικές πτυχές και ότι ο γενικός κανόνας είναι πως ο λαϊκισμός, ιδίως σε χώρες με σχετικά εύρυθμους θεσμούς, οδηγεί σε αρνητικά αποτελέσματα.

8. Ποιο είναι το βασικό συμπέρασμα του συγγραφέα σχετικά με τον λαϊκισμό και πώς προτείνει να αξιολογούνται οι πολιτικοί και τα κινήματα;

Το βασικό συμπέρασμα του συγγραφέα είναι ότι ο λαϊκισμός αποτελεί μια επικίνδυνη τάση στην πολιτική, η οποία συνδέεται λογικά με την κακιστοκρατία και οδηγεί σε αρνητικές συνέπειες σε πολλούς τομείς, όπως η οικονομία, οι θεσμοί, η ενημέρωση και η ηθική. Προτείνει ότι οι πολίτες θα πρέπει να αξιολογούν τους πολιτικούς και τα κινήματα όχι μόνο με βάση την ιδεολογία τους, αλλά και με βάση έναν άξονα λαϊκισμού-μη λαϊκισμού. Η αύξηση της επιρροής λαϊκιστικών τάσεων, ακόμη και σε κόμματα με παραδοσιακά θετικές ιδεολογικές βάσεις, αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι για πιθανές αρνητικές εξελίξεις.