Υγιής γήρανση για όλους

Πλούτος, ευεξία και ψυχική υγεία: Γιατί η υγιέστερη γήρανση δεν είναι μόνο θέμα προσωπικών επιλογών

Έχουμε ακούσει όλοι την ίδια συμβουλή: φάτε  πέντε  μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα, και προσπαθήστε να ασκείστε. Είναι συμβουλές απλές στη θεωρία, αλλά στην πράξη, δεν μπορούν όλοι να τις ακολουθήσουν. Τι μας εμποδίζει, λοιπόν;

Η έρευνά μας εξέτασε αυτό το ερώτημα σε βάθος. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο άνω των 50 ετών, εξερευνήσαμε πώς η κοινωνικοοικονομική κατάσταση επηρεάζει την πιθανότητα να πληρούν τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τη σωματική δραστηριότητα και τη διατροφή. Αυτές οι οδηγίες περιλαμβάνουν τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης (ή 75 λεπτά έντονης έντασης) σωματική δραστηριότητα την εβδομάδα και ημερήσια πρόσληψη τουλάχιστον πέντε μερίδων φρούτων και λαχανικών.

Αυτό που βρήκαμε υποδεικνύει μια σαφή και ανησυχητική ανισότητα. Οι πιο εύποροι ηλικιωμένοι ενήλικες έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να πληρούν και τις δύο συστάσεις για άσκηση και διατροφή σε σύγκριση με τους λιγότερο εύπορους ομολόγους τους. Και ίσως ακόμα πιο εντυπωσιακό, όσοι δεν πληρούν αυτές τις οδηγίες υγείας είναι σημαντικά πιο πιθανό να υποφέρουν από κατάθλιψη.

 
Το χάσμα του πλούτου στην υγεία

Αναλύσαμε τις απαντήσεις ερωτηματολογίων από περισσότερους από 3.000 ενήλικες ηλικίας 50 έως 90 ετών, χρησιμοποιώντας δεδομένα από την Αγγλική Διαχρονική Μελέτη Γήρανσης (English Longitudinal Study of Ageing – ELSA). Ενώ σχεδόν το 70% των συμμετεχόντων ανέφερε κάποια μορφή σωματικής δραστηριότητας, τα δεδομένα αποκάλυψαν ένα έντονο χάσμα πλούτου. Οι ενήλικες στο υψηλότερο πεμπτημόριο πλούτου (το κορυφαίο 20%) είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να είναι σωματικά δραστήριοι από εκείνους στο χαμηλότερο πεμπτημόριο. Ένα παρόμοιο μοτίβο αναδύθηκε και για τη διατροφή. Πάνω από το 70% εκείνων στην πλουσιότερη ομάδα ανέφερε ότι πληρούσε την οδηγία των πέντε μερίδων την ημέρα, σε σύγκριση με λίγο πάνω από το 40% στην κατώτερη εισοδηματική κατηγορία.

Αυτό έχει σημασία, διότι η μη συμμόρφωση με τις κυβερνητικές οδηγίες για τη σωματική δραστηριότητα και τη διατροφή μπορεί να έχει σοβαρές μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία. Η τακτική άσκηση είναι γνωστό ότι αυξάνει την HDL (ή “καλή”) χοληστερόλη, βελτιώνει την καρδιαγγειακή υγεία και μειώνει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιακές παθήσεις και ορισμένοι καρκίνοι. Επίσης, ωφελεί την υγεία του εγκεφάλου μειώνοντας τη φλεγμονή και ακόμη προάγοντας την ανάπτυξη νέων εγκεφαλικών κυττάρων.

Ομοίως, οι δίαιτες πλούσιες σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και αντιοξειδωτικά – που βρίσκονται στα φρούτα και τα λαχανικά – σχετίζονται με χαμηλότερο κίνδυνο ασθενειών και γνωστικής έκπτωσης, συμπεριλαμβανομένων καταστάσεων όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ.

 
Η ανισότητα στην κατάθλιψη

Όμως ο αντίκτυπος δεν είναι μόνο σωματικός. Η έρευνά μας εξερεύνησε επίσης τους δεσμούς μεταξύ του τρόπου ζωής και της ψυχικής υγείας. Περίπου το 19% των συμμετεχόντων πληρούσε τα κριτήρια για κλινική κατάθλιψη, με τον υψηλότερο κίνδυνο να παρατηρείται σε γυναίκες, άτομα που ζουν μόνα, καπνιστές και άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα.

Ανησυχητικά, τα ποσοστά κατάθλιψης ήταν σχεδόν τρεις φορές υψηλότερα μεταξύ εκείνων στο χαμηλότερο πεμπτημόριο πλούτου (32,6% ήταν καταθλιπτικοί) σε σύγκριση με εκείνους στο υψηλότερο (11,1%).

Ο τρόπος ζωής σαφώς έπαιξε ρόλο στα επίπεδα κατάθλιψης. Μεταξύ των ανενεργών συμμετεχόντων, το 30% ανέφερε συμπτώματα κατάθλιψης – περισσότερο από διπλάσιο ποσοστό από αυτό που παρατηρήθηκε σε όσους ήταν σωματικά δραστήριοι (13,7%). Ομοίως, όσοι δεν πληρούσαν την οδηγία των πέντε μερίδων την ημέρα είχαν ποσοστό κατάθλιψης 23,4%, σε σύγκριση με 15,7% μεταξύ εκείνων που την πληρούσαν.

Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η διατήρηση της σωματικής δραστηριότητας και η υγιεινή διατροφή όχι μόνο βελτιώνουν τη σωματική υγεία αλλά μπορεί επίσης να διαδραματίσουν προστατευτικό ρόλο στην ψυχική ευημερία. Ωστόσο, δεν έχουν όλοι ίση πρόσβαση στους πόρους, τον χρόνο ή τα περιβάλλοντα που υποστηρίζουν την υγιεινή ζωή. Υπάρχει επίσης ο ρόλος της κοινωνικής απομόνωσης ως επιβαρυντικός παράγοντας.

Η κοινωνική αποσύνδεση συνδέεται στενά τόσο με την κακή σωματική όσο και με την ψυχική υγεία, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και ακόμη και του αυξημένου κινδύνου θνησιμότητας. Προγράμματα σωματικής δραστηριότητας που προσφέρουν επίσης κοινωνική αλληλεπίδραση – όπως ομάδες πεζοπορίας ή κοινοτικά μαθήματα άσκησης – μπορεί να παρέχουν ακόμη μεγαλύτερα οφέλη.

 
Υγιής γήρανση για όλους

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ανισότητες στην υγεία στην ύστερη ζωή συνδέονται βαθιά με τον πλούτο και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι η αντιμετώπισή τους απαιτεί περισσότερα από την ενθάρρυνση της προσωπικής ευθύνης – απαιτεί πολιτική δράση.

Τα οικονομικά εμπόδια στην υγιεινή διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω στοχευμένων προγραμμάτων, επιδοτήσεων και επενδύσεων σε υποδομές. Το να καταστούν οι υγιεινές επιλογές προσβάσιμες και οικονομικά προσιτές – ειδικά για τις ομάδες με χαμηλότερο εισόδημα – θα ωφελήσει τους ανθρώπους και θα μειώσει την επιβάρυνση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.

Καθώς οι πληθυσμοί συνεχίζουν να γηράσκουν, η προαγωγή της υγείας στην ύστερη ζωή αποτελεί προτεραιότητα δημόσιας υγείας. Αλλά αυτή η προσπάθεια θα επιτύχει μόνο εάν αναγνωρίσει – και εργαστεί για τη μείωση – των ανισοτήτων που εμποδίζουν τους ανθρώπους να ζήσουν υγιείς, πλήρεις ζωές.

Πηγή: theconversation.com

 
mywaypress.gr