Η διαχείριση του εγκλήματος των Τεμπών: Μια εκ προμελέτης αθώωση ή μια θεσμική παρωδία;

Η διαχείριση του εγκλήματος των Τεμπών: Μια εκ προμελέτης αθώωση ή μια θεσμική παρωδία;

Η τραγωδία των Τεμπών, που συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία, δεν είναι μόνο μια ανθρώπινη και κοινωνική καταστροφή, αλλά και ένα ισχυρό τεστ για την ελληνική πολιτική, δικαστική και ηθική τάξη. Η διαχείριση του εγκλήματος αυτού μοιάζει να ανοίγει επικίνδυνους δρόμους, όπου η απόδοση ευθυνών παρακάμπτει την ουσία και οδηγείται σε μια σιωπηρή αθώωση όλων των εμπλεκόμενων πολιτικών υπευθύνων. Αυτό, αναπόφευκτα, προκαλεί σκέψεις για μια γενικευμένη θεσμική παρωδία που υπονομεύει τα ίδια τα θεμέλια της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης.

 
Η ηθική διάσταση: Ένα συλλογικό τραύμα χωρίς απαντήσεις

Η τραγωδία στα Τέμπη δεν ήταν τυχαία. Ήταν το τραγικό αποτέλεσμα χρόνιων πολιτικών και θεσμικών αστοχιών. Όταν ένας πολίτης θρηνεί για την απώλεια αγαπημένων προσώπων, αναζητά όχι μόνο δικαιοσύνη αλλά και την αίσθηση ότι οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν. Παρ’ όλα αυτά, η δημόσια συζήτηση φαίνεται να περιορίζεται σε επιφανειακές δικαιολογίες ή σε μετάθεση των ευθυνών, ενώ οι πολιτικοί υπεύθυνοι αποκτούν ένα άτυπο “συγχωροχάρτι” μέσω της αδράνειας ή της αποπροσανατολιστικής ρητορικής.

Η ηθική ευθύνη δεν μπορεί να παρακάμπτεται. Όταν οι πολιτικοί αρνούνται τις ευθύνες τους μέσω τεχνικών προσχημάτων ή γραφειοκρατικών ελιγμών, η κοινωνία αντιλαμβάνεται ότι η ίδια η έννοια της δικαιοσύνης διαβρώνεται. Το συλλογικό τραύμα των Τεμπών απαιτεί κάτι περισσότερο από συγγνώμες∙ απαιτεί πράξεις.

 
Η πολιτική διάσταση: Υπεύθυνοι χωρίς συνέπειες

Σε κάθε ευνομούμενη δημοκρατία, οι πολιτικοί υπεύθυνοι είναι εκείνοι που λογοδοτούν πρώτοι. Ωστόσο, στην περίπτωση των Τεμπών, παρατηρούμε μια συστηματική προσπάθεια αποποίησης ευθυνών. Οι μακροχρόνιες παραλείψεις στη διαχείριση των σιδηροδρομικών υποδομών, η χρόνια υποχρηματοδότηση και η κακοδιαχείριση δεν είναι ζητήματα που γεννήθηκαν από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι το αποτύπωμα μιας πολιτικής κουλτούρας που βασίζεται στη λήθη και την ατιμωρησία.

Η επιλογή να περιοριστούν οι ευθύνες σε χαμηλόβαθμους υπαλλήλους ή σε τεχνικούς παράγοντες ισοδυναμεί με θεσμική υποκρισία. Η πολιτική ευθύνη δεν είναι μόνο αφηρημένη έννοια∙ είναι θεμελιώδης αρχή για τη λειτουργία μιας δημοκρατίας. Η αδυναμία ανάληψης ευθύνης από τους ανώτατους πολιτικούς παράγοντες στέλνει το επικίνδυνο μήνυμα ότι η εξουσία μπορεί να λειτουργεί ανέλεγκτα.

 
Η νομική διάσταση: Δικαιοσύνη ή παρωδία;

Η δικαιοσύνη, ως θεσμός, οφείλει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη. Ωστόσο, όταν πρόκειται για εγκλήματα όπως αυτό των Τεμπών, η διαχείριση της υπόθεσης θέτει υπό αμφισβήτηση τη θεσμική της αντοχή. Οι καθυστερήσεις, οι ελλείψεις στις έρευνες, και η έλλειψη σαφούς στρατηγικής για την απόδοση ευθυνών εγείρουν ερωτήματα για το αν η δικαιοσύνη λειτουργεί πραγματικά ανεξάρτητα ή αν αποτελεί εργαλείο πολιτικής εξυπηρέτησης.

Η εμπιστοσύνη του πολίτη στη δικαιοσύνη διακυβεύεται όταν η απόδοση ευθυνών περιορίζεται μόνο σε δευτερεύοντα πρόσωπα, αφήνοντας στο απυρόβλητο εκείνους που έλαβαν κρίσιμες αποφάσεις ή αμέλησαν να πράξουν τα δέοντα. Αν η δικαστική εξουσία δεν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, η κοινωνία θα βυθιστεί ακόμη περισσότερο στην απαξίωση των θεσμών.

 
 Ένα επικίνδυνο προηγούμενο

Η διαχείριση του εγκλήματος των Τεμπών μοιάζει με μια εκ προμελέτης αθώωση που ισοδυναμεί με ηθική, πολιτική, νομική και συνταγματική παρωδία. Η αποτυχία απόδοσης ευθυνών σε όλα τα επίπεδα δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο για το μέλλον. Όταν τα εγκλήματα κατά της κοινωνίας αντιμετωπίζονται με αδιαφορία ή επιφανειακές λύσεις, η δημοκρατία υπονομεύεται και η εμπιστοσύνη στους θεσμούς καταρρέει.

Η ελληνική κοινωνία αξίζει περισσότερα. Αξίζει δικαιοσύνη, λογοδοσία και μια πολιτική τάξη που θα αναλάβει τις ευθύνες της χωρίς υπεκφυγές. Αν αποτύχουμε να σταθούμε στο ύψος αυτής της τραγωδίας, τότε θα έχουμε αποτύχει όχι μόνο ως κράτος, αλλά και ως κοινωνία. Η μνήμη των θυμάτων απαιτεί δράση, και η δικαιοσύνη δεν μπορεί να είναι προαιρετική.

mywaypress.gr – Για προσεκτικούς αναγνώστες