Η τεκτονική στροφή της Παγκόσμιας Τράπεζας: Η πυρηνική ενέργεια επιστρέφει στο παγκόσμιο προσκήνιο

Σε μια κίνηση με βαθιές στρατηγικές προεκτάσεις, η Παγκόσμια Τράπεζα, υπό την ηγεσία του Προέδρου της Ajay Banga, ανέτρεψε μια πολιτική ετών, αίροντας την απαγόρευση χρηματοδότησης για έργα πυρηνικής ενέργειας. Η απόφαση αυτή δεν αποτελεί απλώς μια τεχνοκρατική ρύθμιση· σηματοδοτεί μια κομβική αλλαγή στην παγκόσμια αντίληψη για την ατομική ενέργεια και θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τον ενεργειακό χάρτη των αναπτυσσόμενων χωρών^.

 
Από την καχυποψία στην πραγματιστική αναγνώριση

Η σχέση της Παγκόσμιας Τράπεζας με την πυρηνική ενέργεια δεν ήταν πάντα αρνητική. Το 1959, είχε χορηγήσει δάνειο ύψους σαράντα εκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού αντιδραστήρα της Ιταλίας. Ωστόσο, το καταστροφικό ατύχημα της Φουκουσίμα το 2011 λειτούργησε ως καταλύτης για την υιοθέτηση μιας de facto απαγόρευσης. Η επίσημη αιτιολογία της Τράπεζας το 2013 ήταν ότι η ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεων και η μη διάδοση των πυρηνικών όπλων δεν ανήκαν στους τομείς της τεχνογνωσίας της.

Η πρόσφατη ανατροπή αυτής της πολιτικής δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Εντάσσεται σε μια ευρύτερη, παγκόσμια τάση επαναξιολόγησης της πυρηνικής ενέργειας. Ενδεικτικά, περισσότερες από είκοσι χώρες υπέγραψαν τον Δεκέμβριο του 2023 τη «Διακήρυξη για τον Τριπλασιασμό της Πυρηνικής Ενέργειας», ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Γερμανία και ο Καναδάς έχουν επίσης λάβει αποφάσεις για την ενίσχυσή της. Αυτές οι συντονισμένες κινήσεις υπογραμμίζουν ότι η πυρηνική ενέργεια αναγνωρίζεται ξανά για την ικανότητά της να παρέχει αξιόπιστη ενέργεια βάσης (baseload power), απαλλαγμένη από εκπομπές ρύπων.

 
Οικονομικός αντίκτυπος και γεωπολιτική σκακιέρα

Η απόφαση της Τράπεζας αποκτά κρίσιμη σημασία για τις αναδυόμενες αγορές, όπου το ενδιαφέρον για την ανάπτυξη πυρηνικών έργων είναι μεγάλο, αλλά προσκρούει στο απαγορευτικά υψηλό αρχικό κόστος, το οποίο μπορεί να φτάσει τα δισεκατομμύρια δολάρια. Η χρηματοδοτική στήριξη από έναν θεσμό όπως η Παγκόσμια Τράπεζα μπορεί να καταστήσει βιώσιμα τέτοια έργα, καλύπτοντας την αυξανόμενη ζήτηση για καθαρή και σταθερή ενέργεια σε περιοχές με ραγδαία πληθυσμιακή αύξηση, όπως η Υποσαχάρια Αφρική, η Ινδία και η Νοτιοανατολική Ασία.

Πέρα από το αναπτυξιακό σκέλος, η κίνηση έχει και σαφείς γεωπολιτικές διαστάσεις. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η χρηματοδότηση της Παγκόσμιας Τράπεζας θα μπορούσε να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά τους έναντι των κρατικά υποστηριζόμενων προσφορών από τη Ρωσία και την Κίνα, που κυριαρχούν στον τομέα. Η απόφαση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια προσπάθεια ευθυγράμμισης με την ατζέντα της αμερικανικής κυβέρνησης για την ανάπτυξη προηγμένων πυρηνικών αντιδραστήρων. Στην πράξη, εξισορροπεί τους όρους ανταγωνισμού, ενισχύοντας παράλληλα τη δράση αμερικανικών οργανισμών όπως η Export-Import Bank και η U.S. International Development Finance Corporation.

 
Το επόμενο κεφάλαιο

Η άρση της απαγόρευσης από την Παγκόσμια Τράπεζα δεν είναι το τέλος του δρόμου, αλλά μάλλον η αρχή ενός νέου κεφαλαίου για την πυρηνική χρηματοδότηση. Η πραγματική της αξία, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, έγκειται στο ισχυρό μήνυμα που στέλνει προς άλλους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Η κίνηση αυτή, αν και αιφνιδιαστική για πολλούς, αποτελεί μια ψύχραιμη και στρατηγική απάντηση στις πιεστικές ανάγκες της κλιματικής αλλαγής και της παγκόσμιας ενεργειακής ασφάλειας.

 
Βασικά σημεία

• Η αλλαγή πολιτικής: Η Παγκόσμια Τράπεζα ανέστρεψε την πολιτική της, επιτρέποντας πλέον τη χρηματοδότηση πυρηνικών έργων, τερματίζοντας μια de facto απαγόρευση που ίσχυε μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα το 2011.
• Παγκόσμια τάση: Η απόφαση αυτή συνάδει με μια ευρύτερη διεθνή στροφή υπέρ της πυρηνικής ενέργειας, όπως αποδεικνύεται από τη διακήρυξη 20+ χωρών για τον τριπλασιασμό της και παρόμοιες κινήσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
• Αναπτυξιακή ανάγκη: Η χρηματοδότηση είναι κρίσιμη για τις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς το αρχικό κόστος κατασκευής ενός πυρηνικού σταθμού είναι τεράστιο και συχνά απαγορευτικό.
• Γεωπολιτικός ανταγωνισμός: Η κίνηση ενισχύει τις ΗΠΑ και τους δυτικούς συμμάχους στον ανταγωνισμό τους με τη Ρωσία και την Κίνα, οι οποίες προσφέρουν επιθετικά πακέτα κρατικής χρηματοδότησης για πυρηνικά έργα.
• Εφέ ντόμινο: Η απόφαση δεν είναι το τελικό βήμα, αλλά θεωρείται ένα “σήμα” που μπορεί να παρακινήσει και άλλα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να υποστηρίξουν την πυρηνική ενέργεια^.

 
Με πληροφορίες από atlanticcouncil.org

mywaypress.gr – Για προσεκτικούς αναγνώστες