Έγκυρη ανάλυση ειδικών-Το Ισραήλ μόλις επιτέθηκε στις στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Τι ακολουθεί;

Η επόμενη ημέρα μιας προαναγγελθείσας σύγκρουσης: Η Ισραηλινή επίθεση στο Ιράν και το ντόμινο των συνεπειών

 
Στις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής στη Μέση Ανατολή, ο ουρανός πάνω από το Ιράν φωτίστηκε από εκρήξεις. Δεν ήταν ατύχημα. Ήταν η έναρξη μιας πολυήμερης, όπως δηλώθηκε, στρατιωτικής επιχείρησης του Ισραήλ με στόχο τις πυρηνικές και στρατιωτικές υποδομές του Ιράν. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Βενιαμίν Νετανιάχου, τη χαρακτήρισε ως μια στοχευμένη εκστρατεία για την εξάλειψη μιας υπαρξιακής απειλής , ενώ η Ουάσιγκτον, δια στόματος του Υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, έσπευσε να αποστασιοποιηθεί, δηλώνοντας πως οι ΗΠΑ «δεν είχαν καμία ανάμειξη».

Αυτή η επίθεση, ωστόσο, δεν είναι απλώς το τελευταίο επεισόδιο σε έναν μακροχρόνιο σκιώδη πόλεμο. Είναι μια κίνηση που γκρεμίζει τα ταμπού, μετατοπίζει τις τεκτονικές πλάκες της περιφερειακής γεωπολιτικής και θέτει ολόκληρο τον κόσμο μπροστά σε ένα σταυροδρόμι κρίσιμων αποφάσεων. Το παρόν άρθρο αναλύει τις πολλαπλές διαστάσεις αυτής της κλιμάκωσης, αξιολογώντας τους στόχους, τα ρίσκα και το αβέβαιο μέλλον που διαμορφώνεται.

 
Ο Ισραηλινός ελιγμός: Στόχοι, ρίσκα και το φάσμα της «αλλαγής καθεστώτος»

Η επιχείρηση του Ισραήλ, με την κωδική ονομασία “Rising Lion”, σχεδιάστηκε με χειρουργική ακρίβεια και πολλαπλούς, αλληλοσυμπληρούμενους στόχους.

• Αποδυνάμωση του πυρηνικού προγράμματος: Ο πρωταρχικός και διακηρυγμένος στόχος ήταν η καθυστέρηση και η υποβάθμιση της ικανότητας του Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα. Οι επιθέσεις δεν στόχευσαν μόνο τις εγκαταστάσεις, όπως το Natanz, αλλά και το ανθρώπινο κεφάλαιο: τους κορυφαίους πυρηνικούς επιστήμονες.
• Εξουδετέρωση της αντίδρασης: Ταυτόχρονα, το Ισραήλ επιχείρησε να «προλάβει» την ιρανική απάντηση, χτυπώντας εγκαταστάσεις βαλλιστικών πυραύλων και drones, καθώς και νευραλγικές θέσεις της στρατιωτικής ηγεσίας. Ο θάνατος του διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC), Χοσεΐν Σαλαμί, που ανακοινώθηκε από τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης, αποτελεί το πιο ηχηρό πλήγμα σε αυτό το πλαίσιο.

• Το ανοιχτό ερώτημα της αλλαγής καθεστώτος: Πέρα από τους τακτικούς στόχους, πλανάται το ερώτημα εάν η ευρύτητα των επιδρομών υποδηλώνει έναν μακρόπνοο στόχο αποκεφαλισμού του καθεστώτος. Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν για την επικινδυνότητα μιας τέτοιας σκέψης. Η ιστορία διδάσκει ότι τα πράγματα μπορούν πάντα να γίνουν χειρότερα. Μια ενδεχόμενη πτώση της θεοκρατίας δεν θα οδηγούσε απαραίτητα σε δημοκρατία, αλλά πιθανώς σε ένα «IRGC-istan»: ένα σκληροπυρηνικό στρατιωτικό καθεστώς, πολύ πιο επιθετικό από το σημερινό.

 
Το Αμερικανικό δίλημμα: Μεταξύ συμμαχίας και απομονωτισμού

Η στάση των ΗΠΑ είναι ίσως ο πιο κρίσιμος παράγοντας που θα καθορίσει την εξέλιξη της κρίσης. Η κυβέρνηση Τραμπ βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια θέση που προσπαθεί να ισορροπήσει την παραδοσιακή συμμαχία με το Ισραήλ με την απροθυμία να παρασυρθεί σε έναν πόλεμο που δεν επιθυμεί.

• Η γκρίζα ζώνη της «μη εμπλοκής»: Η δήλωση Ρούμπιο περί μη ανάμειξης είναι σαφής, αλλά οι σκληροπυρηνικοί στην Τεχεράνη δύσκολα διαχωρίζουν την Ουάσιγκτον από την Ιερουσαλήμ. Η απλή παροχή αμυντικής υποστήριξης στο Ισραήλ θα μπορούσε να ερμηνευθεί από το Ιράν ως ενεργός εμπλοκή.

• Η κρίσιμη ερώτηση της γνώσης: Το ερώτημα που θα μπορούσε να αλλάξει οριστικά τη σχέση ΗΠΑ-Ισραήλ είναι ένα: τι ακριβώς ήξερε ο Πρόεδρος Τραμπ και πότε;. Εάν το Ισραήλ ενήργησε παρά τις ρητές αμερικανικές προειδοποιήσεις, τότε η σχέση τους ενδέχεται να εισέλθει σε μια περίοδο τεκτονικών αλλαγών. Αυτό έρχεται να προστεθεί σε μια ήδη τεταμένη σχέση μεταξύ Τραμπ και Νετανιάχου, όπως φάνηκε από την επιβολή δασμών στο Ισραήλ και τις διαπραγματεύσεις με το Ιράν.

• Παρασυρόμενοι σε πόλεμο: Ακόμα κι αν το Ιράν στοχεύσει αποκλειστικά το Ισραήλ, οι ΗΠΑ θα είναι αδύνατον να μείνουν αμέτοχες, καθώς το Ισραήλ θα χρειαστεί αμερικανικές στρατιωτικές προμήθειες, πληροφορίες και διπλωματική κάλυψη. Ο Τραμπ βρίσκεται πλέον αντιμέτωπος με το δίλημμα είτε να υποστηρίξει το Ισραήλ για να αποτελειώσει έναν αποδυναμωμένο εχθρό, είτε να ενισχύσει την απομονωτική του πολιτική.

Η Ιρανική αντίδραση και η περιφερειακή σκακιέρα

Η επίθεση άφησε το Ιράν αποδυναμωμένο και εκτεθειμένο, αλλά ταυτόχρονα το ωθεί σε μια επικίνδυνη γωνία.

• Το πυρηνικό παράδοξο: Κατά έναν τραγικό παραδοξισμό, η στρατιωτική δράση που αποσκοπούσε στην αποτροπή της ιρανικής βόμβας, μπορεί τώρα να επιταχύνει δραματικά την προσπάθεια απόκτησής της. Για πολλούς ηγέτες στην Τεχεράνη, ένα πυρηνικό οπλοστάσιο δεν είναι εργαλείο επίθεσης, αλλά η απόλυτη εγγύηση για την επιβίωση του καθεστώτος, όπως στην περίπτωση της Βόρειας Κορέας.

• Οι πιελογές της Τεχεράνης: Το Ιράν καλείται να απαντήσει. Μια απευθείας επίθεση στις ΗΠΑ θεωρείται απίθανη, καθώς θα τις έφερνε άμεσα στον πόλεμο. Οι επιλογές του περιλαμβάνουν μαζικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ, ενεργοποίηση των πληρεξουσίων του (όπως οι Χούθι και η Χεζμπολάχ), και ασύμμετρα χτυπήματα σε ισραηλινούς και εβραϊκούς στόχους παγκοσμίως.

• Ο ρόλος των κρατών του Κόλπου: Οι χώρες του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δεν επιθυμούν έναν περιφερειακό πόλεμο που θα κατέστρεφε τα οικονομικά τους οράματα που βασίζονται στη σταθερότητα. Τώρα βρίσκονται στη μέση μιας διπλωματικής διελκυστίνδας: οι ΗΠΑ τους ζητούν να βοηθήσουν στην άμυνα του Ισραήλ, ενώ το Ιράν τους πιέζει να κάνουν τα «στραβά μάτια» στα αντίποινά του.

Αξιολόγηση

Η ισραηλινή επίθεση δεν είναι το τέλος της ιστορίας, αλλά, όπως αναφέρει ένας αναλυτής, «είναι μόνο η αρχή». Τα βασικά σημεία που πρέπει να κρατήσει ο αναγνώστης είναι τα εξής:

1. Μια μονομερής πράξη με απρόβλεπτες συνέπειες: Το Ισραήλ επέλεξε να δράσει μόνο του, αισθανόμενο ότι οι ΗΠΑ δεν το κάλυπταν, γεγονός που περιπλέκει την αμερικανική θέση και αυξάνει την περιφερειακή αστάθεια.

2. Η δύναμη ως επιταχυντής της απειλής: Η προσπάθεια στρατιωτικής εξουδετέρωσης του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν ενδέχεται να το έχει ωθήσει σε έναν ξέφρενο αγώνα δρόμου για την απόκτηση της βόμβας.

3. Η σχέση ΗΠΑ-Ισραήλ σε κρίση: Το μέλλον της θεμελιώδους αυτής συμμαχίας θα κριθεί από τις αποκαλύψεις για το επίπεδο της προειδοποίησης (ή της αγνόησής της) από πλευράς Ισραήλ.

4. Ο ανθρώπινος παράγοντας: Πέρα από τη γεωπολιτική, ένας παρατεταμένος πόλεμος θα πλήξει περισσότερο τους αμάχους, επιδεινώνοντας τις ήδη τεράστιες ανθρωπιστικές κρίσεις σε χώρες όπως η Συρία και ο Λίβανος, μέσω της αύξησης των τιμών σε τρόφιμα και καύσιμα.Η Μέση Ανατολή κρατά την ανάσα της. Οι πρώτες εκρήξεις ήταν απλώς η εναρκτήρια πράξη σε ένα δράμα του οποίου η τελική έκβαση είναι αδύνατον να προβλεφθεί. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι αποφάσεις που θα ληφθούν τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες στην Ιερουσαλήμ, την Τεχεράνη και την Ουάσιγκτον θα καθορίσουν την πορεία της περιοχής για τα επόμενα χρόνια.

 
Με πληροφορίες από  atlanticcouncil.org

mywaypress.gr – Για προσεκτικούς αναγνώστες