Alpha : Η εμμονή, η «ουδετερότητα» και η παραπλανητική σύγκριση
Κυκλοφόρησε το Εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank στο οποίο οι αναλυτές επικεντρώνονται στην μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση και στην εξέλιξη του Δημοσίου Χρέους. Αναλυτικά η έκθεση αναφέρει τα εξής:
«Τα καλά νέα για την ελληνική οικονομία συνεχίζονται παρά τις δυσκολίες που, αναπόφευκτα, αντιμετωπίζονται στην προωθούμενη υλοποίηση του προγράμματος εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα της χώρας:
Το πρώτο καλό νέο στο προηγούμενο 7ήμερο ήταν η ανακοίνωση των στοιχείων για την εξέλιξη των βασικών μεγεθών του ισοζυγίου πληρωμών τον Μάιο.2013 και στο 1ο 5μηνο.2013.
Αξιοσημείωτη ήταν η επίτευξη (μετά από πολλά έτη) πλεονάσματος στο Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) της χώρας τον Μάιο, αλλά ακόμη πιο σημαντική ήταν η μεγάλη αύξηση των αφίξεων ξένων τουριστών, κατά 24,4%, και των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό, κατά 38,5%, στον ίδιο μήνα.
Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να συμβάλουν στον περιορισμό της πτώσης του ΑΕΠ της χώρας ήδη από το 2ο 3μηνο.2013.
Το δεύτερο καλό νέο ήταν η από καιρού συζητούμενη «δοκιμαστική» μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση στο 13% (9,0% στα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες) από την 1η Αυγούστου 2013, από το 23% (16%) που ίσχυε από τον Σεπτ.2011. Η φορολογική αυτή ελάφρυνση αναμένεται επίσης να έχει θετικά αποτελέσματα στον τουρισμό και στη οικονομία, υπό ορισμένες, ωστόσο, σημαντικές προϋποθέσεις, όπως αναλύεται στη συνέχεια.
Όσον αφορά τις εξελίξεις στο ισοζύγιο πληρωμών σημειώνονται τα ακόλουθα:
α) Το γεγονός ότι το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) της χώρας ήταν πλεονασματικό κατά € 21,6 εκατ. τον Μάιο.2013, από έλλειμμα € 1,23 δις τον Μάιο.2012 και € 1,87 δις τον Μάιο.2011. Επίσης, στο 1ο 5μηνο.2013 το έλλειμμα στο ΙΤΣ περιορίστηκε δραστικά, κατά -58,9% έναντι του 1ου 5μήνου.2012 και αναμένεται να είναι πλεονασματικό κατά περίπου 0,8% του ΑΕΠ το 2013 ως σύνολο.
β) Η μεγάλη αύξηση των εισπράξεων της χώρας από τον εξωτερικό τουρισμό κατά 38,5% τον Μάιο.2013 και κατά 15,44% στο 1ο 5μηνο.2013. Η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα της αύξησης των αφίξεων ξένων τουριστών κατά 24,4% σε ετήσια βάση τον Μάιο.2013 και κατά 9,5% στο 1ο 5μηνο.2013.
Με αυτές τις τάσεις εκτιμάται τώρα ότι οι αφίξεις ξένων τουριστών (με βάση τις έρευνές συνόρων που πραγματοποιεί η Τράπεζα της Ελλάδος) θα υπερβούν τα 17,0 εκατ. το 2013, από 15,52 εκατ. το 2012, ενώ οι εισπράξεις από τον εξωτερικό τουρισμό αναμένεται να υπερβούν τα € 11,1 δις το 2013, από € 10,0 δις το 2012.
γ) Η συνεχιζόμενη αύξηση των εξαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία κατά 4,34% στο 1ο 5μηνο.2013, μετά την αύξησή τους κατά 8,2% στο 1ο 5μηνο.2012 και κατά 17,4% στο 1ο 5μηνο.2011, παρά την μικρή πτώση τους κατά -5,8% τον Μάιο.2013, μετά την αύξησή τους κατά 14,4% τον Μάιο.2012.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η αυξητική πορεία των εξαγωγών συνεχίζεται παρά τη ταυτόχρονη μεγάλη πτώση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών.
δ) Αρνητική εξέλιξη στο ισοζύγιο των υπηρεσιών αποτελεί η μεγάλη πτώση των εισπράξεων από τις διεθνείς μεταφορές (κυρίως την ελληνική ναυτιλία) κατά -19,8% τον Μάιο.2013 και κατά -14,9% στο 1ο 5μηνο.’2013. Η εξέλιξη αυτή μειώνει σε κάποιο βαθμό τις θετικές επιπτώσεις των ανωτέρω εξελίξεων στα βασικά μεγέθη του Ισοζυγίου Πληρωμών στην επιβράδυνση της πτώσης του ΑΕΠ από το 2ο 3μηνο του 2013.
Όσον αφορά την μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση, αναμένεται να έχει ουσιαστικά ευνοϊκά αποτελέσματα στον τουρισμό και στην οικονομία, τα οποία, ωστόσο, θα προκύψουν εάν η ανωτέρω φορολογική ελάφρυνση συμβάλλει, στα πλαίσια και της γενικότερης μεταρρύθμισης και οργανωτικής αναβάθμισης του φορολογικού συστήματος της χώρας, στις ακόλουθες ουσιαστικές βελτιώσεις στη λειτουργία της ελληνικής οικονομίας:
Πρώτον, στην αποκατάσταση της νομιμότητας, των συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού και της στοιχειώδους κοινωνικής δικαιοσύνης στην είσπραξη των εσόδων από τον ΦΠΑ από όλους τους υπόχρεους.
Η μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση των εσόδων από τον ΦΠΑ στα προϊόντα εστίασης και γενικότερα.
Σημειώνεται ότι η αύξηση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση στο 23% τον Σεπτ.2011 είχε ως συνέπεια την έξαρση της φοροδιαφυγής στον κλάδο και τον καταποντισμό των εσόδων από τον ΦΠΑ από την πηγή αυτή.
Κατ’ αντιστοιχία, μετά τη μείωση του συντελεστή στο 13% (9%) θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι τα έσοδα από τον ΦΠΑ στην εστίαση θα παραμείνουν αμετάβλητα ή θα αυξηθούν, έτσι ώστε τα συνολικά έσοδα από τον ΦΠΑ να υπερβούν τα € 13,4 δις το 2013, από € 6,58 δις στο 1ο 6μηνο.2013.
Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να αποκατασταθεί η νομιμότητα στον κλάδο της εστίασης με έκδοση νόμιμων αποδείξεων και την υποβολή των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ από όλους.
Αυτό θα πρέπει να εξασφαλιστεί και με την εντατικοποίηση των σχετικών ελέγχων από τους αρμόδιους φορείς και τη θέσπιση αυστηρών ποινών που τελικά θα επιβάλλονται ανελλιπώς στους παραβάτες και καταχραστές των παρακρατηθέντων εσόδων από τον ΦΠΑ και από άλλους φόρους.
Ειδικότερα, θα πρέπει να αλλάξει ριζικά η κατάσταση σύμφωνα με την οποία οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες υποβάλλουν δήλωση ΦΠΑ όταν έχουν εξασφαλίσει την ελαχιστοποίηση της πληρωμής του φόρου με την μη έκδοση νόμιμων αποδείξεων, ενώ δεν υποβάλλουν καθόλου δήλωση ΦΠΑ όταν, προφανώς, η υποχρέωση επιστροφής του ΦΠΑ ή/και καταβολής των εισφορών στα Ασφαλιστικά Ταμεία αφορά σχετικά μεγάλα ποσά.
Τα βασικά δεδομένα της κατάστασης που ισχύει σήμερα αποκαλύπτονται από τα ακόλουθα: α) Από το ότι 238,9 χιλ. υπόχρεοι σε ΦΠΑ δεν υπέβαλαν περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ από τις αρχές του 2013, ενώ το ίδιο είχε συμβεί και το 2012. β) Από την καθημερινή εμπειρία του κάθε πολίτη σύμφωνα με την οποία η έκδοση αποδείξεων στον τομέα της παροχής υπηρεσιών από ελεύθερους επαγγελματίες αποτελεί ουσιαστικά εγκαταλελειμμένη πρακτική. γ) Από στοιχεία που φαίνεται να διαθέτει το Υπ. Οικονομικών για επιχειρήσεις οι οποίες πληρώνουν για ΦΠΑ ποσά μικρότερα του 5,0% του κύκλου εργασιών τους.
Επίσης, οι πιο πρόσφατοι έλεγχοι του ΣΔΟΕ αποκαλύπτουν εξαιρετικά υψηλά ποσοστά παραβατικότητας στον τομέα της εστίασης σε σχετικά προνομιούχες τουριστικά περιοχές όπως η Ρόδος (με 16% συντελεστή ΦΠΑ), το Πήλιο, κ.ά. Σε αυτές τις περιπτώσεις η μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση από το 23% (16%) στο 13% (9,0%) θα έχει νόημα μόνο αν το ποσοστό παραβατικότητας στον κλάδο μειωθεί κάτω του 15%.
Δεύτερον, στη βελτίωση των συνθηκών για την επιβίωση και την υγιή ανάπτυξη των επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης και γενικότερα, με ευνοϊκές επιπτώσεις και στην αύξηση της απασχόλησης. Η ανάκαμψη της οικονομίας και η αντιστροφή της πτωτικής πορείας της απασχόλησης είναι σήμερα (ή θα πρέπει να είναι) η κύρια επιδίωξη της οικονομικής πολιτικής στη χώρα.
Με αυτό το δεδομένο, οι όποιες ευνοϊκές επιπτώσεις από τη μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση κινδυνεύουν να εξαφανιστούν ή/και να αντιστραφούν από τη διαφαινόμενη εμμονή της Κυβέρνησης και άλλων παραγόντων στο να εξασφαλίσουν ότι «η μείωση του ΦΠΑ θα περάσει στον καταναλωτή».
Σε σχέση με αυτό το σημαντικό θέμα θα πρέπει να σημειωθούν τα ακόλουθα:
α) Σε ένα γενικό επίπεδο, οι τιμές στην αγορά στην Ελλάδα και στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ διαμορφώνονται ελεύθερα υπό την πίεση του ανταγωνισμού που, ιδιαίτερα στα προϊόντα των επιχειρήσεων εστίασης, έχει στα τελευταία χρόνια – της μεγάλη ύφεσης στην ελληνική οικονομία – λάβει εξαιρετικά έντονες διαστάσεις.
Η Κυβέρνηση δεν έχει δικαιοδοσία να επιβάλει διοικητικά τις τιμές των προϊόντων και δεν θα πρέπει, ούτε έχει καμιά δυνατότητα, να προσπαθήσει καν να ελέγξει τις επιχειρήσεις για το αν μείωσαν τις τιμές τους μετά τη μείωση του ΦΠΑ ή όχι.
β) Η τήρηση της ανωτέρω «ουδετερότητας» της Κυβέρνησης όσον αφορά την τιμολογιακή πολιτική των επιχειρήσεων είναι μεγάλης σημασίας στην περίπτωση της επικείμενης μείωσης του συντελεστή του ΦΠΑ.
Αυτό συμβαίνει διότι οι όροι ανταγωνισμού στον τομέα έχουν ήδη διαταραχθεί σήμερα σημαντικά εις βάρος των συνεπών φορολογικά επιχειρήσεων.
Μετά την αύξηση του συντελεστή του ΦΠΑ τον Σεπτ.2011 αυτές οι επιχειρήσεις απορρόφησαν ένα μεγάλο μέρος αυτής της αύξησης με μείωση των κερδών τους, τα οποία είχαν ήδη μειωθεί και από τη δραστικά μειωμένη εγχώρια ζήτηση. Αντίθετα, ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων του κλάδου προστάτεψε ή/και αύξησε (αντί να μειώσει) τα κέρδη του με την παράνομη διακράτηση και του ΦΠΑ που εισέπραξε, ή που αναλογούσε στις πωλήσεις τους.
Με αυτά τα δεδομένα, η μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ έχει σήμερα ως στόχο αφενός να αποκαταστήσει τα σημαντικά μειωμένα κέρδη των συνεπών φορολογικά επιχειρήσεων και αφετέρου να παρακινήσει της μη συνεπείς φορολογικά επιχειρήσεις να επανέλθουν στη νομιμότητα και να αποκαταστήσουν την ομαλότητα στην πληρωμή του ΦΠΑ στο κράτος και στην εκπλήρωση των λοιπών φορολογικών τους υποχρεώσεων.
Αυτή η διαδικασία δεν θα πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο με την προσφυγή σε επίμονους ελέγχους όσον αφορά την τιμολογιακή πολιτική των εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης.
Η Εξέλιξη του Δημοσίου Χρέους: Από τη Eurostat ανακοινώθηκε ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης της Ελλάδος ανήλθε στα € 305,3 δις (160,5% του ΑΕΠ) στο τέλος του 1ου 3μήνου του 2013. Η ονομαστική αξία αυτού του χρέους παρουσιάζεται υψηλότερη ως ποσοστό του ΑΕΠ από το επίσης εξαιρετικά υψηλό χρέος της Ιταλίας (€ 2.034,8 δις ή 130,3% του ΑΕΠ), της Ισπανίας (€ 922,8 δις ή 88,2% του ΑΕΠ), της Ιρλανδίας (€ 204,1 δις, ή 125,1% του ΑΕΠ), του Ηνωμένου Βασιλείου (£ 1.385,7 δις ή 88,2% του ΑΕΠ) και της Πορτογαλίας (€ 208,3 δις ή 127,2% του ΑΕΠ).
Ωστόσο, είναι εντελώς παραπλανητικό να συγκρίνεται το σημερινό Ελληνικό δημόσιο χρέος με εκείνο του 2009, ή με το σημερινό δημόσιο χρέος των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών για σημαντικούς, προφανείς και γνωστούς λόγους, οι οποίοι, ωστόσο, φαίνεται να θεωρούνται ως περιορισμένης σημασίας σε πολλές τρέχουσες αναλύσεις. Οι κυριότεροι από αυτούς τους λόγους είναι οι ακόλουθοι:
α) Το 2009 το χρέος της γενικής κυβέρνησης ανερχόταν στο 129% του ΑΕΠ, αλλά δεν συμπεριελάμβανε το «κρυφό» τότε χρέος των ασφαλιστικών ταμείων και των δημοσίων επιχειρήσεων το οποίο συμπεριλαμβάνεται και με το πάρα-πάνω στο σημερινό χρέος του 160,5% του ΑΕΠ.
Έτσι, χωρίς τα αναγκαία μέτρα προσαρμογής και εάν οι συντάξεις συνέχιζαν να καταβάλλονται στα επίπεδα που είχαν διαμορφωθεί πριν από την κρίση του 2010, τότε το χρέος του 2009 θα ανερχόταν σε επίπεδα άνω του 200% του ΑΕΠ το 2020, του 300% του ΑΕΠ το 2030 και του 800% του ΑΕΠ το 2050.
Αντίθετα, με την εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής το χρέος των 160,5% του ΑΕΠ το 2013 (το οποίο έχει επιβαρυνθεί ακόμη και με τα € 50 δις που διετέθησαν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών πράγμα που ακόμη εκκρεμεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες) εκτιμάται ότι θα μειωθεί στο 120% του ΑΕΠ το 2020, κάτω από το 70% του ΑΕΠ το 2030 και σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα στις επόμενες 10ετίες, αν, προφανώς, δεν επανακάμψει και πάλι στην Ελλάδα η πρακτική της άσκησης κοινωνικής πολιτικής με δανεικά.
Η μακροχρόνια πτωτική πορεία του ελληνικού δημοσίου χρέους είναι τώρα εξασφαλισμένη από το γεγονός ότι το αναμορφωμένο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα είναι σήμερα αναμφισβήτητα βιώσιμο κάτι που δεν μπορεί να λεχθεί με βεβαιότητα για όλες τις άλλες αναπτυγμένες χώρες του ΟΟΣΑ.
β) Το σημερινό ελληνικό δημόσιο χρέος είναι ρυθμισμένο χρέος με εξαιρετικά μακροχρόνια διάρκεια και σχετικά χαμηλά και σαφώς προσδιορισμένα από σήμερα επιτόκια, πράγμα που δεν συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ειδικότερα, η μέση διάρκεια του ελληνικού χρέους υπερβαίνει τα 16 έτη, ενώ από τα € 305 δις του συνολικού χρέους τα € 147,6 δις έχουν λήξη και θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν μετά το 2030, Αντίθετα, το κύριο μέρος του χρέους των άλλων χωρών που προαναφέρθηκαν έχει λήξεις και θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί έως το 2025 και ένα μεγάλο ποσοστό αυτού του χρέους θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί στα επόμενα 2-3 έτη, με επιτόκια της αγοράς (τα οποία μπορεί να αυξηθούν σε περίοδο κρίσης).
γ) Το σημερινό ελληνικό δημόσιο χρέος διακρατείται κατά ποσοστό 90% περίπου από δημόσιους φορείς της Ζώνης του Ευρώ και από το ΔΝΤ, καθώς και από την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ στο τέλος Μαρτίου 2013 το Ελλ. Δημόσιο διέθετε και ταμιακά διαθέσιμα ύψους € 7,0 δις.
Μόνο το υπόλοιπο 10% είναι χρέος διαπραγματεύσιμο στις αγορές ομολόγων.
Η περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους που διακρατείται από τις κεντρικές τράπεζες και από τους Μηχανισμούς Σταθεροποίησης της Ζώνης του Ευρώ (EFSF, ESM) προβλέπεται από τις αποφάσεις του Eurogroup της 26ης Νοεμβρίου 2013 και θα τεθεί σε ισχύ πιθανότατα από το 2014 υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα επιτύχει πλεόνασμα στο πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης το 2013, όπως είναι πράγματι δυνατό να συμβεί με βάση την υλοποίηση του Π2013 στο 1ο 6μηνο.2013.»
Αναλυτικά η έκθεση εδώ: weekly
www. My Way Press.gr
25/7/13
