Θέσεις προτάσεις για αποκατάσταση της λίμνης Κάρλα
Toυ Δημήτρη Κουρέτα
«Δεν χρειαζόμαστε άλλα «πεταμένα» χρήματα Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων, πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα χρειαζόμαστε»
«Οι πρόσφατες αναφορές για την ποιότητα των νερών εντός του κεντρικού ταμιευτήρα της λίμνης Κάρλας, για άλλη μια φορά δίνουν την ευκαιρία να τεθεί το όλο εγχείρημα περί «αποκατάστασης της λίμνης», στην ορθή του βάση.
Η αποκατάσταση της λίμνης Κάρλας δεν είναι δυνατόν να αφορά αποκλειστικά στη δημιουργία αρδευτικού ταμιευτήρα και μάλιστα με εσφαλμένα τεχνικά χαρακτηριστικά που καθιστούν την πλήρωσή του αδύνατη.
Η αποκατάσταση μιας λίμνης νοείται ως αποκατάσταση μόνο όταν αφορά στα χαρακτηριστικά που είχε η λίμνη και ιδιαίτερα στις λειτουργίες που επιτελούσε για το φυσικό περιβάλλον και τον άνθρωπο.
Αφορά με άλλα λόγια και τη συνολική διαχείριση της περιοχής γύρω από την λίμνη (γεωργία και κτηνοτροφία, διαχείριση λυμάτων, ορεινός όγκος κλπ), όπου έζησε και μεγαλούργησε ο λιμναίος πολιτισμός, και σήμερα έχει αφεθεί στην μοίρα της.
Γιατί είναι αυτονόητο ότι η αποκατάσταση για να είναι επιτυχημένη χρειάζεται να είναι βιώσιμη.
Δεν είναι λύση το να γεμίζει ένας ταμιευτήρας με ψάρια (είτε αναπαράγονται από μόνα τους, είτε τα εισάγονται σε αυτόν) και σε 1-2-3 χρόνια να πεθαίνουν. Δεν είναι λύση το να γεμίζει με νερό μια επιφάνεια και μάλιστα με τσιμεντένιες όχθες και να θεωρείται ότι αποκαθίσταται μια λίμνη, ειδικά αν δεν λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα ενδιαιτήματα των οργανισμών που κατοικούν σ’ αυτή.
Φυσικά αν αυτή η επιφάνεια είναι μεγάλη θα αναπτυχθούν εντός της φυτά και ψάρια και θα προσελκύσει πτηνά. Ποιες όμως είναι και από τι αποτελούνται αυτές οι κοινότητες ψαριών, φυτών, ασπόνδυλων, πτηνών; Και κυρίως ποιοι είναι οι κίνδυνοι και τα εμπόδια για την επιβίωσή τους και την αποκατάσταση μιας όποιας ισορροπίας;
Σήμερα αποδεικνύεται για άλλη μια φορά η κατασπατάληση οικονομικών πόρων για ένα ακόμη έργο, που χωρίς επιστημονικά κριτήρια καθορίζεται από τους αναδόχους του έργου ως «περιβαλλοντικό».
Η προχειρότητα του έργου καταδεικνύεται και με την απουσία οποιασδήποτε πρόνοιας για το φυσικό περιβάλλον στην περιοχή.
Είναι βέβαιο πλέον ότι δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός για την οικολογική αναγέννηση της λίμνης, αλλά ούτε καν για την οικολογική αναβάθμιση της ζωής του ταμιευτήρα.
Αποδεικνύεται δυστυχώς στην πράξη ότι οι αρμόδιοι φορείς (αυτοδιοικητικοί και εθνικοί) δεν είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τις μοναδικές ευκαιρίες που υπάρχουν στην περιοχή για μια πραγματικά βιώσιμη ανάπτυξη που λειτουργεί συνεργατικά κι όχι ερήμην του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων της περιοχής.
Αντίθετα φαίνεται να λείπει κάθε ευαισθησία και υπευθυνότητα από την πολιτεία ακόμα και για την υγεία των ανθρώπων που κυνηγούν και ψαρεύουν παράνομα στην περιοχή, αμφιβόλου ποιότητας και επικινδυνότητας ζώα.
Γιατί είναι θεσμική αρμοδιότητα της πολιτείας τόσο να τηρεί τους νομούς σχετικά με το κυνήγι και το ψάρεμα, όσο και να μεριμνά για την υγεία των κατοίκων. Στη συγκεκριμένη περιοχή δεν κάνει απολύτως τίποτε από τα 2.
Όλα τα παραπάνω έχουν σαν αποτέλεσμα τη δραστική υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων της περιοχής και την ταυτόχρονη στέρηση μοναδικών ευκαιριών ανάπτυξης.
Ακόμα όμως και υπό αυτές τις συνθήκες, η οικολογική και πολιτιστική αξία της περιοχής είναι τεράστια και αξίζει να ληφθούν άμεσα μέτρα για την διατήρηση αν όχι για την αύξησή της.
Είναι λοιπόν απαραίτητο να μην χρηματοδοτούνται αποκλειστικά μελέτες, αλλά να προηγούνται έρευνες προκειμένου να υπάρχουν πολύ συγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί στόχοι.
Ο τρόπος επίτευξης αυτών των στόχων, η αναγκαιότητα, η βιωσιμότητα, το κόστος και τα οφέλη τους θα έπρεπε να περιγράφονται στις μελέτες.
Επίσης, να δοθούν ουσιαστικές αρμοδιότητες ελέγχων στον φορέα διαχείρισης, και να του παρασχεθούν τα μέσα για να ελέγχει την πορεία επίτευξης των στόχων και να καταγράφει, να οργανώνει τις γύρω από τον ταμιευτήρα δραστηριότητες που ενδεχομένως αποτελούν εστίες κινδύνου.
Συγκεκριμένες προτάσεις
● 1. Πρέπει να υπάρχουν ουσιαστικοί μηχανισμοί ελέγχου αλλά και ενημέρωση των πολιτών ώστε να σταματήσουν εγκληματικές για την υγεία και το περιβάλλον πρακτικές, όπως το ξέπλυμα γεωργικού εξοπλισμού που περιέχει φυτοφάρμακα στα κανάλια και γενικότερα η απόρριψη υπολειμμάτων επικίνδυνων αγροχημικών και των συσκευασιών τους στο περιβάλλον. Απαιτείται η δημιουργία ενός συστήματος συλλογής των χρησιμοποιημένων συσκευασιών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και η ασφαλής διαχείρισή τους. Δεν μπορεί να συνεχίσουμε να παίζουμε με τόσο επικίνδυνα και τοξικά απόβλητα.
● 2. Χρειάζεται να οριστούν τα κρίσιμα σημεία παρέμβασης που θα επιτρέψουν την αποκατάσταση ενός οικολογικά ισορροπημένου συστήματος που θα προσφέρει και στους κατοίκους των γύρω περιοχών την ευκαιρία ποιοτικής αναβάθμισης της ζωής τους και εναλλακτικές μορφές οικονομίας. Η ανάπτυξη βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, η διαχείριση και αξιοποίηση των λυμάτων, η ενεργειακή αξιοποίηση των αγροτικών υπολειμμάτων, η ανάπτυξη ήπιων τουριστικών δράσεων που σχετίζονται με τον φυσικό πλούτο της περιοχής, είναι μερικές μόνο δράσεις προς αυτή ην κατεύθυνση.
● 3.Είναι απαραίτητο οι παραπάνω δράσεις που θα οδηγήσουν σε πολλαπλασιαστικά θετικά αποτελέσματα για τις τοπικές κοινωνίες και το περιβάλλον, να ενταχθούν στο σχεδιασμό των αρμόδιων υπουργείων και της νέας περιφερειακής αρχής.
● 4. Είναι απαραίτητο να δοθούν ουσιαστικές αρμοδιότητες ελέγχων στον φορέα διαχείρισης και να του παρασχεθούν τα μέσα για να ελέγχει την πορεία επίτευξης των στόχων, να καταγράφει και να οργανώνει τις γύρω από τον ταμιευτήρα δραστηριότητες που ενδεχομένως αποτελούν εστίες κινδύνου.
● 5. Είναι αναγκαίο, η διαχείριση της περιοχής να αντιμετωπιστεί χωριστά από αυτή του Πηνειού καθώς γεωλογικά η λίμνη Κάρλα έχει αυτόνομη λεκάνη απορροής με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, κινδύνους και δυνατότητες.
Από όλα αυτά κρίνεται απαραίτητο να οριστούν τα κρίσιμα σημεία παρέμβασης που θα επιτρέψουν την αποκατάσταση ενός οικολογικά ισορροπημένου συστήματος που θα προσφέρει και στους κατοίκους των γύρω περιοχών την ευκαιρία ποιοτικής αναβάθμισης της ζωής τους.
Είναι απαραίτητο οι δράσεις που θα οδηγήσουν σε αυτό να ενταχθούν στον σχεδιασμό των αρμόδιων υπουργείων και της περιφερειακής αρχής.
Εν κατακλείδι, ένα περιβαλλοντικό έργο αποκατάστασης λίμνης δεν είναι σε καμιά περίπτωση η δημιουργία αρδευτικού ταμιευτήρα και κοπηλατοδρομίου.
Η αναβάθμιση της περιοχής πρέπει και μπορεί να γίνει εφικτή μόνο μέσα από την σκοπιά της επαναφοράς της λειτουργικότητας της λίμνης για το φυσικό περιβάλλον και τον άνθρωπο.
Δηλαδή, την επίτευξη οικολογικών και βιώσιμων στόχων.
Για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται έρευνα, σοβαρή μελέτη, ουσιαστικός διάλογος με την τοπική κοινωνία και παραγωγή έργου από τον φορέα διαχείρισης.
Πριν από όλα, όμως, χρειάζεται προσεκτικός σχεδιασμός από την Πολιτεία, που να μην υποκύπτει στον αυτοσκοπό μεγιστοποίησης της απορρόφησης κοινοτικών πόρων.
Δεν χρειαζόμαστε άλλα «πεταμένα» χρήματα Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων, πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα χρειαζόμαστε.»
Ο κος Δημήτρης Κουρέτας είναι Αναπληρωτής Πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Περιφερειακός Σύμβουλος της Περιφέρειας Θεσσαλίας
INFO Photo:Δημήτρης Κουρέτας
www. My Way Press.gr
25/10/2013
