Α.Ταμβακάκης: «Η Ελλάδα πρέπει να πετύχει. Πρέπει να σταθεί όρθια, για να σταθεί όρθια η κοινωνία και οι επιχειρήσεις»
Η σημερινή ομιλία του Διευθύνοντος Συμβούλου του Ομίλου της Εθνικής Τραπέζης κ.Α.Ταμβακάκη στην ετήσια Γενική Συνέλευση των μετόχων, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον με πολλαπλούς αποδέκτες.
Καταγράφει με ακρίβεια την προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας και τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδος –τον οποίο θεωρεί δεδομένο, αναφέρετε στις Ευρωπαϊκές εξελίξεις για τις οποίες σημειώνει ότι τίποτα δεν μπορεί να μας βοηθήσει αν εμείς δεν καταστούμε ικανοί να αξιοποιήσουμε αυτή τη βοήθεια, τονίζει ότι η Ελλάδα θα αλλάξει το παραγωγικό πρότυπό της παραμένοντας μέσα στην Ευρωζώνη-σημειώνοντας ότι άλλη εναλλακτική δεν υπάρχει.
Επίσης στην κριτική που ασκείτε για τις ευθύνες του τραπεζικού συστήματος τονίζει με έμφαση ότι κανείς δεν αμφισβητεί ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ήταν από τους λίγους κλάδους της Οικονομίας που αξιοποίησε την είσοδο της χώρας στην ΟΝΕ για να γίνει πιο εξωστρεφής και ανταγωνιστικός.
[accordions event=”click” clearstyle=”true” active=none]
[accordion title=”Ευρωπαϊκές Εξελίξεις
Τίποτα δεν μπορεί να μας βοηθήσει αν εμείς δεν καταστούμε ικανοί να αξιοποιούμε αυτή τη βοήθεια”]
« Οι δραματικές εξελίξεις στο εγχώριο και ευρωπαϊκό οικονομικό περιβάλλον τα τελευταία χρόνια, με επίκεντρο την κρίση χρέους στη χώρα μας και σε άλλες χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης, έθεσαν σημαντικές προκλήσεις για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Οι αδυναμίες της αρχικής συμφωνίας για την νομισματική ένωση είναι ορατές και είναι πλέον σαφές ότι η νομισματική ένωση πρέπει να συμπληρωθεί τόσο από μια ομοσπονδιακή δημοσιονομική πολιτική, όσο και από μία κεντρική εγγυοδοτική αρχή για τις καταθέσεις και μία κεντρική εποπτική αρχή με αυξημένες αρμοδιότητες για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, δηλαδή την τραπεζική ενοποίηση.
Παρά την ευρύτερη αποδοχή αυτών των ιδεών , η συμφωνία σε συγκεκριμένες προτάσεις για τη εφαρμογή τους θα πάρει αρκετό χρόνο για να σχηματοποιηθεί.
Όπως πάντα, η δυσκολία εφαρμογής βρίσκεται στις λεπτομέρειες.
Επίσης αναγνωρίζεται επιτέλους ότι η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική αν δεν συνοδευτεί από αναπτυξιακά μέτρα θα οδηγήσει σε φαύλο κύκλο ύφεσης και μεγαλύτερων δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Προς αυτή την κατεύθυνση, αναμένουμε αποφάσεις από τις προσεχείς Συνόδους Κορυφής για μέτρα αναπτυξιακού χαρακτήρα. Βέβαια, τίποτα δεν μπορεί να μας βοηθήσει αν εμείς δεν καταστούμε ικανοί να αξιοποιούμε αυτή τη βοήθεια, πράγμα στο οποίο δυσκολευόμαστε όπως φαίνεται και από την απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ. [/accordion]
[accordion title=”Προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας
Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Ελλάδος είναι δεδομένος”]
Η προσήλωση του Ελληνικού λαού στην κατεύθυνση αυτή έχει αποδειχθεί έμπρακτα, με τη μεγάλη προσπάθεια που κάνει τα τελευταία δύο έτη για την αναπροσαρμογή της δομής της οικονομίας.
Παρακολουθώντας όμως το δημόσιο διάλογο στην Ευρώπη, πιστεύω ότι έχουν ξεχάσει τα επιτεύγματα της Ελλάδας τα τελευταία δύο χρόνια.
Πρόκειται για επιτεύγματα που έχουν πραγματοποιηθεί με τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού και, δυστυχώς, εξαιτίας της αντίστασης των συμφερόντων και της επιφυλακτικότητας του πολιτικού συστήματος απέναντί τους, με θυσίες των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων.
Χωρίς αμφιβολία όμως αυτά τα επιτεύγματα είναι πολύ σημαντικά και αξίζει να τα αναφέρουμε:
• Το 2010 και το 2011 εφαρμόστηκε ένα πρωτοφανές, σε μέγεθος, πρόγραμμα δημοσιονομικών μέτρων, τα οποία ανέρχονταν σωρευτικά σε 14,5% του ΑΕΠ. Το αποτέλεσμα ήταν η σημαντική μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος κατά 8,2% του ΑΕΠ (από 10,4% το 2009 σε 2% του ΑΕΠ το 2011), με το μέγεθος της επιτευχθείσας προσαρμογής να υπολείπεται του μεγέθους της δημοσιονομικής προσπάθειας, λόγω της σημαντικής πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας. Η καλύτερη επίδοση χώρας μέλους του ΟΟΣΑ των τελευταίων δεκαετιών.
• Έγινε πράξη η αναγκαία ασφαλιστική μεταρρύθμιση, μεταρρύθμιση που αναβαλλόταν και καθυστερούσε μία δεκαετία και είναι αναγκαία συνθήκη για την επαναφορά του ασφαλιστικού συστήματος σε βιώσιμη τροχιά. Το παραπάνω, σε συνδυασμό με άλλες μεταρρυθμίσεις στο σύστημα κοινωνικών παροχών, συντελούν στον εξορθολογισμό των δαπανών και την άρση των αδικιών του συστήματος
• Αποφασιστική προώθηση μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας με σκοπό την αύξηση της ευελιξίας της, ώστε να προστατευθούν θέσεις εργασίας και να εξασφαλισθεί στενότερη σύνδεση των μισθολογικών εξελίξεων με την παραγωγικότητα μεσοπρόθεσμα. Οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις αφενός καθυστέρησαν υπερβολικά, με συνέπεια να πληγούν τελικά οι βασικοί μισθοί και ημερομίσθια, αφετέρου θα αποδώσουν στο μέτρο που παταχθεί η μαύρη αγορά εργασίας και το κράτος επιτύχει να γίνει σεβαστή στη πράξη η όποια νομοθεσία.
• Έγινε προσπάθεια ανοίγματος ενός σημαντικού αριθμού κλειστών επαγγελμάτων με σκοπό την αύξηση του ανταγωνισμού και την ταυτόχρονη συμπίεση του κόστους έτσι ώστε να υποστηρίξουν την ανάκαμψη της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Τα αποτελέσματα δεν έχουν γίνει τόσο φανερά , λόγω του τρόπου και του χρόνου με τον οποίο προωθήθηκε η μεταρρύθμιση, αλλά θα φανούν περισσότερο στην πορεία, στο μέτρο που αυτή η μεταρρύθμιση θα ολοκληρώνεται χωρίς άλλες αμφιθυμίες, καθυστερήσεις και παραλείψεις.
• Είχαμε μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας και εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης, με αποτελεσματικότερα συστήματα ελέγχου/μηχανογράφησης και μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία.
• Τα πρώτα ορατά σημάδια βελτίωσης της οικονομικής αποτελεσματικότητας των δημοσίων επιχειρήσεων με σημαντική μείωση των λειτουργικών τους ελλειμμάτων.
• Πρώτες ενδείξεις αποφασιστικότερης αντιμετώπισης της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής. Η διαφθορά, που δυστυχώς έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις όπως καθημερινά αποκαλύπτεται είναι η μεγάλη γάγγραινα που εμποδίζει την ανάπτυξη της χώρας.
Έχουμε πολύ δρόμο να κάνουμε αλλά κάθε μακρά διαδρομή ξεκινά με τα πρώτα βήματα και θεωρώ πολύ θετικό ότι τα πρώτα βήματα τα ξεκινήσαμε.
Όπως κάνουμε τα πρώτα βήματα στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, με αναπροσαρμογή της στοχοθεσίας και της φιλοσοφίας φορολογικών ελέγχων, καθώς και αμεσότερη πίεση για φορολογική συμμόρφωση, η αβεβαιότητα και άλλες αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού, συνεχίζουν να αποτελούν τροχοπέδη σε μια πιο ουσιαστική βελτίωση της φορολογικής αποτελεσματικότητας.
Η πολιτική που έχουμε συμφωνήσει με τους εταίρους μας δεν είναι η αιτία της κρίσης, παρά τις μακροοικονομικές αστοχίες της, που ίσως θα μπορούσαν να είχαν αντιμετωπισθεί πιο έγκαιρα.
Η πολιτική αυτή, περιέχει μεταρρυθμίσεις που μόνοι μας, με δική μας πρωτοβουλία οφείλαμε να είχαμε κάνει προ πολλών ετών και δείχνει ένα δρόμο για υπέρβαση της κρίσης σε συνθήκες μεγάλης ύφεσης και άρνησης των διεθνών αγορών να μας δανειοδοτήσουν.
Το οικονομικό και κοινωνικό κόστος της εφαρμογής αυτού του φιλόδοξου προγράμματος εξυγίανσης και μετασχηματισμού του αναπτυξιακού υποδείγματος της ελληνικής οικονομίας σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, ήταν αναμφισβήτητα εξαιρετικά υψηλό.
Η οικονομική δραστηριότητα έχει συρρικνωθεί κατά 14% τα τελευταία 4 χρόνια και αναμένεται περαιτέρω μείωση τουλάχιστον κατά 6% το 2012, εξαλείφοντας περίπου μία δεκαετία αναπτυξιακής πορείας.
Το πλήγμα από την ύφεση μεταφέρθηκε ταχύτατα στην αγορά εργασίας με την απασχόληση να συρρικνώνεται με ραγδαίο ρυθμό (αύξηση δείκτη ανεργίας κατά 14 μονάδες σωρευτικά από το 2008) και την ανεργία να φθάνει το 22% στο 1ο τρίμηνο του 2012, ενώ συνεχίζει να αυξάνεται.
Το κόστος και η προσπάθεια που έχει καταβάλει το μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού λαού από τότε που ξέσπασε η κρίση, και ειδικά οι εκατοντάδες χιλιάδες που είδαν το εισόδημά τους να εξανεμίζεται πλήρως όταν έχασαν τις δουλειές τους και οι φτωχότεροι συμπατριώτες μας, είναι τεράστιο.
Θα συνιστούσε μεγάλο πλήγμα να αποδειχθεί μάταιο, σε περίπτωση που η αβεβαιότητα, η δικαιολογημένη κόπωση ή ακόμη και ο φόβος, μας οδηγούσαν σε εγκατάλειψη της προσπάθειας.
Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αφήσει αυτές τις θυσίες να πάνε χαμένες. Και δεν θα πάνε.
Η Ελλάδα θα αλλάξει το παραγωγικό πρότυπό της παραμένοντας μέσα στην Ευρωζώνη. Άλλη εναλλακτική δεν υπάρχει.
Γιατί κάθε άλλη εξέλιξη ισοδυναμεί με καταστροφή που θα έχει πολλαπλές, οδυνηρές συνέπειες και για την κοινωνική συνοχή και, φοβούμαι, για τους δημοκρατικούς θεσμούς οργάνωσης της ελληνικής κοινωνίας.
Το ζοφερό παρελθόν δεν μπορεί να είναι το μέλλον της χώρας μας.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι το βάθος της ύφεσης εν μέρει προέρχεται από την αυξημένη αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε σε κύριο βαθμό από την περιορισμένη εφαρμογή των απαραίτητων διαρθρωτικών αλλαγών.
Ένα βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από τις εμφανείς αστοχίες του Προγράμματος, είναι ότι οποιαδήποτε στρατηγική οικονομικής προσαρμογής πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά και, τουλάχιστον, αυτοί που επωμίζονται την εφαρμογή της, αν όχι το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας, να υιοθετούν στο σύνολό τους τη φιλοσοφία, τη στρατηγική και την αναγκαιότητα επίτευξης των στόχων του προγράμματος.
Είναι ωστόσο, επίσης αναγκαίο, να γίνει μία ειλικρινής συζήτηση αναφορικά με τα αίτια της κρίσης και τη φύση των συσσωρευμένων διαρθρωτικών προβλημάτων της χώρας μας, έστω και τώρα, προκειμένου να γίνουν ευρύτερα κατανοητές οι επιβεβλημένες ενέργειες για τη βελτίωση της κατάστασης και να πάψουν να θεωρούνται από ένα τμήμα της κοινωνίας ως αυθαίρετες επιταγές που επιβάλλονται από το εξωτερικό. [/accordion]
[accordion title=”Ελληνικό Τραπεζικό Σύστημα
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν ευθύνεται για την κρίση, είναι θύμα της”]
Μέσα σε αυτό το υφεσιακό περιβάλλον, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δοκιμάστηκε έντονα.
Πρώτον, από την ραγδαία συρρίκνωση των ιδιωτικών καταθέσεων από τα τέλη του 2009, η οποία εντάθηκε από τις αρχές του 2010 και της οποίας η δυναμική παραμένει δυσμενής κάτω από συνθήκες εξαιρετικής αβεβαιότητας για τις προοπτικές της χώρας και της βαθειάς ύφεσης.
Η μείωση των ιδιωτικών καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα ξεπέρασε τα € 90δισ, ποσό που αντιστοιχεί σε απώλεια που υπερβαίνει το 1/3 της συνολικής καταθετικής βάσης.
Δεύτερον, από τις πρωτοφανούς ύψους ζημιές που προέκυψαν από την εθελοντική ανταλλαγή των ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου.
Οι συνέπειες της εθελοντικής αυτής αναδιάρθρωσης για τις τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες ξεπέρασε τα €24 δισ. και οδήγησε στην πρώτη φάση ανακεφαλαιοποίησής τους από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από το οποίο αντλήθηκαν περί τα €18 δις.
Με αυτόν τον τρόπο η κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού συστήματος αποκαθίσταται σε σχετικά υγιή επίπεδα.
Επιπλέον τροφοδοτεί με ισόποσο ποσό ρευστότητας, θωρακίζοντας έτσι το τραπεζικό σύστημα απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσης καταθέσεων ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει να υποστηρίζει με ρευστότητα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Τρίτον, η προαναφερόμενη ύφεση έχει οδηγήσει σε ιδιαίτερα υψηλές καθυστερήσεις που ήδη βρίσκονται κοντά στο 18% των δανείων της εγχώριας αγοράς και αναγκάζουν τις τράπεζες στη διενέργεια υψηλών προβλέψεων.
Συνοψίζοντας, το τραπεζικό σύστημα, μετά την πρόσφατη επανακεφαλαιοποίηση, διαθέτει επαρκή κεφάλαια και ρευστότητα, με την προϋπόθεση ότι η χώρα θα παραμείνει εντός της Ευρωζώνης και θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα επανακεφαλαιοποίησης, ώστε το πιστωτικό σύστημα όχι μόνο να μην είναι ο αδύναμος κρίκος της οικονομίας αλλά και να μπορεί να αρχίζει να διαδραματίζει τον θεσμικό του ρόλο, στηρίζοντας αναπτυξιακές ανάγκες της οικονομίας.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν ευθύνεται για την κρίση, είναι θύμα της. Ασφαλώς, έκαναν και οι τράπεζες σφάλματα πριν εκδηλωθεί η κρίση.
Αλλά, συνολικά, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα τις τελευταίες δεκαετίες έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, σε αντίθεση με παραδείγματα άλλων αναπτυγμένων χωρών όπου το τραπεζικό σύστημα ήταν πηγή της κρίσης.
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ήταν από τους λίγους κλάδους της Οικονομίας που αξιοποίησε την είσοδο της χώρας στην ΟΝΕ για να γίνει πιο εξωστρεφής και ανταγωνιστικός.
Αυτά τα επιτεύγματα συνδέονται με τον ιδιωτικό χαρακτήρα του τραπεζικού συστήματος, χωρίς κρατικές παρεμβάσεις που στρεβλώνουν τις επιχειρηματικές αποφάσεις όπως γινόταν στον κλάδο την δεκαετία του 80.
Γι’ αυτούς τους λόγους, στη δύσκολη συγκυρία που αντιμετωπίζει η χώρα σήμερα, η πλήρης υλοποίηση του πρόσφατου νόμου για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος θα έδινε την καλύτερη δυνατότητα στο τραπεζικό σύστημα να ξαναπαίξει τον ηγετικό ρόλο του στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, διατηρώντας τον ιδιωτικό χαρακτήρα του.
Ασφαλώς, το ίδιο το τραπεζικό σύστημα οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλίες.
Έχω κατ’ επανάληψη, όχι μόνο με λόγια αλλά και με πράξεις, ταχθεί υπέρ των συγχωνεύσεων των τραπεζών.
Αν είχαν προωθηθεί έγκαιρα και τολμηρά, τα αποτελέσματα των συγχωνεύσεων θα ήταν πολύ μεγάλα.
Οι συγχωνεύσεις διατηρούν τη σημασία τους και στις σημερινές συνθήκες, καθώς οι συνέργειες που θα επιφέρουν, θα μειώσουν τις απαιτούμενες κεφαλαιακές ανάγκες και θα τις καταστήσουν πιο ανταγωνιστικές και πιο χρήσιμες για την ελληνική οικονομία.
[/accordion]
[accordion title=”Η Εθνική Τράπεζα ναυαρχίδα του τραπεζικού συστήματος”]
Η Εθνική Τράπεζα ως το μεγαλύτερο και παλαιότερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της χώρας υπήρξε πάντα η ναυαρχίδα του συστήματος.
Τα δυόμισι τελευταία χρόνια, η διοίκηση της Τράπεζας, κλήθηκε να αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για να θωρακίσει την τράπεζα εν μέσω μιας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης που μέρα με τη μέρα χειροτέρευε, σε μία χώρα για την οποία οι αγορές είχαν κλείσει παντελώς.
Οι στόχοι μας σε αυτή την περίοδο ήταν:
•να διατηρήσουμε την ρευστότητα και τα εποπτικά κεφάλαια της τράπεζας σε ικανοποιητικά επίπεδα,
•να αυξήσουμε την λειτουργική αποδοτικότητα και να περιορίσουμε σημαντικά το λειτουργικό κόστος της Τράπεζας
• να στηρίξουμε τους βιώσιμους πελάτες μας, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που επλήγησαν ιδιαίτερα από την πολιτική της λιτότητας, διασφαλίζοντας συγχρόνως κατά το δυνατόν την ποιότητα του δανειακού μας χαρτοφυλακίου.
•λιγότερης σημασίας στην σημερινή συγκυρία, αλλά σημαντικό για την μακροπρόθεσμη πορεία της τράπεζας, να εκμεταλλευτούμε την περίοδο της κρίσης για να επανατοποθετηθεί η σχέση της τράπεζας με τους πελάτες της ενδυναμώνοντας την αμοιβαία εμπιστοσύνη και εφαρμόζοντας τις βέλτιστες πρακτικές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
•να διαδραματίσουμε τον θεσμικό ρόλο που μας αναλογεί.[/accordion]
[accordion title=”Κεφαλαιακή επάρκεια με πολλαπλές ενέργειες”]
Η προσπάθεια θωράκισης της κεφαλαιακής επάρκειας της τράπεζας εμπεριείχε τόσο την αύξηση των βασικών εποπτικών κεφαλαίων κατά €3.5 δισ την τελευταία διετία, όσο και τον σχηματισμό προβλέψεων ύψους €5.3 δισ μόνο από το ξέσπασμα της κρίσης στην Ελλάδα το τέταρτο τρίμηνο του 2009 μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2012.
Πρόκειται για πρωτοφανή αύξηση των προβλέψεων, που υπερβαίνει το σύνολο των προβλέψεων της Τράπεζας μέχρι το 2009, όταν έφταναν € 1.44δισ .
Πιο συγκεκριμένα, η αύξηση των εποπτικών κεφαλαίων εμπεριείχε πολλαπλές ενέργειες.
• Το πρώτο βήμα ήταν η διάθεση με ιδιωτική τοποθέτηση μέσω του δικτύου, ομολογιακού τίτλου μειωμένης εξασφάλισης διαβάθμισης Lower Tier II, ύψους €450 εκατ., τον Ιούλιο του 2010.
• Δεύτερο και προφανώς το σημαντικότερο βήμα ήταν η άντληση κεφαλαίων ύψους €1,8 δισ. – προσθέτοντας 260μβ στα εποπτικά κεφάλαια περίπου . Μην λησμονήσουμε ότι η ΕΤΕ ήταν από τις πρώτες τράπεζας που αντιμετώπισαν τις αγορές ζητώντας κεφάλαια μετά την κρίση των Lehman Brothers και ολοκλήρωσε την διαδικασία λίγο πριν ξεσπάσει η κρίση χρέους στην Ελλάδα, όποτε και έκλεισαν οι αγορές οριστικά για έλληνες εκδότες.
• Η συνέχεια δόθηκε με την πλήρη αξιοποίηση του πακέτου στήριξης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος που είχε προβλεφθεί από το 2008 (Ν.3723/2008). Σε μία περίοδο που τα περιθώρια άντλησης κεφαλαίων από την κεφαλαιαγορά ήταν περιορισμένα, η ΕΤΕ εξασφάλισε επιπλέον κεφάλαια ύψους €1 δισ., με την έκδοση προνομιούχων μετοχών υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.
• Τέλος, η επαναγορά μέρους των καλυμμένων ομολογιών και υβριδικών τίτλων ενίσχυσε τα βασικά ίδια κεφάλαια κατά €302 εκατ.
> Ο σχηματισμός ενός υψηλού επιπέδου προβλέψεων αντανακλά την βαθειά και παρατεταμένη ύφεση της οικονομίας – επί πέντε συνεχή χρόνια. Οι επισφάλειες έχουν εκτιναχθεί από 3,8% στο τέλος του 2008 σε 15,5%στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2012, με τον ρυθμό αύξησης να επιταχύνεται. Παρά ταύτα, οι σχετικές προβλέψεις απορροφούνται από την οργανική κερδοφορία της Τράπεζας, προερχόμενης από τις σημαντικές προσπάθειες βελτίωσής της, για τις οποίες θα μιλήσω παρακάτω.
>Η κατάρτιση Προγράμματος Κεφαλαιακής Ενίσχυσης, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα μέτρων, το οποίο έχει υποβληθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος έχει αξιολογηθεί ως βιώσιμο και αξιόπιστο. Για το βασικό περιεχόμενο του Προγράμματος αυτού θα αναφερθώ παρακάτω.
>Αφήνω για το τέλος την εθελοντική συμμετοχή της Τράπεζας στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου, το PSI, που οδήγησε τον Όμιλο σε ζημιές ύψους €12,3 δισ. για τη χρήση 2011.
Η σημασία της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους για τη βιωσιμότητά του σε βάθος χρόνου είναι σε όλους μας κατανοητή.
Οι ζημιές που προκάλεσε το PSI στην κεφαλαιακή επάρκεια της τράπεζας την ανάγκασαν να ανακεφαλαιοποιηθεί από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με κεφάλαια ύψους €7.4 δις επιστρέφοντας την συνολική κεφαλαιακή επάρκεια σε επίπεδο πάνω από 8%.
Προφανώς το σημερινό οικονομικό περιβάλλον απαιτεί υψηλότερη κεφαλαιακή επάρκεια και ο στόχος της ΤτΕ είναι τα βασικά κεφάλαια να υπερβαίνουν αρχικά το 9% και στο τέλος του 2013, το 10%.
Ως εκ τούτου, και σε συνδυασμό με το νέο νόμο ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, η ΕΤΕ θα πρέπει να αντιμετωπίσει την πρόκληση να διευρύνει περαιτέρω την κεφαλαιακή της βάση στο επόμενο 12μηνο.[/accordion]
[accordion title=”Ρευστότητα
Η ΕΤΕ φυσικός πόλος προσέλκυσης καταθέσεων”]
Όσον αφορά στην ρευστότητα, ο ρόλος της ΕΤΕ ως το πιο αξιόπιστο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της χώρας την αναδεικνύει σε φυσικό πόλο προσέλκυσης καταθέσεων.
Ο θεσμικός ρόλος της Τράπεζας δεν της επέτρεψε να εκμεταλλευτεί την πλεονεκτική θέση της και η ΕΤΕ ποτέ δεν συμμετείχε στον επιτοκιακό ανταγωνισμό του πιστωτικού συστήματος για την προσέλκυση καταθέσεων, αντιθέτως στοχεύει στην ομαλοποίηση των δύσκολων συνθηκών στην αγορά καταθέσεων και πολλές φορές εκλήθη να συνδράμει το υπόλοιπο πιστωτικό σύστημα, το οποίο και έπραξε.
Εν τούτοις, τα μερίδια αγοράς της Εθνικής παρέμειναν αμετάβλητα και στις καταθέσεις ταμιευτηρίου διαμορφώθηκαν στο τέλος του 2011 σε 34%, στις καταθέσεις όψεως σε 22% και στις προθεσμιακές καταθέσεις σε 16%.
Ένδειξη του συγκριτικού πλεονεκτήματος της ΕΤΕ στον τομέα των καταθέσεων είναι ότι το δανειακό χαρτοφυλάκιο της Τράπεζας συνεχίζει να χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από καταθέσεις, με το δείκτη δανείων προς καταθέσεις στο 105% για την Ελλάδα και στο 111% για τον Όμιλο, με βάση τα στοιχεία του 1ου τριμήνου 2012.
Επιπλέον, οι συντονισμένες προσπάθειες για τη βελτίωση της ρευστότητας σε επίπεδο Ομίλου, οδήγησαν σε σημαντική μείωση του χρηματοδοτικού ανοίγματος των μονάδων της ΝΑ Ευρώπης τα τελευταία δύο χρόνια, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει μειωθεί σε αμελητέα επίπεδα, ενώ οι δείκτες δανείων προς καταθέσεις στην Τουρκία και στη ΝΑ Ευρώπη βελτιώθηκαν περαιτέρω.
Ως εκ τούτου, οι θυγατρικές της ΕΤΕ έχουν ανεξαρτητοποιηθεί από την μητρική τράπεζα όσον αφορά την ρευστότητα δίνοντας τους περισσότερα περιθώρια ανάπτυξης και αυτονομίας.
[/accordion]
[accordion title=”Βελτίωση οργανικής κερδοφορίας
Η βελτίωση της λειτουργικής κερδοφορίας είναι μονόδρομος”]
Σε αυτό το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, η βελτίωση της λειτουργικής κερδοφορίας είναι μονόδρομος.
Είναι αξιοσημείωτο ότι σε αυτό το περιβάλλον η Τράπεζα κατάφερε να συγκρατήσει τα λειτουργικά έσοδά της σε επίπεδο άνω των 2.5δισ. ευρώ.
Αλλά ο κύριος μοχλός βελτίωσης είναι η συμπίεση των λειτουργικών εξόδων της Τράπεζας.
Είναι εντυπωσιακό ότι η Τράπεζα κατάφερε να τα μειώσει κατά 15% σωρευτικά για το 2010 και το 2011.
Ειδικότερα, η περιστολή των λειτουργικών δαπανών στην Ελλάδα έφτασε τα €250 εκατ. εντός της τελευταίας διετίας, ενώ ειδικότερα το 2011 οι δαπάνες μισθοδοσίας μειώθηκαν κατά 8% και τα γενικά έξοδα κατά 10% σε ετήσια βάση, που είναι οι καλύτερες επιδόσεις της αγοράς.
Η περιστολή των λειτουργικών δαπανών δεν περιορίστηκε μόνο στην Ελλάδα αλλά εφαρμόστηκε σε όλο τον Όμιλο και στην ΝΑ Ευρώπη.
Η προσπάθεια συνεχίστηκε το 2012 και ήδη το πρώτο τρίμηνο του έτους μειώθηκαν περαιτέρω κατά 9% σε ετήσια βάση.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σας πω ότι μετά από 6μηνη διαπραγμάτευση με τον σύλλογο των εργαζομένων της Εθνικής, για πρώτη φορά αισιοδοξώ ότι βρισκόμαστε σε πορεία σύγκλισης για να υπογραφεί νέα επιχειρησιακή σύμβαση, με την οποία θα επιτευχθεί περαιτέρω συγκράτηση του λειτουργικού κόστους.
Σημειώνω ότι, ήδη, τα ανώτερα διοικητικά στελέχη της Τράπεζας έχουν συμβάλλει στην προσπάθεια με μείωση των δικών τους αποδοχών κατά 15%. [/accordion]
[accordion title=”Στήριξη δανειοληπτών
Εξειδικευμένα προϊόντα αναδιαρθρώσεων”]
Με όλες τις δυσκολίες της τελευταίας τετραετίας, η ΕΤΕ έχει στηρίξει τους πελάτες της – τις ελληνικές επιχειρήσεις και τα ελληνικά νοικοκυριά που αντιμετώπισαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποπληρωμή των οφειλών τους.
Σε αυτή την προσπάθεια η ΕΤΕ έχει διαθέσει εξειδικευμένα προϊόντα αναδιαρθρώσεων με τα οποία έχει ρυθμίσει δάνεια λιανικής πελατείας €6,2 δισ.
Αναλυτικά, το 2010 ρυθμίστηκαν δάνεια ύψους €2,1 δισ., το 2011 €2,7 δισ., ενώ στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου 2012 ρυθμίστηκαν επιπλέον €1,3 δισ.
Επίσης, η Τράπεζα ανέπτυξε ειδικά προγράμματα ρυθμίσεων οφειλών για τους ανέργους.
Άλλη ένδειξη της έμπρακτης στήριξης της ΕΤΕ στην ελληνική οικονομία είναι το γεγονός ότι έχει προχωρήσει σε περιορισμένη απομόχλευση του δανειακού χαρτοφυλακίου, μειώνοντάς το κατά περίπου [5%] σε ετήσια βάση.
Πρέπει να επισημανθεί ότι η έντονη αβεβαιότητα και η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών– κατά περίπου 20% σωρευτικά τα τελευταία 2 χρόνια – έχουν περιορίσει σημαντικά την ζήτηση για δάνεια.
Ο συνδυασμός των ανωτέρω, δηλαδή αυξημένες προβλέψεις, συντηρητική διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου και αναχρηματοδοτήσεις, επιβεβαιώνουν την ορθή διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού της Τράπεζας.
Αυτό άλλωστε πιστοποιείται από την θετική έκβαση του διαγνωστικού ελέγχου της BlackRock Solutions όσον αφορά την ποιότητα των δανειακών χαρτοφυλακίων της Τράπεζας, αφού από αυτόν τον έλεγχο δεν προκύπτουν περαιτέρω κεφαλαιακές ανάγκες για την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου.[/accordion]
[accordion title=”Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη με σημαντικές πρωτοβουλίες”]
Από το ξεκίνημα της θητείας της παρούσας Διοίκησης, δόθηκε έμφαση στην βελτίωση της σχέσης της τράπεζας με τους πελάτες.
Πάρθηκαν ποικίλες ενέργειες με τις πιο σημαντικές να είναι :
•Οι πρωτοβουλίες για την εφαρμογή πολιτικής διαφάνειας στις συναλλαγές, με έμφαση στην επαναδιατύπωση των όρων των συμβάσεων με την κατάργηση δυσνόητων όρων, όπως επίσης και την κατάργηση 20 διαφορετικών ειδών χρεώσεων σε δανειακές συμβάσεις, λογαριασμούς και συναλλαγές
•Η καθιέρωση του ρόλου του Συνηγόρου του Πελάτη – νέος θεσμός για τα ελληνικά τραπεζικά δεδομένα που μεταγενέστερα θεσπίστηκε και για το σύνολο του τραπεζικού συστήματος. Ο πρωτοποριακός θεσμός του Συνηγόρου του Πελάτη (Ombudsman) συστάθηκε το Φεβρουάριο του 2010 στην ΕΤΕ και επεκτάθηκε το Μάιο του 2011 στην Εθνική Ασφαλιστική, συμβάλλοντας στην ταχύτερη διευθέτηση των αιτημάτων των πελατών
•Σε εφαρμογή των αρχών της σύγχρονης Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, το πλέγμα επιτροπών του Δ.Σ. διευρύνθηκε με την προσθήκη της Επιτροπής Στρατηγικής του Ομίλου.
•Είναι πια αναγνωρισμένο ότι η τεχνολογία και η καινοτομία αποτελούν το ενδεδειγμένο αναπτυξιακό μονοπάτι στον τραπεζικό κλάδο. Ως εκ τούτου η ΕΤΕ δημιούργησε υπερσύγχρονα καταστήματα ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης με το σήμα “i-bank” που που συνδυάζουν τη σύγχρονη αρχιτεκτονική με τις νέες τεχνολογίες και την τραπεζική εξυπηρέτηση με την ψυχαγωγία. [Τα “i-bank” λειτουργούν στο εμπορικό κέντρο The Mall στην Αθήνα, στην πλατεία Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη και στο εμπορικό κέντρο Mediterranian Cosmos, επίσης στη Θεσσαλονίκη.]
• Άλλες κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, όπου πάντα η Εθνική ήταν παρούσα. [/accordion]
[accordion title=”Η στρατηγική της ΕΤΕ “]
Το 2012 θα είναι χρονιά, δυστυχώς, με σημαντικές δυσκολίες για το ελληνικό πιστωτικό σύστημα.
Αναπόφευκτα, στο επίκεντρο των προσπαθειών της Τράπεζας θα παραμείνουν η διαχείριση των θεμάτων ρευστότητας, κεφαλαιακής επάρκειας, διαχείρισης πιστωτικών κινδύνων.
Η στρατηγική της ΕΤΕ θα συνεχίσει να εστιάζει στους τρεις προαναφερθέντες άξονες:
Ενίσχυση κεφαλαιακής επάρκειας
α) Στην προσπάθεια ενίσχυσης της κεφαλαιακής της επάρκειας, περιορίζοντας κατά το δυνατόν την ανάγκη κρατικής στήριξης, με την υλοποίηση του Προγράμματος Κεφαλαιακής Ενίσχυσης.
Το πρόγραμμα προβλέπει:
– την πώληση μειοψηφικού πακέτου της Finansbank,
– τη διερεύνηση της δυνατότητας πώλησης μειοψηφικού πακέτου της υπό ίδρυση νέας θυγατρικής που θα ενσωματώνει τις μονάδες του Ομίλου στις βαλκανικές χώρες,
– την πώληση μη στρατηγικών στοιχείων του ενεργητικού όπως το ξενοδοχειακό συγκρότημα του Αστέρα και
– τη βέλτιστη διαχείριση των λοιπών στοιχείων του ενεργητικού και παθητικού της Τράπεζας.
Κεντρική μας επιδίωξη είναι με τις δράσεις αυτές, η Εθνική Τράπεζα να παραμείνει ο βασικός πόλος σταθερότητας του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, ικανός να προσελκύσει τα απαραίτητα ιδιωτικά κεφάλαια κατά τη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησής της, η οποία πρέπει να γνωστοποιηθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Περιορισμός του λειτουργικού κόστους
β) Περιορισμός του λειτουργικού κόστους: Εδώ θέλω να επισημάνω ότι έχουν προγραμματιστεί περαιτέρω περικοπές δαπανών για το υπόλοιπο του 2012, ώστε να συνεχιστεί η αναγκαία προσαρμογή στις τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις.
Στήριξη βιώσιμων πελατών
γ) Συνέχιση της στήριξης των βιώσιμων πελατών μέσω προϊόντων ρυθμίσεων οφειλών
Διατήρηση ρευστότητας
δ) Διατήρηση της ρευστότητας
Στήριξη της αναπτυξιακής προσπάθειας
ε) Στήριξη της αναπτυξιακής προσπάθειας της χώρας, που θα ενισχύεται καθώς οι συνθήκες θα βελτιώνονται σταδιακά, θα αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη και θα εξομαλύνεται η κατάσταση
Η Εθνική Τράπεζα στάθηκε όρθια μέσα στην κρίση.
Με την αναμενόμενη ομαλοποίηση των οικονομικών συνθηκών και την εξάλειψη της αβεβαιότητας, η οποία ενέτεινε τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας το τελευταίο διάστημα, θέλω να είμαι αισιόδοξος ότι οι συνθήκες για τον τραπεζικό κλάδο θα βελτιωθούν το 2013, αρχικά με επιστροφή καταθέσεων και αργότερα με την βελτίωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, ότι η Εθνική Τράπεζα στάθηκε όρθια μέσα στην κρίση που σάρωσε σχεδόν τα πάντα.
Στήριξε με όλες τις δυνάμεις την εγχώρια αγορά, προστάτευσε τους καταθέτες της,
άσκησε με συνέπεια τα καθήκοντα που απορρέουν από τον θεσμικό ρόλο της, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, προστατεύοντας πλήρως το διεθνές δίκτυό της στα Βαλκάνια και στην Τουρκία από τις συνέπειες των μεγάλων προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας.
Μπροστά μας ορθώνονται ακόμη μεγάλες αβεβαιότητες και δυσκολίες.
Η Ελλάδα πρέπει να πετύχει.
Πρέπει να σταθεί όρθια, για να σταθεί όρθια η κοινωνία και οι επιχειρήσεις.
Με την ευκαιρία αυτή, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους μετόχους μας, τους πελάτες μας και το προσωπικό του Ομίλου στην Ελλάδα και το εξωτερικό, που με αμείωτη την εμπιστοσύνη στο μεγαλύτερο τραπεζικό σύστημα της χώρας, στηρίζουν την προσπάθεια του Ομίλου να ανταπεξέλθει στην κλιμακούμενη οικονομική κρίση.
Προσπάθεια την οποία οφείλουμε για τη δικαίωση των θυσιών του ελληνικού λαού και την εξασφάλιση της προοπτικής μας για το μέλλον. [/accordion]
[accordion title=”Δύο προσωπικές αναφορές με ευαισθησία”]
Επιτρέψτε μου να κλείσω την ομιλία μου με δύο προσωπικές αναφορές.
Η πρώτη αναφέρεται στον Βασίλη Ράπανο, ο οποίος όλο αυτό το διάστημα μέχρι χτες τίμησε την Εθνική Τράπεζα ως Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της.
Με τον Βασίλη η σχέση μου είναι μακρόχρονη, από τότε που ήταν διοικητής της Κτηματικής και εγώ υποδιοικητής.
Είμαστε αδελφικοί φίλοι.
Η εκτίμησή μου στο πρόσωπό του είναι βαθύτατη και η συνεργασία μας ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητική.
Μαζί σχεδιάζαμε, μαζί αντιμετωπίζαμε δύσκολες στιγμές, προκλήσεις και αντιξοότητες.
Ο Βασίλης Ράπανος είναι ο άνθρωπος που με την προσωπικότητά του δίνει νόημα στις λέξεις σεμνότητα, εντιμότητα, αγωνιστικότητα, αξιοπρέπεια, ήθος, επιστημονική σκέψη.
Τον ευχαριστώ και δημόσια για την συνεργασία μας.
Επιτρέψτε μου, τέλος, και μία δεύτερη προσωπική αναφορά.
Θεωρούσα, και θεωρώ τον εαυτό μου Εθνικάριο.
Γιός υπαλλήλου της Εθνικής Τράπεζας, αφιέρωσα σε αυτό το ίδρυμα επτάμισι χρόνια ως Υποδιοικητής και δυόμισι χρόνια ως Διευθύνων Σύμβουλος.
Όταν είχα έρθει, είχα πει ότι «μια φορά Εθνικάριος, πάντα Εθνικάριος».
Το επαναλαμβάνω και τώρα » [/accordion]
[/accordions]
