Alpha Bank: Οι εθνικές κυβερνήσεις να ανταποκριθούν στο ρόλο τους με έμφαση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις

Η Ευρώπη στις 4 Δεκεμβρίου θα βρεθεί αντιμέτωπη με την σημαντικότερη πολιτική πρόκληση μετά το Brexit. Οι Ιταλοί πολίτες θα κληθούν μέσω δημοψηφίσματος να αποφασίσουν εάν επιθυμούν τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν στη χώρα τους να αρχίσει να λειτουργεί μέσα σε ένα πιο σταθερό πολιτικό περιβάλλον. Ωστόσο, αν οι Ιταλοί πολίτες εκφράσουν την άρνηση τους στις σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις τότε είναι αυξημένη η πιθανότητα της παραίτησης του πρωθυπουργού της Ιταλίας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές και να προκαλέσει πολιτική αστάθεια στη χώρα, διαταράσσοντας ταυτόχρονα την πολιτική ισορροπία της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιστορικά, στην Ιταλία έχουν υπάρξει δύο απόπειρες (1993,1997) μεταρρύθμισης τους Συντάγματος άνευ αποτελέσματος.

Οι δημοσκοπήσεις όπως αποδεικνύεται από την ανάγνωση πολλών εκλογικών αποτελεσμάτων δεν έχουν αποδειχθεί ο καλύτερος τρόπος πρόβλεψης μιας εκλογικής αναμέτρησης. Ωστόσο, στην περίπτωση του δημοψηφίσματος στην Ιταλία, η εις βάθος ανάλυση των δημοσκοπικών ευρημάτων φανερώνει ότι όσο μεγάλη και αν είναι η συσπείρωση στο «Ναι», αυτή δεν είναι ικανή να ανατρέψει την υπεροχή του «Όχι». Είναι σαφές από τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων ότι οι Ιταλοί πολίτες θέλουν να εκφράσουν την απογοήτευσή τους για το οικονομικό περιβάλλον που βιώνουν. Το δημοψήφισμα αποτελεί μια ευκαιρία διαμαρτυρίας για τις πολιτικές που τους οδήγησαν στην υψηλή ανεργία (Σεπτέμβριος 11,7%) και στον αναιμικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης (ΑΕΠ 3ο τρμ. +0,9% ετήσια μεταβολή).

Η μεσαία τάξη στην Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ, πιστεύει ότι δεν έχει ωφεληθεί από την οικονομική πραγματικότητα των τελευταίων ετών. Έτσι με τον τρόπο της αντιδρά σχηματίζοντας ένα ρεύμα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Η υψηλή ανεργία και τα χαμηλά εισοδήματα, ωθούν τους πολίτες να επιζητούν την επανίδρυση των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων και την υπεράσπιση της εθνικής τους ταυτότητας. Ωστόσο, κάθε κοινωνία αντιδρά με το δικό της τρόπο της, στηριζόμενη στις πολιτικές της παραδόσεις.

Η προσπάθεια αντιστροφής της παγκοσμιοποίησης, αποτελεί κίνηση που ενδεχομένως μπορεί να προκαλέσει σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Ενδεχομένως, η αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης που θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας να αποτελεί την ενδεδειγμένη στρατηγική.

Σε επίπεδο Ευρωζώνης, απαιτείται μια γενναία απόπειρα αλλαγής της ισχύουσας οικονομικής πολιτικής, προτού η απογοήτευση των πολιτών γίνει περισσότερο έντονη. Το μίγμα οικονομικής πολιτικής θα πρέπει να τροποποιηθεί άμεσα ώστε να υπάρξει οικονομική ανάκαμψη στις δοκιμαζόμενες οικονομίες, ιδίως αυτές του Νότου της Ευρωζώνης. Αν δεν αναληφθούν σύντομα στην Ευρώπη πρωτοβουλίες φυγής προς τα εμπρός, ελλοχεύει ο κίνδυνος μιας γενικευμένης αποσταθεροποίησης.

Μια πολιτική αστάθεια στην Ιταλία μπορεί να ενισχύσει τον αποσχιστικό πυρετό σε ορισμένες χώρες ( Ισπανία: Καταλονία, Βέλγιο: Φλάνδρα/ Βαλονία ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αποτέλεσμα η πολιτική πρόκληση να εμφανίζεται αρκετά πιο σύνθετη από ότι αρχικώς διακρινόταν.

Παράλληλα, έχουν αρχίσει να διαπιστώνονται δείγματα αμφισβήτησης της αξιοπιστίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ), τόσο από οικονομικούς, όσο και από πολιτικούς κύκλους, καθώς η υιοθέτηση αντισυμβατικών πολιτικών εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους. Κατά την άποψη ορισμένων οικονομολόγων το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, απειλεί τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και αποκρύπτει τις διαρθρωτικές αδυναμίες ορισμένων χωρών.

Οι φορείς χάραξης της νομισματικής πολιτικής διεθνώς θα πρέπει να συνεχίσουν να υιοθετούν μέτρα στήριξης της οικονομικής ανάπτυξης και αναθέρμανσης του πληθωρισμού. Ωστόσο, η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να προέρθει αποκλειστικά από την άσκηση μιας συγκεκριμένης νομισματικής πολιτικής. Η παρατεταμένη εξάρτηση από τις πολιτικές μιας κεντρικής τραπέζης δεν αποτελεί πανάκεια για έξοδο από μια υφεσιακή κατάσταση. Οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να ανταποκριθούν με τη σειρά τους στο ρόλο τους, δίδοντας έμφαση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και στην ευέλικτη άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής, προκειμένου να υπάρξουν βιώσιμοι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης. Οι δημόσιες επενδύσεις θα πρέπει να ενισχυθούν και να έχουν επιλεκτικό χαρακτήρα, προκειμένου να επιφέρουν ένα πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην οικονομία και κατά συνέπεια να οδηγήσουν μακροπρόθεσμα σε μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Πηγή: Δελτίο οικονομικών εξελίξεων Alpha Bank